Orgaan ter verspreiding der Christelijke Beginselen in Zeeuwseh-Vlaanderen.
112.
Woensdag 5 Februari 1919.
2e Jaargang.
FEUILLETON.
JAN WAANDERS.
I it het Buitenland.
lit het Binnenland.
Uitgave van de Christelijke Persvereeniging „Zeeuwseh-Vlaanderen" te Ter Neuzen.
Alle stukken, de redactie en administratie van dit blad betreffende, moeten worden ge
zonden aan den redacteur, H. S. v. HOUTEN, Vlooswjjkstraat G2, Ter Neuzen.
ABONNEMENT Bij bezorging f 1,15 per drie maanden. Franco per post voor Nederland f 1.25.
ADVERTENTIËNVan 1 4 regels ƒ0.40. Elke regel meer /'0.10. Handelsadvertentiën
over twee kolom 8 cent per regel. Abonnementen per contract. Crisistoeslag 15%.
Inzending van advertentiën tot 12 uur 's middags op de verschijndagen bij den drukker
D. H. LITTOOIJ Az. te Ter Neuzen. Telefoon Nr. 20.
V Ook een manier van
voorlichting
I)e socialisten noemen zich bij voor
keur „bowusten." Tegenover hen staan
dan de christelijke arbeiders als „dom
pers." Die loepen volgens de soci's aan
de leiband van dominee's en pastoors
en denken zelf zoo goed als nooit over
de dingen na.
Nu kan men den heeren wel zeggen,
dat onze menschen in de Jongelings-
vereenigingen een oefenschool doorloo-
pen, die de roode broeders in hun Jeugd
organisatie'» vruchteloos hebben nage
bootst, maar met de bescheidenheid, hen
eigen, luisteren zo daarnaar niet en
blijven aan hun dwaling vasthouden.
Wie echter Het Volk" nauwkeurig
leest, merkt, dat de socialisten er een
censuur op na houden, die bij die van
de oorlogvoerende natie's gedurende den
strijd weinig onderdoet. Dat angstvallig
van de oogen der „bewusten" wordt
geweerd, wat de andersdenkenden schrij
ven of spreken. Leest men de Kamer
verslagen in „Het Volk", dan blijkt, dat
van wat niet-socfalisten zeggen, zoo goed
als niets aan de lezers wordt meegedeeld
en integendeel de redevoeringen der
soci's breed uitgemeten.
Als voorbeeld nemen we de debatten
over landbouw en waterstaat. We zullen
het aantal regels opgeven die het offi-
cieele, onpartijdige Kort Verslag bevatte
en het aantal regels dat „Het Volk" aan
de redevoeringen wijdde.
Begrooting van Landbouw.
Aantal regels
K. Verslag Volk
De Wijkersloot (R.-K.) 257 0
Sannes (S.D.A.P.) 545 312
Weitkamp (C. Hist.) '317
Van Rappard (Vrij Lib.) 312)
27
Totaal 1431
339
Waterstaat
De Muralt (U. Lib.) 133 0
v. d. Waerden (S.D.A.P.) 149 42
Bongaerts (R.K.) 39 enkele
Minister König 16 4
Kleerekooper (S.D.A.P.) 77 40
Smeenk (A.R.) 9 0
v. Ravestein (S.D.P.) 36 6
Hermans (R.K.) 165 3
De Muralt (U. Lib.) 493 0
De Buisonje (Econ. B.) 14 0
Bulten (R.K.) 27 0
Zijlstra (S.D.A P.) 93 28
Totaal 1277
123
Goed geteld, bevatte het Kort Verslag
2708 regels tegenover „Het Volk" 462.
Van die 462 komen er maar eventjes
422 voor de socialistische leden der
Tweede Kamer en 40 zegge veertig!!)
voor de 78 andere Kamerleden.
