Orqaan ter verspreiding der Christelijke Beginselen in Zeeuwsch-l/iaanderen.
No. 67.
Woensdag 28 Augustus 1918.
Ie Jaargang.
FEUILLETON.
IJuitenlaiidsch Overzicht.
Uit het Buitenland.
Uit het Binnenland.
ABONNEMENT:
Een
Dorpsvertelling
3 A nVF.R TRNTIËN.
en
VRIJDAGAVOND,
te TER NEUZEN.
Dit blad verschijnt DINSDAG-
den Uitgever D. H. LlTTOOIJ Az.
bij bezorging 1,Franco per post
uitgezonderd op Feestdagen,
TELEFOON Nr. 20.
Per drie maanden
voor Nederland 1.10.
ADVERTENTIE N.
Van 1-4 rebels ƒ0.40. Voor eiken regel meer ƒ0.10. Handelsadvertentiën over twee
kolom 6 centTper regel. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie
wordt de prijs tweemaal berekend. Abonnementen per contract.
Inzending van advertentiën tot 12 uur 's middags op de verschijndagen.
gras in de Boompjes.
1913 de verkiezingsactie mee-
weet, hoe toen vooral als
tegen het ministerie Heems-
V Het
Wie in
maakte,
stormram
kerk werd gebezigd, het ontwerp-tanefwet
van Kolkman.
Met buitenlandsch geld en schromelijke
overdrijving gelukte liet toen, een deel
der kiezers bang te maken voor duur
brood -en dure klompen. In roerende
woorden gewaagden de linksche sprekers
van hun liefde tot den minderen man,
die, als rechts won, geplukhaard zou
worden. Neen, links moest het winnen,
dan zon ongekende welvaart allen ge
lukkig maken.
De Rotterdammers werden nog eens
extra bang gemaakt door de voorspelling,
dat in de Boompjes het gras zou gaan
groeien, als de tariefwet in het Staats
blad kwam. De drukke handelskaden
zouden stil worden de handel verloopen.
Links won.
De tariefwet bleef uit, doordat het
rechtsche kabinet tengevolge van de
linksche laster- en leugencampagne moest
altreden.
Het werd vervangen dooreen ministerie
der linkerzijde.
De Maasbodewijst nu op de merk
waardige ironie der historie. Nadat de
liberale regeering, die het gras uit de
Boompjes moest houden, vijf jaren lang
het bewind is geweest, zijn de
voor de eischen op sociaal gebied een
open oog hebben, zonder echter toe te
geven aan de dwaze wenschen eener
valsche democratie.
De samenstelling der lijsten vereischt
ditmaal bijzondere zorg. Men beginne
er daaront tijdig mee.
Indien mogelijk, moesten we voor
Januari klaar zijii. In den loop van den
winter kunnen de candidaten dan lner
en daar eens optreden.
Zeeland kan voor
blijven.
Maar dan
optreden.
rechts behouden
moeten we met beleid
aan
Rotterdamsche kademuren in zóó treuri
gen toestand geraakt, dat men allerwegen
de groene spruitsels ziet opschieten
tussclien de steenen.
Wie thans langs de Boompjes kijkt,
zal er een groenende vlakte ontdekken,
helaas nog zonder de koeien, die er in
de fantasie der anti-tariefmannen liepen
te grazen.
Natuurlijk is het verre van ons dezen
triesten toestand te wijten aan het linksch
bewind.
Wij wijzen alleen op den wonderen
loop der dingen, waarbij het menschelijk
wikken vaak zoo v\ .-mig gewicht in de
schaal legt, en de uitkomst niet zelden
steld is aan der menschen
tegenovergest
verwachting, doordat
alles beschikt.
De anti-tariefwet-actie
kend voorbeeld van.
Hooger
Macht het
is er het spre-
voor
worden reeds
de Provinciale
van die verkiezingen
V De Staten.
Over enkele maanden
de verkiezingen
Staten gehouden.
Aan den uitslag
hangt veel.
Dc toekomstige samenstelling der
Staten beslist, of de Eerste Kamer rechts
dan wel links zal worden.
Bovendien zal in de komende tijden
stellig uitgebreider worden de taak,
toegewezen aan de Staten. Aan de
ontwikkeling der sociaal-economische
verhoudingen hebben ook de Staten hun
aandacht te wijden.
Met het oog daarop is van belang, de
samenstelling van de Staten. De socia
listen zullen' straks allerlei dingen aan
de orde stellen. Oók in de Staten van
Zeeland. Daarom is het weiischehjk, dat
door de christelijke partijen mannen
worden afgevaardigd, die staan in het
volle leven van hun tijd. Mannen, die
voor de ontwikkeling van het leven, en
V Fielterij.
