Orgaan ter verspreiding der Ghristelijke Beginselen in Zeeuwseh-Vlaanderen. No. 89. Woensdag 13 November 1918. le Jaargang. F E U I L L T 0 N. liiiitenlaiidsch Overzicht. ABONNEMENT: Een Dorpsvertelling Ex-keizer Wilheim in ons land. Dit blad verschijnt DINSDAG- en VRIJDAGAVOND, uitgezonderd op Feestdagen, oij den Uitgever D. H. LITTOOIJ Az. te TER NEUZEN. - TELEFOON Nr. 20. Per drie. maanden bij bezorging 1,—, Franco per post voor Nederland 1.10. ADVERTENTIE N. Van 1—4 regels ƒ0.40. Voor eiken regel meer ƒ0.10. Handelsadvertentiën over twee kolom 8 cent per regel. Abonnementen per contract. Inzending van advertentiën tot 12 uur 's middags op de verschijndagen. V „De Standaard" en het tweede Christelijk Sociaal Congres. In De Standaard van 4 November werden de volgende bedenkingen geuit tegen bet komende tweede Christelijk Sociaal Congresten eerste zou er over bijzaken en niet over de hoofdbeginselen gehandeld worden ten tweede zou het Christelijk beginsel te weinig uitkomen bij bet bezien der sociale vraagstukken en ten slotte zou men de politiek op zettelijk buiten bet congres sluiten. Nu verluidde reeds, en De Nederlander bevestigt het thans, dat enkele leden der regelingscommissie meer practische onderwerpen wilden, als de uitbouw der sociale verzekering en de wettelijke regeling van den arbeidsduur, maar de commissie stelde de principieele vraag stukken op den voorgrond. Onder anderen zal er worden gesproken overOverheid en Bedrijf, Organisatie van de Maat schappij, Het Loonvraagstuk en De Vrouwenkwestie. De beginselvragen staan dus wel zeer beslist op den voorgrond. En we hopen dat deze niet alleen behandeld zullen worden, maar dat er óók tijd zal wezen voor meer practische vraagstukken, die dringend op voorziening wachten. Hoe geklaagd kan worden over het te weinig uitkomen van bet Christelijk beginsel, nu het congres nog beginnen moet en zelfs de formuleering van zijn grondslag nog niet bekend is is ons een raadsel. Het christelijk karakter van hetcongres zal immers bepaald worden door zijn handelingen. Het gaat er niet om, welke onder werpen besproken worden, maar hoe zij op het congres behandeld worden. Do conclusieës zullen straks moeten be slissen. En immers bieden ook de namen van Diepenhorst en Schokking, van Slote- maker de Druijne en Bavinck voldoenden waarborg Vooralsnog gelooven we, dat het ver schil met het eerste congres hoofdzakelijk hierin zal bestaan, dat destijds Dr. Kuyper voorzitter was, en dat nu prof. Diepenhorst president zal zijn. Dat is echter geen reden het komende congres met minder vertrouwen tegemoet te zien, dan we het vroegere met dankbaarheid voor afgeworpen vruchten nastaren. De leiding berust ook ditmaal in goede banden. Over de grief, als zou de politiek buiten het congres gesloten zijn, citeeren we wat De Nederlander schrijft „Hoe men kan denken, dat de politiek buiten het Congres gesloten zou worden, is geheel onverklaarbaar. Het Congres is politiek van het begin tot het einde. Zijn opzet, zijn arbeid, zijn einddoel, alles is politiek. Wij roepen de Christenen niet samen, alleen om een preek aan te hooren of een vrome beschouwing te houden wij willen daden. Wij willen met de resultaten van het Congres tot wetgever en overheid gaan, om het hun te zeggen ziet, zóó zien wij, naar Christus' woord, de verhouding van overheid en bedrijfsleven zóó wen- sclien wij, overeenkomstig Gods gebod, de organisatie der Maatschappij zóó verstaan wij het loonvraagstuk. Wij 22) Maar immers, hij was daaraan gewend, van jongsaf reeds. Neen, een innerlijke onrust was liet, die den slaap verdreef. Hij had zich zoo boos gemaakt op Kamp man, woedend boos. Want Kampman had het immers durven bestaan hem te trot- seeren, zelfs daar, waar zijn hoogmoed hem reeds van te voren den triomf had gewaarborgd. En al zijn schelden en tie ren op de „fijnen", wat was het anders geweest dan het bekennen van zijn on macht. Ook de woorden door Kampman geuit, als antwoord op de smadende tarting „zie jij nu, dat je van je God eten krijgt", bleven hem bij. Hij