Oreaan ter verspreidinq der Christelijke Beginselen in Zeeuwseh-Vlaanderen.
Woensdag 26 Februari 1919.
2* Jaargang.
J aarver g adering
FEUILLETON.
JAN WAANDERS.
Uit het Buitenland.
Uit het Binnenland.
O ABONNEMENT: Bij bezorging f 1,15 pér drie maande.ii. Franco per post voor Nederland f 1.25.
Uitgave van de Christelijke Persvereeniging „Zeeuwseh-Vlaanderen te le! Neuzen.
Alle stukken de redactie en administratie van dit blad betreffende moeten worden ge-
A"\ i, del, redacteur, H. S. v. HOUTEN, Vlooswjjkstraat 02, Ter Neuzen.
ADVERTENTIËNVan 1-4 regels /'0.4U. Elke regel meer 0.10. llanddsadvertentiën
^pnt npr ipcdl. Abonnementen per contract. Crisistoeslag lo /o-
over twee kolom 8 cent per regel. Abonnementen per nikker
Inzending van advertentiën tot 12 uur 's middags op de verschijndagen bij den drukker
1) H LITTOOIJ Az. te Ter Neuzen. - - Telefoon Nr. 20.
der CHRISTELIJKE PERSVEREENIGING D.V.
op 28 Februari, des nam. ten drie uur,
in de Consistorie der Geref. Kerk te
TerNeuzeti.
AGENDA
Opening. Notulen. Bestuursmedede
lingen. Jaarverslagen. Bestuursverkie
zing vac. Mr. P J. van Bortel die
bedankt heeft, vac. Sweepe, die, zich met
herkiesbaar stelt, en vac. De Jager,
(herkiesbaar). Verkiezing lid Commissie
van Redactie, vac. Huizinga (herkies
baar). Vaslelling instructie Redacteur
enz. Rondvraag. Sluiting.
SWEEPE,
Secretaris.
mUf Deze algemeene oproep geldt
levens als een persoonlijke uitnoodiging
aan ieder lid.
Om 2l/.1l uur gaat eene bestuursverga
dering vooraf.
V Laf.
In ons laatste Raadsverslag hebben
we naar aanleiding van de gevoerde
discussie de daad van den wethouder
Waalkes afgekeurd. We meenden als
publiek orgaan daartoe gerechtigd en
verplicht te zijn.
Ook andere bladen spraken ovei de
handelingen van den heer Waalkes hun
afkeuring uit. En het publiek bleef uiet
achter.
Wat .Rijmelaar'" 1/1 het Zeeuwsch-
Nieuwsblad „dicht" is echter grof. In
een aantal versjes, die op een populaire
wijs gezongen kunnen worden, waardoor
de naam van den betrokken persoon te
grabbel wordt gegooid, valt „Rijmelaai
den heer Waalkes aan. Wijselijk ver
zwijgt hij zijn naam, misschien beseffend,
dat dit „gedicht" den „dichter meer opt
eert dan den aangevallene. Zulk een wijze
van strijden met gesloten vizier is lal.
En. het strekt 't Zeeuwsch-Nieuwsblad
waarlijk niet tot eer, dat ze voor zoo
iets mins haar kolommen beschikbaar
stelt.
Dat een opgewonden (stelletje op de
soos zoo'n versje zingt, is begrijpelijk,
hoewel allerminst verheffend. Maar zoon
ding tot publiek bezit maken is laf.
Ook anders zou de lieer Waalkes ge
noodzaakt zijn als wethouder te bedanken
Dat is iets zoo vanzelf sprekends, dat
déze trap achterna niet noodig was.
Thans noodzaakt men den heer Waalkes
zich uit heel het publieke leven terug
te trekken. Dat nu is onnoodig wreed.
Niet op de stemdwang
vertrouwen.
Met kracht moet er gewerkt om de
kiezers aan de stembus te krijgen en ze
dan op onzen candidaat te doen stemmen.