Hoe welig tiert toch de fielterij tegen
woordig 1
Nu de aanvoer van grondstoffen voor
de zeepbereiding stopgezet is, en onze
huismoeders daardoor met de wasch zoo
geducht in de klem zitten, zijn er
„menschlievende" fabrikanten en winke
liers, die ze wel helpen zullen.
Geen zeep O, geen nood 1 Kom
maar hier
Een „schuurmiddel" is er in den handel
gebracht, dat zoo vertelde men op
een vergadering in Den Haag uitslui
tend bestaat uit.zand en gemalen
schelpen.
En dit vrijwel waardeloos goedje zal
worden verkocht voor f 1.10 per klein
flaconnetje.
't Loopt toch de spuigaten^ uit.
Andere, even „waardevolle" surrogaten
worden het publiek onder den naam
zeep in de hand gestopt.
En bleef zulk knoeien maar beperkt
tot zeep alléén. Maar er wordt letterlijk
geknoeid in en met alles.
En niet alleen gewetenlooze ketting
handelaars doen aan dit schandelijk werk.
Zelfs officieele lichamen doen er aan mee.
Zoo was onlangs de gemeente Aalten
er in gevlogen, 't Gemeentebestuur had
een wagon ondeugdelijke en waardelooze
zeep gekocht.
De schadepost was minstens f 40.000
groot.
Want de zeep, die door het publiek
met 23 cent per stuk betaald moest
worden, had een waarde van BVa cent
per stuk. Natuurlijk bedankte de be
volking van Aalten er hartelijk voor
deze zeep te koopen, zoodat dt gemeente
daarmede bleef zitten.
Maar ziet, wat gebeurt,
't Gemeentebestuur van Winterswijk
(notabene vlak in de buurtis zoo
handig, en koopt 3000 pond of meer
tegen 18 cent, per stuk van Aalten, hoewel
het gebeurde in Aalteu van algemeene
bekendheid was.
„In Aalten heeft men zich heel vroolijk
gemaakt om dit bewijs van collegialiteit
en koopmanschap van Winterwijk's
gemeentebestuur."
Zoo luidt het bericht
De fielterij schijnt zóó ver doorgedron
gen, dat zé zelfs in toepassing wordt
gebracht, als officieele lichamen met
elkaar in handelsverkeer treden.
Ons volk wordt er in dezq mobilisatie-
dagen werkelijk niet beter op.
HOOFDSTUK I.
Rustige Rust.
't Ging wel aardig zoo op 't dorp. De
menschen waren liet er allemaal zoo goed
met elkaar eensonbegrijpelijk. De no
taris en de burgemeester en de dokter
en de schoolmeester 't was alles botertje
tot den boom. Vooral 's winters, als er
zoo'n soort sociëteitje werd gehouden in
„Het gouden Paard" op het dorpsplein,
was de eensgezindheid waarlijk roerend.
„Het gouden Paard" was dan de verza
melplaats voor ieder, die zich, natuurlijk
met permissie van den burgemeester en
de zijnen, tot de notabelen van het dorp
mochten rekenen. -Zeker zou geen der
andere dorpsbewoners het wagen de her
berg naast het gemeentehuis binnen te
gaan, als daar in den winter 's Woens
dagsavonds „club" was die was immers
alleen toegankelijk voor de „leden Alles
wordt nog steeds verwoed gevochten.
De Duitschers trekken nog meer terug.
Hier en daar zijn ze al weer in de oude
„Hindenburg-linie" aangekomen, waaruit
ze dit voorjaar opgebroken zijn. Al de
strijd van dit jaar is dus vrijwel vruch
teloos geweest. Er zijn duizenden jonge
menschenlevens vernietigd,.schattengelds
verspil,d en onnoemlijk veel is er verwoest
en vernield. En wat is het resultaat
Dat beide partijen weer bijkans op
dezelfde plaats staan, waar ze waren.
De zoogenaamde- Hindenburg-linie is
een streek, waar de eene sterke stelling
achter de andere ligt. Daar hopen de
Duitschers den schok der entente-legioe
nen te kunnen weerstaan. Daar zullen
ze althans gevrijwaard zijn voor verras
singen, als Foch hun voor enkele weken
tot tweemaal toe bereid heeft.
We schreven den vorigen keer, dat
deze strijd een worsteling om het initiatief,
de leiding was.
Foch tracht door telkens herhaalde
slagen rechts en links den vijand buiten
adem te houden, hem den tijd te be
nemen, dien hij behoeft om weer op
verhaal te komen.
