Oraaan ter verspreidinq der Christelijke Beginselen in Zeeuwsch-Vlaanderen.
No. 1.
Dinsdag 1 Januari 1918.
Ie Jaargang.
3 r„advertentiën.
!)e Nieuwe Tijd.
ABONNEMENT:
Dit blad verschijnt DINSDAG - en VRIJDAGAVOND, uitgezonderd op Feestdagen,
bij den Uitgever D. H. LITTOOIJ Az. te TER NEUZEN. - TELEFOON Nr. 20.
Per drie maanden bij bezorging f 1Franco per post voor Nederland 1.10
Van 1-4 regels fOAO. Voor eiken regel meer ƒ0.10."- Bij directe opgaaf van driemaal plaat
sing derzelfde advertentie wordt de prijs tweemaal berekend. Abonnementen per contract.
Iuzending van advertentiën tot 12 uur 's middags op de verschijndagen.
'tJaar 1917 vlood weer heen Ver
zonken in den schoot der eeuwen Af
gesloten, voor goecl, met al z n leed en
ellende, zijn onrecht en geweld, ook met
z'n hoopvol verwachten en blijde verras
singen.
De geschiedenis verhaalt, hoe een
machtig vorst uit de oudheid zijn diena
ren beval, hem er telkens aan te herin
neren, dat hij een sterfelijk mensch was.
De Oudejaarsavond, waarop we terug
blikken, op wat 1917 ons schonk, her
innert ook aan 's menschen kleinheid en
nietigheid.
Hoevelen gingen heen in 't atgeloo-
pen jaar Hoe schrikkelijk woedde de
oorlogMet begeerige hand maaide de
dood z'n duizenden neer. Eh de mensch
de dwaze mensch die anders den
dood ieder offer betwist, wendt nu al
z'n genie aan, om de prooi van Koning
dood toch maar zoo groot mogelijk te
doen zijn
De menschen, die broeders zouden
zijn, één in bedoelen, gelukkig door de
cultuur, zich verheugend in den eeuwigen
vrede, ze loeren er op, hoe hun naaste
te verslinden.
Al die verwachtingen, die hun grond
in den mensch hadden, en daardoor alle
vastigheid misten, zijn evenveel teleur
stellingen geworden.
Men heeft zelfs niet ontzien het werk
der zending. Trouwe- mannen, in dienst
van den Vredevorst, zijn van hun post
gehaald. Heidenen en Mohammedanen
tegen mede-Christenen gewapend.
Wat stroomen van bloed zijn er ver
goten, wat al tranen van niet uit te
spreken leed geschreid, wat een resul
taten van noesten arbeid verwoest.
En wat zal 1918 ons brengen Den
vrede
Hopen we het, bidden we er om 1
Maar laten we nooit onze hoop op men
schen stellen. Niet Rusland's revolutio
nairen, niet de socialisten kunnen ons
den vrede hergeven. Alleen God de
Ileere, die de harten der vorsten neigt
als waterbeken die den volken in hun
woelen een „tot hiertoe, en niet ver
der toe roept, kan het.
Dit te weten geeft troost, aan wie
Hein kent.
Al mag dan de honger aan de deur
kloppen, al komt liet water tot de lip
pen, geen nood, onze Vader in den He
mel zorgt voor ons. „Hij kastijdt ons,
maar naar onze zouden niet.
Want ook ons volk heeft groote na
tionale zonden. Kleine kinderen, die nog
pas of nog niet eens goed kunnen spre
ken, vloeken dikwijls al. En de groo-
ten Ons volk is een vloekend volk.
Ontzettende waarheid 1 De drankzonde,
met al z'n ellende, roept niet minder om
bestrijding. En hoeveel geestelijke scha
de zou de oorlog ons hebben gebracht?
Schade door verveling en verleiding in
het leger schade door groote winsten
in de zaken, schade door duurte en ge
brek in het dagelijksch leven?