kon ze niet kwijt. Want de opvoeding, die hij eenmaal van een vrome moeder had ontvangen, hoe zeer hij haar raadgevingen en vermanin gen ook in den wind had geslagen, bleef nog altijd een zekeren geheimzinnigen invloed op hem uitoefenen, dien bij wel steeds trachtte te miskennen, maar waar- wenschen van den congres-arbeid tast bare resultaten, en die kunnen, voor een groot deel, slechts verkregen worden door wetgevenden arbeid, dat is langs den weg der politiek." Waar in duizenden harten leeft de behoefte aan wijsheid en vastheid bij de beantwoording der vraag, welke weg gekozen moet worden bij de moeilijke regeling van zoo menig ernstig sociaal vraagstuk, gelooven we, dat bet. tweede congres niet mislukken zal. Want die wijsheid en vastheid te vinden, bij het licht van Gods Woord, dat is het doel van het congres. Een doel, waarmee wij ten zeerste instemmen. Y De Fondamenten Waggelen. Wat ieder voorzag en we reeds her haaldelijk schreven, is bezig te gebeuren. De Revolutie maakt een eind aan den wereldoorlog en doet in storten het oude, het eerbiedwaarde. Rusland ging voor. Oostenrijk-IIongarije volgt. Duitschland tracht door allerlei maatregelen ten gunste der volkenrechten aan het proces te ontkomen, maar zal bange tijden moeten doormaken. Ons land trilt door zijn soldaten-troebelen. En de Overwinnaars van nu, ze mogen door den bedwelmingsroes waarin hun volken verkeeren, tijdelijk gespaard worden, duurzaam zal de rust ook daar niet zijn. i De kracht der volken is eenerzjjds uitgeput, anderszijds in zijn felle gisting zoo sterk mogelijk onderdrukt. De duigen houden het niet meer. De banden om het vat springen. De jonge geest van emancipatie perst en spuit naar buiten. Wat zal hiervan het einde zijn Dezen winter zal het nog gaan, maar als straks liet voorjaar komt? Men heeft God vergoten, wat wijsheid zou er nog zijn Heel de Schrift is vol waarschuwingen tegen den Geest, die de volken thans bezielt. Als ze niet hooren, het zal tot, eigen verderf zijn. Een woord van weemoedige hulde aan den Christen-Staatsman, trouw aan zijn God en zijn vorst gebleven, aan den Hongaarschen „Tisza, gevallen als slacht offer van den republikeinschen, revolu- tionnairen haat. Wat Revolutie maakt, woedt tegen don Koningsgezinde en den God-getrouwe even erg, maar dubbel tegen wie beide tegelijk is. De Duitsche keizer is afgetreden. Niet alleen als keizer van Duitschland, maar ook als koning van Pruisen. De kroonprins heeft afstand gedaan van zijn aanspraken op beide tronen. Er is nog een klein kansje, dat Wilhelms oudste kleinzoon keizer zal worden.. Echter lijkt ons die kans wel bijstor klein. Een groot deel van het Duitsche volk ziet in het keizerschap zeker het symbool van de eenheid des rijks en houdt er dus aan vast, maar een ander deel beschouwt het keizerschap als de vertegenwoordiging van het mili tarisme, dat al de rampen van dezen oorlog heeft te weeggebracht. Hoogst waarschijnlijk zal Duilschland een repu- aan hij zich in den grond der zaak toch niet kon ontworstelen. Donker was het in zijn slaapvertrek. Een nachtlicht kon er niet op overschie ten. En in de duistere eenzaamheid kro pen de minuten. En wonderlijk, zijn smalende woorden en het geloovig ant woord er op, lieten hem niet los. En zijn gedachten tuimelden door elkaar, alsof koortsgloed zijn aderen brandde. Was hij rechtvaardig geweest Rechtvaardig? Wat had Kampman feitelijk misdreven Hij rukte zich weder op een andere zij. Wilden die gedachten dan niet wij ken Wou de slaap zich niet over hem ontfermen Bleef de morgen verre Wat was het drukkend inliet vertrek. Hoorde hij daar niets Neen, 't was de kettinghond slechts, die aan zijn keten rammelde. Hij stond op en ging naar liet raam, schoof de binnenblinden open en tuurde naar buiten. Zwart was de lucht. Maar onheilspellend werd plotseling de geheele kamer verlichteen helle bliksemstraal kliefde bot sombere wolkgevaarte. Brand- sen trok zich schielijk terug van het raam en schoof de blinden dicht, kleedde zich wat aan en ging in gebogen houding voor dc tafel