Uit Stad en Provincie.
Kerk en S c h o o 1.
(jemengd Nieuws.
dent Wilson heeft in den Senaat een verkla
ring afgelegd omtrent de buitenlandsche aange
legenheden. Hij herinnerde daarbij aan zijn
vredesnota aan de oorlogvoerenden en ver
klaarde dat vorderingen zijn gemaakt in de
richting van een staking der vijandelijkheden.
Met nadruk wees de president op de nood
zakelijkheid van een duurzamen vrede en hij
betoogde dat om dezen te kunnen verkrijgen
elke gedachte aan een overwinning in de
tegenwoordige worsteling ter zijde moet wor
den gezet. Overwinning zou beteekenen een
vrede, den verliezer opgedrongen en de daar
door gewekte wrok zou een voortdurende be
dreiging zijn vau de veiligheid van de wereld.
President Wilson betoogde verder, dat de
vrede alleen kan worden gegrondvest op de
gelijkheid van nationale rechten. Ilij wees
als een voorbeeld op Polen, dat, naar hij zeide,
vereenigd, onafhankelijk, autonoom moest zijn.
Hij wees vervolgens op de noodzakelijkheid
van de vrijheid der zeeën. Dit-staat in nauw
verband met de beperking van de bewape
ningen. Maar deze moeilijke kwestie moet
worden behandeld als de vrede is verkregen.
President Wilson wierp het denkbeeld op dat
de natiën de Monroeleer zouden aanvaarden,
d.w.z. dat geen natie zou trachten haar macht
over eenige andere natie uit te breiden.
Volgens betrouwbare berichten laat het
Fransche legerbestuur krijgsgevangen Duitsche
officieren een onwaardige en tegen het volken
recht indruischende behandeling ondergaan,
om hen te dwingen tot bekentenissen van
militair belang. Aan bepaalde verzamelpunten,
b.v. in de citadel van Amiens, worden ze tot
14 dagen alleen opgesloten gehouden en telkens
weer aan inspannende verhooren onderworpen.
Weigeren ze te spreken, dan worden ze be
dreigd en zelfs met arrest van drie dagen in
het donker op water en brood bestraft. De
officieren krijgen hetzelfde als de manschappen
te eten en mogen de cel niet uit. Ze slapen
op brits en stroozak en worden in elk opzicht
onwaardig behandeld.
Tot het verkrijgen van gelijkmatigheid heeft
het Duitsche opperbevel gelast alle Fransche
officieren en plaatsvervangende officieren, die
voor den vervolge gevangen worden genomen,
tot nader order op dezelfde wijze te behan
delen. (Wolff.)
Gisterenavond werd alhier eene vergadering
gehouden der Afd. „Land van Axel" der Ver.
voor chr. onderwijzers. De heer F. Versloot
leidde in het onderwerp: „De wonderen der
H. Schrift". De heer C. J. Nobels en mej.
Van Wijck gaven in de pauze een stukje
muziek met zang.
Gisterenavond had de 13e jaarvergadering
der Christelijke Werklieden-Vereeniging Rom.
13 1 alhier plaats. Ds. Groeneveld sprak
een Feestwoord. De verschillende Jaarver
slagen werden uitgebracht.
In Maart a. s. zal te 's Gravenhage een
examen worden gehouden voor de betrekking
van telegrafist of kantoorbediende, bestemd
voor den dienst der posterijen en telegrafie
te 's Gravenhage en Rotterdam en eventueel
te Amsterdam.
Aanmelding behoort schriftelijk te geschie
den bij het „Hoofdbestuur der Posterijen en
Telegrafie, vóór 25 Februari a. s.
Inlichtingen zijn te verkrijgen bij den direc
teur van het post en telegraafkantoor te
dezer plaatse.
