Antirevolutionair
voor
Hieuwt en Advertentieblad
Zeeland.
Donderdag 6 Sept. 1917.
FEUILLETON.
OMHOOG!
Binnenland.
v
No. 1462.
Zaterdag 1 September 1917.
15" Jaargang.
ABONNEMENT:
Per drie maanden binnen Ter Neuzen ƒ1,Franco
per post: voor Nederland ƒ1,10.
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars, Postdirec
teuren en Brievengaarders.
Dit blad verschijnt Dinsdag= en Vrijdagavond,
uitgezonderd op Teestdagen,
bij den Uitgever D. H. LITTOOIJ Az. te TER NEUZEN.
Inzending van advertentiën vóór uren op den dag der uitgave.
ADVERTENT1ËN:
Van 14 regels ƒ0,40. Voor eiken regel meer ƒ0,10.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde adver
tentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend.
Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
INGEZONDEN STUKKEN TE RICHTEN AAN DE REDACTIE; ABONNEMENTEN EN ADVERTENTIËN TE BEZORGEN BIJ DEN UITGEVER.
Buitengewone Vergadering
van Aandeelhouders der
Naamlooze Vennootschap „LJCTOR ET
EMERGO" te Ter Neuzen op
des nam. 6 ure (Zomertijd) ten kantore van
den heer P. J. Scheele, Ter Neuzen.
De w/n Voorzitter,
D. E. WOLFERT Hz.
V Patrimonium en de Kiesvereeni-
ging.
Naar aanleiding van de pressie, die vanwege
Patrimonium werd uitgeoefend, om in de
vacature-Oosterbaan te Enkhuizen den lieer
Smeenk, redacteur van Patrimoniumcan-
didaat gesteld te krijgen, zijn de pennen
vaardig geworden.
Meest in afkeurenden zin werd er over
geschreven.
Zóó zou [immers Patrimonium het werk
der kiesvereenigingen overnemen en zich gaan
bewegen op politiek terrein.
Hier zit juist de moeilijkheid.
Onze christelijke arbeiders, die zich in Pa
trimonium en in de verschillende christelijke
Vakbonden georganiseerd hebben, behooren
voor zeer aanmerkelijk deel, politiek gerekend,
tot de anti-revolutionaire partij.
Evenwel, als organisatie kunnen zij aan den
politieken strijd geen direct aandeel nemen.
Het sociale terrein is bet hunne.
Toch moeten, wil hun ijveren het gewenschte
succes hebben, in de Tweede Kamer mannen
worden gekozen, die hunne beginselen kennen
en voorstaan.
Het pad toch tot wegruiming van velerlei
socialen misstand, loopt in onze huidige maat
schappij over het Parlement.
Tweeërlei is nu, dunkt ons, te dezen opzichte,
de taak der christelijk-sociale beweging.
Ten eerste moet zij hare beginselen onver
moeid en onverdroten propageeren, hare wen-
schen duidelijk en zakelijk formuleeren.
Onbekendheid met haar bedoelen mag haar
niet onbemind maken.
Ten tweede moet zij trachten te verkrijgen,
dat onder de afgevaardigden naar Kamer en
Gemeenteraad mannen zijn, die haar belangen
zullen voorstaan.
We zeggen niet, dat die daar uitsluitend
als vertegenwoordigers der christelijk-sociale
beweging zitting moeten hebben, dan toch
ware aan een der eerste eischen van ons
anti revolutionair beginsel te kort gedaan.
Maar toch is noodig, dat er zich onder de
Hij wou er zich niet in mengen, dat straks
hij de begrafenis de dominè de leiding zou
hebben, neen; dat behoorde hier immers zóó,
hij wist hetmaar hij walgde ervan in zijn
hart. Hij zou het ondergaan, al dat gedoe,
om moeders wil? Moeder Opnieuw
klampten de gedachten en overleggingen in
haar tegenstrijdigheid met elkaar. Want, al
wat daar zou geschieden, hij kon het zich niet
ontveinsen, zou zijn geheel in moeders geest,
en tóch, ja juist daardoor zou het indruischen
tegen de nieuwe levens beschouwing, die hij
had omhelsd. Levensbeschouwing Mocht zijn
zienswijze dien naam waarlijk dragen Wilde
hij waarlijk het leven beschouwen, ontledend
overdenken, hij? Was het niet vééleer een
zweven óver het leven, een ontkennen of
wegdoezelen van zijn werkelijkheden, om er
een eedachtenheeld voor in de plaats te schui
ven Een gedachtenbeeld vol ijdelheidDat
niet óp kon tegen de koude werkelijkheid, dat
geen troost hood in leed, omdat het niet
rekende en niet rekenen wilde mót liet leed
Parlementsleden bevinden, die meer speciaal
met haar beginsel en streven veitrouwd zijn.
