Biiitenlamlscli Overzicht.
Uit liet Itiiitenlamli.
Uit liet Binnenland.
it de Provincie.
Hij wil 't Bijzonder Onderwijs zoo
goed mogelijk maken, in 't belang van
ons volkvan de kindertjes die de
Bijzondere Scholen bezoeken.
De heer Bon vergeet echter twee
dingen.
Ten eerste wordt op de Bijzondere
School méér toegezien, dan op de Open
bare
Ten tweede is het schooltoezicht en
een goed leerplan géén waarborg voor
goed onderwijs. Daarvoor komt nog iets
anders kijken
't Bewijs
In 1912 gaf de Afdeeling Amsterdam
van de Vcreeniging van Hoofden van
Openbare Scholen een geschrift uit,
waarin ze klaagt over de slechte resul
taten van het Openbaar Onderwijs. Lees
maar
„Er zijn (te Amsterdam] openbare
scholen, die uitmuntend zijn ingericht
en haar leerlingen steeds ruim zoover
brengen als zij belmoren te komen, doch
er zijn ook andere, waarvan het resultaat
bedroevend slecht is. Men hoore daar
over maar eens de leiders van vervolg
en herhalingsklassen, die "onderwijs heb
ben te geven aan de loffelijk ontslagen
leerlingen van al de scholen in een
bepaalde buurt. Het verschil in ont
wikkeling tusschen deze leerlingen is
heel groot. De leiders van deze klassen
weten heel spoedig aan te wijzen de
goede en de slechte scholen. Er zijn
volgens hen scholen, welker leerlingen
na het doorloopen van de hoogste klasse
nog niet behoorlijk, dat is nauwkeurig
en m den juisten toon, kunnen lezen.
Het schrift is vaak slecht en het taal
werk krioelt van de grofste fouten. Er
zijn scholen, welker leerliugen niet eens
het rekenen met gewone en tiendeelige
breuken hebben geleerd en toch loffelijk
ontslag krijgen. Wij bedoelen niet, dat
die leerlingen in de berekening met
breuken niet behoorlijk geoefend zijn,
doch dat die loffelijk ontslagen leerlingen
eenvoudig nooit van breuken gehoord
hebben. Er zijn scholen, welker loflijk
ontslagen leerlingen iets blijken te weten
van de aardrijkskunde van Nederland
en een heel klein weinigje van die van
Europa, doch die er nooit van hebben
gehoord, dat er ook werelddeelen zijn,
die Azië, Afrika, Amerika en Australië
heeten en die 11 verwonderd aanstaren,
als gij hun vraagt naar de ligging~van
New-York, Kaapstad en Peking".
En dat zijn nu allemaal scholen, die
genieten van het fijnste schooltoezicht
en wier leerplannen zijn goedgekeurd
door niemand minder dan den Amster-
damschen schoolopziener Dr. Gunning.
Zal het onderwijs op een school waarlijk
goed zijn, dan is in de allereerste plaats
noodig, dat de onderwijzers berekend
zijn voor hun taak en met toewijding en
liefde hun schoone, doch moeilijke arbeid
verrichten. Leerplan, leermiddelen en
toezicht zijn dan goede hulpmiddelen.
Als de heeren dan ook telkens om
meer waarborgen roepen voor het Bijzon
der Onderwijs zonder dat ze zeggen,
wat voor waarborgen ze bedoelen dan
geeft dat zoo den indruk, dat het alleen
geschiedt uit vrees, dat de Openbare
School te veel van haar terrein verliest,
als ze haar bevoorrechte positie van
thans kwijt raakt.
Men wil toch de Bijzondere School
niet vrij maken, door haar aan meer
banden te leggen
Te veel banden zijn de dood voor de
school. Ook openbare schoolmannen
hebben dat erkend.
En bovendien, men behoeft zich heusch
niet zoo bezorgd te maken over de
Bijzondere School. Die kan best tegen
de Openbare concurreeren.