In de De Jongestraat alhier werden door
notaris Dregmans twee huizen van de erven
wed. Jac. Leunis verkocht voor f 1550 samen
aan den heer M. J. van Kerkvoort. Door
genoemden notaris en notaris Le Nobel werd
verkocht een woonhuis met bouwland te Drie
wegen aan den heer Abr. Frederiksen te
Driewegen voor f 4810.
Twee grenscommiezen van Philippine
hebben in den nacht van Maandag op Dinsdag
nabij Bouchautsche haven een smokkelaars
bende verrast, die bezig was een groote hoe
veelheid goederen, waarbij niet minder dan
000 K.G. zeep over de grens te brengen.
Door de commiezen werd op hen geschoten,
waardoor een der smokkelaars getroffen werd.
In bedenkelijken toestand werd hij in de wo
ning van A. Bonthe gebracht. De andere
smokkelaars wisten te ontvluchten, doch de
goederen werden in beslag genomen. De ge
troffene is een Belg, Th. genaamd, die
zich tijdelijk te Philippine had gevestigd en
van wien algemeen vermoed werd, dat hij
veel smokkelde.
Ten overstaan van het gemeentebestuur
van Aardenburg had de 9e jaarlijksche ver
pachting der landerijen, weilanden en liove-
niergrond plaats. De verpachting liep zeer
hoog. Landerijen werden verpacht tegen f84
per gemetweilanden tegen f 77 en hoveniers
gronden tegen 55 cent per roede of f 1G5 van
het gemet. De totale opbrengst bedroeg
f 3166, dat is f 843 per jaar meer dan de thans
loopende pachten.
In den Aardenburgschen Polder te Aar
denburg werden twee vrouwen aangehouden
uit Eede, ilie een belangrijke hoeveelheid zeep
onder de kleeren verborgen hadden.
Langs de grenzen in Zeeuwsch-Vlaande-
ren zijn op alle commiezenposten vrouwelijke
visiteurs aangesteld.
De s m o k e 1 a r ij.
Van de Zeeuwsch-Vlaamsche grens schrijft
men aan het Vaderland
Dagelijksch ziet men steeds vele vrouwen
wandeltochten maken in de richting van de
grens, terwijl ondanks streng toezicht ook hier
en daar opslagplaatsen worden aangetroffen.
Onlangs werd een berucht smokkelaar van
zijn bed gehaald hij was reeds uitgezet, doch
wist weer heimelijk terug te komen. Een
collegasmokkelaar, eveneens tegen verbod na
uitzetting teruggekeert, liep - toen hij door de
politie ontdekt werd en gesommeerd om zich
te laten arresteeren tot aan den hals in
het water; evenwel kon hij het blijkbaar niet
lang daarin uithouden, zoodat hij zich moest
overgeven. Thans is het geheele gezin, dat
naar men zegt met smokkelarij zich
bezig hield, naar Bergen op Zoom verhuisd.
Een derde aanhouding had plaats met een
werkman, die ofschoon met klein verlof thuis,
zoo nu en dan zijn uniform aantrok om uit
smokkelen te gaan.
De exploitant van een huurauto uit Ter
Neuzen schijnt ook al goede zaken te maken.
Vaak gebeurt het, dat deze auto zes a zeven
maal in een nacht de grenswacht passeert.
Bij aanhouding is natuurlijk nooit iets ver
dacht te bespeuren. Het zijn enkel pleizier-
tochtjes die daar 's nachts ondernomen worden
Te Vlissingen. waar de bevolking ongeveer
twee-en-twintig duizend inwoners telt, verblij
ven nog ruim 3000 Belgische vluchtelingen.
Door het gemeentebestuur zijn voor allen
broodboekjes aangevraagd, met uitvoerige toe
lichting waarom dit aantal noodig is. Doch
de minister zendt slechts bonboekjes voldoende
voor de eigen bevolking, met vermelding dat
het aantal in overeenstemming mei de bevol
king en voldoende is.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepente Koudekerk (Z.-H.)Joh.