Of dus volgens „Het Volk" de soci's
ook praten. Met zijn 22en praten ze
meer dan 10 maal zooveel als al de
andere 78 nullen te samen
Kenmerkend anders deze manier van
voorlichtig! Binnenkort wordt het Kort
Verslag nog aan de roode arbeiders
verboden door „president" Troelstra.
Dan mogen alleen „Het Volk" en de
andere roode blaadjes in handen der
„genossen" komen. Dan voeren de soci's
nog een klericale index in. Ter meerdere
„bewust"-wording van de „bowusten".
2)
ZELANDI A.
Volgens gewoonte humde de voorzitter
eenige malen, nam vervolgens een teugje
uit het glas, dat door het bejaarde fac
totum was gereed gezet, schraapte zich
de keel en zej, opstaande„vrienden,
(hij brouwde, doch heel stérk, als hij
voorzitter was) laat ons beginnen".
Hij ging voor in gebed, een gebed, dat
elk der leden ongeveer van buiten kende,
met steeds dezelfde, vaste woordkeuze
en nimmer gewijzigde zinswendingen.
N a het amen werd een psalmvers ge
zongen, waarbij eenige vrienden, die te
vens lid eener zangvereeniging waren,
van hun bedrevenheid blijk gaven, door
te trachten elkaar de loef af te steken,
ten einde den volgenden regel het eerst
„in te zetten".
De werkzaamheden hadden het gewone
verloopna het lezen der notulen was
bijbel bespreking het eerste punt.
Het hoofdstuk, dat „aan de orde van
't Is zóó anders de manier van voor
lichting wel.
Arme partij die tot zulke middeltjes
de toevlucht moet nemen, omdat David
Wijnkoop anders de zieltjes haar afsnoept,
en er allicht bijloopers zoek zouden
raken, omdat ze tof. 't inzicht gekomen
zijn, dat andoren dan de soci's ook wel
eens iets doen voor den minderen man.
Als er één partij is, die de arbeiders
dom wil houden om ze niet te verliezen,
dan is het wel de S.D.A.P., gezien haar
„schitterende" voorlichting in hetgroote
dagblad „Het Volk".
V De eerste vijf-en-twintig
honderd.
Tegen 1 Maart heeft minister IJssel-
stein 2500 crisisambtenaren hun ontslag
aangezegd.
Gelukkig
Niet, dat we die menschen geen goede
positie gunnen, maar als crisisambtenaren
zien we ze gaarne gaan. Ons volk heeft
van de Staatsbemoeiing en het Staats
socialistisch gewurm meer dan genoeg.
Hoe eerder de Overheid.ei in slaagt de
ambtenarij op zij te zetten en het normale
leven Weer zijn gang te laten gaan, des
te beter voor de volksvoedselvoorziening
en des te beter voor de moraliteit, die
in de afgeloopen jaren zwaar geschokt is.
Als de Staat voor koopman, voor
fabrikant en voedselregelaar gaat spelen,
dan we hebben het ondervonden
worden er wetsovertreders en misdadi
gers gekweekt, dan worden er foutep
en misgrepen begaan, dan wordt def
volksenergie ondermijnt, de menschen
verslapt en het volk 'revolutionair.
Hoezeer ons volk ook instemt met
het geleidelijk doen herleven van de
vrijheid in handel en bedrijf, toch is
het een daad van moed die minister Van
lJselstein verricht.
Immers hij haalt zich de vijandschap
van duizenden, welke bij het tegenwoor
dige stelsel en dat zijn niet alleen
ambtenarenvoordeel hebben, op
den hals.
Hij laadt de haat op zich van de
socialisten, die zweren bij de uitzetting
der grenzen van de Staatsmacht en die
in de ambtenarij der crisis-dagen een
kostelijke gelegenheid zagen om de
socialistische gemeenschapsstaat voor te
bereiden.
Toch koos hij partij tegen de verstik
kende Staatsvoogdij, die het vrije maat
schappelijke bedrijfsleven knecht. De
eerste 2500 gaan spoedig naar huis.