En eischt dat alles niet van de be
lijders meerdere getrouwheid in het
goede, en bestriding van het verkeer
de Daartoe is uoodig actie voor onze
heerlijke beginselen. Die moeten ver
spreid en gesteund. Niet 't minst ook
door do pers.
Deze oorlog heeft ons getoond, welk
een ontzettende macht de pers ontwik
kelen kan.
lederen dag al weer aan bearbeidt ze
Ge massa, 't Is als de drup, die den
steen uitholt. Maar zullen wij dan in
onze huizen dulden ren courant, die ver
derfelijke beginselen verspreidt? Zul
len wé steunen de zoogenaamde neutrale
pers Of zullen we samen onze scliou
ders zetten onder de Christelijke pers
actie in Zeeuwsch-Vlaanderen? Die vraag
te stellen, is haar te beantwoorden.
Vinde 1918 ons ook in dit deel onzer
roeping getrouw
Dat God onze Heere U ook in Uw
particulier leven moge zegenen in het
pas aangevangen jaar, dat is de wenscli
van den redacteur voor zijn hem thans
nog onbekende lezers.
V Neutraal
Wat is neutraal „Ook een vraag
zegt ge, „wij zijn immers neutraal.' Ons
land. Beide partijen behouden we te
vriend. Beide behandelen we gelijk.
Dat is neutraal." Ja, ja, lezers, maar
neutraal wordt ook voor wat anders ge
bruikt.
Ge weet immers dat we tientallen van
jaren met „neutraal onderwijs" zijn ge
zegend geworden, in de school waaraan
„de natie gehecht is," en die toch steeds
meer achterop komt bij de Christelijke
Ge kent toch ook de „neutrale pers.'
die geen enkele richting zegt te dienen,
niet Christelijk en niet anti christelijk
is, en zich toch in de koesterende liefde
onzer liberale medeburgers verheugen
mag
Ge hebt toch wel eens geheord van
de neutrale vakvereenigingen, die zeggen,
niet aan politiek te doen, en toch socia
listen kweeken
Maar dat komt, omdat onderwijs ge
geven wordt door menschen, omdat cou
ranten geschreven worden door men
schenomdat de vakvereenigingen geleid
worden door menschen. En menschen
zijn nooit neutraalDat kan niet.
Weet ge, wat neutraal is? Een mes,
ecu rijksdaalder. Iets dat dood is. Maai
niet zoodra neemt ge het mes, of het
geldstuk in uw handen, of heel uw hoog
geroemde neutraliteit is zoek.
Met een mes stoot de moordenaar zijn
slachtoffer neer en de dokter redt er
den in doodsgevaar verkeerenden zieke
mee. Voor geld koopt ge brood voor
uw kinderende dronkaard koopt er
den drank voor, die namelooze ellende
brengt over hem en zijn gezin.
Iets dat leeft en werkt kan niet neu
traal zijn. 'k Las eens vafl een onder
wijzeres, die in haar klas vroeg: „Hoe
komt liet, dat een zaadje groeit Een
kind antwoordt„Dat laat God groeien.
De onderwijzeres schiet in een lach, Was
dat neutraal P
Ge komt een spoorcoupé binnen, en
groet al de aanwezigen, behalve uvv va
der. Zijt ge dan neutraal ten opzichte
van uw vader Of kiest ge zonder iets
te zeggen, tegen hem partij?
Zoudt ge neutraal kunnen zijn tusschen
God en de wereld? Beide te vriend
houden, door aan beide evenveel te ge
ven Maar ge weet het toch wel he
ter? Go moet kiezen! Ook in uw lec
tuur, in wat ge lezen zult.
Ge moet kiezen, ook voor en om uw
kinderen, dien ge immers geen verkeerde
boeken in handen geeft. En zoudt ge
dan met de krant minder voorzichtig
zijn
Bovendien steunt ge door uw abonne
ment op Christelijke bladen, de Christe
lijke actie. Helpt ge mee strijden den
strijd voor onze beginselen, waarin lauw
heid zonde, en onthouding beginselver
zaking is.
