Oraaan ter verspreiding der Christelijke Beginselen in Zeeuwseh-Vlaanderen.
No. 21.
Woensdag 13 Maart 1918.
le Jaargang.
Concept-Program van
Actie.
FEUILLETON.
OMHOOG!
Kuitenlamisch Overzicht.
Uit het Binnenland.
ABONNEMENT:
T_. j iitNSDAG- en VRIJDAGAVOND, uitgezonderd op Feestdagen,
bij den uitgever D. ^L LITTfXLLI Az te TER NEUZEN. - TELEFOON N, 20.
maanden bij bezorging 1,-, Franco per post voor Nederland UO.
Per drie
ADVERTENTIE N.
Van 1-4 regels ƒ0.40. Voor eiken regel meer ƒ0.10. - Handelsadvertentiën over twee
kolom 6 cent per regel. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie
wordt de prijs tweemaal berekend. Abonnementen pei contract.
Inzending van adverfcentiën tot 12 uur s middags op de verschijndagen.
In punt 7 wordt gevraagd, dat door
wettelijken uitbouw van liet collectieve
arbeids-contract de weg gebaand worde
tot liet in het leven roepen van nieuwe
maatschappelijke organen, welke bij de
voorbereiding en uitvoering van wette
lijke maatregelen zeggenschap erlangen.
Zooveel mogelijk moet de wetgever
zich aansluiten bij het werkelijke leven.
Het van „hooger op" grijpt maar al te
dikwijls naast het leven. Nooit kan men
vooral bij de sociale wetten te veel aan
sluiting zoeken bij de praktijk.
Ook do uitvoering van dergelijke wet
ten kan beter door daarvoor ingestelde
college's dan door de ambtenaren in
Den Haag gebeuren.
Punt 8 spreekt over afdoende bescher
ming van volwassenen, vooral van de
gehuwde vrouw, bij den arbeid. In ver
schillende bedijven is wettelijke regeling
van den arbeidsduur noodig.
Een geheel eenvormige regeling voor
alle bedrijven is natuurlijk oumogeljjk.
Waar in sommige fabrieken de 8-urige
arbeidsdag eer te lang dan te kort is,
zal niemand die begeeren voor bet boe
reubedrijf, vooral niet in den zomertijd.
Wel moet de arbeid van de gehuwde
vrouw aan wettelijke regelingen worden
gebonden. Ook bier moet de wetgever
zijn oog niet sluiten voor de werkelijk
beid en bedenken, dat bij alle hervor
mingen steeds de geleidelijkheid moet
worden betracht.
Punt 9 handelt er over dat bij alle
sociale wetgeving eenzijdigheid moet wor
den gemeden. Onze partij treedt niet
op voor een bepaalde groep uit bet volk.
Wij zien bet volk als een eenlieidvoor
heel ons volk moeten en zullen we op
komen. Door sociale wetten en onbe
krompen distributie moet voor den werk
man worden gezorgd. Dat is de eisch
van sociale rechtvaardigheid en noodig
voor de welvaart van heel het volk.
Mfiar eveneens heeft de regeering te
zorgen, dat de belangen van den mid
denstand, burger- zoowel als boerenstand,
niet in bet gedrang komen. De organi
satie van den middenstand moet worden
bevorderd.
Onze partij zal als pleitbezorgster voor
alle groepen van ons volk optreden. Ook
in onze candidaten-lijsten zal dat uit
komen. Ieder moet daarop niet alleen
„iets wils" vinden, maar onze Kamer
leden moeten straks dó belangen van
alle groepen kennen en voorstaan. Daar
om moeten deskundigen en vertegen
woordigers van alle stroomingen in onze
partij op de lijsten en straks in de Kamer.