Alleen zóó kan Foch voorkomen, dat
de Duitschers het initiatief weer her
nemen, nn weer aanvallers worden.
Hij moet zorgen, dat de aanvallen
steeds voortduren en de plaats, waar
aangevallen wordt, moet steeds wisselen.
Of Foch dat echter zal kunnen vol
houden Zullen straks zijn troepen niet
uitgeput en oververmoeid raken?
't Meet haast wel, en dat zou dan
ontegenzeggelijk in het voordeel der
Duitschers zijn.
wordt door de pers zeer verschillend
geoordeeld.
In Uuitschland bevatten onderscheidene
bladen duidelijke, bljjkbaar van hooger-
hand ingegeven artikelen, waarin be
weerd wordt, dat de strijd aan het
Westfront binnenkort weer zal verstijven
tot de „onbewegelijke" stellingoorlog.
Op de Hindenburg-linie dan.
De Engelsche bladen leiden daaruit
af, dat., "als de entente-troepen tegen
de schier onneembare vaste stellingen
der Duitschers, zonder doorslaand resul
taat hebben gestormd, de Duitschers mét
nieuwe vredesvoorstellen zullen komen.
De/e voorstellen zouden meer of minder
veroveringszuchtig zijn, al naarmate het
succes der geallieerden zou zijn.
Terwijl de Duitschers op het West
front dan zich tot de verdediging zouden
bepalen, zouden ze op de andere fronten
hun uiterste krachten kunnen inspannen.
Dat zou hun meerdere „vuistpanden"
geven bij de komende vredesonderhande
lingen.
Geheel tegengesteld aan deze meening
is de verwachting van een ander deel
der pers.
Zij wijst er.op, dat de terugtocht der
Duitschers, hoewel onder den drang der
geallieerden, veel sneller en verder in
zijn werk gaat, dan noodig is, met het
oog op den militairen toestand. Daar
door bereikt Hindenburg een dubbel
voordeel.
De verbindingslijnen der geallieerden
worden langerhun inspanning wordt
grooter.
En de Duitschers komen achter de
rivierscheidingen, zonder twijfel, om ach-
en nog wat werd er bedisseld raads
vergaderingen werden natuurlijk af en
toe wel belegdmaar feitelijk was dat
niet eens hard noodigin de „soos"
zooals de dikke kruidenier op den hoek
van de Voorstraat, die na langdurige,
onvermoeide pogingen ook tot den kring
der ingewijden was toegelaten, gaarne
zei, op de soos was alles reeds beklonken.
Dat gaf groot gemak; de zaken liepen
in den Raad of 't gesmeerd was. Brand-
sen, den rijken boer, die altijd wilde
dwarsdrijven en hardnekkig bleef weige
ren de bijeenkomsten in „Het gouden
Paard" bij te wonen, liet men praten
niemand sprak hem tegen en ten slotte
stemde men hem dood. Voor den burge
meester ging het zoo ook bijzonder
naar wenschde kastelein schonk een
goed glas wijn of cognacopperde een
of ander „lid" der soos eenige bedenking
tegen een plan van den burgervader, het
einde was altijd, dat deze zijn zin kreeg
een extra rondje maakte veel goed en
de burgemeester was er best voor.
Och, 't waren zulke gezellige avondjes
in „Het gouden Paard". Een partijtje
biljart of een spelletje kaart waren een
zeer aangename tijdkorting en trouw
werden do verschillende nieuwtjes uit
ter die sterkere verdedigingslinie gele
genheid te hebben om voorbereidingen
te treffen, om later op liün tijd een
tegenstoot uit te voeren.
De Duitsche legerleiding tracht zich
dus voorloopig den tegenstander van het
lijf te houden. Zij slaat voor het oogen-
b'lik geen acht op het terreinverlies, om
in de worsteling om het initiatief te
overwinnen.
Zóó beschouwd is dus de snelle terug
tocht der Duitschers minder in het voor
deel der Franschen dan het op het oog
schijnt. Hij bezorgt Foch allicht tijdver
lies en bovendien begint de stelling
tussclien Oise en Aisne een hoekigheid
te vertoonen, die tot een flankaanval
der Duitschers vanuit den ChemiTi des
Dames haast uitnoodigt.
Welke beschouwing de meest juiste
is, zal de tijd moeten leeren.
Als Hindenburg nog eens een poging
wil doen om de krijgskans te doen keeren,
dan moet hij er vlug bij zijn. Het vol
gend jaar is het overwicht der gealli
eerden al te groot.
We gelooven, dat het op den duur
moet komen tot een verdedigingsoorlog
aan den kant der Duitschers.