We hebben onze landbouw-, onze marine-,
onze onderwijs-, onze koloniale specialiteiten,
welnu, in dien zin hebben we ook behoefte
aan specialiteiten op het gebied van den
arbeid en der sociale wetgeving.
Nu komt het lastige puntje.
Hoe te zorgen, dat deze mannen de Kamer
binnenkomen
Ze vanwege de organisatie als candidaten
rechtstreeks voor te dragen op de kiesver
eenigingen, gaat niet.
Daarom is deze raad gegeven.
Laten de leden van Patrimonium de ver
gaderingen der kiesvereenigingen wat trouwer
bezoeken en daar hun invloed aanwenden, om
de mannen hunner richting gekozen te krijgen.
Maar verplaatst men daarmee de moeilijk
heid niet
Dan toch komen de mannen van Patri
monium ter kiesvereeniging feitelijk met een
speciaal doel.
En zal hun optreden succes hebben, dan
zal dit komen ter vergadering al spoedig het
karakter eener georganiseerde actie aannemen.
Bijvoorbeeld.
In zekere vacature moet voorzien.
De Patrimoniummannen, leden tevens der
kiesvereeniging, spreken af, de aandacht te
vestigen op een bepaald persoon.
Ze zorgen, op de bewuste vergadering, allen
present te zijn, ten einde „hun" candidaat
gekozen te krijgen.
Zoo komt een clubgeest in de kiesver
eeniging.
Men zegge nu niet, dat zulks niet gebeurt.
Het gebeurt wel ter dege.
En liet gevaar, want dit achten we een
gevaar, is niet denkbeeldig, dat dusdoende de
kiesvereenigingen het kind van de rekening
worden.
Men ziet, ook bij het volgen van bovenver
melden raad, ligt het pad vol voetangels en
klemmen.
Wie wijst een uitnemender weg?
AANVULLINGSBROODKAARTEN.
De minister van Landbouw, handel en nij
verheid heeft, in verhand met den lageren
geldigheidsduur van de broodkaarten, den
gemeentebesturen medegedeeld, dat verwacht
mag worden: dat deze noodzakelijke vermin
dering en vermeerderde vraag naar aauvul-
lingsbroodkaarten ten gevolge zal hebben.
De minister heeft er geen bezwaar tegen,
omdat het alléén paste op zinnelijke genieting,
op leven in voorspoed en gezondheid. Wat
was zijn levensbeschouwing feitelijk anders
dan de verwrongen werkelijkheid een werke
lijkheid, zooals hij zich die gaarne indacht,
waarin wèl plaats was voor dromerijen en
idealen, voor strevingen naar hóóger staat en
weelde genieting, maar die heenschoof over
tegenspoed, ziekte, lijden en dood, en daarom
door en door valscli was. Moest hij het zich,
bij eerlijk dóórdenken, niet bekennen, dat liet
juist zijn beschouwing van het leven was, die
thans fiasco maakte en niet die zijner moeder,
welke bestand bleek zelfs tegen het geweld
des doods Was de overtuiging zijner moeder,
haar geloof, minstens niet veel eerlijker en
sterker, solider dan wat hij zich inbeelde het
ware te zijn Lieten zijn denkbeelden hem
hier, hij de stervensponde en straks hij liet
graf, niet hulpeloos en hopeloos? Maar heen,
zoo was liet niet. Wat was de dood, dan
een einde van het bestaandan een punt
achter een volzin. Neen, geen léven na dit
leven;'wat inbeeldidg van een zieke mistiek
Geen eeuwig voort bestaan, geen hemel of hel,
geen oordeel, geen verdoemenis, geen eeuwig
heid. Weg daarmede. Overblijfselen waren
deze denkbeelden, van wat men hemels on
mondig, onnoozel kind had ingeprentThans
wist hij beter. Beter? En weer begon, on
danks de lievige ontkenning, de twijfel den
dat hij de overweging van daartoe strekkende
verzoeken, door de gemeentebesturen, aan den
eiscli, gesteld hij de ministerieele circulaire
van 28 Maart 1917, dat voor uitreiking eener
aanvullingsbroodkaart in het algemeen slechts
in aanmerking komen zij, die in den loop van
den dag niet ëen warm maal kunnen gebrui
ken niet langer de hand zal worden gehouden.