Zonder courant kan niemand meer in
dezen tijd. En daarom poogt „Zeeuwsch-
Vlaanderen" als Christelijk nieuwsblad
aan de behoeften van Zeeuwsch-v laan-
deren te voldoen. Daarbij mag het ze
ker op den steun van allen, die in hun
leven nog met God en Zijn VN oord re
kenen, vertrouwen
nu vvil als alle rechtsche bladen ook
onze courant.
Ouder heel de breede laag der bevol
king de liefde tot ons Christelijk beginsel
versterken of wekken.
Niet, alsof we geen open oog zouden
hebben voor stoffelijk ^nooden. Dat moet
een Christen hebben. Ook op maat
schappelijk terrein hoopt ons blad een
wegwijzer te zijn. Maar bij het zoeken
naar wegen ter verbetering van maat
schappelijke toestanden, zullen we qns
laten leiden door Gods Woord.
Zelfs Mr. Troelstra erkende bij liet.
begrootingsdebat in de l'weede Kamer
„De Frausche revolutie heeft de heer
schappij gebracht van de helft j— 1De
anti revolutionaire partij heeft zich al
tijd schrap gezet tegen deze opvattingen
en spr. moet in dit punt een zeer ge
rechtvaardigde kern erkennen." En dan
vervolgde 'hij „Het idee, dat niet de
helft -j- 1 in een bepaalden staat het
geheel vertegenwoordigt, maar dat de-
mokratie is het zich uitleven der ver
schillende deelen van het volk op eco
nomisch, sociaal en ook op kerkelijk ge
bied, wint meer en meer veld."
De lieeren hebben het wel eëns an
ders in practijk gebracht. Maar toch
doet zoo'n erkenning van de juistheid
onzer beginselen goed aan.
Voor heel het volk, niet voor één
klasse, wil ook ons blad dienen. Daar
toe heeft het ook de steun van allen
noodig.
Op verdienstelijke wijze heeft „Luctor
et Emergo," onder bekwame redacteu
ren, wien wij hier namens onze lezers
onzen hartelijken dank betuigen, bijna
15 jaren onze beginselen in Zeeuwsch-
Vlaanderen bepleit. Waar het om finan-
cieele redenen moest verdwijnen, daar
kon het niet anders, of onze mannen in
't land ter Zuiden der Schelde, peinsden
op middelen om de bevolking in Zeeuwsch-
Vlaanderen een nieuw Christelijk orgaan
te verschaffen.
Resultaat van die kloeke en niet ge
makkelijke actie is „Zeeuwsch-Vlaande
ren." En waar thans het eerste num
mer van ons blad verschijnt, is een ze
ker program noodzakelijk.
Ons doel is, door schriftbeschouwingen
kennis van en liefde voor de Heilige
Schrift aan te brengen, of Je verwakke-
ren. Het maatschappelijk* vraagstuk zal
worden belicht, terwijl artikelen over
onze staatkundige beginselen, aan de
hand van „Anti revolutionaire Staat
kunde" zullen verschijnen. De gemeente
politiek hopen we eveneens te beliiin
delen. Andere, meer gewone rubrieken
als „Uit de Pers", „Plaatselijk Nieuws"
enz. zullen niet ontbreken.
Voorwaar, geen gering doel 1 't Is ook
alleen in „'t geloof, dat onze Koning
V Ons doel.
Wie om zich heen ziet, zal, ook in
Zeeuwsch-Vlaanderen, opmerken dat hoe
langer hoe meer personen, vreemd wor
den aan alle hoogere beginselen. Het
materialisme viert steeds meer hoogtij.
Bij het begrootingsdebat in de Tweede
Kamer waren de materieele kwestie's
de hoofdzaak. De vraag „wat zullen we
eten?" en „hoe verbeteren we onze po
sitie is bij velen de eerste vraag huns
levens geworden. Het tijdelijke gaat
veelal vóór bij het eeuwige.
Toch blijft altijd waar het woord des
Bijbels: Zoekt' eerst het Koninkrijk
Gods, en alle deze dingen zullen u toe
geworpen worden." Rampzalig zij, die
van hoogere beginselen niet weten.