Over de voedselvoorziening van Duitschland
in het komende jaar, bevat de Tag het
volgende artikel
Duitschland heeft de grootste voe
dingsmoeilijkheden weer achter den rug.
Het voorbijgaande gebreje aan aardap
pelen is door den voortgang van den
oogst overwonnen en van 19 dezer af
wordt ook het broodrantsoeu weer ten
naaste bij jop het vroegere quantum
teruggebracht. De nieuwe oogst doet
zich heel goed aanzien. De graanoogst
is bevredigend, de opbrengst van den
aardappeloogst zal, naar het schijnt, zelfs
zeer goed worden en ook de uiterst belang
rijke oogst van voedergewassen is beter
dan verleden jaar. Inderdaad bestaat
de mogelijkheid, dat de voedingsmoeilijk
heden in Duitschland niet alleen voor
dit jaar, maar voorgoed linn hoogtepunt
hebben overschreden. In het begin van
den oorlog en met name in de daarop
volgende jaren, toen de gewone buiten-
landsche aanvoer meer en meer ophield
en de innerlijke organisatie van het
Duitsche voedingswezen moeiz-iam-tas-
tend werd opgebouwd, was de loe-uand
van Duitschland zonder twijfel voel ern-
Thans hebben wij een zekeren
toestand van bestendigheid bereikt
Duitschland heeft geen reden om aan
te nemen, dat het in komende jaren
aanmerkelijk anders of slechter zal wor
den, dan het tegenwoordig is, en zoo
kunnen wij zeggen als de oorlog nog
lang mocht duren, dan zal Duitschland
wel is waar ook verder in onbnvredi
gende voedingsomstandigheden verkee-
ren, maar het zal niet door de vijanden
worden uitgehongerd Dat alles is on
loochenbaar het gevolg van de inwendige
organisatie. Hoeveel gebreken haar ook
in bijzonderheden mogen aankleven, de
bovengenoemde, ons betrekkelijke veilig
heid verzekerende toestand is toch een
succes, en het afgeloopen economische
jaar is daarvan het bewijs".
.Manchester Guardian" beschrijft
de moderne wijzen waarop de onder
zeeërs worden opgezocht en vernietigd.
„Onlangs", schrijft het blad, „zag een
torpedojager een vijandelijken onderzeeër
die aan de oppervlakte voer. Met volle
kracht voer hij er heen. De manoeuvre
was zoosnel uitgevoerd, dat de Duitscher
geen tijd had gehad om te duiken. Bin
nen de dertig seconden, van het oogen-
blik af waarop de onderzeeër het eerst
was gezien, was liij ook reeds geramd
en had een groote scheur in den scheeps
wand opgeloopen. Tegelijkertijd werd
een waterbom uitgeworpen, welke „be
vredigend ontplofte", zooals de comman
dant zich uitdrukte. De torpedojager
zwenkte, keerde terug en liet weer een
bom vallen. Een groote massa olie kwam
aan de oppervlakte drijven, maar andere
kenteekenen van de verblijfplaats van
den onderzeeër waren niet te zien. Later
bij een onderzoek op die plaats, bleek
hét vaartuig daar nog waarneembaar
te zijn op de plek waar het gezonken was.
„Éen koopvaardijschip was dezer dagen
van het convooi waartoe het behoorde,
afgedwaald, en werd door een torpedo
jager weder daarheen geleid. Juist toen
de beide schepen weder bij het convooi
waren aangekomen, werd een daartoe
behoorend schip getorpedeerd. De tor
pedojager zwenkte onmiddellijk en voer
met volle kracht naar de plaats waar
de aanvaller zich moest bevinden. Even
later gevoelde de torpedojager een hevi-
gen scliok, en dadelijk daarop bemerkte
een andere de periscoop van den onder
zeeër en liet op die plaats een waterbom
vallen.
„Een hevige ontploffing volgde en de
onderzeeër kwam achter den tweeden
torpedojager boven water. Weder volgde
een vlugge wending en de Engelsche
schepen openden onmiddellijk het vuur.
Vlug na elkander werden drie treffers
waargenomen. De tweede torpedojager
was het dichtst bij den onderzeeër, voer
recht op hem aan, en sneed hem vol
komen in tweeën. Beide helften kwamen
even boven water en zonken daarna
voor goed.
