Antirevolutionair
voor
nieuws- en Advertentieblad
Zeeland.
F E U1L L T
OMH O O G
Uit do Pers.
Binnenland.
1441.
Woensdag 20 Juni 1917.
15" Jaargang.
ABONNEMENT:
Per drie maanden binnen Ter Neuzen ƒ1,Franco
per post: voor Nederland ƒ1,10.
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars, Postdirec
teuren en Brievengaarders.
Dit blad verschijnt Dinsdag= en Vrijdagavond,
uitgezonderd op Feestdagen,
bij den Uitgever D. H, LIT rüOIJ Az. te TER NEUZEN.
ADVERTENT1EN:
Van 14 regels ƒ0,40. Voor eiken regel meer ƒ0,101
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde adver
tentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend.
Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
INGEZONDEN STUKKEN TE RICHTEN AAN DE REDACTIE; ABONNEMENTEN EN
ADVERTENTIEN
TE BEZORGEN BIJ DEN UITGEVER.
V De Kamerverkiezingen.
De uitslag van de verkiezingen voor de
Tweede Kamer was, gelijk verwacht werd.
Nergens gelukte het een protestcandidaat
een zete^ te veroveren.
Slechts in Amsterdam II kwam liet tot een
herstemming tusschen den socialist Gerhard,
die 885 stemmen en den tegenstander der
Grondwetsherziening, die er G39 verkreeg.
Overigens liep het in de 50 districten, waar
nog stemming noodig was gemaakt, in éénen af.
Al is de einduitslag niet anders, dan alge
meen werd vermoed, tóch hebben de stemmen-
eijfers, door de onderscheiden protestcandidaten
behaald, wel eenigo verrassing bezorgd.
Algemeen leefde do verwachting, dat ze met
een 50 tot 100, of nog minder dan 50 stemmen
uit. de bus zouden komen.
En ziet, een 54000 stemmen in totaal werden
gegeven aan de tegencandidaten.
Een getal, dat ongetwijfeld nog heel wat
grooter had kunnen zijn, indien ook in de
andere 50 districten een stemming ware
uitgelokt.
Daarbij komt, dat er ditmaal al zeer weinig
animo tot stemmen bestond.
Algemeen was de gedachte van de kiezers;
dê aftredenden komen er toch.
Heel deze stemming vestigt den indruk,
dat een niet gering deel van ons volk zich
feitelijk om de heele Grondwetsherziening
niet erg druk maaktterwijl een zeer kleine
groep werkelijk bezwaren ertegen gevoelt.
Noch links, nog rechts blaakte thans van
ijver. Wat ook niet te verwonderen is.
Noch artikel 80, noch artikel 192 vermogen
de partijen wederzijds tot den rechten strijd
lust en strijdgeest te bezielen.
Artikel 80 blijft rechts onsympathiek.
Artikel 192 blijft voor rechts een belofte,
die nog lang geen zekerheid van regeling der
schoolquaestie naar strikte rechtvaardigheid
waarborgt.
Art. 80 is voor een groot deel van links
een heel zuur appeltje, dat men liever niet
op het parlementair menu zag prijken.
En artikel 192 is voor een deel, een groot
deel van links wellicht, een heet hangijzer.
Vandaar de weinige geestdriftde „wat-kan-
het-me-schelen" stemming.
Een opmerking moeten we nog maken over
Amsterdam II.
Daar werd Gerhard, de sociaal-democraat,
bijna het beentje gelicht.
Dat vinden we opmerkelijk.
Gerhard was het, die,vooral in eerste instantie,
zoo friscli zijn strandpunt inzake den school
strijd uiteen zette en zoo beslist op kwam voor
het recht der bijzondere school.
En juist hij wordt in Amsterdam het felst
bestreden.
