Antirevolutionair
voor
nieuws- en Advertentieblad
Zeeland.
Pinkster.
Binnenland.
No. 1434.
Zaterdag 26 Mei 1917.
I4e Jaargang.
ABONNEMENT:
Per drie maanden binnen Ter Neuzen ƒ1,Franco
per post: voor Nederland ƒ1,10.
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars, Postdirec
teuren en Brievengaarders.
Dit blad verschijnt Dinsdag= en Vrijdagavond,
uitgezonderd op Feestdagen,
bij den Uitgever D. H. LITTOOIJ Az. te TER NEUZEN.
ADVERTENTIEN:
Van 14 regels ƒ0,40. Voor eiken regel meer ƒ0,10.
Bij directe opgaat van driemaal plaatsing derzelfde adver
tentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend.
Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
INGEZONDEN STUKKEN TE RICHTEN AAN DE REDACTIE; ABONNEMENTEN EN ADVERTENTIEN TE BEZORGEN BIJ DEN UITGEVER.
Wegens het Pinksterfeest
verschijnt het eerstvolgend
nummer van dit blad WOENSDAG
AVOND a.s.
Advertentiën worden tot Woens
dagmiddag één uur voor dat
nummer ingewacht.
V Interpellatie-Marchant.
De interpellatie Marchant inzake het op
roepen der bijna 30-jarige mannen heeft niet
veel resultaat opgeleverd.
De oproeping gaat door.
De ministerpresident gaf duidelijk genoeg
te verstaan, dat de „Regeering" een nieuwe
motie van afkeuring zou opvatten als een
opzeggen van vertrouwen in het ministerie.
En zoover durfde de Kamer het, terecht,
niet laten komen.
Wellicht ware het beter geweest, dat bij
de vorige motie-Marchant klaarder wijn was
geschonken. Dan had veel gepraat achterwege
kunnen blijven.
Eén ding blijft verwondering baren.
Het ministerie „van den volkswil", heeft
zich weinig van dien duidelijk gebleken
„volkswil" aangetrokken.
De theorie was niet tegen de practijk be
stand.
V Art. 192.
Bij de debatten ih de Eerste Kamer over
het gewijzigd artikel 192 is vanwege de
rechterzijde duidelijke taal gesproken.
Nadrukkelijk is verklaard, dat. met name
van anti-revolutionaire zijde het parool blijft:
de bijzondere school regel, de openbare aan
vulling.
Zoowel de heer Bavinck als de heer Colijn
spraken dit onomwonden uit.
De laatste verklaarde„Ik wensch mijzelf
en mijn politieke vrienden bij voorbaat te
vrijwaren tegen liet verwijt, alsof men in dat
geval" (n.l. het aansturmi op eon toestand,
waarbij bijzonder onderwas hoofdzaak zal zijn),
schuldig zou staan aan verbreking van een
verdrag"
En zoo denkt, dunkt ons, ieder anti-revolu
tionair er over.
V Moeilijk parket.
In een moeilijk parket bevinden zich dezer
dagen onze anti revolutionaire en chr.-histo
rische raadsleden, indien ter sprake komt de
salarieering der onderwijzers.
De zorg toch voor het openbaar lager onder
wijs is ook hun opgedragen.
De salarissen der onderwijzers eischen, in
het algemeen gesproken, zeer dringend ver
betering.
De minister weigert echter gelden toe te
staan, om een afdoende verhooging mogelijk
te maken.
Aan de andere zijde dringen Gedeputeerde
Staten der provinciën aan op herziening der
salarissen.
De gewenschte verhooging kan derhalve
alleen worden verhaald op de gemeentekas.
Op zichzelf zou daar weinig tegen zijn.
Doch naast den openbaren onderwijzer staat
zijn collega aan de bijzondere school.
In den regel is zijn salaris minder, vaak veel
minder dan dat van den onderwijzer der open
bare school.
Iloe moeten nu de rechtsche gemeenteraads
leden straks staan tegenover voorstellen om
door gemeentelijke verhoogingen de positie
der openbare onderwijzers te verbeteren
Moeten zij daar vóór stemmen
Maar wordt zoodoende de verhouding niet
al ongunstiger
En moet liet belastinggeld van alle burgers
uitsluitend ten bate van één categorie ambte
naren worden aangewend
In een moeilijk parket geraken dan de
rechtsche raadsleden.
