i
Jinttrevolutionair
nieuws- en fldoemmieblad
Mvjauvu
Dragers van Beginselen.
FEUILLETON.
OMHOOG!
Uit de Pers.
Binnenland.
Zaterdag 11 Augustus 1917.
15" Jaargang.
1456.
ABONNEMENT:
Per drie maanden binnen Ter Neuzen ƒ1,Franco
per post: voor Nederland ƒ1,10.
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars, Postdirec
teuren en Brievengaarders.
Dit blad verschijnt Dinsdag= en Vrijdagavond,
uitgezonderd op Feestdagen,
bij den Uitgever D. H. L1TT001J Az. te TER NEUZEN.
ADVERTENT1EN:
Van 14 regels ƒ0,40. Voor eiken regel meer ƒ0,10.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde adver
tentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend.
Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
INGEZONDEN STUKKEN TE RICHTEN AAN DE REDACTIE;
Het schijnt niet overbodig, om, na afloop
van de verschillende gemeenteraadsver
kiezingen, eens te herinneren aan liet anti
revolutionaire standpunt, gelijk onze partij dat
immer heeft ingenomen inzake den band
tusschen kiezers en gekozenen.
Historisch is drieërlei stelsel te onder
scheiden.
Ten eerste het stelsel van „de mannen van
vertrouwen"
Wat verstaat men hieronder
Niet anders, dan dat men bij de keuze van
zijn candidaten alleen hierop let, op deze zijn,
„honorabele", „notabele" menschen, lieden, die
de algemeene achting genieten, een onaf
hankelijke posilie innemen en van wie men
vertrouwt, dat zij ongeveer dezelfde richting
zijn toegedaan, als de kiezer zelf.
Thorbecke heeft dit stelsel aldus geken
schetst zonder eenigen band met dc kiezers".
Ten tweede het stelsel, waarbij de te ver
kiezen personen moeten zijn dragers van
beginselen".
Men voelt, hoe hier in het systeem het ver
schil schuilt. Gewis kunnen ook bij het eerst
genoemde stelsel dragers van beginselen voor
komen doch zij worden niet als zoodanig
verkozen.
In het stelsel van dragers van beginselen
staat het beginsel eeniglijk en alleen voorop.
Te ontkennen valt niet, dat óók op het
terrein der gemeentelijke huishouding hoe
langs hoe meer, het politiek beginsel gaat
meespreken en zijn invloed laat gelden. Zoo
dient dan ook iiij dc verkiezing van 'leden
voor den gemeenteraad gelet te worden op de
politieke gezindheid, of liever het politiek be
ginsel van den candidaat.
Ons christelijk volksdeel heeft ook in den
Raad zijn vertegenwoordigers noodig, om als
tolk vaii dit beginsel, en in de toepassing van
dit beginsel Vp de practische vraagstukken,
op te treden.
Daarom hebben wij noodig dragers van
beginselen, En dat maar niet in dien alge-
meenen zin, waarbij men stemt op het ver
moeden van geestverwantschap, maar in de
bijzondere beteekenis, dat dergelijke personen
in hetzelfde politiek verband meeleven, hun
instemming betuigen met het beginselprogram,
en liefst ook het gemeenteprogram der partij
onderschrijven.
Een derde stelsel is dat, 't welk kortelijk
kan worden aangeduid met den term „mandat
imperatief'dat is te zeggen dwangbevel.
Volgens dit systeem is de gekozene een
„lasthebber van het volk". Hij heeft er dus,
in uiterste consequentie genomen, geen eigen
De vensterluiken werden aangezet, opdat
de frissche lucht niet alle toegang zou ontzegd
zijn. Laag werd de vlam der lamp gedraaid;
naar de zijde van de zieke werd nog be
schermend een transparant gehangen, opdat
de zwakke oogen geen letsel zouden ouder
vinden.
In het zijvertrek toefden de twee jongens,
in zorgelijke spanning maar het mocht in het
ziekenvertrek niet te vol worden. Boven, op
haar zolderkamertje, snikte de jongste, van
het gezin, de kleine Truida, haar onmetelijk
verdriet uit, dat haar den slaap uit de oogjes
drong, beluisterend elk gebeuren omlaag.
„Zou de trein al aan wezen vroeg Randers,
met ingehouden stem.