Wanneer worden de anderen gedemobi
liseerd
Want, de eerste vijf en twintig honderd
ambtenaren weg wil zeggen, dat er ook
dan nog honderden te veel zijn
V Verdwaasde menschen.
In de Christian Commanwealth schrijft
mevr. Wilcox over haar gestorven levens
gezel, met wien zij volgens haar zeggen
ook na zijn dood niet opgehouden heelt
te leven.
Deze heeft haar op spiritistische wijze
meegedeeld, dat hij dikwijls de zielen
der soldaten, die juist „de eeuwigheid
waren binnengeschoten" ontmoet en
bijgestaan heeft. Vooral de orthodoxen
onder hen, die hier op aarde waren
behandeling" was, werd gelezen thans
kreeg een der vrienden het woord voor
zijn inleiding.
Er was weinig eigen werk bijhet
leek wel een getrouwe weergave van
hetgeen de „kantteekenaars" en Henry
of een ander commentaarschrijver over
het onderwerp hadden gezegd. Er werd
gelezen op een toon, waaruit zoo heel
duidelijk bleek, dat het vermoeden van
plagiaat zeer gegrond was.
Onder het opdreunen dezer „inleiding"
trad nog een lid binnen. Hij bleef even
in de deuropening staan, monsterde de
aanwezigen, hing behoedzaam zijn lichten
stroohoed aan den kapstok, trok zeer
langzaam zijn lichte glacé's uit, streek
die voorzichtig glad, borg ze in den zak,
haalde een toiletspiegeltje te voorschijn,
wierp eenige lokkeu wat naar achteren.
Toen haalde hij een onbezetten stoel naar
zich toe, krwiste de beenen en luisterde.
Een paar vrienden hadden even na
drukkelijk gehumd, stootten elkaar aan,
maakten met het hoofd een knikkende
beweging in de richting van den binnen
tredende, al welke manoeuvres door dezen
wel bemerkt, maar met volmaakte min
achting beantwoord werden.
De inleider was uitgesproken hij werd
grootgebracht in het geloof aan hemelsche
tronen, harpen enz., waren eerst danig
in de war en moesten door oudere
geesten op streek gel racht worden. De
heer V ilcox had 'at ook een poosje
mogen doen.
Voor de twijféiaa.s voegt deze dame
er nog bij, dat zij dte dingen niet maar
„gelooft", doch „weet."
Hoe dwaas doet toch de mensch, die
de geopenbaarde Waarheid verlaat, om
aan allerlei on- en bijgeloof zijn hart te
verpanden. Arme, verdwaasde men
schen die het Licht verwerpend allerlei
dwaallichten navolgen.
Maar ook* zou de zending onder de
z.g. beschaafde en verlichte kringen dor
menschheid niet even noodig zijn, als die
onder de onwetende barbaren
V Opgepast.
In 't laatst van de vorige maand ont
vingen wij met verzoek tot plaatsing in
ons blad een circulaire, uitgaande van
de „Broederschap in Christus".
Heel mooie zinnen komen daarin voor.
Zoo wordt gezegd, dat Christus de eenige
Redder is in den nood, dat het Christen
dom niet alleen in ons persoonlijk leven
moet worden betracht, maar dat wij ook
ieder onze taak hebben bij den arbeid
voor het koninkrijk Gods in de maat
schappij.
Oppervlakkig gelezen staat er veel in
de circulaire dat bekoort. Doch bij aan
dachtiger lezen blijkt al spoedig, dat
onder mooie vlag een gevaarlijke lading
wordt aangevoerd. Zoo wordt er gespro
ken van de anti christelijke grondslag van
onze samenleving, en wordt zeer bedek-
telijk dan da socialistische heilstaat aan
geprezen. Eveneens is de „broederschap"
anti-militaristisch.