Wil men een paar onverdachte ge
tuigenissen
In Maart 1S99 schreef minister Goeman
Borgesius (liberaal), reeds:
„liet korte verblijf aan het Departe
ment van Binnenlandsehe Zaken heeft
ondergeteekende de overtuiging ver
schaft, dat de gelden uit de staatskas
voor liet Bijzonder Onderwijs ten koste
gelegd, goed zijn besteed 'en getracht
hebben het Bijzonder Onderwijs tot een
hooger peil op te voeren.
„En te betreuren is het niet, dat de
herziening der Schoolwet de gelegenheid
heeft geopend, het aantal Bijzondere
Scholen nog aanzienlijk uit te breiden."
Zou het wel eens niet kunnen-blijken,
dat ons volk op den duur ging begrijpen,
dat de Bijzondere School de beste is
Trouwens heeft reeds vroeger een
ander liberaal Minister, Mr. S. van
Houten, verklaard
„Ik wil toegeven, dat een stelsel,
waarin Bijzondere Scholen regel zijn en
Gemeentelijke Scholen slechts do leemten'
aanvullen welke de Bijzondere Vereeni-
gingen en degenen, die van het Onderwijs
een bedrijf maken, laten, in menig opzicht
de voorkeur verdient boven ons tegen
woordig stelsel"
Als mannen als Borgesius en Van
Houten zoo spraken, moet men links zich
niet zoo zenuwachtig maken
Het antwoord van Amerika
cp de Oostenrijksche nota kwam reeds binnen.
Het was, gelijk we verwachten afwijzend.
WASHINGTON. Lansing publiceert
de volgende verklaring
„Ik ben door president Wilson ge
machtigd te Verklaren, dat de Ameri
kaansehe regeering op de Oostenrijksch-
Hongaarsche nota, waarin liet voorstel
wordt gedaan tot een niet-oflicieele con
ferentie der oorlogvoerenden, het volgende
antwoord zal geven
_,,De regeering der Vereenigde Staten
beseft, dat slechts één antwoord kan
worden gegeven op het voorstel der
Oostenrijkscli-Hongaarsche regeering. De
Amerikaansehe regecring heeft herhaal
delijk met volkomen duidelijkheid de
voorwaarden medegedeeld, waarop de
Vereenigde Staten een vrede willen over
wegen, en zij kan en wil niet ingaan op
een voorste] tot een conferentie over een
aangelegenheid ten opzichte waarvan zij
haar Jiouding en doel zoo duidelijk heeft
uiteengezet".
LONDEN. De „Galway Castle" van
de Union Castle-lijn, die Dinsdag uit
Engeland naar Zuid-Afrika vertrok, is
Donderdagmorgen om 7 uur getorpedeerd.
Vermist worden 34 leden van de be
manning en 120 passagiers.
De Zuid-Afrikaansche minister van
spoorwegen, Burton, is gered.
Honderden zijn hij stormachtige zee
door reddingsvaartuigen aan land ge
bracht.
Het schip vervoerde 749 passagiers,
meerendeels vrouwen en kinderen.
Ongeveer honderd overlevenden zijn
te Plymouth aangehouden. Hartverscheu
rende tooneelen speelden zich af.
De torpedo trof het schip rechts van
onder, tusschen machinekamer en stook
ruimte. Het werd tot aan het bovendek
gekloofd en dreigde ieder oogenblik in
tweeën te zullen breken.
Een boot werd door een groote golf
op de rondwentelende schroefbladen ge
worpen, die haar verbrijzelden. Een an
dere boot ontkwam op wonderbaarlijke
wijze aan hetzelfde lot. De overlevenden
zagen veel lijken in het water, o.a. een
vrouw met twee kinderen in haar armen.
DE TROONREDE.
De zitting van de Staten-Generaal is
Dinsdag door II. M. de Koningin geopend
met het uitspreken van de volgende
troonrede
Te midden van U, leden der Staten-
Generaal, is het mij een behoefte open
lijk uiting te geven aan de zorg en de
smart, die de buitongewone nooden van
mijn volk, waarmede ik zonder ophouden
medeleef en medegevoel, in mij opwek
ken.
Te grooter is de dankbaarheid, waar
mede ik jegens God vervuld ben, nu voor
ons land de vrede bewaard bleef.
De nog steeds woedende wereldoorlog
blijft van ons geheele volk zware offers
eischen, die, naar ik vast vertrouw, ook
verder bereidwillig zullen worden ge
bracht.
