Orgaan ter verspreiding der Christelijke Beginselen in Zeeuwseh-Vlaanderen.
No. 36.
Woer^fctg 8 Mei 1918.
Ie Jaargang.
FEUILLETON.
OMHOOG!
Bïiiteiilandsch Overzicht.
ABONNEMENT:
3
Dit blad verschijnt DINSDAG- en VR IJ DAGAVOND, uitgezonderd op Feestdagen, A D V E R TE NT 1 N.
Dit blad verschijnt
bij den Uitgever D. H. LITTOOIJ Az. te TER NEUZEN.
Per drie maanden bij bezorging f -, Franco per post voor
TELEFOON Nr. 20.
Nederland f 1.10.
Van 1-4 regels f 0.40. Voor eiken regel meer ƒ0.10. Handelsadvertentiën over twee
kolom 6 cent per regel. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie
wordt de prijs tweemaal berekend. Abonnementen per contract.
Inzending van advertentiën tot 12 uur 's middags op de verschijndagen.
V Naar Ter Neuzen.
Wie van onze christelijke boeren en
tuinders a. s. Woensdag maar eventjes
kan, ga naar Ter Neuzen om daar Prof.
Mr. P. A. Diepenhorst te hooren. Wie
Prof. Diepenhorst slechts éénmaal boorde,
weet, dat er iets schoons te genieten
zal zijn, als die met zijn ongemeene
zeggingskracht de groote lijnen zal uit
stippelen voor onze boeren en tuinders.
Ook de zaak zelve bevelen we zeer
'warm aan.
Onze tijd is er cene van organisatie.
Geen onk'ele groep kan zich aan het
streven naar organisatie onttrekken,
zonder daardoor zijn belangen ten ernstig
ste te schaden. Ook onze boeren en
tuinders kunnen dat niet.
Daarom is opgericht een Christelijke
Boeren- en Tuiudersbond, die de be
langen van zijn leden wil voorstaan,
zoodat de minister niet meer over het
landbouwbedrijf beslist, zonder eerst de
belanghebbenden te hebben gehoord.
Maar eveneens zal de Bond principiëele
leiding geven in de maatschappelijke
vraagstukken die het boerenbedrijf
reiken.
Dat ei heel wat te doen is, wat alleen
door vereenigde krachten bereikbaar is,
welen onze boeren en tuinders wel.
We noemen alleen maarde vast
stelling van de prijzen voor granen de
premie's voor de teelt van voedings
gewassen het houden van oen gedeelte
van den oogst voor eigen gebruik het
veevoeder- en kunstmestvraagstukde
verlofskwestie voor bedrijfsleiders en
bouwknechten in militairen dienst.
Maar ook op landbouwgebied mag
Christelijke voorlichting niet ontbreken.
De Ci»rist. Boeren- en Tuiudersbond
geeft daarom een blad uitHet Platte
land. Daarvan is Prof. Diepenhorst
hoofdredacteur, terwijl o. a. medewerken
de heeren A. Colijn, de warme pleit
bezorger der landbouwbelangen in de
Tweede Kamer, en Mr. Goedbloed uit
Goes, onzen lezers wèl bekend. Over
land- en tuinbouwzaken schrijft de beer
Jongsma, landbouwleéraar, terwijl mooie
foto's, van belang voor boeren en tuin
bouwers, in elk nummer zullen voor
komen. Te beginnen met 1 Juni ver
schijnt Het Platteland om de 2 weken.
De leden van den Bond ontvangen het
gratis. Niet-leden kunnen het lezen voor
ile geringe som van f2.— per jaar.
Laten al onze Christelijke boeren en
tuinders zich nu eens opgeven als lid of
als abonnee. Voor Zeeuwseh-Vlaanderen
kan men dat alleen doen aan het adres
in een in dit nummer voorkomendo
advertentie.
Onze abounée's buiten Zeeuwscb
Vlaanderen mogen het aan hetzelfde
adres doen.