Maar ook zijn er nog steeds, die mee-
nen, dat op maatschappelijk en staat
kundig gebied, met God niet behoeft ge
rekend. Ze vergeten, dat een boom om
goede vruchten te dragen, een wortel
noodig heeft, die goede sappen opzuigt.
Is de wortel verkeerd, dan kunnen de
vruchten niet goed zijn.
Neutraliteit is niet nfogolijk. 't Is
'teen of het ander. Of men zoekt zijn
bron, zijn grondslag in Gods V\ oord óf
men rekent er niet mee, doch bouwt
voort op de revolutie-beginselen
„De grondslag voor deze antithese
(tegenstelling) was niet alleen een phi-
losofische (wijsgeerige) maar ook een
historische." 'De historische grondslag
van onze Nederl. politiek is tot nog toe
geweest de Fransche revolutie. Dit is
altijd erkend en vooral door rechts. Zoo
spreekt nu niet Dr. Kuyper, maar
Mr. P. J. Troelstra. Eén van beiden, óf
men bouwt voort op de Fransche revo
lutie, óf op Gods Woord. Dat laatste
Die alle ding bestuurt,
Ons nimmer zal begeven,"
Onder dit opschrift stellen we ons
voor, een aantal artikelen te geven over
liet nieuwe kiesstelsel, met al den aan
kleve van dien. Wie oppervlakkig er
kennis mee maakt, zou geneigd zijn te
zeggen met Dante „Laat alle hi p va
ren." Namelijk om het te begrijpen. Toch
willen we trachten onzen lezers een vrij
duidelijk overzicht te geven. We be
ginnen met
EEN STUKJE GESCHIEDENIS.
Reeds Bilderdijk zong: „In 't verleden
ligt het heden, In het nu, wat worden
zal". Ook bij de bespreking van de
Evenredige Vertegenwoordiging (E. V.),
is het dienstig, eerst eens een blik te
werpen op het verleden, om te verstaan,
waarom en hoe het heden ontstond.
Na onze vrijmaking van Frankrijk
kregen we een volksvertegenwoordiging,
uit één Kamer van 55 leden bestaande.
Deze werden gekozen door de Provin
ciale Staten, die op hun beurt weer dooi
de ridderschap en de steden werden
aangewezen. De stedelijke besturen
werden aangevuld door kiezerscolleges,
die veel overeenkomst vertoonden met
de colleges van notabelen in de Her
vormde Kerk. Alleen zij, die een be
paalde som belasting betaalden, waren
kiesgerechtigden, d. w. z. zij mochten
de leden der kiezerscolleges aanwijzen.
Dergelijke manier van aanwijzen der
Kamerleden, noemt men omdat het over
verschillende „trappen' gaat, getrapte
verkiezingen. Bij onze Eerste Kamer
hebben we nog, hoewel in mindere mate,
hetzelfde.
Van eenige volksinvloed op het regee-
ringsbeleid was natuurlijk geen sprake.
Er was geen eens zekerheid, dat de leden
der Kamer één is opvatting waren met
de meerderheid der kiesgerechtigde bur-
gers.
In 1815 kregen we 2 Kamers. De
Tweede Kamer werd dooi de Provinciale
Staten gekozen. Behalve de ridderschap
en de steden, koos nu ook het platteland
mee voor de gewestelijke Staten. De
leden der Eerste Kamer werden voor
hun leven door den Koning benoemd.
Eerst in 1848 werd het rechtstreek-
sclie kiesrecht ingevoerd. Voortaan zou
den de meerderjarige ingezetenen, die
in de directe belastingen een zekere
som (van f20 tot f 1G0 of meer) betaal
den, de leden der Tweede Kamer kiezen,
liet' land werd nu in kiesdistricten ver
deeld.
Op elke 45.000 inwoners zou een lid
komen.
Ook de leden der Staten werden voor
taan op dezelfde wijze gekozen.