Na 2 September aldus zegt de minister
zal aan ieder eeneerste aanvullings broodkaart
uitgereikt mogen worden, die door spierarbeid
den kost verdient. (Tel.)
PETROLEUMAANVOER,
Zoowel te IJmuiden als te Hoek van Hol
land is een petroleumschip binnengekomen.
DISTRIBUTIE VAN PETROLEUM.
De Minister van Landbouw heeft een
schrijven tot de burgemeesters gericht, waarin
hij mededeelt dat liet vooruitzicht op voldoende
vermeerdering van de hier te lande aanwezige
voorraden petroleum zoo gering is dat de
distributie van hetgeen nog beschikbaar is
en, in liet gunstigste geval kan komen, met
de meeste omzichtigheid zal moeten geschieden.
De Minister zal voor den voorraad, welke
bestemd zal kunnen worden voor huishoude
lijke doeleinden, eerlang een distributieregeling
afkondigen. Volgens deze regeling zal de hier
bedoelde petroleum slechts kunnen worden
verkocht ten behoeve van de verlichting van
woningen waar tot heden noch electriciteit,
noch gas voor verlichting of kookdoeleinden
beschikbaar was.
Ten behoeve van ieder gezin welke zoo
danige woning heeft, zal van Rijkswege een
petroleum-distributiekaart beschikbaar worden
gesteld.
Den burgemeesters wordt verzocht zoo
spoedig mogelijk, uiterlijk vóór 10 September,
aan de Toewijzingscommissie voor Petroleum,
Parkstraat 109, op te geven hoeveel woningen
(een gedeelte van een huis, dat door één gezin
wordt bewoont, als afzonderlijke woning te
beschouwen) er in hunne gemeenten zijn in
welke noch gas, noch electriciteit beschik
baar is.
Indien op den gestelden datum geen opgave
van een gemeente zal zijn ontvangen, wordt
aangenomen, dat in die gemeente geen distri
butie van petroleum zal behoeven te ge
schieden.
BEPERKING TREINENLOOP.
24 September treedt deze beperking wegens
kolennood in, en is van dien aard, dat van
een bekoorlijk verkeer geen sprake meer zal
zijn. De verwarming in de treinen zal waar
schijnlijk geheel stop gezet worden. De ver
kop op te steken. Beter Maar wat zou hèm
dan resten, als hij eens de poorten des doods
door moest? Maar de dood was immers geen
poort, geen doorgang liet was het uitblusschen
van een vuur, een dooven eener lamp, meer
niet. Al zijn denken bewoog zich nog, ondanks
zijn nieuwere ideeën, in liet gareel der oude
denkwijzen, dat was het. Hij moest er mee
breeken méér nog dan tot nu toe; hij moest
ze geheel in den ban doen. Wat had hij zich
te kwellen met hersenschimmen,voorstellingen
van een krank brein of de doorkoorste ver
beelding eener stervende. En toch
bij moeders sterven had hij gevoeld, ofschoon,
hij het zich wilde ontveinsen, dat geen ver
beelding haar ziel had bevangenmaar dat
onwankelbare werkelijkheden, dat eeuwige
onbewogen realiteit van oneindig hoogere orde
dan aardsche, haar ziel hadden verkwikt en
met haar geestes oog waren aanschouwd. Hier
strandde zijn ontkennen, hier faalde zijn theorie;
maar was liet waarlijk zóó? Kwam niet alles
op rekening van de vereering, die hij zijn
moeder diep in het nart steeds had toege
drongen van de opwinding en overspanning,
waarin hij gedurende die korte, lange uren-
had geleefd
Zoo kampten de tegenstrijdigste overleg
gingen zoo doolden zijn gedachten, als de
moede reiziger, die omdwaalt door breede
straten en enge stegen van de groote stad,
lichting wordt tot het minimum beperkt. Do
Zondagsdienst wordt nog meer beperkt.