Wie meent, dat nu we stemdwang
hebben, liet wel vanzelf zal gaan, dwaalt.
Die prikkel heeft 't vorig jaar nog een
weinig gewerkt, maar nu gebleken is dat
de rechterlijke colleges in de practijk de
bepaling zeer slap loepasten, zal de
stemdwang ditmaal niet meehelpen om
de kiezers naar de bus Te brengen.
We zullen zelf weer aan 't werk moeten.
Nu is over 't algemeen de belangstel
ling voor de Statenverkiezing al veel
gerieger dan voor de stemming van de
Tweede Kamerleden.
Er moet dus gewerkt, veel en hard
gewerkt worden. We zullen de kiezers
moeten bezoeken. De weifelaars trachten
te overtuigen.
Iedere kiesvereeniging moet aan t
sorteeren" van (le kiezers. Ken deel is
ongetwijfeld Antirevolutionair. Die be
hoeven niet bezocht. Dan vallen de
overtuigde liberalen en jS. D. A. 1 eis
uit. Eveneens de R. K. en zij die aan
gesloten zijn bij Jde Christ. Hist. Kies-
vereeniging. Al de utidcveti moeten he-
zocht. Dat kunnen de besturen alleen
niet af. Daarom viijwilligers voor!
Tegen den tijd der stemming komen
we dan met lectuur. En bezorgen dat
huis aan huis. Indien dat verlangd wordt
hopen we ook weer veikiezingsnummers
te geven evenals verleden jaar.
Maar dat mag geen reden zijn om het
bezoeken aan huis na te laten, Persoon-
lijk nemen |vve dan kennis van de be
zwaren der kiezers en kunnen die dadelijk
weerleggen. Lectuur blijft steeds alge
meen huisbezoek is persoonlijk.
Lectuur kan ongelezen blijven nw y
woorden raakt ge doorgaans wel kwijt.
Met energie en kracht den arbeid aan
gevat. En niet op de werking van den
stemdwang vertrouwen.
V Een protest.
In de N. R. Ct. van 22 dezer komt
een protest tegen de Belgische annexatie
plannen voor van de prof. Blok, v. d.
Vlugt en Muller.
Met den inhoud van liet protest stem
men we volgaarne in.
Maar het verzoek waarmee liet eindigt,
vinden we minder geschikt. Vóór 21
Februari verwachten de hooggeleerde
lieercn een naamkaartje van allen die
met liet protest instemmen. Daartoe
verzoeken ze alle bladen het protest
over te nemen. Dat kan voor dagbladen
op z'n vroegst 24 Februari, voor week
bladen pas na den 27sten. liet is dus
te voorzien, dat een groot deel van ons
volk het protest öf in 't geheel niet, óf
veel te laat onder oogen zal krijgen.
Daar komt hij, dat een massa menschen
er niet aan denken een naamkaartje te
sturen niet omdat ze een deel van ons
land wel willen missen, maar ze vinden
het niet noodig een kaartje te sturen.
Nog anderen hebben geen naamkaartjes.
De lieeren zeggen, dat ze den uitslag
zullen hekend maken. We hebben er
niets op tegen, als men in 't buitenland
uit het betrekkelijk gering aantal, dat
stellig aan 't verzoek zal voldoen, maar
geen munt slaat.
Wil men de menschen laten protes
teeren, goed, kom dan hij ze met een
lijst ter teekening, maar vraag ze geen
naamkaartje te sturen. En dan zoo hals
over kop. Zou hier misschien professo
rale verstrooidheid achter zitten
Die we vier jaar hier mochten logeeren
Ze hebben het kostelijk plannetje be-
[dacht,
Ons maar even te annexeeren
Houdt stand! (bis)
Geen Belg roov' Nederland
Wij blijven ah"J trouw, (bis)
Ons eigen driekleur: rood-withlauw
2.
Heb je van den dank der Belgen al
[gehoord,
Die Zeeuwsch Vlaanderen en Limburg
[begeeren
Ze willen, tot dank voor gastvrijheid,
[zoo ruim,
Ons maar eventjes annexeeren!