De invloed van de kiezers (nog steeds
een klein deel van het volk) werd dus
grootci
dat we het aanvangen
Ons vertrouwen is alleen op Hem, en
in het recht vau onze zaak. En wie in
't geloof arbeidt, zal niet beschaamd
worden. „Grootsche dingen kunnen alleen
tot stand komen door den vurigen ijveraar,
die „gelooft" in zijn theorieën. Alleen
de dogmaticus, die zich zeker gevoelt
van den weg, die bereikt iets. Die kan
strijden en overwinnen". Zoo lezen we
in „Proletarische Wetenschap" van het
kamerlid Gerhard.
Welnu, wij hebben geloof in ons be
ginsel, dat de stormen der eeuwen ver
duurde.
Krone onze Koning ons zwakke pogen,
dan met Zijn zegen. Dan zal het ons
gelukken
V Partijblad
Zal „Zeeuwsch-Vlaanderen" een partij
blad zijn Ja, en neen 1 Partijblad in
den engeren zin van het woord niet,
althans voorloopig niet. In dienst van
„partijpolitiek" wordt het vooralsnog niet
gesteld. Toch hopen we den Anti-revo
lutionairen in ons gewest te geven wat
ze noodig hebben.
Maar partij kiezen doen we wel. Ons
blad zal zeer beslist „Christelijk" zijn.
In dien zin dus wel partijblad.
Bij de behadeling der staatkunde hopen
we echter de Anti revolutionaire begin
selen te propageeren. Kan dat trouwens
voor een Christelijk blad anders
Voorloopig dus niet in dienst der Anti
revolutionaire partij (althans in directen
zin), wel in die der Anti revolutionaire
beginselen.
Een ieelijke fout was, dat het ledental
afhing van het aantal inwoners. Nam
dit toe, dan moesten er meer leden
komen.
Men kende daarom aan sommige dis
tricten het recht toe, om meer dan één
afgevaardigde te benoemen. 01 wel,
men wijzigde de grens der districten.
Te begrijpen is het, dat dit aanleiding
gaf tot allerlei knoeierij.
Met de politieke schaar, die de dis
tricten knipte uit de lap, die Nederland
heette, was het als met de schaar die
meuigeeu in z'n kinderjaren van zijn
hoofdelijken omslag afhielp. Erg grillig.
Weinig regelmatig.
En wat het gekste was Als men
van die stukken een pak ging maken,
paste het steeds een liberaal. Of m.a.w
men maakte de districten zóó, dat de
meerderheid in het land liberaal bleet
Na 1848 is viermaal zóó'n wijziging
tot stand gekomen. En van de 18 nieu
we leden waren er1 conservatief, 1
roomsche, 2 anti revolutionairen en
14 liberalen.
Het recht van sommige districten, om
meer dan een afgevaardigde aan te wij
zen, was even onrechtmatig.
Als b.v. in een district 3 leden wer
den gekozen, en de liberalen van de
1600 uitgebrachte stemmen er 820 had
den, dan waren alle 3 zetels voor hen.
De 780 stemmen op onzen candidaat
uitgebracht hadden dan geen waarde.
Was het niet schreeuwend onrecht
vaardig? In 1887 kwaui er verbetering.
Het aantal zetels werd vastgesteld op
100. Elk district wees 1 afgevaardigde
aan.
Het geknoei met de districtsverdee-
ling was nu over.
De kans, dat de Kamer ook werkelijk
een afspiegeling van de partijgroepeering
in het volk was, was grooter geworden.
Toch was de volmaaktheid nog niet
bereikt.
II.
NA 1887.
In de politiek, is eens gezegd, moet
men zijn verwachtingen nooit te hoog
stellen Dan valt het nog wel eens mee,
en heeft men zoq nu en dan nog eens
een dankbaar oogenblik.
Wie meende, dat 1887 ons het rechte
had gebracht, had zijn verwachting te
hoog gesteld.
Nóg is er geen waarborg, dat de Twee
de Kamer ook werkelijk het vo'ik ver
tegenwoordigt.