We vermoeden, dat zijn tegencandidaat heel
27)
Hoe meer hij ontgroeide aan Gods Woord
en aan de Kerk, hoe meer hij zich thuis ge
voelde in het gezelschap dergenen, die met
dat Woord en die Kerk sedert lang hadden
afgerekond. In het eerst hinderde hem nog
wel eens het bezigen van bijbelteksten, uit
hun verhand gerukt en slechts aangewend
om den lachlust op te wekken, hij voelde het
als een ruw aanraken van een nog niet geheel
genezen wonde, maar ook dat ging over. Lang
leed het niet, of hij spande de kroon in het
te pas of t,e onpas aanhalen van Schriftuur
plaatsen, hetgeen hem, in verband met zijn
opvoeding, niet moeilijk vielhij beschikte
over een tamelijk uitgebreide kennis van
Schriftuurgedeelten uit oud- en nieuw testa
ment maar de eerbied ervoor, die hem in den
beginne had weerhouden tot profaneeren. was
weggesleten.
wat stemmen heeft gekregen, die alleen ge
tuigden van een onverzoenlijken geest tegen
het bijzonder onderwijs,
En dat dringe er ons toe, op onze hoede
te zijn.
Want cr zijn meer teekenen dio cr op wij
zen dat liet compromis inzake artikel 192,
niet op royale uitwerking hij links mag rekenen.
Y Verrassende vooruitgang.
Het 20-jarig bestaan van de Liberale kies-
vereeniging „De Vrijheid" to Ter Neuzen
werd luisterrijk gevierd.
's Avonds had nóg een feest vergadering
plaats.
Het „Ter Neuzenscli Volksblad" licht ons
uitvoering in.
Met belangstelling lazen we liet verslag.
De zaal was versierd met verschillende
opschriften aan den wand.
Daar las men Vrijheid het hoogste goed
Inderdaad een kostelijke spreuk.
Die elke partij wel gaarne zal overnemen.
Maar die hier toch speciaal wel zal hebben
moeten typeeren liet streven van de Liberale
Unie.
Verrassenden indruk levert het, wanneer
een eind vorder tc lezen stond: „Eén land,
één volk, ééne school."
Eén land, en één volk, nietwaar, dat klinkt
heel éénig.
En daar kan zich uiteraard elke partij in
vinden.
Maar één school
Welke
Dat vraagt ge toch immers niet
O, onnoozelaar 1
Derhalve is de gedachtegang deze: Bij één
land, en één volk, mag maar liooren één
school
Want anders loopt de eenheid der natie
gevaar.
Precies het dwangsysteem van de oude
Romeinsclie keizers en andere potentaten
na hen.
Eén volk, één kerk.
Maar van een liberale Unie, die nog wel
als bijzondere voorvechtster der vrijheid op
treedt, had men toch wat anders verwacht.
Foei, en dat in een tijd van algemeene ver
zoening en compromis.
Eén school
Is dat de nieuwste toepassing van liet
nieuwe artikel 192
„De Vrijheid" moet wat voorzichtig zijn
met het kiezen van haar opschriften.
Men zou anders inderdaad leelijke ver
moedens gaan koesteren.
Bij voorbeeld, dat „Z)e Vrijheid" wat achter
lijk is, en met haar tijd niet meegaat.
Of, dat het woord vrijheidaldus moet
worden verstaan, dat deze alleen zal gelden
voor de geestverwanten en dat voorts de
Hij
kens en
Zijn
weldadigen
met overgaan
rekende het zich een eer, daarvan tel-
telkens blijk te geven.
had tenminste te dezen
invloed uitgeoefend, dat hij een
tijdlang de pret- en joolavonden niet meer
meemaakte, en dubbel zich inspande, om den
verloren tijd in te halen. Hij verkreeg ten
slotte, met een jaar langer studeeren dan
normaal, het einddiploma.
Thans moest hij nog drie jaar college loopen
aan de Universiteit, opdat hij straks alsjleeraar
hij het Middelbaar onderwijs, liefst als Direc
teur van een dergelijke inrichting, zou kunnen
optreden.
Was de verleiding hem in de gymnasium
jaren reeds meer dan eens te machtig geweest,
en had de studie moeten lijden, onder liet
toegeven aan den trek naar vermaak, thans,
aan de hoogescliool werd dit niet minder. Hij
was nu een volmaakt heer geworden, ten
minste in kleeding, spreken en manieren
niemand zou in den student Randers den
blooden, liarkerigen dorpsjongen hebben her
kend van zeven, acht jaar vroeger. Evenwel
mocht hij zich geheel het air geven, lieer te
zijn, ter anderer zijde voelde hij, hoe zijn finan-
cieele Jpositie een zeer afhankelijke was en
minderheden maar onderdrukt moeten worden.