Allen de handen uit de mouw 1
Eendracht maakt macht
Hier is weer een terrein, waar Her
vormden en Gereformeerden kunnen en
moeten samenwerken. Kerkelijk is de
Bond natuurlijk absoluut niet.
Evenmin staat hij in dienst van eenige
politieke partij. Er wordt overleg gepleegd
door den Bond èn met de Antirevolutio
nairen, èn met de Christelijk-Historischen.
Dus, Christelijke boeren en tuinders,
u aan het bekende adres aangesloten
bij den Christelijken Boeren- en Tuinders-
bond 1
V De Deputatenvergadering
der Antirevolutionaire partij.
Daar Dr. Kuyper door ongesteldheid
verhinderd was de Deputatenvergadering
bij te wonen, werd deze geleid door den
heer Van der Voort .van Ziin. Na de
opening ging de lieer Idenburg ovei to^
de lezing van de door Dr. Kuyper ge
schreven openingsrede.
In zijn rede: „Wat nu?" wijst Dr.
Kuyper er met nadruk op, dat de school
kwestie tot nu toe het meest de aandacht
trok. Als straks de Bevrediging tot
stand komt, zal de Loper-Onderwijs
kwestie niet meer de kern van de
Antirevolutionaire politiek zijn.
Daarom dringt zich de vraag op
Wat nu? De tijd is onrustig. Door al
de regeeringsbepalingen is ontevreden
heid gewekt ten plattenlande.
Niet beter werkt de voedselschaarschte.
Het Evenredig Kiesrecht opent een
reeks van moeilijkheden. De revolutie
eest, die allerwegen rondwaart en in
usland heerschend werd, maakt steeds
grooter vorderingen.
Zoo is heel het leven ontwricht. En
onder dergelijke ongunstige omstandig
heden moeten we den verkiezingsstrijd
voeren.
Voorop sta daarbij, dat onze partij zich
blijft gebonden achten aan Gods Woord.
Maar dan klemt oék de noodzaak van
het sociale vraagstuk.
De sociale beweging mag de politieke
actie niet beheersclien, maar de partij
mag het sociale element niet onder
schatten. Straks zal het sociale arbeiders
vraagstuk moeten worden geregeld. (We
komen op dit deel der rede nader terug).
Vóór alle dingen hangt er alles aan,
of de vrede terugkeert. Zoolang toch
de oorlog voortduurt, en. ook de ons
buiten oorlog aangedane oorlogsroof
voortduurt, moet van Regeeriugswege
gehandeld al naar de staat van zaken
zich aandient, en kan aan het vellen van
een voorafgaand oordeel niet worden
gedacht. Mag het daarentegen door Gods
verbeurde goedheid zijn, dat in dit jaar
nog, of in den aanvang van het jaar dat
dan komt, de vrede terugkeert, en onze
troepen huiswaarts keeren, dan valt er
in Uen eersten aanvang toch nog aan
geen nieuwe regeeringsplannen te denken.
Onderwijl zal dan toch het Schoolgeding
komen en de
35)
,,'kZal zien", zei hij, zonder op Her
mans woorden verder in te gaan. „'kZal
zien maar je hebt al een kapitaal ver
slonden. Dat kan zoo niet blijven duren
daar moet een einde aan komen."
Herman verwaardigde hem geen ant
woord.
Traag ontsloot de oude zijn portefeuille
schoof zijn zoon eenige bankbiljetten toe.
Deze telde ze, minachtend, na, stak
ze achteloos in den zak.
„Wees nou voorzichtig", waarschuwde
Bremer.
„Waarom?" zei Herman tartend.
„Omdat", antwoordde de oude, zich
op niéuws-opwindend, „omdat ik je niet
kan beloven, je zoo gauw wéér te hel
pen. 't Kon wel eens de laatste kern
wezen".
„Laat 't."