Laten eenvoudigou zich toch niet op
dergelijke wijze laten beetnemen. Ver
zocht wordt opgave als lid, zonder dat
de „broederschap" iets anders geeft dan
een adres, zonder eenige naam. Alleen
dat is al zeer verdacht, het onchriste
lijke beginsel dat spreekt uit het rond
schrijven van de „Broederschap in Chris
tus" doet de deur dicht. Opgepast,
daarom
Een pleidooi voor de Bur
gerwacht.
Een pleidooi om zich aan te sluiten
bij de Burgerwacht is te vinden in het
sociaal democratisch dagblad „Het
Volk".
Ongetwijfeld een ietwat vreemdsoortig
pleidooi, maar niettemin welsprekend.
Naar aanleiding toch van het bezoek
van minister president Ruys de Beeren-
brouck aan de Amsterdamsche burger
wacht, gaat „Het Volk" aldus te keer:
Dit keurvendel, waarvan gij de leden
met geveld geweer door de straten
kunt zien trekken, als leefden wij in
bezet gebied, deze organisatie, uit den
angst der bourgeoisie voor het geteis
terde proletariaat geboren zal morgen
parade maken voor den minister-pre
sident. Er zullen ongetwijfeld mensch-
lievende toasten worden afgestoken
en vredelievende redevoeringen worden
gehouden, en als de manschappen zich
dan weer verspreiden over de stad,
bedankt. Er werd gelegenheid gegeven
om vragen te doen of van gedachten te
wisselen.
„Voorzitter 1"
„Vriend Waanders heeft het woord".
Jan Waanders was degene, die het
laatst binnengekomen was.
Terzij van hem werd fluisterend, maar
toch zóó, dat hij het hooren kon, opge
merkt, dat hij natuurlijk weer 't eerst
't woord vroeg, ofschoon hij 't laatst ge
komen was en de helft niet'had gehoord.
oorzitter begon Waanders, „ik ben
wel wat laat gekomen
„En ófviel halfluid een der vrienden
hem in de rede.
Waanders wachtte even.
„Voorzitter, heb ik het woord
„Vriend Waanders heeft het woord.
Als de vrienden iets in liet midden heb
ben te brengen, kunnen ze straks ook
het woord krijgen".
„Dat geloof ik óók. Voorzitter, ik ben
wel wat laat gekomen
„Of we dat nou nóg niet wisten",
gromde er een.
„En ik kan dus niet over het geheel
oordeelen vervolgde Waanders, „maar
wat ik vernomen heb, geeft me aanlei
ding een opmerking te maken. Ik geloof,
en hun vreugde over de eer, hun ten
deel gevallen, op de gebruikelijke wijze
vieren, mogen wij blij zijn als het zon
der ongelukken afloopt. IIuu speelgoed
is al te gevaarlijk.
Deze burgerwacht is een voortdu
rende provokatie voor wie zich geen
slaaf van deze regeering gevoelten
als minister Ruys een wijze daad wil
doen, dan geefl hij haar morgen haar
congé. Voor ons part kan hij den leden
een hei inneringsmedaille kadeau doen.
Als minister Ruys een dwaze daad
wil doen, dan tart hij het anarchisme
van de overlieerschten, door met het
anarchisme van de heerschers te
koketteeren.
De beveiliging van personen en goe
deren is opgedragen niet aan een bij-
eengetrommeld zoodje, maar aan de
politie van rijk en gemeente. Kan die
het werk niet af, dan moet de over
heid ze uitbreiden. Maar deze nieuwe
soort van Spaansche Brabanders is
alleen ongevaarlijk, zoolang het in
Nederland zoo stil blijft als in het land
van Kokanje.
Is schitterender argumenteering ten
gunste van de noodzakelijkheid van
aansluiting bij de Burgerwacht denkbaar?
De woede van „Het Volk" is eene
duidelijke aanwijzing dat het instituut
van de vrijwillige Burgerwacht in eene
dringende behoefte voorziet.
Belgisch Annexionisme.
Vraagstukken voorde vredes
conferentie.