Over de vrijheid van handel en bedrijf
wordt in punt 10 gesproken. In de laatst-
verloopen jaren zijn allerlei bedrijven,
vooral de boerderij, bakkerij en slagerij
aan knelle'nde banden gelegd. Dat moge
thans noodig zijn, zoodra mogelijk moeten
die bedrijven bun oude vrijheid weer
terug hebben. Ze kunnen zich alleen
ontplooien, indien ze vrijheid van bewe
ging en ontwikkeling hebben.
Dat boeren en bakkers eigenlijk rijks
ambtenaren zijn, is een ongezonde toe-
tand, die alleen in deze abnormale tijden
zoo mag wezen.
Met den handel is bet niets beter. In
verscheidene takken is de handel vrijwel
uitgeschakeld.
Al die beperkingen moeten, zoodra t
maar mogelijk is, weer wegvallen.
Komt onze partij dus op voor vrijheid
in bedrijf en handel, even sterk eischt
ze, zoolang de tegenwoordige toestanden
blijven, tegengaan van onredelijke prijs
opdrijving. De kettinghandel en allerlei
'speculatie moet met kracht den kop in
gedrukt.
En om maatschappelijke inzinking, on
dervoeding en verarming van een deel
van ons volk, te voorkomen, moeten
tegen verlaagde prijzen voedingsmidde
len beschikbaar worden gesteld, om te
voorzien in de nooddruft van de bevolking.
De distributie van regeeringsartikelen
kan en mag nog niet worden gestaakt,
maar moet voortgezet worden, tot een
normale toestand weer intreedt.
stelden, en dat niet op volledigheid
aanspraak maakt, blijkt wel duidelijk,
boe bang de tijden zijn geworden voor
onze arbeiders én burgerstand.
Blijkt ook, dat door rechts in de
Kamer terecht werd. aangedrongen op
een onbekrompen distributie. Daardoor
kan alleen ons volk voor den ondergang
worden bewaard. Zoo is ook alleen bet
gevaar van ondervoeding en van. verlies
van onze volkskracht af te wenden.
Hij frommelde den brief tot een bal
in elkaar en smeet dien in onmachtige
woede van zich. Wierp zich dan languit
op de sofa.
Alles, alles liep tegen.
Voor de tiende maal wel vroeg bij zich
af, wat hij thans rdoest aanvangen.
Bij den gevaarlijken toestand, waarin
zijn vader verkeerde, dorfte bij bet niet
wagen, dezen te vragen. Cato zou even
min afschuiven
Ineens sprong bij op. Dat bij daaraan
nog niet bad gedacht. Was Bruin zijn
sclmldeischerhij zelf was het tegen
over Randers. Daar lag de oplos
sing. Randers moést opdokken. Hij door
snuffelde den inhoud zijner portefeuille
Daar bad bij het. En als Randers niét
in staat was te voldoen? Welnu, ieder
moest maar voor zich zelf zien, zich er
door te slaanwat ging bet hém aan.
Bovendien, zoo maakte hij zijn plan voor
Ons voedsel.
Uit de besprekingen in de Kamer blijkt
wel dat de teeltregeling van den minis
ter vrijwel mislukt is.
Het was heel wat beter geweest, als
de minister -onzen boeren over een tijd
perk van zeg 4 of 5 jaren een behoor
lijken prijs, b. v. van 30 gld. bad gewaar
borgd. Dan was de graanbouw flink
looncnd geweest. In Engeland ziet men
de gunstige gevolgen van een dergelijke
regeling.
Of de boeren dan niet te veel oorlogs
winst zouden maken
Och de minister van ilnanciën weet
ze wel te vinden. Nu gaat bet geld, als
we nog koren krijgen, naar het buiten
land, en zien we er niets weer van.
Hadden onze boeren bet verdiend, dan
was een groot deel door belastingen
weer in de schatkist gekomen, hadden
stellig onze veldarbeiders en de winkel
stand er óók van geprofiteerd.
In ieder geval vyas dan de graanbouw
beduidend grooter geweest, en hadden
we ons allicht tot den nieuwen oogst
kunnen redden. En diiar gaat bet ten
slotte toch maar om.