„En wat dan
tot oplossing moeten komen en de vrij
making van het bijzonder onderwijs baai-
eindpaal bereiken zoo 't kan zonder
tusschenstation, en liefst rechtstreeks op
algeheele losmaking van de Gemeente
afgaande. Onze Antirevolutionaire partij
moet weer innig één worden. Niet een
sociale belangengroep naast een princi-
pieele politieke partij, maar 't sociale en
het politieke moet in hechtheid aan
elkaar geklonken. Ons politieke streven
moet stuwkracht leencn aan de sociale
belangen, en omgekeerd de sociale wor
steling moet verband en saamhang zoeken
met de historische ontwikkeling van
vaderland en volk. Dit nu zal ons vanzelf
geworden, indien de eere Gods ons met
heiligen band saam blijft binden. Dit
was liet uitgangspunt van onze kracht,
ön zal tot den einde toe de geheiligde
bezieling van onze krachtsprestatie moe
ten blijven. Komt dit ons aanvankelijk
door versplintering op merkbare krachts
derving te staan, geen nood het reculer
pour inieux sauter, d.w.z. het tijdelijk
teruggaan om straks met be forscher
sprong vooruit te komen, is meer dan
eens voor ons het voorspel van een
schitterend slagen geweest. Liet onze
Antirevolutionaire partij zich, al ware
het ook slechts voor een overgangsperiode,
yn» de. eere Gods. en daarmee van haar
levensbeginsel, at t rek h cm;
onder, om nimmer weer op te staan.
En daarom niet vertraagd en niet ge
aarzeld. Laat ook op deze Uephtaten-
vergadering onze belofte van trouw aan
onzen God vernieuwd worden. Worde
dê hechte broederband, die ons saam
vereent, met vernieuwde innigheid nog
maals aangetrokken. D^age liet gebed
ons bij elke vernieuwde worsteling. En
zij Gode de dank op 't altaar geofferd
voor elke zegepraal die Hij ons toebe-
schikt.
Mannen broeders, we waren van ouds
her een minderheid, en zullen ook nu
een minderheid blijven doch wat onze
Vaderen steeds redde, zal ook ons en
ons nakroost in de ons op 't hart ge
bonden, zoo heerlijke taak doen volharden.
Van onzen God afgedoold, is'tal reddeloos
voor ons verloren maar in trouwe bij
onzen God volhardend, blijft ons en ons
nakroost een toekomst en dan een toe
komst in Godes glorie verzekerd.
Na deze redevoering werden eukele
huishoudelijke dingen afgedaan en werd
het program van actie besproken. Dit
werd ongewijzigd vastgesteld.
De heer Idenburg werd met overgroote
meerderheid gekozen tot 2en Voorzitter
der Partij.
Het was een goed-geslaagde, bezielende
Deputatenvergadering.
De nieuwe koers.
Één dag later dan de Antirevolution
aire partij hielden de Christelijk-Histo
rischen hun partijdag te Utrecht.
De grijze eere-voorzitter, Jhr. Mr. de
Savornin Lohnian hield de openingsrede.
Allereerst werd er door den spreker
den nadruk opgelegd, datbelangenpolitiek
afkeurenswaardig is en ook tot teleur
stelling leidt. Als een kleine groep een
eigen afgevaardigde kiest, zal die over
allerlei zaken moeten oordeelen en stem
men, óók over zulke, waarover zijn kie
zers het lang niet eens zijn.
Dat het algemeen kiesrecht een over
winning van de S. D. A. P. zou zijn is
onwaar, betoogde de Savornin Lobman.
Al voor lange jaren ijverde Dr. Kuyper
voor algemeen huismanskiesrecht, en de
heer Lobman zelf had reeds in 1890 op
uitbreiding van het kiezersaantal aange
drongen.
De spreker wees er voorts op, dat de
taak der Volksvertegenwoordiging is, de
regeering te steunen en haar te contro
leeren. Dc kiezers hebben er nu voor
te zorgen, dat er een Volksvertegenwoor
diging komt, die haar taak naar behooren
kan vervullen. Daarbij zullen de kiezers
willen weten in welke richting de man
die zij kiezen, zich zal bewegen in de
Kamer. Deze moet naar eigen inzicht,
maar in overeenstemming met het partij
program handelen. Dat is immers ook
„Wat dan? Wel niets. Dat heb ik
immers al gezegd. Als de boel op is, is
de pret ook uit, dan maak ik er vanzelf
een eind aan," zei hij ruw en onver
schillig.