Niettegenstaande gerezen moeilijkhe
den, tengevolge waarvan de economische
toestand een voortdurend ernstiger ka
rakter aanneemt, bleven onze betrekkin
gen met alle mogendheden van vriend-
schappelijken aard.
De verplichtingen die op een neutralen
staat rusten, zal ik met onveranderde
nauwgezetheid en vastberadenheid blij
ven nakomen.
De beproefde eensgezindheid der natie
geeft mij steun bij mijn onwrikbaar voor
nemen onze onafhankelijkheid tegen
iedere aanranding tot het uiterste te
verdedigen.
Dit belet niet, dat getracht zal worden
de lasten der mobilisatie zonder vermin
dering der weermacht, te verlichten.
De voorziening in het, uit de tijdsom
standigheden voortvloeiend gebrek aan
noodzakelijke levensbehoeften blijft het
onderwerp van mijn voortdurende zorg.
Ik ben er op bodacht de daartoe strek
kende maatregelen zoo weinig drukkend
mogelijk te doen zijn en te streven naar
zekerhoid van de rechten naast de plich
ten der ingezetenen.
Reeds thans zal volle aandacht worden
geschonken aan de maatregelen, die na
den oorlog zoowel hier te lande als in
de koloniën zullen moeten worden ge
troffen om de zoozeer ontwrichte handel
en nijverheid de voorlichting en steun
te geven die alsdan zij behoeven.
De toestand van 's lands schatkist
wordt steeds meer zorgwekkend en vor
dert dringend zooveel mogelijk beperking
van uitgaven. Daarnevens zullen ingrij
pende maatregelen tot versterking van
de middelen niet kunnen uitblijven.
Instelling van een Departement van
Onderwijs, Kunsten en-Wetenschappen
en een ander voor Arbeidsaangelegen-
heden ligt in mijn voornemen.
De uitvoering van het gewijzigd arti
kel 192 der Grondwet zal in den geest
van onderling vertrouwen en toenade
ring die de herziening heeft gekenmerkt
ten spoedigste en met kracht worden
ter hand genomen zonder dat deze uit
voering wordt vertraagd, zullen, ter wille
van de billijkheid onverwijld de noodige
voorstellen worden ingediend tot weg
neming van de steeds toenemende on
gelijkheid in bezoldiging van openbare
en bijzondere onderwijzers.
Aan de in 1913 tot stand gekomen
Verzekeringswetten zal zonder vertraging
uitvoering worden gegeven voorstellen
tot aanvulling van die wetten zullen U
vervolgens worden gedaan.
De opbouw der sociale wetgeving zal
worden voortgezet. De regeling der
collectieve arbeidsovereenkomst, zoo wat
de publiekrechterlijke als de privaat
rechterlijke zijde betreft, zal worden ter
hand genomen.
De uitvoering van Waterstaatswerken,
daaronder begrepen de droogleggingjder
Zuiderzee, zal met kracht worden voort
gezet en ondernomen.
Het ontwerp der Indische begrooting
dat U zal worden .aangeboden, is dit
jaar voor het eerst in Indiü in openbare
behandeling voorbereid. De goede ver
zorging van de geestelijke en stoffelijke
belangen der inlandsche bevolking heeft
mijn voortdurende aandacht. Met stipte
eerbiediging van de godsdienstige over
tuiging der ingezetenen, wordt dankbaar
de steun aanvaard, dien het Westersch
particulier initiatief biedt en met name
de hooge beteekenis erkend van den
arbeid der Christelijke Zending. Tegen
drank- en opiummisbruik zal de strijd
krachtig worden voortgezet. Ruimer
deelneming, van de ingezetenen aan de
behartiging van de locale belangen en
uitbreiding van autonomie en zelfbestuur
zullen zoowel de eigen geaardheid der
bevolking tot haar recht doen komen
als de vrijwillige saamhoorigheid inet het
moederland sterken. Deze jstrekke tot
hechten grondslag voor de krachtige
economische en militaire weermacht
waarvan de vorming zooveel mogelijk
zal werden voortgezet..
