JSteaa? (loez,:J' C—'
Leestafel.
Uit Stad en Provincie.
Kerk en School.
Gemengd Nieuws.
loopen nacht vermeldden vliegers, datgansch
Duinkerken door bomontploflingen een prooi
der vlammen is geworden. Hiermede is de
hoofdopslagplaats van het Belgische leger en
een der grootste havens van overlading voor
het verkeer tusschen Engeland en Frankrijk
vernietigd.
De vliegers, die Duinkerken gebombardeerd
hebben, constateerden dat de ontstane bran
den zich uitgebreid hebben.
Hedennacht werd medegedeeld, dat Duin
kerken nagenoeg geheel vernietigd is.
De „Vorwarts" schrijftMet voldoening
wordt door de oorlogsmaniakken, met teleur
stelling door de vredesvrienden er op gewezen,
dat in deze redevoeringen een nauwkeurige
verklaring over België niet werd afgelegd.
Wij hebben reeds Maandag er op gewezen,
dat de Duitsche regeering tot het alleggen van
zulk een .verklaring bereid is, maar dat zij
het juiste psychologische oogenblik nog meent
te moeten afwachten. Is de openlijke bespre
king zoo helder, dat het ontbreken eener
nauwkeurige verklaring over België als de
eigenlijke belemmering voor den vrede schijnt
te zijn, dan zal die belemmering worden weg
genomen.
Na de woorden van minister Von Kühlmaun
is dat een kwestie van een paar weken.
Meenen wij daardoor de taktiek der regee
ring juist te hebben weergegeven, zoo zijn
wij er toch niet van overtuigd, dat deze zelf
juist is.
Door deze taktiek der regeering moet bij
de vrede niet voor ons, doch ook voor hen
een menschens waardig goed is. Voor het
oogenblik zullen zij de militaire verstoktheid
van Duitschland afkeuren en de vredesvrienden
zullen ontmoedigd worden. Dit alles kan en
moet worden verdragen als het werkelijk niets
is dan een kort diplomatiek voorspel, en als
de rekening blijkt juist te zijn, dat een Duit
sche verklaring ten gunste van de Belgische
onaf hankelijhheid binnen korten tijd een af
doende uitwerking zal hebben, die thans nog
niet wordt ingezien.
Bli]kt echter deze betekening valsch te zijn,
dan moet de Duitsche regeering op de scherpste
aanvallen voorbereid zijn.
BERLIJN, 2 October. („Wolff.") Den 30en
September heeft in de Thalia-zaal te Ant
werpen een vredesbetooging van den Bond
voor den Wereldvrede (afdceling Antwerpen)
plaats gevonden, waaraan ongeveer 2000 per
sonen deelnamen. Met algemeene stemmen
werd een resolutie aangenomen, waarin voor
een vrede zonder annexatie en schadevergoe
ding wordt opgekomen en die zich tegen de
voortzetting van den oorlog tot het bitter
einde keert. Redevoeringen werden gehouden
door de afgevaardigden Hendrikx (katholiek),
Augusteyus (lib.), Joris (sociaal dem.) en een
vertegenwoordigster der vrouwenbeweging.