„Wees verstandig, Herman," vermaan
de Bremer, meer verontrust door zijns
zoons dreigementen, dan liij wilde laten
blijken. „Wat zou je er mee winnen?
Ik zeg, laat dat spelen en drinken stu
deer in korten tijd ben je er boven op
en heb je een zelfstandige positie!"
„Merci't oude. recept'k ken het al
jaren. Nee, diè tijd hebben we gehad,
'k Ben nou te ver weg. Er helpt niet
meer aan. 'k Moet nou maar voort. Wie
weet, loopt het nog niet es mee
„En als het niét meeloopt? Denk je,
dat zóó kan voortgaan
„Begint U nou al weer? Wat is er
aan verbeurd, als 't niét meeloopt Moet
ik dan m'n leven gaan verkniezen Moois
zit er niets meer an. Laat ik tenminste
er nog van genieten, wat er van te ge
nieten is
„En dan?"
„F,o dan ja, dat heb ik mezelf ook
al meer dan eens gevraagd watdan
Waar leef je eigenlijk voor Of je nou
zijn program
In elke partij ziin verschillende stroo
mingen. Daarom heeft de partij tot taak
eene rechtvaardige regeling van tegen
strijdige belangen tot stand te brengen.
Uitartikelen van het partij-program
een heel net menscli bent, of een zwijn
zooals ik, w aarvoor leef je eigenlijk Is
't de moeite wel waard Is 't nog maar
niet 't wijste, je te laten gaan en je uit
te leven Bah, wat een lilosofie. Deugt
al evenmin ergens voor
„Voel je dan heelemaal geen drang,
om vooruit te komen in de wereld, om
je op te werken Ik heb gewerkt en
gerekend en van een klein koopmannetje
heb ik me opgewerkt tot een man van
i kapitaal", zei Bremer met den ouden
trots, die hem bezielde, als hij aan het
hoofdstuk zijner zelfverheerlijking toe
kwam.
„Ja, daar heb je U nou. U hebt ge
sjouwd en gespeculeerd en nou bent U....
ja wat? Wat heeft het nou allemaal
geholpen U bent oud
„Oud, ik noem-je
„Goéd U bent niet jong meer, zal ik
dan zeggen en je zoon maakt je geld
op en je schoonzoon aast op de rest. En
als dan de vogel kaalgeplukt is, nou wat
dan Val U nou zelf maar aan Zei
hij wreed.
De oude antwoordde niet.
Wat moest hij ook zeggen Kon hij
er wel veel tegen in brengen Scherper
toonde de spreker aan, dat Gods Woord
leiddraad is voor de toetsing der Unie-
beginselen.
De spreker wees er op, dat de Chris
telijk-Historischen zullen ijveren voor
uitvoering der wetten-Talma, en zich
zullen verzetten tegen de Staatspension-
Met kracht zal de Unie "VII I llini
uitvoering van art. 192.
Na nog in 't kort op de ernstige tijden
te hebben gewezen, besloot de heer Leh
man met de opwekking het christelijk
geloof ook op staatkundig gebied te be
leven en de verklaring, dat de christe
lijke groepen, ook al staat elke groep
onder haar eigen g estelijko leiding,
van nature bijeen blijven.
heerscht nog steeds een betrekkelijke
rust.
De Duitschers schijnen zich ter dege
klaar te maken voor den volgenden stoot.
Ook op 't Zuidelijk deel van het West
front, in Lotharingen komt wat meer
bedrijvigheid. Dit kan voorspel zijn van
offensief op dat frontgedeclte, maar even
goed en dat lijkt ons waarschijnlijker
kan de bedoeling zijn den vijand te ver
ontrusten en hem daardoor de beslissing
waar zijn reserve's heen te zenden, moei
lijk to maken.