V. D. meldt uit Brussel
Naar ik uit goede bron verneem, zal
de vredesconferentie zich weldra bezig
houden met de vraagstukken betreffende
de grensregeling van Frankrijk, de Rijn
provinciën, van Luxemburg en Nederland.
In dit opzicht is het belangwekkeud,
dat koning Albert, in antwoord op een
telegram van de bewoiiers van Malmedy
verklaart, te hopen, dat de vredesconfe
rentie hunne wenschen, die ook de zijne
zijn, zal verwezenlijken. Men verwacht
in België, dat bepaalde eischen betref
fende de suzereiniteit van de Schelde
en de Hont ter conferentie zullen wor
den geformuleerd, terwijl ook de Zuid-
Limburgsche kwestie ter sprake zal wor
den gebracht.
Een voorstel tot oefenplicht.
WASHINGTON. (Reuter). Bij den
senaat is ingekomen een ontwerp tot
invoering van algemeenen militairen
oefenplicht gedurende niet meer dan een
jaar voor alle jongelieden van 19 tot 26
als een blijvende nationale politie.
Steeds minder.
De Times drukt een van de stroobil-
jetten af, die de stakers aan de Clyde
verspreid hebben. Men leest daarin
„Duizenden werklieden worden eiken
dag van leger en vloot gedemobiliseerd.
Ruim 100,000 werklieden zijn uit den
burgerlijken dienst ontslagen. Zij zoeken
nu werk. Er is voor hen geen werk. Er
is slechts een geneesmiddel. Vermindert
de werkuren. Het is nu tijd om te han
delen. Uitstel beteekent mislukking. Er
moot niet langer dan 40 uur in de week
dat vriend Kanters weinig werk heeft
gemaakt van zijn inleiding. Hij heeft
overgeschreven uit de een of andere Bij
belverklaring. En ik vind, dat dat niet
te pas komt. Dat ontwikkelt niet. Af
schrijven kan iedereen".
riend Kanters kon zich verdedigen,
als het hem lustte.
„Voorzitter, da's waar", zei hij eerlijk.
„Maar ze doen het haast allemaal".
Er was weinig tegen in te brengen.
«Nog geen reden", vond Waanders,
„voor vriend Kanters om het ook te
doen. Waarom probeert-ie zélf niet?"
„Geen tijd, voorzitter",
t Bleef zoo. De voorzitter vermaande
nog in t algemeen. De bespreking werd
voortgezet.
Met ergernis, op het gelaat duidelijk
te lezen, zat Waanders er bij. Zoo ging
het hier bijna altijd. Hij hail er al zoo
lang tegen gevochten. Wat 'n duffe boel.
Elkaar wat napraten. En liefst in geijkte
termen. Bijna elk der deelnemers aan
de gedachtenwisseling begon met„naar
mijn bescheiden meening", of „in alle
bescheidenheid wensch ik op te merken".
En die deelnemers zelf waren haast altijd
dezelfden. Van de dertig jongelui voer
den er (bij de besprekingen althans, in
gewerkt worden. Geen loonsverlaging.
Geen overuren. Niet aan het werk gaan
op Maandag 27 Januari. Niet weer aan
het werk gaan, voor de eischen inge
willigd zijn".
Een wereldvlag.
De volkenbond is nog niet geboren,
maar zijn vlag is er al, ten minste ent
vlag, die als embleem van den bond is
voorgesteld. Die vlag is ontworpen door
zekeren heer J. W. Vankirk, uit Yöung-
stown in Ohio. Op de eene zijde van
de vlag ziet men een afbeelding van de'
aarde, waaromheen een witte band loopt.
Aan den anderen kant vertoont de vla»
zeven strepen, die eik een der hoofd-
kleuren van het spectrum weergeven.
Op die vlag ntt vloeien de zeven ge-
kleurde banden samen tot den witten
band, die de aarde omvat. Dit is een
symbolische voorstelling van de veroeni-
ging van de verschillende naties der
wereld in een verbond tot instandhouding
van den wereldvrede.