Geen wonder, dan ook, dat de provinciale
Bond van anti-rev. gemeenteraadsleden te
Groningen aan het Hoofdbestuur van den
Nederl. Bond van a.-r. gemeenteraadsleden
verzoekt dit punt in de a. s. algemeenc ver
gadering ter sprake te brengen en er in te
dienen van advies.
Zoo kan er eenheid komen in de houding
onzer rechtsche raadsleden ten opzichte dezer
zaak.
Zaamslagsche Brieven.
(Aan mijn vriend in Ter Neuzen.)
I.
Waarde Vriend.
Allang heb ik het voornemen, gehad, eens
een brief naar je sturen. Maar zooals ge
woonlijk, het werd al maar uitstellen, uit
stellen. Tot ik een paar dagen geleden onze
„Luctor" in handen kreeg en daar tot mijn
blijdschap, maar toch ook een beetje tot mijn
beschaming Axelsche stemmen" in hoorde.
Ik heb ze met smaak gelezen. Ik geloof, dat
die man van de Axelsche stemmen iemand
is, die de zaken graag van alle kanten bekijkt
en met zijn gemeente goed meeleeft. Ik hoop,
dat hij ons nog meermalen zijne stemmen laat
hooren. Ik geloof zelfs dat hij een volgenden
keer de bazuin aan den mond zal zetten, heb
ik niet zoo iets in zijn laatste „stem" gelezen
Dan krijgen we nog Axelsch baziiingeluid erbij.
Nu, dat kan ook al weer geen kwaad, want
ik geloof haast, dat de Axelsche bazuinen
tamelijk wel leeggeblazen zijn. Of bestaat,
waarde Opmerker, in uw stad nog steeds het
Chr. Fanfarekorps? I11 mijn stad (pardon,
Zaamslag is slechts een nederig dorpke), op
mijn dorpje zijn we zoo iets niet rijk. We
bezitten hier wel een fanfarekorps, maar geen
Christelijk, wat ik wel jammer vind. Jubal
woonde wel in Lamechs tent, maar Davids
harpgetokkel en trompetgeschal en orgel
muziek mag er toch ook wezenVan de
instrumentale muziek is maar een geringe
overgang naar de vocale, mijn vriend en mocht
je dat vreemde woord, dat ik toevallig ergens
opvischte, niet verstaan, ofschoon ik dat van
een stedeling haast niet durf te veronder
stellen, dan kan ik je vertellen, dat het, naar
ik van een vriend, die schoolmeester is, heb
gehoord, beteekentde muziek, door de
menschelijke stem voortgebracht. (Je merkt,
ik heb met groote mannen gemeen, dat ik
graag een vreemd woord gebruik, maar verder
gaat helaas, die gemeenschap ook niet
Nu, van vocale muziek gesproken, we be
zitten bij ons op bet dorp wèl een Christelijke
Zangvereeniging en als je bij gelegenheid eens
een uitvoering daarvan kunt bijwonen, moet
je liet vooral niet verzuimen, want ze mag er
zijn. Ook behoef je er volstrekt niet op te
zien een reisje naar Zaamslag te maken, want
je weet, dat de Z. V. T. M. je tegenwoordig
in enkele minuten er heen brengt. Jongen,
dat is toch een reuzenvooruitgang bij vroeger
gerekend. Toen kon je Zaamslag van uit jullie
veste niet bereiken, of je moest per as of, pas
op, want daar komt mijn manie weer boven,
om vreemde woorden te gebruiken, per pedes
apostolorum. Als je dat nu te met niet ver
staat, moet je maar eens informeeren in jullie
wijd vermaarde stad. Ik boor, want ik ben
zoo steevast, dat ik maar noodo van mijn klei
voor eenige uren kan scheiden, dat bij jullie
in Terneuzen dan maar banje veel, zouen de
Transvalers zeggen, geleerdheid zit. Heb ik
niet hooren verluiden, dat je zelfs een Iloogcre
Burger School rijk bent Nu, daar zullen ze
je (dan wel uit den droom kunnen helpen.
Kerel, wat bob jullie liet toch een eind ge
stuurd een II. B. S.'tls om te watertan
den wat een vooruitgang voor jullie gemeente.