Nu op 't Itaüaansche front het slechte
weer heeft plaats gemaakt voor mooi
zonnig lenteweer is ook daar meer le
vendigheid in de krijgsverrichtingen te
bemerken. Keizer Karei van Oostenrijk
heeft er zijn troepen bezocht en gemon
sterd.
't Lijkt ons niet onwaarschijnlijk, dat
de Oostenrijkers zullen trachten den
erfvijand nog eens een geduchte knauw
toe te brengen, .nu Italië niet op hulp
van Frankrijk en Engeland behoeft te
rekenen. Ook met het oog op den binnen-
landschen toestand in de Dotiau-monar-
chie, die ve.rre van rooskleurig is, zou een
beetje „afleiding" op het slagveld niet
van onpas komen. Vooral als het gelukte
do Italianen verder terug te dringen.
Nu er van de fronten weinig van be
lang is te melden, willen we van de
gelegenheid gebruik maken, onzen lezers
iets mee te doelen, van de verklaringen
van een pas uit Amerika teruggekeerd
landgenoot. Deze die als anti-Duitscher
naar Amerika ging, deelde aan de N. Ct.
het een en ander mede.
De „N. Ct." stelde ten le deze vraag:
Wat denkt gij van de kans dat er
spoedig, zeg in de loopende helft van
dit jaar,
zal zijn
Het is mij uit goede bron bekend, zoo
ontving zij ten antwoord, dat er op liet
oogcnblik ongeveer 2.50.000 a 300.000
Amerikanen in Frankrijk zijn, grooten-
deels gedurende zomer en herfst van het
vorige jaar daarheen vervoerd, Van den
winter heeft het troepenvervoer door
gebrek aan scheepsruimte vrijwel stilge
staan, en er is weinig kans, dat er vóór
1919 een aanzienlijk leger in Europa zal
zijn, zooals trouwens ook in den Senaat
verklaard is.
Door de
staken hem Hermans woorden, dan deze
zelf wel vermoedde.
„Nou, papa, goed succes op de Beurs
ieder zijn vertier nu maar hé? Atjuus!"
Alsof er niets voorgevallen was, reikte
hij losjes zijn hand papa ten afscheid en
vertrok.
in Amerika gaat het vervaardigen vaa
uniformen, munitie en geschut zoo lang
zaam, dat de in Europa aangekomen en
voor een groot deel in Frankrijk afge
richte soldaten aan alles gebrek hebben
en de moeilijkheden der voedselvoorzie
ning van de legers voor de Geallieerden
vooral de Engelscïïen in nooge inaTfrorrr-
steuid zijn. wier mannen daarvan de ge
volgen ondervirhlen.
Over geheel Amerika heerscht een
als niemand ooit gedacht had dat moge
lijk zou zijn. In het spoorwegwezen zijn
de toestanden vee! erger dan voordat ze
in regeeringshanden warende spoor
wegen blijken geheel buiten staat vol
doende materiaal te vervoeren. Elke
streek van de Unie heeft overvloed van
de producten die zij zelf voortbrengt,
maar gebrek aan alles waarvoor zij van
het toevoer van elders afhankelijk is.
Langs de kust, waar men van dien toe
voer ongeveer geheel moet leven, heerscht
sedert November een toestand die op
hongersnood gelijkt. Kolen voor huis
brand worden dezen winter bij kleine
wagentjes tegelijk aangevoerd niemand-
heeft voldoende kunnen krijgen en or
is geducht kou geleden.
Door het
gedesorganiseerde spoorwegvervoer
heeft ook de aanvoer van bunkerkolen
voor de havens alles te wenschen over
gelaten. Men kan gerust zeggen dat
daarin een achterstand van minstens
drie maanden is. In het. binnenland
staan op zijsporen tienduizend wagons
kolen die niet meer voor- of achteruit
kunnen. De nieuwe productie voegt er
voortdurend nieuwe treinen aan toe en
doet de onontwarbare stremming toe
nemen. Wie bijv. van Washington naar
New-York reist, ontmoet onderweg dui
zenden met kolen geladen wagons, die
eenvoudig langs den weg blijven staan.