zitten, de armen leunende op bliek worden, of valt het in staten en staatjes uiteen. Het is wel buitengewoon tragisch een man als Wilhelm II te zien gedwongen tot altreden, nadat bij, op zijn wijze en naai zijn opvatting, zoo lange jaren het goede voor zijn voik heeiï gezocht. Den Czaar zag men heengaan met het gevoelzife daar een ledepop, een willoos werktuig in de handen van de Russische hofkliek. Den Duitschen keizer aftredend te zien beteekenteen figuur, een karakter van het wereldtooneel te zien verdwijnen. Een man, wiens opvattingen men niet in alles kon deelen, maar toch een vorst met een diepe, eerlijke godsdienstige overtuiging, en met een ernstig gevoel van verantwoordelijkheid voor zijn daden jegens God een man wiens leven gericht was op de steeds volkomener verwezen lijking van de eenheidsgedachte van het Duitsche volk. Zulke menschen gaan niet heen zonder een spoor na te laten in de historie. De revolutie gaat ondertusschen door. De sociaal-democratische partij heeft thans nog de leiding, of poogt die te krijgen. Vaudaar haar eisch van het onverwijld aftreden des keizers. Of het nog genoeg invloed zal oefenen, om de revolutie te keeren We betwijfelen het sterk. Het besluit van den keizer en zijn zoon zal bij lange na zooveel indruk niet maken, als wan neer het voor eenige weken had plaats gehad. Dan was het min of meer vrij willig geweest. Thans is het gedwongen. Eerste succes van de revolutionaire be weging. De socialist Ebert is nu Rijkskanselier gewordenprins Max van Baden zal voorloopig wellicht regent worden, tot een zoo spoedig mogelijk te verkiezen Constituante (Wetgevende Vergadering) over de regeeringsvorm en d« grondwet zal hebben beslist. Het vooruitzicht van de nieuwe ver kiezingen en bet aftreden des keizers zal natuurlijk een afleidenden invloed oefenen, maar of zij den gang der pro letarische revolutie, die op het oogenblik zich voltrekt in Duitschland, zal stuiten, is een andere vraag. Er wordt wel gepoogd de revolutie in kalme banen te houden, maar te vreezen is, dat het zal gaan als in Rusland. Ook daar is na het attreden van den czaar hetzelfde beproefd en mislukt. Daar een snelle opeenvolging van steeds verder naar links staande en steeds toegeeflijker regeeringen, tot op het eind de anar chisten overwonnen. Zal het in Duitsch land óok aldus gaan 't Lijkt er wel op. Soldaten- en ar beidersraden worden overal gevormd en nemen het roer in handen. Tot dusver zonder veel bloedvergieten. Maar zal dat zoo blijven Stakingen en optochten worden ge houden. Tot dusver zonder veel orde verstoringen. Hier en daai wordt de republiek [uit geroepen Als straks het leger van het front terugkeert, wat dan? De militaire kracht van Duitschland heeft Rusland ineen doen storten. Maar Trotzky's voorspelling, dat Rusland door den ijzeren geldkoffer, dien hij haastig van onder zijn bedste, (welk gierigaard slaapt verre van zijn schatten), had te voorschijn getrokken. Maar nauwelijks was hij gezeten, of een dreunende donderslag ontzette hem te meer. De angst greep hem aan, met geweldige krachtde stem des Heeren vervaarde hem. En opnieuw kwam het gesprek van dezen avond hem weer te binnen, terwijl een nieuwe, verblindende bliksemstraal een oogenblik, trots de ge sloten blinden, de kamer in gloed zette. Was het die God, Die tot hem sprak, Dien hij den eigen avond zoo bad ge hoond En dieper boog hij zich over zijn afgod zijn geld. En met eiken slag klem de hij zich sterker er aan vast, terwijl het hem te moede was, alsof duizenden stemmen hem schuldig verklaarden en het vonnis over hem uitspraken. Plotseling deed een krakende donder slag het geheele huis beven en schudden. Brandsen kon het niet meer uithouden, hij wierp de blinden open en schoof het raam omhoog. Wat was dat Waarom wankelde hij achterwaarts, wat deed hem met een akeligcn kreet ondervallen de revolutie Duitschland weer zou over winnen, begint machtig veel kans te krijgen om bewaarheid te worden. Reeds dreigt Beieren uit te vallen, en overal wappert de roode vaan van openbare gebouwen. Zoo heeft