Met de peulvruchten staat de zaak net
eender.
De regeering moet zorgen dat de teelt
van de voedingsmiddelen zoo goed loo-
nend is, dat de verbouw van handels
gewassen om het bedrijf winstgevend te
maken, niet noodig is.
Ook moet meer decentralisatie betracht
worden. In de provinciale centra's moe
ten de zaaigranen en zaden tijdig be
schikbaar zijn. Heel wat onnoodig trans
port en het dikwijls te laat komen, zou
dan voorkomen worden.
Door bevoegde adviseurs aan te stellen,
zal de minister heel wat kunnen bereiken.
De toestand wordt zóó langzamerhand
onhoudbaar. En voedsel winnen we er
niet bij uit.
V Dure tijden.
In de Tweede Kamer is er bij bet
levensmiddelen-debat door den heer De
Kanter (lib.) op aangedrongen, om niet
meer artikelen te distribueeren, en de
prijzen van de z.g. regeeringsartikelen
te verhoogen. Volgens den heer De
Kanter waren de door de distributie
verstrekte artikelen te weinig boven den
prijs van 1914 gezet.
Uit onderstaand lijstje, dat we samen
viel] zelf aannemelijk, bovendien wist
Karei Randers toch, hoe bij, Bremer, er
voor stond. Hij had hem immers al één-,
ja tweemaal heel doorzichtig de moge
lijkheid gesteld, dat bij zijn geld zou
terug vorderen! 't Was wel niet bet volle
bedrag, maar de rest zou hij bij die en
gene nog wel bij elkaar zien te schar
relen. Buitendien, bij kon Bruin zijn
vordering tot dat bedrag betwisten dat
hield óók nog wat op er waren toch
getuigen bij tegenwoordig geweest, toen
de „leening" werd aangegaan Als hij
nu maar eerst de driehonderd van Ran
ders te pakken had
Prijsstijging van verschillende Huis
houdelijke Artikelen.
1914 1918
Ver-
Namen Berekend hoogd
der naar Be- met Be-
Artikelen 1 KG. drag drag
Wittebrood ƒ0.20 75 ƒ0.35
Tarwe »0.10 30 „0.13
Rogge „0.09 44 „0.13
Aardappelen 0.03" 80 „0.06s
Boonen 0-20 10 0.22
Erwten 0.20 10 0.22
Boter (Margar.) „0.80 50 1.20
Kaas „0.80 100 „1.60
Siroop „0.28 110 „0.60
Suiker 0.48 16 0.56
Maize na p. pakje 0.16 275 0.60
Soda K.G. „0.06 566 „0.40
Zeep „0.20 40 „-0.28
Bleekpoeder p. pakje 0.05 400 0.25
Stijfsel K.G. „0 28 400 „1.40
Lucifers p. pakje „0.05 300 „0.20
Koffie K.G.' 1.40 100 „2.80
Thee 1.40 100 „2.80
Zout 0.093 110 „0.19
Gort 0.18 44 0.26
Brandstoffen
Steenkolen p. ILL. 1.25 100 „2.50
Schoeisel
Schoenen p. paar 6.00 166 „16.--
Hakken en
Zolen 1.50 133 3.50
Klompen „0.65 84 „1.20
Garens
Sajet p. ous 0.25 400 „1.25
Hand-naaigaren klos 0.05 600 0.35
Machinegaren „0.25 300 „1.00
Manufacturen
Gèm. Prijsstijging 250
(Inl. bij groote firma).
Met Finland
beeft Duitschland thans ook een vredes
verdrag gesloten. Natuurlijk beeft dit
alleen formeele beteekenis. Het was
sinds de afscheiding van Finland van
liet Russische rijk feitelijk al niet meer
in oorlog met Finland.