Om den achterstand ecnigszins in te
halen heeft het hoofd van het kolen-
departement Garfield in het begin van
dit, jaar bevolen dat de gansche industrie
beoosten de Mississippi vijf dagen lang
moest stopzetten en voortzetting van
deft volledigen stilstand gelast op eiken
Maandag van de daarop volgende negen
weken een maatregel die allerwegen
de grootste verontwaardiging en onte
vredenheid wekte (men zie bijv. de „New
York Financial World" van 10 Januari
jl.) en slechts met allerlei uitzonderingen
en bijzondere vergunningen uitvoerbaar
bleek. De vrachttreinen met steenkool
en voedingsmiddelen kregen toen vrij
spoor gedurende die dagen en liepen
zonder ophouden dag en nacht door naar
de kustplaatsen. Passagiers-exprestreinen
werden nu op hun beurt op de zijsporen
gezet om de vrachttreinen te laten
passeeren. Sneeuwstormen echter hebben
dit plan over het geheele land zoodanig
in de war gestuurd, dat na vijf dagen
de toestand veeleer verergerd dan ver
beterd was, waartoe de gedwongen stil
stand in de nijverheid natuurlijk niet
weinig bijdroeg. Ook de negen Maan
dagen waarop daarna de fabrieken
zouden stilstaan, nergens gestookt mocht
worden, de lichten in de winkels niet
zouden mogen branden en de schouw
burgen gesloten zouden zijn, baatten
Ieder zijn vertier 1
Goed succes
Als een hooning klonken deze woorden
van Herman den ouden Bremer voort
durend in de ooren. Zou hij er van ge
weten hebben, dat de zaken zoo slecht
stonden Zou hij er waarlijk, en, hoe
cynisch danop gezinspeeld hebben
Zijn vertier. Gewis, hij had het gezocht
in de gewaagdste speculaties. En waar
om? Had hij het noodiggehad? Hij wil
de zich wel even diets maken, dat hij
daartoe de toevlucht had moeten nemen,
om de gaten te vullen, door Hermans
uitspattingen in zijn kas geslagen, maar
met een eerlijk gemoed kon hij toch niet
volhouden, dat die uitgaven zijn handel
wijze rechtvaardigden. NeenHerman
mocht af en toe zijn beurs geducht ader
laten, die verliezen waren niet van dién
aard, dat Bremer daarom naar nieuwe
bronnen van inkomsten behoefde uit te
zien. Wat was dan de drijfveer geweest
Niet anders dan dc oude hartstocht,
welke, schoon in anderen vorm, ook Her
man dreef, te spelen, te wagen om te
winnen. Het rustig bezit van zijn schat
ten gaf geen levensvulling hij kon niet
tegen het werkeloos zijnhij moest be
zigheid, afleiding, vertier hebben. En was
het dan wonder, dat hij het in deze rich
ting had gezocht? Had beursspeculatie
hem eenmaal niet rijk gemaakt? Waar
om zou hij thans ongelukkig behoeven
te zijn
Goed succes
Hij had het waarlijk wel noodig Want
het vertier zoeken in zijn operation ten
beurze, was spoedig omgeslagen in een
gejaagd, angstig kans berekenen in een
zenuwachtig nagaan van de koersenin
een dobberen tusscheu hoop en vrees de
spelevaart, ondernomen tot tijdverdrijf,
was verkeerd in een gcvaarvollen tocht in
onbekende wateren het spelemeien was
overgegaan in een hachelijken kamp om
het leven
(Wordt vervolgd)
DOOR ZELANDIA.
Nadruk verboden
Op de fronten
een ecnigszins aanzienlijk Amerikaansch
leger in Frankrijk
hoogst gebrekkige administratie
a_•^■trrrpntpDJütfi _iV&JiTOVeL'
tekort aan voedsel en brandstoffen