,,'k Heb 'm nog niet gehoord, vader, maar
't zal niet lang meer duren", klonk gedempt
Lena's antwoord.
„Daar heb je 'm juist", fluisterde Marie.
„Ze zullen er nu gauw zijn.
Weer bewoog moeder het hoofd.
overtuiging op na te houden. Deze heeft alleen
in zooverre waarde en is slechts tot op deze
hoogte verdienstelijk, dat de gekozene met des
te meer klem en gloed de meening, den wil
van het lastgevende volk tot uiting kan doen
komen. Maar de quintessence der zaak is toch
feitelijk hierin gelegen, dat de gekozene orgaan
is van het souvereine volk, dat hem beveelt.
Het eerste stelsel hoort thuis in den libe
raal-conservatieven hoek.
Het derde is dat van de sociaal-democraten
en van die liberalen, die in het socialistisch
zog meevaren.
Het tweede is het anti-revolutionaire.
Naar dit stelsel is er geen sprake van, dat
een gekozene geen enkelen band zou behoeven
te erkennen tusschen hem en zijn kiezers.
En evenmin sluit het in, dat de gekozene
slechts een spreekbuis zou zijn, waardoor „het
volk" zijn bevelen laat hooren.
Het handhaaft wel ter dege, dat er een
band bestaat tusschen kiezers en gekozenen,
maar het verklaart, dat deze behoort te zijn
een zedelijke band, en verwerpt mits dien ten
stelligste de idee van het mandat imperatief.
Toegepast op onzeactieinzakegemeenteraads-
verkiezingen vloeit daaruit voort:
Ten eerste, dat in de gemeente een organi
satie onzer partij behoort te zijn. Onzer partij,
en niet van een bepaalde nuanceering in de
partjj.
Ten tweede, dat dit de Algemeene politieke
beginselen worden afgeleid en vastgesteld een
program voor gemeenteraads verkiezingen.
Ten derde, dat met een club, zelf niet van-
geestverwante kiezers, nóch rechtstreeks, nóch
middellijk, de candidaten aanwijst, maar dat
deze aanwijzing geschiedt daar de officieele
organisatie der partij. Elke andere wijze van
doen is scheurmakerij.
Ten vierde dat de 'candidaat iemand zij die
geacht kan worden te zijn, een drager van
ons beginsel, die desnoods schriftelijk van zijn
instemming met ons program blijk geeft.
En wat wordt nu vaak in de practijk gezien
Wat het eerste punt aangaatdeorganisatie
onzer partij is verre van volledig. Velen blijven
buiten staan, oefenen derhalve op de candidaat
stelling geenerlei invloed, maar des te meer,
vaak afbrekende kritiek uit.
Wat het tweede,punt aanbelangt: van een
wèlgeschreven gemeenteraads program is me
nigeen in ons midden o, zoo bang. Er heerscht
op dit terrein zooveel misverstand en
conservatisme. Misverstand waar men in de
meening verkeert, dat het opstellen van een
gemeenteprogram tot de onmogelijkheden be
hoort en feitelijk voeren zou tot het stelsel
van mandat- imperatief. En conservatisme,
dat afkeerig is van elk georganiseerd optreden
Dadelijk was Marie aan de sponde.
Zacht koosde haar hand die van de dierbare.
Haar gestreel deed de zieke de oogen opslaan
die oogen, nog immer zoo zacht, zoo vol uit
drukking.
„Zijn ze... er al klonk hortend de zwakke
stem.
„Ze zullen dadelijk wel komen, moe; de
trein is al aan".
Ze knikte, zooveel het vermocht, als in
stemmend antwoord en sloot weder de moede
oogen.
„Nog even innemen, moeder
Vader richtte haar teeder op; Marie vulde
een lepel van den drank, door den dokter
voorgeschreven en lijdzaam slikte ze, schoon
ze wel wist, dat het haar geen heul meer
zou brengen.
De inspanning purperde haar gelaatbe
hoedzaam legde vader haar neer. Haar borst
bewoog snelhaar ademen was kort en
hijgend.
Zóó lag ze, toen de deur werd geopend,
zachtkens, voorzichtig, schier onhoorbaar.
Eerst trad Betje binnen Karei volgde haar
onmiddellijk.