Maar neen, zoo achterdochtig willen we
niet zijn.
Er moét hij nader overwegen, verband
bestaan tusschen beide opschriften.
Ze mógen met elkaar niet strijden.
Vrijheid het hoogste goed F' en Een
land, één volkééne school
Waar moet dan de oplossing gevonden wor
den
Wc komen tot deze verblijdende conclusie,
dat inderdaad „De Vrijheid" do vrijheid liet
hoogste goed is gaan achten.
En dat dan ook de laatste spreuk niet
anders, dan zóó mag worden opgevat, dat met
die ééne school geen andere kan bedoeld zijn
dan deze
„de vrije school voor heel de natie
Zoo zal het zijn.
Dat geeft, hoop I
De Rotterdammer schrijft:
V Zittingsduur der nieuwe Kamer.
Hoe lang de nieuwe Kamer zal zitten is
niet met zekerheid to zeggen.
Maar wel is te profiteeren dat de zittings
duur kort zal wezen.
De Additioncele artikelen toch schrijven
voor dat do verkiezing der nieuwe Tweede
Kamer zal plaats hebben binnen een jaar na
de afkoudiging van de in de Grondwet aan
gebrachte veranderingen.
Alles wijst er op dat in October of November
van dit jaar de afkondiging zal geschieden.
Een jaar respijt heeft dan de nu gekozen
Kamer nog en tot October 1918 zou zij mogen
aanblijven.
Maar het is alleszins rationeel om de ver
kiezing vroeg in den zomer van 1918 te doen
plaats hebben, zoodat de onder liet nieuwe
Kiesstelsel gekozen Kamer met het begin van
het zittingsjaar 191819 hare werkzaamheden
zal kunnen aanvangen.
Later dan Juni 1918 wordt liet zeker niet.
Eerder vroeger.
.Alles maant dus aan om met onze nieuwe
organisatie in den nazomer of herfst van dit
jaar kant en klaar te wezen.
De nieuwe Tweede Kamer bestaat thans
uit 11 Anti Rev., 10 Chr.-Hist., 25 R.-Katli.,
21 Unie-Lib., 10 V.-Lib., 8 Vr.-Dem. en 14
Soc.-Dem.
AARDAPPELEN EN STEENKOLEN.
Tengevolge van de bekende hoogst onvol
doende opbrengst van den vorigen oogst van
winteraardappelen, met name die van de klei,
heeft de aardappel voorziening, ofschoon tot nu
dat gaf vaak, bij zijn zucht naar uitgaau en
vermaak, een tegenwicht, om zich niet te zeer
te laten gaan.
^/Vant de trots, om op eigen beenen te kun
nen staan, een flinke, financieele sterke po
sitie in te nemen, om frank en fier het hoofd
te kunnen opheffen, tegenover wieu ook, die
trots was wel somtijds wat op den achter
grond geraakt, maar toch niet geheel ver
dwenen.
Daarom wilde hij zich te meer inspannen,"
om den eindpaal zijner studiën te bereiken
en in de maatschappij een der voorste rangen
te bezetten.
Hij was nu in het laatste studiejaar. Den
iaatsten tijd had hij zich geheel aan de studie
overgeveven maar een uitnoodiging, om een
fuif mee te maken, had hij niet kunnen af
slaan. Van het eene partijtje was het tot
liet andere gekomen, en de stndieuren krom
pen op bedenkelijke wijze.
Na een nachtelijke braspartij nam hij zich
telkens voor, het anders aan te leggen, zich
met de borst weer op de studie tc werpen,
maar, hot voornemen werd zelden langer dan
eenigo weken ten uitvoer gelogd.
Oom Van Dalem scheen hem niet in liet
toe geeu kilogram aardappelen is uitgevoerd,
in de afgcloopen maanden groote moeilijk
heden opgeleverd. Gedurende de maand Juni
zal er een zoodanig tekort aan aardappelen
zijn, dat zelfs liet zeer verminderde rantsoen
van één kilogram per hoofd en per week niet
volledig beschikbaar is.