Compère Morel betoogt in de Humanitó,
dat, wanneer de oogsten van dit jaar
niet véél beter uitvallen dan die van verleden
jaar, de toestand in F r a 11 k r ij k in 19t8
„uiterst tragisch" zal zijn. De 'groote fout,
die de verschillende regeeringen, die elkaar
sedert Augustus 1914 aan het bewind zijn
opgevolgd, begaan hebben, is, volgens dén
schrijver in het socialistische blad, dat zij te
zeer uitsluitend op het militaire karakter van
den oorlog gelet hebben. Ondanks een hard-
nekkigen veldtocht met de pen en het woord
in de pers en in het parlementondanks de
verschillende ontwerpen tot organisatie van
den landbouw, die er uiteengezet zijn en de
wetsontwerpen ten opzichte van de verlaten
terreinen, ingediend bij en behandeld door de
Kamersondanks het herhaalde beroep van
wat er van boeren op de akkers was ach
tergebleven, van de vrouwen, kinderen en
grijsaards, die nog veldarbeid verrichten, be
schouwde de regeering ongetwijfeld deze
kwestie als van ondergeschikt belang en
schonk er zoo weinig beteekeuis aan, dat er
een ramp volgde. Compère-Morel dringt er
dan ook op aan, dat er thans met de grootste
snelheid de krachtigste beschikkingen geno
men worden om den Franschen landbouw op
de been te helpen. In de eerste plaats moeten
er arbeidskrachten gevonden worden en wel
terstond. Het zou gemakkelijk zijn die in
Spanje, Marokko, Indo-China aan te werven
nog gemakkelijker is het, zegt Compère Morel,
die arbeidskrachten in Frankrijk te vinden,
n.l. onder de oudste soldaten in het Fransche
leger. Waarom niet uit den Franschen bo
dem halen wat noodig is voor de dagelijksche
voeding van de legers, waarvan het grootste
gedeelte op Franschen bodem staat. Waarom
niet de scheepsruimte gebruikt uitsluitend om
de grondstoffen aan te voeren, die men niet
in Frankrijk kan vinden? Waarom niet ge
profiteerd van het Fransche klimaat en de
vruchtbare Fransche akkers, instede van te
trachten het aantal tonnen te vergrooten van
den invoer, die ten zeerste belemmerd wordt
door de duikbooten, wier optreden aan 'de
Franschen sommige vrij pijnlijke ontberingen
oplegt. Voor Compère-Morel is het niet twij
felachtig, dat Frankrijks bondgeuooten dit
gemakkelijk zouden begrijpen en niet aarzelen
het aantal hunner manschappen uit te breiden
opdat Frengrijk zijn oudste lichtingen zou kun
nen ontstaan.
In de Matin lezen wij, dat volgehs de voor-
Ioopige schatting van het Fransche ministerie
von landbouw de graan oogstinFrank-
r ij k dit jaar nog niet de helft bedraagt van
den oogst in een normaal jaar. (N.RC.)
1. De boeken, genoemd Apocriefe. Uit
gave J. H. KOK te Kampen, afl. 6—8.
Met deze afleveringen is dit werk compleet.
Wie nu een mooie uitgave verlangt, ge
drukt op extra papier, met zeer duidelijke
letter, kan hier terecht.
2. Maranatha- Scheurkalender door Ds-
J. J. KNAP. Dr. J. C. DE MOOR en L.
PENNING.
We ontvingen het proefschild, een treffende
voorstelling bevattende van de~ wijze en de
dwaze maagden, als de Bruidegom komt.
De uitvoering is schoon.
De prijs zal zijn 60 cent. Met premieboek
Het eenzame bidden door wijlen Ds. KNAP
(van Heeg) kost hij f 1.
3. De Gezondheid. Uitgave MORKS, Den
Haag, afl. 19, bevat; Over pijn bij dieren
Dieet voor galsteenen. De juiste manier om
te boësten. Lupus en het Fuitenlicht. Wen
ken voor verpleegsters. Henna. Dieet en
kleur der huid. Wat iedereen van vuur en
licht behoort te weten. De schoonheid dei-
vrouw in het oud-worden. Slaag als opvoe
dingsmiddel (zeer interessant). Het geestes
leven van het ongeschoolde kind. Genezingen
in den droom.
4. Dertiende jaarverslag van Vrederust.
De lezing zal ongetwijfeld de liefde tot het
heerlijke liefdewerk der verplegiug van de
geesteskranken aanwakkeren.
Er is nog veel noodig. Ook voor de kerk
is pas de helft (f 10.000) binnen.
5. Vrij en Blij. Kindertijdschrift (5—14
jaar.) Uitgave BOSCH, Nijverdal.
De. eerste afl. werd ons ter beoordeeling
toegezonden. We zeggen na inzagedat is
wat we misten. Naar zulk een tijdschrift
grijpt elke jongen en elk meisje.