Bij dit verdrag beeft Duitschland zich
weer bandelsvoordeelen verzekerd. Ter-
wjjl de entente praat en vergadert over
een economisclien oorlog na den wereld-
krijg om Duitschlands handel te ver
nietigen, handelt Duitschland. Met de
Oekraine, met Roemenië en nu met
Finland sluit liet verdragen, die straks
den Duitschen handel zullen bevorderen.
Van belang is ook, dat Duitschland de
onafhankelijkheid van Finland waarborgt,
en daartegenover de belofte beeft ver
kregen, dat Finland nooit over grens
wijziging mag denken, zonder Duitsch
lands toestemming.
Lansing,
de bekende Amerikaansche minister van
buitenlandsche zaken, predikt nu ook
den oorlog tot het bittere einde. De
schepen van de Unie zullen niet terug
keeren, vóór bet Pruisische militairisme
vernietigd is. Van de Amerikaansche
vloot hebben we anders weinig Verwach
ting. De Duitsche kust versterkingen
zijn zóó sterk, dat Engelands machtige
vloot geen aanval durft ondernemen,
't. Lijkt ons van meer belang, dat de
Unie een millioenenleger zendt, om de
Duitschers achter den Rijn terug te
jagen. Maar daarop schijnt nog geen
kans te zijn. Vooral ook om de scheeps-
ruimte. De duikbooten gaan rusteloos
door met hun vernietigingswerk en de
entente heeft heel wat schepen noodig
om graan en grondstoffen voor de fabrie
ken aan te voeren, wil ze niet den oorlog
door uitputting verliezen.
Gelukkig staat tegenover deze uitspraak
van Lansing een verklaring van Wilson,
dat bij, als 't niet anders kati, genegen
is water in den wijn te doen.
WTe wachten thans met spanning bet
antwoord van president Wilson op de
rede vau von Hertling.
De Oostenrijksche regeering
heeft de voorloopige begrooting en bet
oorlogscrcdiet er door gekregen in liet
Huis van Afgevaardigden Maar't beeft
gespannen. De regeering beeft te voren
zeer radicale hervormingen toegezegd.
De verschillende nationaliteiten binnen
bet Rijk zullen een zekere mate van
zelfstandigheid krijgen. Men behoeft
niet te vragen, of bet ook zal kraken,
als bet ooit aan de uitvoering van deze
beloften toekomt.
Dp Donau-monarchie met al zijn ver
schillende volken zit nog nooit zoo heel
vast in elkaar.
Bonar Law
beeft in bet Lagerhuis gesproken over
de kansen van den oorlog. De gebeurte
nissen in Rusland noetnde bij een slag
voor de entente, ofschoon volgens hem
de Duitschers daardoor geen stap dichter
bij de overwinning waren gekomen. Best
mogelijk, maar zijn de entente-landen er
niet heel wat stappen verder door afgo
aakt
Bonar Law meent, dat de entente aan
't Westfront nog steeds wat liet getal
betreft, in de meerderheid is. Of dat
wel heelemaal juist is? De Duitschers
kunnen nu t«ch nagenoeg bun heele
macht naar 't Westen overbrengen. En
dat bun troepen nog goed gevechtsklaar
zijn, heeft de wonderbaarlijk snelle
opmarsch in Rusland wel bewezen.
Boyendien hebben ze er heel wat buit
behaald.
Ruim 3000 kanonnen, millioenen gra
naten, duizende machinegeweren en ander
oorlogstuig in overvloed.
Daar komt bij, dat de poging om de
Centralen door uithongering tot een
Engelschen vrede te dwingen, door bun
successen in bet Oosten als mislukt zijn
te beschouwen.
Op de fronten
nog slechts felle schermutselingen.
liet weer belemmert aan t Italiaansche
front groote gevechtsactie's. En in 't
Westen schijnen de voorbereidingen nog
niet geheel afgeloopen te zijn. De naaste
toekomst zal ons echter wel „groote
dingen" doen zien. Alle teekenen wijzen
er op.
KLEIN VERLOF.