SCHENDING VAN DE NEUTRALITEIT.
(Officieel). In aansluiting aan de vroegere
berichten betreffende de schendingen van
Nederlandsch rechtsgebied door vliegtuigen
der oorlogvoerenden op 18 dezer deelt het
ministerie van huitenlandsclie zaken mede, dat
de Duitsche regeering door tusschenkomst van
haar gezant ter kennis van de Nederlandsche
regeering heeft gebracht, dat blijkens een dooi
den militairen attaché van het gezantschap in
Den Haag aan den chef van den Duitschen
generalen staf uitgebracht rapport, de twee*
Duitsche vliegtuigen no. 1055 en no. 1059, die
na hun tocht over Nederland ten slotte ge
noodzaakt waren respectievelijk bij Beerta en
Blijham te landen, op den bewusten dag te
ongeveer 12 uur een negental bommen hebben
laten vallen op Goeree en op Renesse of
Zierikzee.
Bedoelde vliegers verkeerden n.l. tijdens
hun tocht boven de wolkeu in de meening
nog boven zee te zijn, toen zij zich inderdaad
reeds hoven de Nederlandsche kust bevonden,
De Duitsche gezant heeft uit naam van zijn
regeering en van den opperbevelhebber van
het Duitsche leger zijn oprecht leed wezen over
dit betreurenswaardig voorval, dat gelukkig
geen slachtoffers heeft geëischt, uitgesproken,
onder mededeeliug, dat de Duitsche regeering
bereid is voor do materieele schade een vol
ledige vergoeding te geven.
NED. AKKERBOUWERS IN ACTIE.
De enkele weken geleden opgerichte Ver-
eeniging van Nederlandsche akkerbouwers,
die thans reeds ongeveer 1100 leden telt, heeft
te Rotterdam een druk bezochte algemeene
vergadering gehouden, onder voorzitterschap
van den heer A. Colijn, van Nieuwcr-Amstel,
liet nieuwe Tweede Kamerlid voor het district
Enkhuizen. De agenda vermeldde bespreking
van en voorzoover noodig protest aanteekenen
tegen regeeringsmaatregelen.
De voorzitter leidde dit onderwerp in. Hij
wees er op, volgens liet verslag in de „N. R.
Crt." dat deze vergadering geboren was uit
den nood van de ti]den. Door de regeerings
maatregelen zag de toekomst van het land
bouwbedrijf er niet gunstig uit. Men tracht
dit bedrijf onmogelijk te maken. Als men
de boeren geen haver laat, om den bodem te
bewerken, als men den boer zijn broodkoren
afneemt, waardoor hij niet meer zijn eigen
brood kan bakken, als de regecring in de
„Staatscourant" van 20 Februari minimum
prijzen vastgesteld voor den oogst 1917 en die
zonder een plaats van rust te vindeu.
Truida had opmerkzaam zijn moegepeinsd
gelaat gadegeslagen. Een vurige streep lijnde
zich op Kareis voorhoofd.
„Wat is dat Karei?" vroeg ze.
Ze wees met haar vinger naar liet litteeken
zijner wonde.
„Wat kind
Ilij begreep niet dadelijk haar bedoelen.
Haar vinger bewoog zich over de plek, om
haar vraag duidelijker te maken.
Een donkerood verfde zijn voorhoofd wre
velig duwde li ij haar hand weg.
Ze begreep niet, wat ze misdaan had.
Pruilend trok ze haar hand uit de zijne. Ze
had in het donkere hoekje zich tegen hem
aangevleid, al zocht ze schuiling in haar hulpe
loosheid nu stootte hij haar af.
Hij zag in dat hij te ruw was geweest.
't is niets, Truida- Een litteeken van
een wond, anders niets," en zijn hand zocht
weer de hare en hij trok haar naar zich toe.
Kon hij schrijuder herrinnerd worden aan
het voorgevallene? Was dat litteeken niet
als een bewijs voor de holheid en voosheid
van zijn levenswijze
De herinnering voerde zijn denken terug
naar den bewusten nacht en al wat toen ge
schied was, al wat daarop gevolgd was.
(Wordt vervolgd.)
DOOR ZELANDIA.
36) jj|Jadrul^verbodenJ