Houdt staiuienz.
3.
Ja, nu kent heel Neerland dal schandelijk
[plan,
AI kon je 't haast niet gelooven,
Dat plan van den Belg, zoo ondankbaar
[en laag,
Zeeuwsch Vlaanderen en Limburg te
[rooven
Houdt stand enz.
K.
Uit Rusland.
Nieuw Liedeken
tot Lof der Dankbaarheid
(Wijze„Ileh je van de zilvervloot wel
gehoord
1.
Heb je van den dank van de Belgen al
[gehoord,
Reuter verneemt uit vertrouwbare
bronnen, dat de toestand in Petersburg
en Moskou eenige weken geleden slech
ter dan ooit was. In de gevangenissen
worden de terechtstellingen voortgezet
Het lot der arbeiders onder bet, Bolsje
wistische stelsel is wanhopig De levens
middelentoestand in Petersburg gaat van
kwaad tot erger. Indien er een inter
ventie zou plaats vinden met het doel,
don levensmiddelentoestSsrtd te verbete
ren, zouden de bolsjewiki op den steun
van geen enkele klasse kunnen rekenen
daar er onder de arbeiders geen revo
lutionaire gevoelens meer zijn overge
bleven, welke de bolsjewiki tegen de
geallieerden ten nutte zouden kunnen
maken. De bolsjewiki kunnen niet tot
het oneindige aan het bewind blijven
De vooruitzichten zijn zóó ongunstig, dat
het volk in een interventie der geallieer
den den eeuigen weg ziet om uit de
tegenwoordige moeilijkheden te geraken.
Een ander telegram uit Londen meldt
dat de bolsjewiki in den noordelijken Kau-
kasus verpletterend verslagen zijn. Ge
neraal Denikin leidt een krachtig offen
sief, de eene stad na de andere is be
machtigd eu de vijand heeft 31,000 ge
vangenen moeten afstaan. De anti-bol
sjewistische strijdkrachten rukken nog
langs de spoorlijn Stawropol-Bakoe oost
waarts. Alles wijst erop, dat ze de Kas
pische Zee zullen bereiken en hun ge
bied zich van de Zwarte Zee tot daar
zal uitstrekken.
Zou het voor Lenin cs. liet begin van
'teind wezen? 'tWare voor Rusland te
hopen. Men heeft het al voor een jaar
voorspeld, en nog deelen de bolsjewiki
in Centraal Rusland de lakens uit. Zij
heersolien door de macht van liet zwaard
en van de voedselvoorziening. Wie niet
vati hun kleur is, ontvangt niets en loopt
kans nog beroofd te worden van datge
ne wat hij heeft.
Frans van Cauwelasrt wijdt in
zijn te Brussel verschijnend blad, De
Standaard, een beschouwing aan den
zorgelijkeu toestand, waar Bel
gië in verkeert, voor ceu deel veioor-
zaakt door den onvoldoenden steun, dien
liet land van zijnbondgenooleti ondervindt.
Minister Reukin heeft zich onlangs in
de Kamer reeds beklaagd over de achter
uitzetting van België hij de verdeeling
van het door de Duitschers ingevolge
het wapenstilstandsverdrag uitgeleverde
spoorwegmaterieelminister Jaspar heeft
later duidelijker gesproken over de ge
ringe medewerking, die België voor zijn
economisch herstel hij zijn uitoefening
van zijn aanspraken op schadevergoeding
van zijn bondgenooten ondervindt.
Van Cauwelaert schrijft
„Ons land verkeert opnieuw in groote
zorg. De korte vreugdedagen van de
bevrijding en van den triomfantelijken
wederkeer van Koning en leger zijn
nauwelijks uitgevierd, of een groote
ontnuchtering heeft zich van onze bevol
king meester gemaakt en liet is met
een hart vol zorgen dat onze nadenkende
menschen den dag van morgen tegemoet
zien. Na drie volle maanden, zijn de
eerste teekenen van den wederopbouw
van het land, van de herleving van handel
en nijverheid ternauwernood zichtbaar.