dc groote ogrlog kans om uit te loopen op een wereldrevolutie, als God 'tniet verhoedt. Dat ook de entente-staatslieden dat gevaar beginnen te zien, blijkt uit de uitlatingen van minister Churchill. De aanmaak van munitie moet voortgaan zegt hij, want er kunnen ernstige onge regeldheden uitbreken. Waar Duitschland door de entente zoo om is gehoond het orde scheppen, dat is het bestrijden van revolutie in Rus land, dat doet de entente in Rusland nu zelf al, en dat zal ze ook in Duitschland doen, indien ze vreest, dat de bacil der besmetting ook naar het Westen zal doordringen. De vraag is daarbij, hoe lang het zal duren, voor ook de legers der geallieerden worden aangetast. We lazen dezer dagen, dat ook de dieren door de influenza, de griep kun nen worden aangetast. Nu de Duitsche en de Oostenrijksche adelaars door den Russischen beer zijn aangestoken, zouden ook de Britsche leeuw, de Gallische (Fransche) haan dn de Italiaansche wolf besmet kunnen worden. De wapenstilstand zal wel spoedig gesloten worden. De Duitschers moeten aannemen, wat van hen geëischt wordt. Vooral nu binnen- landsche kracht te velde ondermijnd, en door het wegvallen van Oostenrijk- Hongarije hun Zuidergrens open ligt. Omgekeerd mag men verwachten, dat de entente op een spoedig beëindigen van den strijd bedacht zal wezen. Dat alleen kan misschien de revolutiekoorts in Duitschland bedvvin- gen. De Duitsche gemachtigden zijn met Fochs antwoord reeds op den terugweg en als onze lezers deze regels onder de oogen krijgen, zal naar we vermoeden, de wapenstilstand wel een feit zijn ge worden. Daarmee is dan een einde aan den oorlog gekomen. Hervatting der krijgs verrichtingen is niet denkbaar. Spare de Hecre Europa dan voor het monster der revolutie. Burgeroorlog en opstand is nog verschrikkelijker dan krijg tegen een buitenlandschen vijand. De voorwaarden voor den wapenstilstand. Uit de schuur stegen dikke rookwol ken cmhoog en een paar seconden later machtige vuurzuilenBrandsen zag zijn schoone bezitting in de vlammen opgaan I Maar hij zag het slechts een oogenblik, want als of hij zelf door het hemelvuur ware getroffen, stortte hij als levensloos op den vloer, en bleef roerloos liggen „Brand! Brand op den Pauwenhof'." .Die akelige kreet klonk spoedig op het dorp, waar vele bewoners vanwege het vreeselijke weer de nachtrust nog niet genoten. Maar voor die kreet weerklonk, en vóór de brandspuit eindelijk den weg naar Pauwenhof oprammelde, had Kampman reeds zijn woning verlaten en spoedde hij zich naar de hoeve, waar hij zooveel jaren had gearbeid en waar hij den vo- rigen avond zoo kwalijk was bejegend. Toen zijn oog het eerst den uitslaan- den brand bemerkte was er als een boos geritsel hem door de ziel gegaanieder zijn beurtMaar spoedig had hij zich geschaamd over zulk een gedachte en, slechts bedacht op het verleenen van tijdige hulp, ijlde hij den grintweg op en bevond hij zich weldra op den Pauwen- bof. Hier was alles in de weer. De knechts, ternauwernood aan den vuurdood ont snapt, liepen als onzinnigen door elkaar, door den schrik geheel en al verbijsterd. De komst van Kampman bracht eenige orde in den toestand. Zijn kalm woord maande tot overleg, tot redding van wat nog redbaar was. Helaas, welke moeite ook werd aangewend, het vee verbrandde jammerlijk in de stallen, niets werd gered. Ondertusschen was de spuit gearri veerd en met de spuit een massa volk, dat de verwarring meer vergrootte dan verminderdeslechts weinigen staken de handen uit, om zoo mogelijk de ramp nog te verkleinen. Kampman had zich geweerd als een paard, maar wat baatte al zijn bemoeien tegen het vuur viel niet meer te strijden Te midden van al die ontsteltenis en drukte had hij er nog geen acht op ge slagen, dat Brandsen zich nergens liet zien. Nu, terwijl hij een oogenblik tegen een boom leunend, zich het zweet van het gezicht wischte, drong eensklaps de gedachten in zijn zielwaar is boer Brandsen (Wordt vervolgd). s.'saar-rasBMBs S^fAOSSiWS BWtHHMU ZEEU WSCH - VLAAN DEREN DOOR ZELANDIA. BERLIJN, 10 Nov. (Officieel.) Het vol gende is een uittreksel uit de wapenstilstands voorwaarden 1. Zij worden zes uren na onderteekeniug van kracht. 