Stehouwer te Nijengale Waterlandkerkje
(toez de heer J. llofke, cand. te Amsterdam
te Biezelinge H. P. Stegenga te Wolfaarts-
dijk te IJzendijke G. C. Postma, candidaat
te Oegstgeest.
Geref. Kerken.
Tweetal te Oud-VossemeerC. Staal te
Nieuwerkerk en R. Brouwer te Haamstede.
Beroepen: te Moordrecht: F. Drost te
De Biltte Hendrik-Ido-AmbachtV. K.
Kuyvenhoven te Zwammerdam.
Bedanktvoor Leeuwarden J L. Schouten
to Arnhem.
De Geref. Jongelingsvereeniging „Onze hulpe
zij in den naam des Heeren" vergadert a. s.
Zondagavond om 7Va ure, in de consistorie
der Geref. Kerk, Nieuwstraat, alhier.
Gemeenteraad van Ter Neuzen.
Men meldt uit Veenendaal
In den laatsten tijd liepen er in deze ge
meente geruchten, dat men in de nabijheid
van den Slaperdijk, welke dijk bij eene even-
tueele innundantie zou moeten dienen tot eene
tijdelijke waterkeering, een groot gat had ge
graven, hetgeen moest dienen voor spionnage.
De marechaussee stelde een onderzoek in
en het bleek, dat werkelijk in dien dijk een
tamelijk groot gat was gegraven, waarin een
ruimte van ongeveer 3 vierkante meter. De
hoogte was ongeveer 2 meter. De toegang
tot dat gat was van zoodanige wijdte, dat er
een man liggende in kon kruipen. Deze ope
ning was weder aan het oog onttrokken door
middel van heideplaggen en wel op zoodanige
wijze, dat het bijna niet te vinden was. Het
gat was gelegen op ongeveer 30 meter ten
westen van den Slaperdijk.
Door de marechaussee werd daarin gevon
den een ledig geldkistje, waarvan de bodem
blijkbaar was opengesnedeneen eigenge
maakte boor, een eindje kaars en een boek
werk, getiteld „Oorlogsspion".
Door de marechaussee werd een omvangrijk
onderzoek ingesteld, doch tot heden heeft het
geen resultaat kunnen opleveren.
De ontploffing in het Oosteinde was een
van de ergste, die zich ooit in de hoofdstad
heeft voorgedaan. Terwijl de echo's van het
oorverdoovend geraas begonnen weg te sterven,
werd de lucht in het oosten met een giftig
rood overtogen. De wildste geruchten deden
de ronde, maar toen de feiten allengs bekend
werden, bevond men, dat de naakte waarheid
verschrikkelijk genoeg was, ofschoon de vrees,
dat de vijand daar de hand in had, ongegrond
bleek. Branden, ontstaan door neervallende
vurige stukken, braken uit over het heclo
gebied van ten volle driekwart vierkante mijl,
behalve de grond, waarop een meelmolen,
andere industriegebouwen en veel particuliere
huizen stonden. Brandweerlieden, politieagen
ten, soldaten en ambulancewagens ijlden naai
de plaats des onheils, maar de gewonden
waren in een dergelijken staat, dat ze niet
in de beschikbare voertuigen naar het hospitaal
konden worden vervoerd. Rijtuigen en mili
taire ambulance-wagens werden daarom opge-
eischt. In vijf minuten bracht een aldus
samengesteld convooi de zwaarst gewonden
naar de hospitalen, maar de doktors konden
op het aantal geen oog houden. Dooden en
gewonden zijn nog «iet geteld. Men schat
slechts dat er 40 menschen zijn omgekomen.
Blijkbaar geschiedde het eerste ongeluk in
de fabriek zelf. Onverhoeds ontstond daardoor
een groote ontploffing, die het heele gebouw
Maatregelen van weerwraak tegen
Fransche officieren.
TER NEUZEN, 26 Januari 1917.
Post- en Telegrafie.