De uitgave van dit Chr. kindertijdschrift
verdient aller steun.
Naar we vernamen zijn in de vorige maand
aan de brandstoffen-commissie alhier, 35,000
K.G. Industriekolen beschikbaar gesteld ter
distribueering. Er zijn Industrieelen echter
in onze gemeente die nog steeds op indu
striekolen wachten.
In de week van 1 October wordt voor elk
gezin ruim 200 K.G. huisbrand kolen beschik
baar gesteld. Door den heer de Jager en
anderen was een adres aan den Rijkskolendis-
tributeur gericht, om meerdere brandstof in
Ter Neuzen verdeelt te zien.
Het antwoord daarop is als volgt
„Naar aanleiding van uw schrijven, betreffen
de de distributie van brandstoffen, heb ik de
eer u te berichten, dat blijkens nauwkeurige
cijfers kan worden aangetoond, dat voor de
gemeente Tor Neuzen naar evenredigheid niet
minder kolen werden beschikbaar gesteld, dan
voor andere braudstoffencommissiën.
Aangezien echter over geheel Nederland
brandstoffenood heerscht, en de distributie
overal plaats heeft bij betrekkelijk kleine
hoeveelheden, is het zeker verklaarbaar, dat
zulks ook liet geval zal zijn, in uwe gemeente.
Evenwel kan ik u mededeelen, dat de
Rijkskolendistributie te 's-Gravenhage zal
trachten, spoedig eeue vrij groote hoeveelheid
kolen naar Zeeuwsch-Vlaanderen te zenden.
Nog deze week zal eeue hoeveelheid van
500000 K.G. huisbrandkolen voor de brand-
stoffenconnnissie te Ter Neuzen worden be
schikbaar gesteld, dus voor elk gezin ruim
200 K.G."
Door den heer Nobels en anderen te Sluis
kil was een adres aan den R. kolendistribu-
teur geriebt, waai in gewezen werd op te
weinig brandstof, en dat inplaats van turf,
derrie werd gedistribueerd.
Het antwoord daarop is van den volgenden
inhoud
„Naar aanleiding van uw klacht, betreffende
distributie van brandstoffen, heb ik de eer U
te berichten, dat ten onrechte door U wordt
beweerd, dat in plaats van turf, derrie, werd
gedistribueerd.
Deze brandstof is officieel door de Rijks
kolendistributie te 's-Gravenhage onder de
benaming turf toegewezen. Tot op heden
werd door geen enkele brandstoffencouimissie
in Zeeuwsch-Vlaanderen derrie gedistribueerd.
Bij onderzoek op een bureau is dan ook
gebleken dat deze turf een vergelijking kan
doorstaan met turf uit de Noordelijke provin.-
ciën, wat het calorisch effect betreft. Even
wel is het aschgehalte hooger.
Dat deze turf zoo hoog in prijs is, vindt
hoofdzakelijk zijn oorzaak in het feit, dat de
kosten van graven aanmerkelijk hooger zijn,
dan van andere turf, omdat dit z.g. laagveen
gegraven wordt uit gronden, welke voor hooge
3rijzen worden aangekocht en na uitgraving
vrijwel waardeloos zijn.
Wanneer de brandstoftènnood niet zoo groot
was, zou men daarmede zeker niet begonnen
zijn.
Wat betreft uw klacht, dat zoo weinig
brandstof in uwe gemeente wordt verstrekt,
moet ik U erop wijzen, dat voor de Gemeente
Terneuzen, blijkens nauwkeurige cijfers niet
minder brandstof werd beschikbaar gesteld,
dan in andere gemeenten van Zeeuwsch-
Vlaanderen. Het zal U echter bekend zijn,
dat in geheel Nederland betrekkelijke geringe
hoeveelheden brandstoffen worden gedistribu
eerd, zoodat bet toch zeer verklaarbaar is,
dat zulks het geval is in Zeeuwsch Vlaan
deren.