„Een andere torpedojager die op jacht
was, bemerkte aan stuurboord twee
periscopen, die op ongeveer 8 voet van
elkander boven het water uitstaken. De
torpedojager voer er heen en was op een
vijftig meter afstands van de duikboot
gekomen, toen deze dook. Een waterbom
werd uitgeworpen op den weg dien de
onderzeeër moest volgen. Even na de
ontploffing der lading werd een tweede
en krachtiger ontploffing gehoord en
gevoeld door allen, die zich aan boord
van den torpedojager bevonden, en een
zwartachtige waterzuil werd een tien
meter hoog opgeworpen. Een dun huidje
olie verspreidde zich over de zee, dat
zich vervolgens gedurende een paar uren
steeds v.erder uitbreidde."
Of het niet een beetje overdreven is
De
den omtrek, of meer of minder belang
rijk nieuws op politiek gebied tot onder
werp der gesprekken gemaakt. En't ging
meestal in de treffendste harmonie. Want,
hoorde men op andere plaatsen nog ai
eens van kerkelijke en andere troebelen,
hier was het zoo rustig en zoo stil. Er
was een klein troepje afgescheidenen
en dat had indertijd wel aardig wat op
schudding gegeven, maar nu, och, men
liet die menschen maar stilletjes begaan
niemand had er last van en, onder de
notabelen school immers geen enkele
„nieuwlichter". Die naar liet „kleine
kerkje" in de achterstraat gingen, waren
meest wat boerenarbeiders en andere
handwerksluidie gaven geen lastze
telden eigenlijk niet eens meedat wil
zeggen, hun jielastingpenningen waren
zeer welkom, maar verder hadden ze
niets in te brengen.
Zoo was het al jaren geweest op het
dorp. En 'tging immers goed zoo. Dat
vond de moderne dominé, Kleinstra, ook.
't Kerkbezoek liet wel veel te wenschen
over, maar dat verdroot hem niet bijzon
der. 't VA7as maar eens per Zondag kerk,
behalve met kermis en in den schoon
maak, op welke tijden er in 't geheel
geen dienst was, en hoe minder dominé
zich in te spannen had, hoe beter. Den
weinigen, die ter kerk kwamen, beviel
hij bestze zaten gerust en de preek
duurde heel kort. Dominé had een best
leven, zeiden de menschen op 't dorp
en de kruidenier, die mee van de soos
was en als een uiterst geestig man be
kend stond, beweerde, dat dominé 't wel
zou uithouden zoolang hij zijn twaalf
honderd vrienden behield. Die twaalf
honderd vrienden waren de twaalfhon
derd gulden tractement, die dominé had.
Zeg zelf, of de kruidenier niet een gees
tig man was.
Och, verlichte menschen, als de bur
gemeester en consorten lieten het, met
een medelijdend schouderophalen graag
aan de afgescheidenen over, om driemaal
op een Zondag en bovendien 's winters
op den Woensdagavond (als het bij hen
zoo aangenaam was op de soos), in een
armelijk klein gebouwtje te gaan zitten,
waar het in den zomer was om te Braden
en 's winters om te bpvriezen, naar het
beweren van den kruidenier, die het in-
tussclien ook maar van hooren zeggen
had. Wat die menschen er nu eigenlijk
aan hadden, daar wat psalmen te zingen
en van de vier Zondagen in de maand
drie er van een preek te hooren lezen,
Mr. Theo Heemskerk heeft zijn be
noeming tot lid der Tweede Kamer niet
aangenomen.
ONZE GR A AN VOORZIENING.
De Haagsche correspondent van de
„Tel" deelt mede, dat spoedig weer een
of twee graanschepen uit Amerika hier
te lande kunnen verwacht worden.
hun verlicht gemoed kon het niet door
gronden. Want een „eigen" dominé had
den ze niet eenszoo eens een enkele
maal kwam er een uit een naburige ge
meente anders was het „maar lezen".
Maar zooals gezegd, ze waren kalm en
rustig, legden niemand iets in den weg
en zoo liet men ze stil begaan.
HOOFDSTUK II.
't Was een koude Novemberdag.
De winter had al tamelijk vroeg zijn
intree gedaan en het beloofde op de soos
van avond bijzonder gezellig te worden.
Er was in den loop van den dag in de
herberg verkooping geweesteen groote
boerenhoeve, de grootste in de buurt,
waarvan de eigenaar een poos geleden
was gestorven, had een vreemden kooper
gevonden, al had ook de rijke Brandsen
al het mogelijke gedaan om ze in handen
te krijgen. Dat gaf dus voor dien avond
een tamelijk rijke stof tot praten en de
kruidenier verwisselde dan ook al heel
vroeger zijn witte sloofje voor zijn zwart
pak en „hooge zijden" om toch vooral niet
de laatste te zijn.
(Wordt vervolgd).
b'J
DOOR ZELANDIA.
0p het Westfront
Over de plannen van Hindenburg
0p jacht naar onderzeeërs.
De „Soos".