(Officieel.) Behoudens onvoorziene om
standigheden zullen in bet genot van
onbeperkt (klein) verlof worden gesteld
in bet tijdvak van 813 April 1918 de
dienstplichtigen kórporaals en manschap
pen van de militielichting 1915 der in
fanterie, die in het tijdvak van 15—17
December 1914 zijn ingelijfd op 1 Juni
1918 de dienstplichtige korporaals en
manschappen van de militielichting 1915
der pontonniers, die in bet tijdvak van
1819 Januari 1915 zijn ingelijfd.
DE VEEPRIJZEN.
De prijzen van bet slachtvee zullen
gelijk „De Veehandel" meldt naar alle
waarschijnlijk worden vastgesteld naai
den maatstaf van f 1.60 per K.G. slaclit-
gewicht voor eerste qualiteit, f,1.40 voor
tweede qualiteit, f 1.25 voor derde qua
liteit en f 1.10 voor vierde qualiteit.
PARTIJEN EN PARTIJTJES.
Onder voorbehoud dat het zeer wel
mogelijk is dat de oprichting van een
of meer partijtjes haar ontgaan is. laat
de redactie van bet „Vad." een lijstje
volgen van politieke partijen en groepen,
die dezen zomer om de 100 Kamerzetels
zullen vechten: Liberale Unie, Bond van
Vrij-Liberalen, Vrijzinnig-Democratische
Bond, S. D. A. P.," R.-Katholieke Staats
partij, Anti-revolutionaire Staatspartij,
Christelijk-Historische Unie. (Deze par
tijen zijn thans in de Kamer vertegen
woordigd).
VerderS. D. P., Bond van Christen-
Socialisten, Plattelandersbond, Economi
sche Bond, V. I). W. (verbond tot demo
cratiseering der weermacht), Politieman
nen, Postambtenaren, Neutrale Partij
(amusementspartij), Onderofficieren, S.
P. (Socialistische Partij, zonder D. of A.),
Algemeene Staatspartij, Unionisten liga,
Christelijk Sociale partij.
Dat zijn maar eventjes 20 partijen of
partijtjes.
17 ZEILLOGGERS OPGEBRACHT.
Men seint uit IJmuiden
Volgens een hier ontvangen bericht
zouden een aantal zeilloggers, waarschijn
lijk 17, naar Engeland zjjn opgebracht.
Deze loggers zijn vermoedelijk door den
Oosten wind te dicht onder de Engelsche
kust gedreven.
DROOGLEGGING VAN DE
ZUIDERZEE.
Een groot aantal mannen van naam
beeft aan de Tweede Kamer een adres
gericht met het verzoek het wetsontwerp
tot afsluiting en gedeeltelijke droogma
king van de Zuiderzee ten spoedigste
aan te nemen. Zij zijn van meening, dat
deze droogmaking voor ons land van het
allergrootste gewicht is, zoowel wegens
de aanwinst van vruchtbaren grond,
waarop duizenden Nederlanders een wel
varend bestaan zullen kunnen vindeh en
die ons land in deNoekomst voor zijn
voedselvoorziening minder van het bui
tenland afhankelijk zal doen wezen, als
wegens de verbetering van den water
staatkundigen toestand van een groot
gedeelte van ons land, welke biervan
bet gevolg zal zijn, en dat ook de aan
neming van bet bedoelde wetsontwerp
HOOFDSTUK XXIII.
Karei Randers blokte en blokte. Im
mer nader kwam bet tijdstip, met zorg
verbeid, met ongeduld tegelijk verwacht,
dat óf de kroon zou zetten op zijii werk,
of hem zou stellen in neteliger politie,
dan nog ooit bet geval geweest wis.