Ik heb wel eens minder geestdriftig daarover
hooren pratenonlangs wilden ze me zelfs
wijsmaken, dat het een onding was, maar ze
moeten niet denken, dat ik me dat zoo maar
laat wijsmaken. Dat zal wel allemaal nijd en
afgunst zijn Maar misschien, waarde
vriend uit de derde havenstad des Rijks, wil
je me daarover wel eens nader inlichten Ja,
doe dat, schrijf ook af en tue eens een Neu-
zenschen brief of laat een Neuzensche „stem"
hooren. Ken je Krelis temet Die kan je,
denk ik, over een en ander wel wat meedeelen.
Nu maar, op onderwijsgebied zijn we bij ons
in Zaamslag lang niet zoo verwend als bij
jullie, ofschoon we geen reden hebben tot
klagen. We bezitten hier vier christelijke
scholen tegen drie openbare het grootste deel
van Zaamslags jeugd geniet christelijk onder
wijs. En dat we met inrichting van gebouwen
niet ten achter staan bij jullie, zou ik kunnen
bewijzen. Bezoek dan maar eens de chr.
school op den Reuzenhoek daar zie je een
fraai gebouw, dat aan alle eischen voldoet en
waar zelfs centrale verwarming niet ontbreekt.
Ai mij, daar komt ineens de gedachte atn
kolengebrek 111e kwellen; wat heb je zelfs aan
een Centrale verwarming-inrichting, als
de brandstof ontbreekt
Ik ben, ondanks mijn voorliefde voor vreemde
woorden, toch maar con stakkerd van een
briefschrijver, naar ik bemerk. Ik spring,let-
terlijk van den bak op den tak. Ik schei voor
ditmaal uit. Licht lukt hot een volgend keer
wat beter. Maar o, ja, dit moet ik toch nog
even zeggen we hebben vandaag verkiezing
bij ons op bet dorp voor den gemeenteraad.
Onze eminente candidaat S. v. Hoeve, wordt,
dat geloof ik vast, gekozen. Let maar op
Nu, Janus, zoo heet je immers, ik ga je
groeten man. De beetcn moeten noodig nog
gewied en de erwten en bonnen ook. Als ik
daarover nog eens moest uitweidenMaar
daar stellen menschen uit de stad waarschijn
lijk weinig belang in. De groeten, ook aan
je huisgenooten, van
je vriend
Z. A. A. M. SLAG.
ONTZETTENDE VEENBRAND IN DRENTE.
TWINTIG MENSCHEN OMGEKOMEN.
HONDERDEN HUIZEN VERBRAND.
De oude Drentsche hei en de nieuwerwet-
sche instellingen als spoortreinen en bagger
machines verdragen elkaar slechtieder jaar
in den warmen drogen tijd vangt de strijd
weer aan worden de kleine vonkjes uitge
strooid, die gretig op de dorre lieistronkjes
aanvallen, haastig tot vlammen aanwakkeren
en dan zich uitbreiden tot een laaiend vuur,
dat zich uitstrekt over een reusachtig gebied
van honderden en honderden bunders. Het
is niet de eerste keer, dat een deel van de
oude landschap een vuurzee is, waar hier en
daar in de buurt der dorpen de vlammen een
prooi van meer substantie vinden in boerde
rijen, bruggen, enz., zoodat men met man en
macht helpen moet om te voorkomen, dat
niet heele dorpen in vlammen opgaan. Ook
zes jaar geleden, het was toen vooral in de
omtrek van Emmererfscheidenveen, hadden
honderden gezinnen hun bezittingen in veilig
heid gebracht op de schepen, die gereed lagen
om hen en hun huisraad weg te voeren uil
het brandende land, wanneer men de vlammen
niet langer zou kunnen baas blijven.
Dit jaar is het nog ergereen strook, die
loopt van de Duitsche grens achter hot Barger-
compas tot aan het Emmererfscheidenveen is
een onafgebroken vlammenrij. I11 de buurt
van de geteisterde streek gekomen merkt men
reeds de algemeenc verslagenheid in de tram,
in de wachtkamers en café's hoort men over
niets anders en worden elkaar met ernstige
gezichten de rampen verteld, die aan kennissen
en familieleden zijn overkomen.
De vlammen beperken zich niet lot de hei
alleen, zij vliegen over de kanalen heen.