Evenwel kan ik U mededeelen, dat op het
eiude dezer week vijf honderdduizend kilo
gram huisbrandkolen voor de brandstoffen-
commissie van Terneuzen beschikbaar zullen
worden gesteld.
Dinsdagavond was omstroeks 10 uur
boven onze stad eene vliegmachine duidelijk
hoorbaar.
Tegelijkertijk was hier zeer hevig kanonge
bulder te hooren, terwijl honderden menschen
naar de luchtgevechten stonden te kijken
Van de alhier opgerichte huurcoinmissie
maken deel uit de heeren D. J. Dees, voor
zitter, L. Wabeke, vice-voorzitter, J. de Feij
ter Jacz. (voor de verhuurders); N.Hamelin'k
(voor de huurders), benevens de heer J. J. de
Jager.
I laatsvervangende leden zijn de heeren
Aug. B. de Meijer (voor de verhuurders), P.
II. IJsebaert (voor de huurders) en Joh A
Feij. n
Dinsdag werd te Axel door notaris J. A.
Dregmans ten verzoeke van de wed. en erven
van P. Verstraten Jz. verkocht een hofsteedje,
bestaande uit huis, schuur en weiland in den
polder „Capelle", groot (4 gemeten 113 roeden)
Kooper werd de heer J. de Visser Mz., land-
bouwer en koopman te Axel-Magarette, voor
1 Januari a.s. zal te Axel een locaal
rijkstelefoonnet worden gevestigd.
Gedurende de feesten te Hulst op 6-7-
en 8 October, vertrekt de laatste trein uit
Hulst een uur later.
7. Tot tijdelijk onderwijzeres aan school I
te IJzendijke aldaar is benoemd mej. S. Bruins
te Groede in plaats van de heer Hoste te
Oostburg, die bedankt heeft.
Aardenburg. Dinsdagavond hebben telkens
weer vliegeraanvallen plaats gehad op de kust.
Omstreeks 10 uur kwam een Engelsche vlieger,
achtervolgd door een Duitsche," boven Neder-
landsch gebied. Hij vloog laag over Aardenburg
en gaf seinen, rood. wit en groen. Aan de
grens gekomen werd hij door de Nederland-
sche grenswacht en daarna door de Duitsche
beschoten. Hij wist evenwel weer omhoog te
komen en ontkwam in noordedijke richting.
Ook later kwamen nog herhaaldelijk vreemde
vliegers boven ons land.
Een niet alledaagsche advertentie leest
men in het „Middelburgsch advertentieblad".
Verloren een nieuwe „Zeemelap." Gaande
van de Markt naar de Bree. S. v. p. terug
te bezorgen, en dan het adres.
Waren het granaatkartetsen
Een Engelsthe machine
Men meldt uit Sluis aan het „Vad:"
Zoo juist kwamen wij hier aan om de ruïne
in oogenschouw te nemen, die hier door het
vallen van twee bommen is aangericht en om
deze te kunnen vergelijken met die, welke te
Zierikzee was aangebracht. Wij kunnen ver
klaren dat, al moge het zeer gelukkig zijn dat
hier geen menschenlevens te betreuren zijn, de
uitwerking der bommen aan de gebouwen niet
minder erg is. In de KapelJestraat zijn vooral
de woningen van bakker Versluis en van Cau-
wels en Aarnaudts zwaar getroffen. De bom
viel op de grens van de erven van Versluis en
Cau wels, sloeg een zeer diep gat in den grond
en vermelde de achterhuizen totaal. Deuren
werden weggeslingerd, het dak van de bakkerij
lag bij Aarnaudts in den tuin. Versluis' vrouw
en dochter, die boven-voor slapen, waren juist
naar bed, wat hun redding is geweest.
In de Nieuwstraat was de toestand nog er
ger. Ook hier een diepe put achter het huis
van den schoenmaker Heirman, een ontzetten
de ruïne. De beide kinderen van Heirman slie
pen in het achterhuis en lagen onder een
groote puinhoop bedolven. Men "begrijpt niet
hoe de kinderen ongedeerd er onder vandaan
zijn gekomen. Het meisje van 12 jaar be
schermde haar 8 jarig broertje, die pas ge
opereerd is, tegen het puin. Na hard werken
mocht het gelukken de kleinen uit hun ne
telige positie ie redden.