Fluisterend werden groeten gewisseld ge
ïnformeerd naar den toestand op het oogen-
blik.
Dan ontdeden beiden zich van hun reis
er) precies uitstippen van ons beginsel opliet
gebied der practische politiek dat elke stap
op sociaal terrein aanziet voor een gaan in
de richting der sociaal-democratie.
Wat voorts het derde punt betreft, moet
opgemerkt, dat nog dikwijls allerlei clubjes
en kringetjes met candidaten aankomen zoo
doende de eigen partij verzwakken en onze
beginselen schaden. Ook in onze omgeving
hebben we de droeve uitwerking van dit
particulier politiek liefhebberen weer moeten
ervaren.
En eindelijk, ten opzichte van het vierde
punt, dat de keur van het beginsel niet altijd
nog wordt toegepast; dat nog veel te vaak
onder ons de gedachte leeft aan de „mannen
van vertrouwen". In de kiesvereeniging èn
daarbuiten. In de kiesvereeniging wordt ook
nog wel eens iemand aangewezen, die, nu ja,
niet liberaal, niet socialistisch is, maar van
wie toch ook niet steeds in gemoede kan
worden verklaard, dat hij positief wèl, en
goed onderlegd anti revolutionair is.
En buiten de kiesvereeniging, wat een ver
warring vaak. Kerkje spelen, letten op per
soonlijke vroomheid, is schering en inslag.
Persoonlijke sympathie of antipathie geven nog
al te vaak den doorslag.
Veiligst gaan we, wanneer wij ons laten
leiden door ons beginsel, en daardoor alleen.
Drie factoren.
„De Zeeuw" schrijft!
Een modern Luthersch predikant, ds. Schade
v. Westrum schreef dezer dagen in een vrij
zinnig tijdschrift „Tcekenen des Tijds" over
„hernieuwde belangstelling in den godsdienst".
Ilij schrijft die toe aan drie oorzaken de te
leurstelling der openbare schoolde tegenvaller
der moderne cultuur; de mislukking der mo
derne wetenschap.
Desillusie brachten de moderne school, de
moderne cultuur en de moderne schoolvan
daar weer een vragen naar de oude religie.
Eenzijdig verstandelijke ontwikkeling heeft
niet den uitslag gehad dien men er van ver
wachtte. De enorme ontwikkeling der men-
scheijke cultuur, d. w. z. van liet monsche-
1 ijk kennen en kunnen de techniek, evenmin.
En nog het minst de wetenschap, die toch niet
meer kan doen, zegt deze moderne auteur,
dan de feiten onderzoeken en rangschikken,
doch ze verklaren niet.
Gevolg hiervan is geweesttoen de school
tegenviel, moedere waardeering van den gods
dienst toen de techniek den heiltoestand niet
bracht pessimisme en onvoldaanheid, die
toilet en zetten zich in de nabijheid van de
ziekensponde.
Er werd bijna geen woord meer gewisseld
na de eerste begroeting; eens deels, omdat
men de zwakke niet wilde hinderen ander
deels, omdat hier elke nadere verklaring en
uiteenzetting wel overbodig was.
Betje, als ervaren verpleegster, verschikte
nog een en ander aan dekens en peluw, zonder
dat Marie of Lena er zich aan stoolten. Ze
wisten immers, dat alleen liefde voor moeder
de drijfveer van haar zusters handelen was.
Opmerkelijk rustig ging de avond voorbij
de zieke bleef in tamelijk rustigen sluimer,
naar het scheen. Betje vermoedde evenwel,
dat moeder door uitputting en verzwakking
bewusteloos lag.
Voor Karei waren deze kruipende avonduren
een pijniging.
Zou moeder nog uit dezen toestand ont
waken Zou hij haar stem nog eenmaal
hooren, haar oogopslag zien Zou ze hem
nog toespreken? Of zou die mond voor immer
gesloten blijven, als dat oog
En terwijl hij in langzame marteling af
wachtte, en verlangde naar haar ontwaken,
duchtte hij het in gelijke mate. Hoe zou hij
voor haar verschijnen Moest de blos der
schaamte zijn kaken niet verven, waar hij op
zettelijk de twee laatste jaren het ouderlijk
uitdreven naar den godsdiensttoen de weten
schap faalde, een ontwaking van den ouden
dorst naar diepere kennis en dieper inzicht.