In de West-Indische koloniën wordt
mede de druk der tijdsomstandigheden
gevoeld, naar sterking van haar draag
vermogen zal worden gestreefd.
Bij het toenemen der binnen- en bui-
tenlandsche moeilijkheden veitrouw ik
des te vaster op uw onverdeelde mede
werking.
Met de bede, dat God ons volk in
eendracht moge sterken en door de
zware tijden tot betere dagen moge
voeren, verklaar ik de gewone zitting
der Staten-generaal geopend.
COMMISSIE VOOR DE FINANCIËN.
Vrijdag 13 dezer vergaderde te Utrecht
de Financiëele Commisse, ingesteld krach
tens art. .37 der Statuten van de A.-R,
Partij, onder voorzitterschap - van den
heer L. F. Duymaer van Twist, penning
meester van het Centraal Commitè. Uit
de verantwoording van den penning
meester der commissie, den heer ,1. Bo
mers te Groningen, en de mededoelin-
gen van de commissieleden bleek, dat,
in aanmerking genomen ,den korten tijd
gedurende welken de commissie had
kunnen werken, het resultaat van haar
arbeid verrassend was geweest en een
vrij aanzienlijk bedrag aan giften werd
ingezameld. Toch was deze som, ge
voegd bij de giften, welke rechtstreeks
bij den penningmeester C. C. waren in
gekomen en door het bureel verzameld,
op verre na niet toereikend gebleken,
om aan de aanvragen uit de partij te
voldoen. Aan subsidie ten behoeve van
de stembusactie waren eenige duizenden
guldens meer verstrekt uit de kas van
het C.C. dan dit verkiezingsfonds toeliet.
En nog blijven de aanvragen om ver
hooging dier subsidies aanbonden. Na
breedc bespreking, door den secretaris
der commissie ingeleid, besloot de com
missie haai werk terstond en onafge
broken voort te zetten cri vooreerst de
groote actie te concentreeren op het ver
werven van vaste jaarlijksche bijdragen,
opdat zooveel mogelijk de stabiliteit der
inkomsten van de kas v.h. C, C. verze
kerd worde. Men was van meeuing,
dat feitelijk alle leden der partij naar
vermogen in de behoeften belmoren mo
de te dragen. Gezien het aanzienlijk
getal stemmen op de a.r. candidaten
bijna 180.000 op 3 Juli j.l. oordeelde
men, dat, indien het beginselDraagt
elkanders lasten, ook in dozen gewillige
toepassing vindt, onze partij in de toe
komst voor de zorg der financiëele lasten
niet al te bevreesd behoeft te zijn.
Daar zijn kieskringen, die gemakkelijk
eigen kosten kunnen dragen en boveu-
dien wat over hebben om den last van
andere, wier draagkracht inderdaad niet
in de behoeften voorziet te helpen dra
gen. Er is vooral in onze partij veel
noodig om het b.v. zooveel honderden
schippers en duizenden visschers moge
lijk te maken aan de stemming deel te
nemen, waar ze anders stellig „wettige
redenen van verhindering" zouden heb
ben. Eu hoezeer het ook thans, met
het nieuwe kiesstelsel nog noodig is,
den laatsten man aan de bus te brengen
is wel gebleken uit het feit, dat nog bij
de jongste verkiezing een betrekkelijk
klein getal kiezers aan onze partij één
zetel meer had hunnen leveren en dien ze
tel ontrukken aan een der marodeerende
partijtjes op het politieke erf.
De Commissie was unaniem bereid
om haar werk onmiddelijk' voort te zet
ten. Mogen de leden wier namen straks
na volledige aanvulling zullen gepubli
ceerd worden, allerwegen in de partij
sympathieke harten en gewillige handen
vinden.
Huisslachting van runderen.
liet Bureau voor Mededeelingen in
zake do voedselvoorziening meldt
In verband met de in de „Staatscou
rant." van 9 dezer gepubliceerde bekend
making van den Minister van Landbouw
Nijverheid en Handel omtrent de huis-
slachtingen van runderen, kan nog het
volgende worden mcegqdeeld
Huisslachtingen van ruuderen zullen
alleen worden toegestaan aan lien, die
uitsluitend hun bedrijf oefenen als land
bouwer of veehouders.