Vooreerst waren nog velen van het
stemrecht uitgesloten. De „welstands-
grens" bleef bestaan
Bij de voortgaande politieke ontwik
keling der lagere standen, kón dat op
den duur niet meer bevredigen.
Een .tweede bezwaar was, dat het
„meerderheidsstelsel" gehandhaafd bleef.
Stel eens, en stellen mag men ten
slotte alles dat in de 100 districten
1000.000 stemmen werden uitgebracht.
Gemiddeld in elk district 10.000.
En als dan in elk district eens op den
liberalen candidaat 5001 stemmen, en
op onze man 4999 stemmen bleken uit
gebracht te zijn, dan waren er 100 libe
ralen verkozen. En geen van onze man
nen. Toch hadden de liberalen dan
maar 200 stemmen meer over 't heele
and.
Maar dat kan niet, zegt ge. Neen,
natuurlijk niet. We „stelden" het alleen
maar, óm de fout van het „meerder
heidsstelsel eens ter dege te laten
voelen.
Doch wat wel kan Dit, dat de meer
derheid der Kamer tinks is, en de meer
derheid onder de kiezers rechts.
Wilt ge het bewijs?
In 1913 kreeg de linkerzijde_38431G
stemmen, de rechterzijde 405375. De
echterzijde had dus de meerderheid der
kiezers achter zich.
En in de Kamer?
Links kreeg 55 zetels en wij maar 45.
Voor links dus een vrij sterke meerder
heid.
Het is duidelijk, dat dit alleen zijn
oorzaak kan vinden in de verdeeling der
districten, En ieder zal ons geloovcn,
als we verzekeren, dat de rechterzijde
geen schuld heeft, aan zoo onbillijke
verdeeling.
Een bezwaar is ook, dat de minder
heidspartijen in een district, als er toch
nooit kans op een overwinning is, zoo
licht, alle actie laat varen. Van ver
breiding der beginselen, van actief mee-
.even is dan dikwijls geen sprake.
Omgekeerd wordt in een district,
waarin de kansen ongeveer gelijkstaan,
dikwijls de strijd zoo heftig gevoerd, dat
men zelfs oneerlijke middelen nietschuwt.
We weten daarvan mee te spreken.
De personen onzer candidaten worden
soms niet eens ontzien. Kerkisme wordt
aangewend. Buitenlandsch geld wordt
niet geweigerd. Onze arbeiders poogt
men met mooie beloften te paaien.
Ook hebben alle kiezers der minderheid
in een district vergeefsche moeite gedaan.
Hun stem heeft geen waarde. Hun
invloed op de verkiezing der volksver
tegenwoordiging is nihil.
Wijziging der districten kan slechts
lijdelijk helpen.
Hcideontginniog, ontstaan van indus
trie, aanbouw der steden zou voort
durende verandering noodig maken.
En dat zou de partij-actie belemmeren.
Districtwijziging heeft ook grensveran-
dering voor de kiesvereeniging tenge
volge.
Men voelt daardoor, dat niet te ont
komen is aan het euvel, dat 5000 kiezers
in 't eene district een meerderheid vor
men, en in 't andere een zeer kleine
minderheid.
Een paar voorbeelden uit 1918.
Amsterdam IV telde 4733 kiezers. Er
werden uitgebracht 3784 geldige stem
men. De meerderheid was dus 1893
stemmen. Prof. Van Hamel had 2037
stemmen, en was dus gekozen.
Amsterdam IX (erg bijgebouwd de
laatste jaren) telde 22557 kiezers, waar
van 17525 stemden. Volstrekte meerder
heid dufc 8764. Bij de herstemming
kreeg de heer Vliegen 11038 en Rutgers
6149.
In Amsterdam IX waren de ruim 6000
stemmen van Mr. Rutgers niet voldoende,
om er hem te brengen. In Amsterdam
IV werd de liberaal met slechts 2000
stemmen gekozen.
ZEEUWSCH - VLAANDEREN
JU UVVUU -