De metafysische vragen vragen naar het
bovenzinnelijke, het bovennatuurlijke worden
weer aan de orde gesteld.
Het moge waar zijn.
Toch zal het zoekende hart geen rust vinden
in het vage begrip van godsdienstmaar allen
in God ,naar Augustinus zeer juiste woord
totdat het ruste vindt in U!
DE NEDERL. TERRITORIALE WATEREN.
Het lid van de Tweede Kamer de heer Van
der Voort van Zijp, heeft gelijk is gemeld, op
2 dezer drie vragen betreffende de bewaking
van en het toezicht in de Nedorlandsche ter
ritoriale wateren door marinevaartuigen inge
zonden.
De minister van marine, do heer Rambonnet,
heeft daarop het volgende geantwoord
Het was den marine-autoriteiten niet bekend,
dat in den nacht van 15 op 1(J Juli j 1. een
convooi Duiisehe schepen een der Ilollandsche
havens zoude verlaten om koers te zetten
naar het Noorden.
Vermits de alomtegenwoordigheid van de
zeemacht in de Nederlandsche territoriale
wateren met de voorhanden zijnde middelen
is uitgesloten, werd bij het vaststellen van de
dienstregeling voornamelijk rekening gehouden
met gebeurlijkheden, welke uit de militaire
operation der oorlogvoerende strijdmachten
zouden kunnen voortvloeien. Daartoe behoorde
niet een aanval van een Britsch smaldeel op
Duitsche ongewapende koopvaarders binnen
ons rechtsgebied. De minister acht het niet
in 's lands belang, mededeelingen te doen
omtrent de maatregelen, welke genomen zijn
0111 handelsschepen zooveel mogelijk te vrij
waren tegen aanvallen in de Nederlandsche
territoriale wateren.
Bij den aanval van een Engelsche onder
zeeboot op twee schepen in den namiddag van
27 Juli j.l. nabij de Texelsche kust waren ter
hoogte van de Noordergronden geen schepen
of booten meer buitengaats zij moesten der
halve van het Nieuwediep komen. Waren zij
kruisende op de kust geweest bezuiden de
IJaaksgronden, dan zouden zij niet eerder ter
plaatse hebben kunnen zijn.
Vermits in de inkleeding van de betrekke
lijke vraag twijfel gelezen wordt omtrent de
uitoefening van den bewakingsdienst der zee
macht, zij aangeteekend, dat naar de meening
van den minister de marine geen enkele blaam
kan treffen en dat de aanwending van de
huis had gemeden, en in jacht naar vermaken
zelf haar laatsto brieven onbeantwoord had
gelaten Moest hem straks niet een schuld
belijdenis over de lippen komen En zou het
dan zulk eene zijn als moeder welgevallig kon
zijn Gewis, als hij in oprechtheid zou
spreken maar dat zou hij juist niet vermogen.
Hij was zijn beloften ontrouw geworden niet
nu pas, maar reeds jarentoch, hij gevoelde
het, zou thans die belofte hem herinnerd
worden en het gebroken woord zou thans het
zwaarste worden, indien niet tegelijkertijd
opreciit berouw van zijn schuldbewustzijn en
boetvaardigheid blijk zou geven.
Hoe klaar herinnerde hij zich nu dien
morgen, toen hij de eerste maal naar Oom
Van Dalem ter kennismaking was gereisd
lioe hij mèt moeder had meegebeden
McegebedenHet bidden was hem thans
vreemd geworden. Zelfs den vorm nam hij
niet meer in acht. Zijn ömkecr was radicaal
geweest. Maar toen.... Tegen moeder aange
leund, had hij ingestemd in haar teerc fluiste
ring. En later had hij zich voorgenomen
moeders raad te volgenzijn weg te gaan
met God.
Hoe was zijn weg gansch anders gekeerd
(Wordt vervolgd.)
Aj
V
Inzending van advertentiën vóór uren op den dag der uitgave.
i nAMMPiuiPMTCM CM A IWCDTCMTIE
3 NI TC kC/nPfiPN Ril I1PN IHTfiPVPP
DOOR ZELAND1A.
I^Jadrul^jAerbodenJ