De aanvragen moeten schriftelijk bij
de, plaatselijke Correspondenten worden
ingediend met vermelding vana. juis
ten naam en adres; b. "de soort van het
te slachten rund c. de grootte van het
gezin (kinderen beneden, den leeftijd
van één jaar niet medegerekend).
Toestemming tot liet slachten van een
rtind zal niet worden gegoven aan hen,
die foutieve opgaven voor de inventari
satie hebben ingediend of geweigerd
hebben hunne handteekening te plaatsen
onder de opgaven voor de inventarisatie
Evenmin krijgen zij toestemming, die
clandestien geslacht of frauduleus ver
voerd hebben of hun medewerking niet
verleend hebben aan het Rijkskantoor
voor Vee en Paarden voor de beschik
baarstelling van vee voor binnenlandsch
gebruik.
EEN NIEUWE KAMERCLUB.
De Kamerleden Koltliek, Kruyt, Van
Ravensteijn en Wijnkoop hebben besloten
tot het vormen van een Kamerclub op
den grondslag van het revolutionair
socialisme, met volkomen vrijheid, bij
principieele verschillen aan eigen inzich
ten uiting te geven. Het secretariaat
zal worden waargenomen door den heer
Kruyt, te Utrecht.
Deze nieuwe Kamerclub heeft besloten,
de opening van de Staten-Generaal niet
bij te wonen, als protest tegen het
koningschap.
MINISTER VAN MARINE.
Bij Kon. besluit van 16 dezer is:
lo. de minister van oorlog, jhr. G. A.
A. Alting von Geusau, eervol ontheven
van het beheer ad interim van het
departement van marine, met dankbe
tuiging voor de door hem in deze den
lande bewezen diensten
2o. benoemd tot. minister van marine,
de vice-admiraal W. Naudin ten Cate,
commandant der marine te Willemsoord.
DE DISTRIBUTIEREGELING.
Naar men vernoemt heeft in het
Departement van Binnenlandsehe Zaken
een samenkomst plaats gehad van den
Minister van Binnenlandsehe Zaken, Jhr.
Mr. Ruys de Beerenbrouck en den Minis
ter van Landbouw, Nijverheid en Handel,
den heer Van Ysselsteyn, met alle
Commissarissen dor Koningin in de ver
schillende provinciën, ter bespreking van
de distributieregeling.
ONZE BUITENLANDSCHE HANDEL.
-Wanneer uit do statistische gegevens
de totale uitvoer van ons land in Jan.
tot Juni 1918 wordt nagegaan, dan moet
een zeer sterke vermindering in verge
lijking met vroegere jaren worden ge
constateerd. Ook wanneer de verschillen
de maanden van dit eerste halfjaar
vergeleken worden, ziet men, dat de
uitvoer afneemt, en bijv. in Juni heel
wat minder is dan in vorige maanden.
En dit kan ook niet anders. Wij hebben
nu eenmaal bijna niets meer uit te
voeren, hebben zelf aan bijna alles te
kort. 't Zal dan ook niet te verwonderen
zijn, indien blijkt, dat de uitvoer in liet
laatste gedeelte van 1918 nog kleiner
was dan in de eerste helft. Onze gewone
uitvoerproducten als kaas, boter, eieren,
margarine, tabak, vruchten enz. ze zijn
in eigen iand niet voldoende aanwezig.
Het „Vad." is zelfs van oordeel, dat,
wanneer in dezen tijd nog wel eens
geëischt wordt, dat alle uitvoer moet
worden stopgezet van levensmiddelen,
gerust verklaard kan worden, dat dit
thans ook vrijwel het geval is.
MET ONBEPAALD VERLOF.
Op 28 September a.s. worden in het
genot van onbepaald (klein) verlof ge
steld de onder-officieren, korporaals en
soldaten van de bereden wapens der
lichting 1913, die in October 1913 werden
ingelijfd en zij, die in Maart 1914 voor
de lichting 1914 als paardenoppasser of
paardenverzorger bij de cavalerie werden
ingelijfd.
BEUKENNOOTJES.