2. Onmiddellijke ontruiming van België, Frankrijk en Elzas-Lotliaringen, binnen veer tien dagen. Wat aan troepen na dezen tijd overblijft, wordt geïnterneerd of is krijgs gevangen. 3. Er moeten worden afgestaan 5.000 ka nonnen, in de eerste plaats zware, 30,000 machinegeweren, 3000 mijnwerpers, 2000 vliegtuigen. 4. Ontruiming van den linker Rijuoever. Mainz, Coblenz, Keulen worden door den vijand bezet over een radius van 30 K.M. diepte. 5 Op den rechteroever van den Rijn een 30 tot 40 K.M. diepe neutrale zune ontrui ming in elf dagen. 6. Uit het linker Rijnoever-gebied mag niets worden weggevoerdalle fabrieken, spoorwegen enz. moeten intact worden gelaten. 7. Vijfduizend locomotieven. 150,000 wa gons, 10,000 auto's moeten worden afgestaan. 8. Onderhoud van de vijandelijke bezet tingstroepen door Duitschland. 9. In het Oosten moeten alle troepen worden teruggehaald binnen de grenzen van 1 Augustus 1914de termijn daarvoor is aangewezen. 10. Afstand doen van de verdragen van Brest-Litowsk en Boekarest. 11. Onvoorwaardelijke capitulatie van Oost- Afrika 12. Teruggave van het vermogen van de Belgische bank en van het Russische en Roemeensche goud. 13. Uitlevering van de krijgsgevangenen zonder wederkeerigheid. 14. Uitlevering van 100 duikbooten, acht lichte kruisers, zes dreadnoughts de overige schepen worden ontwapend en bewaakt door de geallieerden in neutrale of geallieerde havens. 15. Zekerheid voor een Vrije doorvaart door het Kattegatwegruiming van de mijnenvelden en bezetting van alle fortenen batterijen van waaruit deze doorvaart zou kunnen worden belemmerd. 16. De blokkade blijft bestaan Duitsche schepen mogen ook verder gekaperd worden. 17. Alle dcor Duitschland voorde neutralen ingestelde beperkingen van de scheepvaart worden opgeheven. 18. De wapenstilstand duurt dertig dagen Een in ons land opgevangen draadloos te legram meldt, dat de voorwaarden onvoor waardelijk zijn aangenomen. Het Maandagochtendblad deelt het volgen de mede over de komst van den ex-Keizer in ons land Zondagochtend om half- acht is ex-Keizer Wilhelm met groot gevolg, in het geheel bestaande uit 51 personen, gezeten in 10 auto's, bij Eijsden de grens gepasseerd. Ilij had den tocht per auto afgelegd en is Via Visé ons land binnengekomen. Zaterdagavond arriveerde te Maastricht een Duitsch generaal, die zich tot de autoriteiten wendde en dezen mededeelde, dat de afge treden Keizer den volgenden dag in Neder land zou aankomen. Hij verwittigde de autoriteiten hiervan, opdat deze de noodige maatregelen zouden kunnen nemen om voor de goede orde te waken. Het was onmoge lijk, precies te zeggen, hoe laat de afgetreden keizer op Nederlandsch gebied zou arriveeren, doch de Nederlandsche autoriteiten bereidden zich er op voor, dat hij reeds in den vroegen ochtend van den volgenden dag zou aan komen. Er werd vastgesteld, wie het ge zelschap aan de grens zou ontvangen en hoe het verkeer zou worden geregeld. Zondagochtend vroeg, om half Jacht reeds, naderden tien automobielen, op den grooten straatweg van Visé naar Maastricht, de grens. Deze weg is de eenige route, die bij Eijsden naar ons land leidt. De lange rij auto's waarin tal van hooge officieren en generaals gezeten waren, bood een romantischen aan blik. Ondanks het keizerlijk cachet, dat op de wagons lag, droegen zij ontegenzeggelijk de duidelijke .sporen van den langen, tragi scher en roemloozeu tocht uit het verlaten vaderland. De auto's zaten alle zwaar onder liet stof en het slijk, en hun aankomst op Nederlandsehen bodem leverde een onverge- telijken aanblik op. In langzaam tempo kwamen de auto's den weg Visé-Eijsden af gereden. Het dorpje Mouland, dat pal tegen onze grens aan ligt, lag nog in diepe rust, toen de stoet door .de in ochtendnevel gehulde [straatjes reed. Doch in een oogwenk verschenen op het geronk van de motors overal nieuwsgierigen voor

Krantenbank Zeeland

Luctor et Emergo | 1918 | | pagina 1