Geen grondstoffen, geen werktuigen, geen
crediet, geen zekei beid voor de toekomst
en zelfs geen waarborgen dat de schade
vergoeding, waarop wij tegenover Duitsch
land zoo rechtmatig aanspraak kunnen
maken ons volledig zal worden uitbe
taald. De eenige zekerheid die wij
bezitten is. dat wij voor de verdediging
van de gemeenschappelijke zaak-vanjalle
Westersche mogendheden geheel ons
bezit hebben uitgeput, en dat onze
Staatsschulden zich inmiddels hebben op
gehoogd tot duizelingwekkende hoogten!
Groote plannen der Bolsjewiki.
Men bericht uit Rusland, dat de strijd
macht der bolsjewiki (50.000 man be
draagt, waarvan' 250 000 man geoefende
troepen.
Volgens berichten uit Stockholm heb
ben de bolsjewiki het plan een groot
voorjaarsoffensief te openen om de re
volutie uit te breiden naar Boliemen,
Slavonië, Hongarije en Oostenrijk. Lege-
lijkertijd zal een offensief geopend worden
tégen Polen en Oost Pruisen. De muni
tiefabrieken in Rusland werken met
koortsachtigen haast.
Voorts meldt men, dat hijzonder handige
agitatoren naar Engeland gezonden zijn
om aldaar onder de arbeiders, die aan
de unies zijn aangesloten en die niet
bolsjewistisch gezind zijn, propaganda te
voeren.
De geboorten in Frankrijk.
Ferdinand Auhurtiu publiceert in de
„Echo de Paris" een open brief aan
Clemenceau over het oude, droeve thema
van den sterken achteruitgang van het
geboorte-cijfer in Frankrijk.
Wij hebben Duitschland verslagen,
zegt hij, maar als wij geen maatregelen
nemen, zal onze zwaarbevochtenover-
winning nutteloos zijn. Binnen 15 jaar
zal Frankrijk slechts een bevolking
hebben van 30 millioen, terwijl Duitsch
land 80 milloen zal tellen.
Eiken dag spreken wij van schadeloos
stelling, van sommen, die door Duitsch
land betaald moeten worden om onze
steden weer op te bouwen en de ver
woestingen goed te maken. De levens
der twee millioen mannen, die wij ia
dezen strijd aan dooden en gewonden
verloren iiehhen, zijn evenwel niet te
vervangen. Dit verlies kan slechts lang
zaam aangevuld worden door opvoering
van het geboorte-cijfer.
„Welk middel staat ons ten dienste
Auhurtiu heeft het lapmiddel gevonden
in de oprichting van een geboorte-kas.
De Duitschers kunnen gemakkelijk het
stamkapitaal daarvoor betalen, meent
hij, eu deze millioenen kunnen wel afge
nomen worden van de som der schade
vergoeding.
Auhurtiu meent, dat een premie van
1000 francs voor elk kind na liet derde,
door deze Caisse de la Natalité betaald,
zuker van grooten invloed zou zijn op
het geboorte cijfer. Een lapmiddel na
tuurlijk
Een aanslag op Auer. Ken Beiersch
Kamerlid gedood.
MUNCHEN, 22 Februari. (Wolff.) In
liet Landdaggebouw is vanochtend op
minister Auer een aanslag gepleegd.
Toen hij in een rede zijn afschuw over
den moord op president Eisner had uit
gesproken. vielen er plotseling schoten
uit de riciiting van de door een pluche
gordijn verborgen linkerdeur, die tot de
zittingzaal toegang geeft. Daar sprong
«en man van achter te voorschijn in een
militaire jas en met een burgerhoed op
die verscheiden revolverschoten in de
richting van Auer loste. Ook van de
tribune af werd geschoten. Een ernsti
ge paniek maakte zich van de afgevaar
digden meester. Ze vluchten door alle
uitgangen uit de zittingzaal. Auer zakte
ernstig gewond ineen, aan de linker
zijde van de horst getroffen.