De minister van binnenlandsehe zaken
heeft, naar de Zutph. Ct. meldt, de
medewerking der gemeentebesturen en
van het rijksschooltoezicht ingeroepen
om het inzamelen van beukennootjes
door de schoolkinderen aan te moedigen.
Op het schoolpersoneel dient dan een
beroep te worden gedaan tot verdere
medewerking door bij die inzameling
eenige leiding te geven en eenig toezicht
te houden. Enkele schooltijden kunnen
aan dit werk in het belang van dé vet-
voorziening worden opgeofferd.
Naar men ons mededeelde, zal hier
binneukort worden gevestigd een bij
kantoor van de Bank-Associatie, Wert-
heirn Gompertz 1834 en Crcdietver-
eeniging 1853. Als directeur zal optreden
de heer J. A. Klaassen en als adviseur,
tevens plaatsvervangend directeur de
heer Mr. P. Dieleman.
Het kapitaal der vennootschap bedraagt
f20.000.000, terwijl reeds de vennoot
schap in Zeeland vertegenwoordigd is
te Middelburg, Vlissingen en Goes.
Naar wij vernemen is het Christelijk
Militair Tehuis alhier, door gebrek aan
licht, voor dezen winter opgeheven.
Zaamslag In de Gr. Huijssenspolder
zijn bij een landbouwer een 30-tal witte
kooien gestolen.
Dergelijke diefstallen schijnen in den
laatsten tijd meer voor te komen. Naar
alle waarschijnlijkheid zijn het geen
wildvreemden, die dergelijke dieverij
uithalen.
Te Breskens vond men papieren met
een uittreksel uit een brief van een
krijgsgevangene in Frankrijk, die de daar
ondervonden behandeling prijst.
Te Axel waren het weer papieren,
vermeldend de overwinningen der ge
allieerden.
In de te Aardenburg gehouden raads
vergadering kwam in behandeling de
gemcenterekening dienst 1917, welke,
voorloopig wordt vastgesteld in ontvang
sten op f54.280.31" en in uitgaven op
f 51.996.70", alzoo sluitende met, een goed
slot van f2283.61.
De rekening van het distributiebedrijf
wordt vastgesteld in ontvangsten op
f 69.8t6.62 en in uitgaven op f 70.498.20i
alzoo sluitende met een nadeelig slot
van f651,646.
De rekening van het burger weeshuis,
dienst 1917, bedragende in ontvangsten
f 14.995.26" en in uitgaven f 13.732.495,
alzoo sluitende met een goed slot van
f 1262 77 en die van het burger gasthuis,
dienst 1917, bedragende in ontvangsten
f 21.915.51in uitgaven f 19.642.296, batig
slot f 2273.22, worden goedgekeurd.
Aangeboden werd do begrooting voor
1919, welke aanwijst een post H. O. van
ongeveer f 13.000.
Op de verschillende hoofdstukken
van de ingediende staatsbegrooting 1918
De nota van Oostenrijk-Hongarije
was een verrassing. Wel hadden de Staats
lieden der Centralen den laatsten tijd meer
malen gesproken van een dichterbij-zijn van
den vrede dan algemeen werd gedacht, maar
dat deze stap reeds nu zou worden gedaan,
had niemand verwacht.
Oostenrijk heeft aan alle Staten, bondge-
nooten, vijanden en neutralen verzocht, om
afgevaardigden te zendon naar een plaats
van samenkomst in 't neutrale buitenland,
teneinde daar samen over den vrede te
spreken. Deze besprekingen zouden niet
bindend, geheel voorloopig zijn. Ondertus-
schen zouden de krijgsbedrijven doorgaan.
Vooral dit laatste was voor de entente mooi.
Ze zouden kunnen doorgaan met hameren
op 't Duitsche front, en zoo de centrale afge
vaardigden gedwee en toeschietelijk maken.
De nota gaat van het juiste standpunt
nit, dat de vrede, als men maar eenmaal
begonnen is met besprekingen, kómt en
komen móet. Ze lijdt echter aan een vaag
heid, die het twijfelachtig maakt, of er
voorhands veel succes van te wachten is.
De nota doet géén ander aanbod, dan samen
eens te spreken.