CENTRALENCONVENT.
Op Woensdag 29 Januari j.l. werd te
Utrecht een zeer druk bezocht Centralen
Convent gehouden, onder voorzitterschap
van den heer H. Colijn.
Om te voorzien in de vacature in het
Gemeenteraads college, ontstaan door het
overlijden van den heer Dekker, te Goes
werd benoemd Mr. J. W. Goedbloed in'
de vacature in liet college van Gemach
tigden, ontstaan door het overlijden van
Dr. Brummelkamp, zal optreden Mr. A.
,1. L. van Beeck Calkoen te 's Graven-
hage, een der plaatsvervangende leden.
Thans werd het onderwerp „Vrouwen
kiesrecht aan de orde gesteld. De hee
ren I'rof. Dr. II. Bavinck en Dr. E. J.
Beunier waren uitgenoodigd om dit on
derwerp in te leiden. Hun stellingen
zijn reeds vroeger gepubliceerd.
Aan het. debat namen achtereenvolgens
deel de heeren M. van den Berg van
Zevenhoven, die zich aan de zijde van
Dr. Beniner schaarde; Mr. Gerbrandv
uit Sneek, die een voorstander van vrou
wenkiesrecht bleek Mr. Van Maarne uit
Arnhem, die verschillende bezwaren te
gen het standpunt van Dr. Bavinck ont
wikkelde de heer Vink van Lopik, die
t niet met Dr. Beumer vinden kon de
heer C. Smeenk, die een pleidooi, voor
vrouwenkiesrecht hieldMr. J. A. de
Wilde die met argumenten tegen dat
kiesrecht te velde trok. De heer J. F.
Heemskerk had vooral bezwaar tegen
de tweede stelling van Dr. Bavinck, de
lieer Joh. II. Straub uit Amsterdam,
achtte vrouwenkiesrecht onvermijdelijk
en wilde met het oog daarop, de vrouw
in onze kiesvereeniging reeds nu toelaten
voorts de heer Mr. H. B. ver Loren van
Lhemaat, die op strikte handhaving van
ons beginsel aandrong; Mr. H. Bijleveld,
die zich vooral verheugde over deze ver
gadering en opmerkte, dat, ook bij ver
schil van zienswijze, zooals hier openbaar
weid, de band met de partij niet losser
werd de heer J. Schouten van Rotter
dam, die meende, dat we tien maal per
jaai entralen Convent moesten houden,
daai er schreiende behoelte aan voor
lichting door wetenschappelijke mannen
is; do heer Hoek uit Sprang, die wel
de pauze toonden allen welbespraaktheid
genoeg!) een stuk of vijf, zes het woord
en dat waren er, die wat meer ontwik
keld heetten of zich verbeeldden het te
zijn, dan het gros. De anderen zaten,
luisterden of verveelden zich. Het
was waar, vele onderwerpen waren ta
melijk zwaar, en de voormannen deden
er dan ook genoegzaam diepzinnig over
t was geen wonder, dat de minder ont
wikkelden, de jongens van fabriek, win
kel of werkplaats, om geen flater te
slaan, zich liefst maar stil hielden, 't ging
hun toch meestal boven de pet. Maar.
de leiddraden van den Bond wezen het
alzoo uit, ende Bondsidee mocht
met verloochend. En zoo bleef het nut
der vereeniging zich goeddeels er toe
beperken, dat een klein getal eenig pro-
fijt van het behandelde trok, terwijl de
rest van de straat werd gehouden en
uit de bibliotheek christelijke lectuur of
wat daarvoor moest doorgaan kon be
komen.
Na de pauze, was Jan Waanders aan
de beurt om een bijdrage iu proza of
poezië te doen hooren.
Zijn plaaggeesten stieten elkaar al aan.
(Wordt vervolgd).
DOOR
Bagnaswttajaxrigraragggini"Wil