Nog zij gemeld, dat een andere vrouw met
twee kinderen, die ook in het achterhuis wo
nen, juist te Vlissingen waren. Zij kwamen
Dinsdagmiddag de plaats, die hun doodsplek
had kunnen worden, in oogenschouw nemen.
De kapitein-garnizoenscommandant stond
ons vriendelijk te woord en uit zijn mede-
deelingen bleek, dat men hier waarschijnlijk
te doen heeft met granaatkartetsen, afgescho
ten op een naar Nederland gevluchte Engel
sche vliegmachine. Dit blrjkt behalve uit
de gevonden stukken ook daaruit, dat op
de grens de lichtseinen werden gegeven, die
Duitsche vliegmachines waarschuwen als zij
op neutraal gebied dreigen te komen en de
machine, die boven Sluis kwam, keerde niét
terug. Reeds is door den kapitein een com
missie gevormd, die de schade op f 55.000
schatte.
Een ooggetuige, die den bomaanval van be
gin tot het eind medemaakte, deelt ons mede
Omstreeks 10 uur stond ik in de Kapelle-
straat bij het postkantoor, toen ik plotseling
boven mijn hoofd het geronk van een vlieg
machine hoorde, onmiddellijk gevolgd door
een hevigen slag. 100 M. van mij af zag ik,
dat het achterhuis van den schoenmaker Her
mans door een bom, die op de achterplaats
was gevallen, geheel vernield werd. Nog
voor ik van den schrik bekwam viel er een
tweede bom, nu 10 M. van mij af op de ach
terplaats van het huis van den bakker P.
Versluis, van welk huis eveneens het achter
gedeelte vernietigd werd. Door den lucht
druk werd ik een weinig op zijde geduwd.
Na de ontploffing der bommen bemerkte men
een hevigen zwaveldamp.
De gaiage van den fietshandelaar Murtjn is
oveneens beschadigd. De schuur van'den
heer Duforcé beliep mede groote schade.
Vële ruiten in den omtrek der straten zijn
ingeslagen.
Spoedig nadat de bommen gevallen waren
en de machine verdwenen was, liet kapitein
Larnour de straten afzetten en een schild
wacht voor de getroffen huizen plaatsen.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Amsterdam (vac. Heldring),
r Ó-- Briede, pred. te Franeker (vaca-
te h'S'E C' Vunderhik, predikant
Bedankt voor MeliskerkeDs. Ouwejan te
Waverveen.
Geref. Kerken.
Beroepen te Sliedrechtds. A. Schippers,
e Doesburg; te Haarlem: ds. R. E. van Arkb
te Soest.
Beroepen te Drachten (2e predikants-(plaats):
ds. K. van Anken te Pernis.
Bedankt voor Werkendam; ds. A.Endree
te Schoonhoven.
Chr. Geref. Kerk.
Tweetal te Utrechtds. L. de Bruijne te
Zaamslag en ds. A. Visser te Leeuwarden.
,Pf- L- Aalders. sinds November 1912
geestelijk verzorger op de stichting „Vrederust"
te Bergen op Zoom, is ongesteld. Hij kan
zijn arbeid niét verichten, waarom pogingen
aangewend worden hem tijdelijk te doeu ver
vangen door een theologisch candidaat.
Hollandscheveld (Zuid-Oost) is de
nieuwe kerk ingewijd. Tot kerk-en pastoriebouw
had een onbekende uit Amsterdam door be
middeling van ds. T. Doevendans aldaar f30 000
gegeven. Zoo was de jongste gemeente der
Hervormde Kerk spoediger tot zelfstandigheid
gekomen dan verwacht werd.