N. R. C.
Uit Emmen
De veenbrand, die Maandagmiddag onder de
bevolking van de vredige plaatsjes in dezen
omtrek zulk een schrik teweeg bracht, heeft
Dinsdag een minder dreigend karakter aange
nomen. De krachtige Oostenwind, die Maan
dag over de Drentsche venen woei, is wat gaan
liggen, waardoor het gevaar voor verdere
uitbreiding van den brand, die reeds zoo'11
grooten omvang heeft aangenomen, minder
ernstig is.
Valtliemiond is wel bet ergst getroffen. 72
huizen zijn reeds geheel afgebrand, terwijl een
aantal andere gedeeltelijk is vernield.
Voor zoover bekend, 'zijn alleen te Valthcr-
mond menschenlevens te betreuren. Hoogst
waarschijnlijk zijn 1G personen 0111 het leven
gekomen. In een verbrand schip werden de
verkoolde beenderen van menschen gevonden.
Men weet niet, hoevolen het geweest zijn.
Dit zal door een onderzoek moeten worden
uitgemaakt. Behalve de doodon is er nog een
aantal ernstig en minder ernstig gewonden.
In de andere geteisterde gemeenten, Emmer-
couipascuum, Nieuw-Weerdinge en Eminererf-
scheidcnvoen bleef de schade beperkt tot het
afbranden van huizen en het verloren gaan
van groote hoeveelheden turf eu bagger. De
houten bruggetjes over de verbindingskanalen
in de venen zjjn eveneens een prooi der
vlammen geworden. Vele turfschepen, waarop
verschillende arbeiders hun inboedels iii veilig
heid hadden willen brengen, zijn eveneens in
vlammen opgegaan. De verbindingswegen
tusschen de plaatsen zijn onbegaanbaar.
Het Vad.
Een correspondent van de Maasb. schrijft;
Inzending van advertentiën vóór uren op den dag der uitgave.
Weer schudt en dreunt en trilt het huis,
Waarin zich Jezus vriuden
Vol liefde en trouw verbinden
Weer klinkt het als een sterk gedrniscli
Van fel gedreven winden
Weer-is het vuurvlam, vonk en gloed,
Die heinde en ver het oog begroet.
Maar neen, dat is niet de ademtocht
Des Geestes, vol van leven,
Die vreugde en kracht moet geven
Maar storm, ontvlucht aan 's afgronds krocht,
Die, hevig voortgedreven,
Het huis van Jezns heilgemeent'
Doet davren op zijn grondgesteent'.
D i e vlam, zij is geen Pinkstergloed,
Van 's Hemels transen dalend,
Langs reine hoofden dwalend
Die vlam is rood, is rood als bloed,
Van 't vuur der helle stralend,
Die, zich verdeelend, blaakt en brandt,
En pijlers schroeit en tempelwand.
Het ongeloof roept van rondom
En tal van legerknapen
Scherpt tegen Christus 't wapen
De dweepzucht dringt in 't heiligdom
De liefde is ingeslapen
En zwijgend klemt de vrome schaar
Zich aan de hoornen van 't altaar.
Wel schok en schudding en gedruisch I
Wel vlammen niet te dooven
Maar niet de Geest van boven,
Die vrede en eendracht stort in 't huis,
En zaligt wie gelooven,
Maar niet het heil aan de aard beloofd
„Die ééne schaar dat eenig Hoofd
Waar blijft gij, zalig Pinksterfeest,
Als de aarde in al haar talen,
Gods werken zal verhalen,
En hoog verrukt Zijn heilgen Geest
Op alle vleesch ziet dalen
Hebt Gij 'tons niet beloofd, o Heer?
Elk wie U lief heeft vraagtwanneer
Maar neen, wat kamp ons nog verbeid',
Laat woeden 's afgronds machten
Wij blijven U verwachten,
Want Uwer is de majesteit.
En Uwer zijn de krachten
Na schok en vuur en stormgedrnisch,
Verschijnt Ge in lieflijk lentgesuis
De zon moge eerst haar hellen gloed
Verduisterd zien daar boven,
De maan haar fakkel dooven,
Zij de aard vol rookdamp, vuur en bloed
Wij roemen wie gelooven
De vlam verteert de onreine schaal
De worskling brengt de zegepraal I
Gij, Heiland, ruisch uw adem weer 1
Laat, laat uw Pinksterstralen
Op 't hoofd der Uwen dalen I
En vuurge tongen roemen, Heer,
U ras in vreemde talen 1
En in éénstemmig feestgeluid
Roept U heel de aarde als Koning uit
Dr. R. Bennink Janssottius.