In weerwil van deze ongunstige omstandig
heden moet dn regeering gedurende deze
maand nog eenigen export van aardappelen
van den ouden oogst en waarschijnlijk van
den nieuwen oogst toestaan.
Ter verklaring van dit feit, dat, uitsluitend
bezien van hot oogpunt van de levensmiddelen
voorziening, niet verdedigbaar zoude zijn, kan
medegedeeld worden, dat deze maatregel ver
band houdt met den invoer van steenkolen.
De productie der Nederlandsche mijnen is
helaas hij lange na niet voldoende om te voor
zien in de behoefte van de industrie en van
dc huisbrand. Een geregelde maandelijksche
invoer van belangrijke hoeveelheden steen
kolen is noodzakelijk om liet economisch loven
aan don gang te houden en daardoor zooveel
mogelijk werkloosheid tc voorkomen.
Bovendien moet, als liet eenigszins kan, voor
den komenden winter worden gezorgd, dat
niet nog veel meer koude zal worden geleden
dan in den afgcloopen winter en, zijn er geen
kolen, dan zullen door gebrek aan kook- en
lichtgas dc dagelijks terugkeerende onaange
naamheden nog grooter worden.
Ten opzichte van den aanvoer van steen
kolen is Nederland tegenwoordig enkel aange
wezen op zijn oostelijke naburen en op liet
bezette gedeelte van België. Van overzee
ontvangen wij geen steenkolen meer.
Nu staat vast, dat, gezien de groote moeilijk
heden, die zich in Duitschland en België ten
opzichte van de productie en den export van
steenkolen voordoen, van onze zijde eene
tegemoetkoming ten opzichte van den datum
van levering van nieuwe aardappelen nood
zakelijk is, als verzekerd is, dat wij in Juni
en Juli nog die hoeveelheid steenkool ont
vangen, die wij absoluut niet kunnen missen.
Voor deze moeilijke keuze geplaatst, zal de
minister van landbouw, nijverheid en handel
het best liet landsbelang dienen, door maat
regelen te nemen, die den kolouinvoer voor
deze en de volgende maand verzekeren.
Hiervoor is dan echter noodig, dat nog een
deel van ons klein overschot van winter
aardappelen uitgevoerd wordt, zulks om liet
landbouw-export-bureau in staat te stellen te
voldoen aan een met Engeland aangegane
verplichting, waarhij bepaald is, dat de be
schikking over een zeker aantal wagenladingen
aan Engeland zal voorafgaan aan aardappelen-
export naar Duitschland, terwijl van de aard
appelen van den nieuwen oogst waarschijnlijk
aanvankelijk de helft van den aanvoer op de
veilingen geëxporteerd zal worden en de helft
voor binnenlatid.sell verbruik beschikbaar is.
minst tot haast te willen aansporen, zijn 'stu
diën
den
man
wel,
te voltooien. IIij schepte vermaak in
omgang met neef, die thans geheel een
was naar zijn smaak. Het scheen soms
of hij er togen opzag, dat de tijd zou
aanbreken, dat Karei een positie zou verkrij
gen, die aan hun omgang een einde zou kun
nen maken. Hij bekostigde alles; voorzag
Karei van een ruim zakgeld, en beknibbelde
hem in nietssprak vergoelijkend over „kleine
misstappen", en vond het heel niet erg, dat
een student zich af en toe bedronk.
Drie heeren geleidden Karei.
Luidruchtig kionken hun stemmen door de
nachtstille straten. Af en toe werden ze
aangemaand door een dienaar van Hermandad,
rustig door te loopen en zich stil te houden.
De stille nachtlucht werkte ontnuchterend
op het gezelschap niet niet al te groote af
wijkingen van do rechte lijn bewogen ze zich,
af en toe eenigo regels van een drinklied uit
halende door dc verlaten straten.
(Wordt vervolgd.)
Inzending van advertentiën vóór uren op den dag der uitgave.
~-r-r=~y
DOOR ZELANDIA.
Nadruk verboden.