Een buitengewoon brutaal stukje op het ge
bied van inbreken heeft zich op klaarlichten
dag in de St. Nicolaasstraat te Amsterdam
afgespeeld.
Een grootmeester in het edele vak der
zwijntjesjagerij die zich dan ook in de bij
zondere belangstelling van do politie mag
verheugen zat schuin tegenover ons re-
dactiobureau op een stoep schijnbaar onver
schillig te droomen. Het jongmensch bleek
zich echter bijzonder te interesseeren voor
het perceel no. 56, waar een pakhuis voor
electrische apparaten is gevestigd en deze bo-
langstelling was aan de aandacht van de po
litie niet ontsnapt.
Oude bekenden weten elkaar altijd te vin
den. Toen het jongmensch aanstalten maakte
om weer de stad in te trekken, werd dan
ook, vanwege de oude vriendschap, besloten,
hem te volgen.
En niet tevergeefs.
In de Jordaan bleken nog twee 'andere
vrienden te zitten, die uitverkoren waren de
geheimen van ons jongmensch te deelen.
Weldra zag men het drietal met een handkar
gewapend hun schreden weer naar de St.
Nicolaasstraat te richten, waar voor het per
ceel 56 halt werd gehouden.
Het slot van het pakhuis was spoedig vol
gens alle regelen der inbrekerskunst gefor
ceerd, zonder dat het passeerend leekenpu-
bliek er de minste aanstoot aan kon nemen.
Lu alsof liet hun dagelijksch werk was, be
gon het drietal de handkar in het zweet huns
aanschijns met ijzeren geleidingspjjpen te la
den. liet ware werkelijk zonde geweest hen.
te storenZoo dacht de politie er ook over-
In het onbetwist genot van een 500-lal pij
pen verdween het drietal weer met de hand
kar naar een bekend adres op de Snoekjes
graebt, waar het spul tegen inbrekersprijs
van de hand werd gedaan. Toen de koop
was gesloten, was echter tevens het juiste
tijdstip aangebroken, om ook de helden vaif
dit avontuur achter slot te brengen. De drie
dieven en en eerlijke heler werden vriendelijk
uitgenoodigd op het politie bureau eenige ver
trouwelijke mededeelingen te willen doeu.
In afwachting daarvan werd op de pijpen en
de handkar vast beslag gelegd. „Tel."
De Gezondheidscommissie te Rotterdam
geeft in een schrijven in ernstige overweging
„hooikisten' niet te vullen met hooi, doch
met een andere slecht warme-geleidende stof
b v. houtwol en papiersnippers, zulks ter ver
mijding dat de in het hooi steeds aanwezige
bacteriën in het voedsel dringen en dit bederven
Voorts word geadviseerd als bekleedsel niet
katoen te gebruiken, maar flanel. Ook
moet men soep niet te lang in de hooikist
bewaren.
Door den burgemeester der gemeente Voor-
burg is in beslag genomen, met machtiging
daartoe door den minister van L.. N. en H.,
bij den heer F. A. W. van Overbeek. Handel;
drijvende onder den naam van Middenstands,-
Vereeniging „Mercurius", Westeinde D 67
Voorburg, een partij groot 1100 K.G. koffiedik,
benevens een partij uit koffiedik getrokken
extract, hetgeen in den handel wordt gebracht
onder den naam van „Ideaal Extract Supe
rieure, vervang Mocca". De inbeslagneming
geschiedde op grond van de distributierege-
ling voor koffie en tliee.
VOOR DE JEUGD.
Willen de jongens en meisjes me even la
ten weten, of ze dezen winter de gelegenheid
zouden hebben, 's avonds hun raadsels klaar
te maken Of zullen we dezen winter maar
overslaan
Geef vóór Woensdag a.s. even-antwoord, hé 7
Groetend,
De jeugd-Redacteur.
Een oordeel van de „Vorwarts."
Uit België.
De Honger voor de deur.
TER NEUZEN, 5 October 1917.
Bommen op Sluis.
Een brutaal stukje.
Hooikisten.
Voor koffieliefhebbers.