Door een der schoten werd de afge
vaardigde Osei van de Beiersche volks
partij getroffen en gedood. Twee minis
ters werden verder door schoten gewond,
id. Hoffmann en Frauetidorffer. Een
afgevaardigde van de soc.-dem. groep,
die intusschen was opgedaagd verleen,
de den zwaar gewonden de eerste hulp-
De zitting werd opgeheven. Het Land
daggebouw is door militairen bezet.
De toestand in Beieren.
7)
ZELANDIA.
Zou daar iets kwaads in schuilen er
naar te luisteren, al was het, op Zondag
avond Wat achterlijkheid, nee, moest
hij liet eigenlijk niet een andereu naam
gaven? Hij ergerde zich, èrgerdc zich
aan dien joelenden troep daar aan die
giechelende, ginne gappende bakvischjes,
die flirtten maar ook aan menschen als
Henk van Renssen en die lui op „Jo
nathan"
Het slotnummer was gespeeld.
Hij ging huiswaarts.
Ze zaten nog op, vader en moeder.
De visite was juist afgetrokken. Pa had
hoofdpijnzwaar had hij zitten hoornen
over de pas verworpen „bakkerswet"
van Talmalijj vond het uitstekend
nee, dat ging te ver, verheeld-je anders
zuiver anti-revolutionair, wat Bestuurs
lid van „Nederland en Oranje"maar
nee, dat ging te ver. En meneer N er-
moer, die, naar hij zelf zei, maling had
aan de politiek, maar, ook weer naar zijn
eigen beweren, heel erg „sociaal-voelend'
was, vond liet kortweg een schandaal,
een schandaal. En toen hadden ze, onder
genot van een glaasje wijn, zich hoofdpijn
gedebatteerd en ze hadden 't natuurlijk
niet eens kunnen worden. En mevrouw
Waanders had met mevrouw Vermoer
gewedijverd, om de heftige debatten tus-
sclien de wederzijdsche echtgenooten,
wanneer die heftigheid haar levendige
diskoers hinderlijk werd, te temperen
en zij hadden allerbelangrijkste discussies
gevoerd over de buitensporig groote mo
dollen van hoeden voor het komende
winterseizoen, waar mevrouw Waanders
zéér vóór was, wijl zij ze zoo „artistiek
vond, ziet U, en waar mevrouw Vermoer
vierkant tegen was, wijlze er tégen
was, weet U
Jan groette Pa en Moe.
„Laat?" informeerde Moe.
„Nog naar Jo geweest?" onderzocht Pa.
„Uit de Kerk naar de Jongelingsver-
eenigingtoen ben ik nog een straatje
omgeloopcneven naar 't Park, naar de
muziek".
„Op Zondag a....?" vroeg Moe ver
wonderd.
„Nou", viel Jan haar driftig in de rede,
„wat zou dat Steekt daar kwaad in
Ook al zoo bekrompen Hij ergerde
zich. Hij had liet al meer gedaan, schoon
hij het nog nooit thuis had gezegd. Hij
was eenig kind en gewoon, dat z'n ouders
hem tamelijk veel vrijheid lieten.
„Och", begon papa Waanders, „kwaad,
kwaadMaar 'k heb toch liever, dat jc
't niet doet. Je krijgt er niets dan praat
jes over. En bovendien, er mag geen
direct kwaad in zitten ik zie toch niet
in, dat het goed is ook. Je hoort daar
toch feitelijk niet".
„Nee maar", stoof Jan op, „pa, hoe
kan U dat nou zeggen Steekt er dan
zooveel goeds in, den lieelen avond thuis
te zitten, om over koetjes en kalfjes te
praten of een ander over den hekel te
halen? Wat voor kwaads doe ik daar
nou mee
„Tut, tut", kalmeerde Waanders, die
door zijn hoofdpijn en de koppigheid van
zijn partner dien avond bovendien een
beetje uit zijn humeur was„daarover
loopt het nu niet. Ik zeg, dat je 's Zon
dags daar niét hoort; al was het alleen
om de praatjes".