Dat is haar zwakke punt.
Toch is haar verschijnen een stapje naar
den vrede. De bereidwilligheid der centra
len een bereidwilligheid, die haar grond
vindt in de omstandigheden om vrede te
sluiten, zal niet nalaten indruk te maken op
de volkeren der entente, die eveneens naar
vrede smachten.
De nota zal de positie van mannen als
Lansdowne versterken de macht der oorlogs
drijvers verzwakken.
Ook is de nota een bewijs, dat het geducht
begint te nijpen in de landen der centralen.
Met veel ophef is ons den vorigen winter
verzekerd, dat de middenrijken, na hun toen
maals afgewezen vredesoffensief, van geen
vrede of onderhandelingen meer zouden rep
pen. Het Duitsche zwaard zou de vijanden
gewillig maken en ze dwingen om te komen
tot vrede.
En nu komen de centralen toch weer op
nieuw. Thans, nu op 't slagveld hun legers
klop krijgen, en nu in 't binnenland de toe
stand steeds ondraaglijker wordt. Het ver
schijnen van de nota, thans, lijkt ons een
bewijs, dat hot oogeublik nadert, waarop de
centralen zich op genade of ongenade zullen
moeten overgeven. Om den vrede zullen
moeten vragen.
Op echt Amerikaansehe wijze heeft de
groote stokebrand van overzee, binnen het
half uur nadat de Oostenrijksche nota was
ontvangen, deze beantwoord met een ruwe
weigering, die hierop neerkomt„Ge weet
wel, wat ik wil, en verder praat ik er niet
meer over."
Of Duitschland en Oostenrijk al instemming
betuigen met Wilsons idee van een volkeren
bond, 't baat hen niet, deze president-despoot
eischt, dat de centralen zich zonder eenig
beding overgeven. Ze hebben zich volledig
te schikken naar de „verlichte" ideeën, die
deze opper-democraat zich van de wereld
der toekomst heeft gevormd.
Om zijn doel te bereiken ontziet de mach
tige man in Washington bloed noch smart,
ellende npcli honger. Voor 't ideaal van z'n
droomen offert hij Europa op.
De Europeesclie bondgenooten staanjdaar-
door voor een uitgemaakte zaak. Ze zijn
door 't Ameiikaansche antwoord gebonden.
Door z'n snelle beslissing heeft Wilson met
forsche hand ineens de opperleiding genomen.
Wat de entente „had willen doen, is van
geen belang meer, zij moet nu weigeren,
anders zou zij het bondgenootschap verbreken,
en met Wilsons oppernfacht ook zijn hulp
afstooten.
De spoed, waarmee Amerika een weigering
in den scherpst mogelijken vorm „per omme
gaande" afstuurt, en daardoor aan zijn bond
genooten den pas afsnijdt voor alles wat
tusschen een botte weigering en een toe
stemmend antwoord inligt, schijnt er toch
op te duiden, dat men zulks te Washington
terdege noodig achtte dat men vreesde, dat
anders de nota verwariing zou stichten, mis
schien wel succes zou hebben.
In alle geval kunnen Engeland en Frank
rijk nu moeilijk iets anders doen, dan zich
bij Amerika's antwoord aansluiten en daarmee
de leiding van Wilson aanvaarden.
En daarmee is de vredeshand, door Oosten
rijk uitgestoken, afgeslagen. Amerika heeft
het zoo gewild.
Het woord is nu weer aan het zwaard.
Totdat een van beide partijen het op moet
geven. Als er niet iets bijzonders gebeurt,
zullen dat de centralen zijn. Op den duur
móeten ze het verliezen.
En de vrede zal wel niet eerder weerkee-
ren, dan als Duitschland en zijn bondgenooten
op Duitschen bodem volledig verslagen zijn,
zooals Lodge het uitdrukt En ,dat kan nog
wel een jaartje duren. Tenzij de ineenstorting
van Duitschland door honger, moedeloosheid
en gebrek aan oorlogsmateriaal spoedig komt.
Dan zou het vrede zijn.
Amerika's antwoord.
Torpedeering van een passagiersschip.
150 vermisten.
TER NEUZEN, 20 September 1918.