Nog altijd buisde bij onder de liane-
balken. Zuinigheid betrachten behoorde
tot zijn zeer noodzakelijke deugden. Maar,
bij meende zich te mogen troosten met
bet vooruitzicht op een zeer nabijen
blijden omkeer. Zijn noest studeeren
bracht hem vooruit. Zóó moést bij sla
gen en dan zou bet resultaat z'n eigen
werk zijn geheel alleen bet zijne, waar
voor bij niemand te danken bad, nóch
menscli," nóch God! Vreemd toch, in zijn
barden strijd de laatste maanden, bad
bij dien meer dan eens gezien als een
kamp tegen GodWat tegenstrijdigheid
Loochende bij niet Zijn bestaan En
toch voelde hij Hem telkens voor zijn
bewustzijn als een hém vijandige macht,
tegen welke bij strijden moest. Was bij
dan nog niet ontworsteld aan den dwang
van vroeg-ingescherpte begrippen en
ijdele voorstellingen Want, bereikte
hij, ondanks alle struikelblokken zijn
doel, hij zon het beschouwen als een
triomf op een, als dan machteloos be
wezen God, Wiens zijn bij ontkende 1
Kwelden hem dan louter hersenschim
men
Bremer stoorde hem in zijn overpein
zen. Hij bad zelfs de bescheidenheid
niet in acht genomen, te kloppen.
„Bonjour groette bij.
Vreemd keek Randers op; bij ver
trouwde de zaak niet. Waar kwan Bre
mer zoo onverwacht vandaan Den
laatsten tijd bad bij hem eer gemeden
dan gezocht.
„Bonjour", groette bij terug.
De ontpioeting was zeldzaam koel.
„Ga zitten
Karei wees den eenigen beschikbaren
stoel.
„Och neeofja, kan 'k wel
even doen ook".
Hij zette zich, keek naar de zoldering,
schraapte zich de keel, humde eens.
Karei keek hem min of meer vragend
aan, als verwachtte hij nu wel meteen
een nadere verklaring; waartoe Herman
maar niet scheen te kunnen geraken.
„Hoe staat het thuis
Randers vroeg het om, nu ja, om iets
te zeggen, om de onaangenaam wordende
stilte te breken.
„Slecht, slechtpapa beeft een aanval
van beroerte gehad
„Wat?" verbaasde Kanders.
„Ja, in lichten graad, maar de dokter
vreest voor herhaling. Nare boel 1"
Karei meende met bet volste recht
een betuiging van deelneming achter
wege te mogen laten na de hartelijke
ontboezeming van zijn collega.
„Daar kwam ik eigenlijk juist om,'
verklaarde Herman.
Verbaasd keek Randers hem aan.
Wat was dit voor raadseltaal
„Ik begrijp niet," begon bij.
„Nee, dat begrijp je niet. Nou, ik zal
je uit den droom helpen. Ik lieb ge
speeld en
„Natuurlijk verloren," vulde Randers
geërgerd aan.
„Tut-tut, da's mijn zaak, zie-je. Maar
je slaat den spijker op den kop, dat is
zoo. 'k Heb geld gebrek
„Ik dacht, dat je druk aan de studie
was."
„Doet er niet toe. 'k Zeg je, dat ik
geld gebrek heb. Thuis kan ik nou
niet terecht. Pa kan ik er niet mee
lastig vallen. En Cato
„Ze heelt, je nog zoo dringend ge
waarschuwd
„Och hé, nogal een sermoen. Spaar
je de moeite, 't Is bij mij toch botm
aan de galg gesmeerd. Cato zal ine ook
niet helpen. En Bruin
„Ben je weer in zijn klauwen geval
len
„Niet zoo beeldsprakig, asjeblieft. Nou,
Bruin moét bet geld persé hebben; kan
ik 'them vóór Zondag niet terug betalen,
dan is-ie in staat, pa een wissel op zijn
dak te sturen. Je begrijpt, dat mag in
geen geval
(Wordt vervolgd.)
u n \r n „Hrro^mirlprrl nn Feestdagen. I ADVERTENTIËN.
DOOR ZELANDIA.
rj l^^adrukjzerbodenJ