„Om de praatje^? Maalt U daar wat
om? Laat ze zeggen wat ze willen, al
die luiwe hebben ze toch niet naar de
oogen te kijken?"
„Nee, dat niet. Maarnou, ik ben
er niet vóór", zei pa stug.
„Nou, dan zal ik wel zwijgen", besloot
Jan, hoos.
Hij groette koel en ging naar zijn slaap
kamer.
Moe zuchtte.
Zoo was Jan. Een beste jongen, een
bovenst-beste, maar een beetje gauw
aangebrand. Maar hij was 't ook weer
gauw vergeteneu nu ja, stak ar nu
eigenlijk ook wel zooveel kwaad in, s
Zondagsavonds naar mooie muziek te
gaan luisteren Daar had Jan toch wel
gelijk in zoo 'n Zondagavond tliuis, waar,
ja, Jan had het niet mis, zoo wat over
koetjes en kalfjes werd gepraat, en
ja, daar had-ie óók niet gansch en al
ongelijk in een ander over den hekel
werd gehaald, was ook zoo verheffend
niet. Daar werd je óók niet heler van.
Zij hield ook veel van muziekze ver
beeldde het zich althansen zoo erg
zwaar op de hand was ze ook niet. Ücli
hé neen de dominé's namen dat wel
wat hoog op ze hield niet zoo veel vau
dien zwaren kost; 't was hij sommige
altijd over de „onmacht" en de ellende
en den ernst van liet levenwaarom
BERLIJN, 22 Februari. Aan de Vos-
sische Zeitung wordt geseindGister
avond is te Munchen door den revolu
tionairen raad van arbeiders en soldaten
van Beieren de sovjet republiek
uitgeroepen. Alle bladen te Muil-
hen zijn door de troepen van de sovjet
bezet en kunnen niet verder verschijnen.
Circulaires van de onafliankelijkeii roepen
tot de algemeene staking op. Van andere
zijde wordt gemeld- dat de algemeene
staking drie dagen duren zal.
Moorden en opstanden
WEENEN, 22 Febr. Gisteren is de
Spartacistische leider Belakubniu hech
tenis genomen en door de bevolking
gelyncht en gedood. In Boedapest vreest
men op het oogenblik voor opstand.
DE DAGEN DER STEMMINGEN
VOOR DE PROVINCIALE STATEN.
De dagen der stemmingen voor de
preekten ze niet wat meer over den
mooien kant van de dingen over schoon
heid en kunstdat waren toch ook zaken,
die niet te verachten zijn. Als je de
meeste dominé's in dc Gereformeerde
Kerk hoorde, dan kreeg je zoo den in
druk, dat liet leven op de keper be
schouwd feitelijk een aaneenrijging is van
verdrietelijkheden ze legden daar veel
te zeer den nadruk opzóó erg was het
nu ook weer niet. De gemeens gratie
bood toch nog zooveel heerlijks en
schoons de kunst, de wetenschap, waren
die dan te verachten Kom, je kon toch
waarlijk ook wel al te bekrompen en
enghartig zijnvooral als iemand jong
is, moet-ie genieten en 't niet al te zwaar
opnemen zoo had zij cr ook over gedacht.
Ze was nog jong, toen ze met VN aanders
trouwdeze was uit „godsdienstige'
kringen in de Hervormde Kerk afkom
stig maar Waanders, die Gereformeerd
was, of dol «erend, zooals men toen zei,
('t was zoo om en om '86) had er erg
op gestaan, dat ze de „synodale kerk'
.zou vaarwel zeggen; en ze had daarin
maar toegegeven. Zoo was ze óók Gere
formeerd geworden, maar men moest
vooral niet overdrijven.
(Wordt vervolgd).
ZEEUWSCH -VLAANDEREN
DOOR