Zitting van Donderdag 25 Jan. 1917..
Voorzitter de heer J. Huizinga, Burgemeester.
Aanwezig alle leden, behalve de heer Van Bors-
sum Waalkes. Eén vacature.
Na opening der vergadering stelt de Voorzitter
aan de orde beëediging van het nieuwbenoemde
raadslid de heer L. J. Geelhoedt.
Nadat deze binnengeleid is legt hij de vereischte
eeden af en na gelukweusch door den Voorzitter
neemt hij plaats.
De Voorzitter spreekt nu een welkomstwoord bij
de eerste vergadering in 1917. Hij wenscht alle
leden voor hun persoonlijk leven zegen en voor
spoed toe.
Slaan we een blik achterwaarts dan komt in
onze gedachten één uit ons midden die we graf
waarts moesten dragen en wiens plaats thans
vervuld is. Voorts komt ook nog in gedachten
een persoon, wel niet rechtstreeks meer tot ons
behoorend, maar dan toch een oud-lid, die ook den
weg van alle vleesch ging. Belangrijke besluiten
zijn in het afgeloopen jaar genomen, waaronder
vele van vérstrekkende beteekenis. Gelukkig is
het te achten, dat we aan het einde van '16 konden
constateeren, dat de ingezetenen allen een middel
van beslaan vonden, de een wat meer, de ander
wat minder ruim. Toch valt het niet te ontkennen
dat er nog waren, die zich zelf eenige weelde
konden veroorloven.
Thans wacht ons weer nieuwe arbeid. Nieuwe
besluiten wachten op afdoening, o. a. verordening
voor het te snel rijden van auto's enz., een uit
breidingsplan, maatregelen ter verkrijging van
gas- en waterleiding, splitsing van het mulo-
onderwijs en nog meer andere.
Helaas moet geconstateerd worden dat de oorlogs
toestand nog steeds voortduurt, waardoor de toe
komst niet van ernst ontbloot is. Schoon we tot
heden nog bewaard bleven voor den oorlog, zijn
er toch teekens te bespeuren, die ons zeggen dat
het voor de neutralen steeds bedenkelijker wordt
en het soms niet ondenkbaar is, dat we ook in den
oorlog komen. Daarom is het noodig dat er wijsheid,
gematigdheid en nauwe plichtsbetrachting gevon
den worde. Zij hot dan ook ons gegeven dat we
moedig en met goed beleid de toekomst ingaan,
opdat we onder den zegen Gods nog iets goeds
mogen verrichten.
2. De notulen der vorige vergadering worden
onveranderd vastgesteld.
3. Ingekomen stukken.
Voor kennisgeving worden aangenomen hericht
van A. J. Tazelaar, dat hij zijne benoeming tot
secretaris penningmeester van het burgerlijk arm
bestuur aanneemtidem van A. Kooman, L. Moes
en A. Moggré, dat zij hunne benoeming tot, leden
van het burgerlijk armbestuur aannemen idem van
de heeren Spruitenburg en Le Nobel tot leden van
de schoolcommissieidem van P. Bakker tot lid
wering schoolverzuim proces-verbaal van kas
opname gemeente-ontvangermissive van Ged.
Staten, berichtende schoolgeldverordening vex-slag
commissie wering schoolverzuim missive van Ged-
Staten goedkeuring begrooting 1917 te verdagen
idem goedkeuring besluit tot aankoop van grond
door Elfrink en Nolsonidem tot goedkeuring
besluit verhuren kruitmagazijntje aan bastion I
een adres van hier bestaande werkliedenorganisaties,
waarin verzocht wordt te verbieden boven den
maximumprijs te verkoopen, groote hoeveelheden
buiten de gemeente te leveren en groote hoeveel
heden door particulieren in voorraad te hebben
voorts wordt verzocht bij den minister aan te dringen
tot verstrekking van goedkoop schoeisel, klompen
en sajet. Dit adres wordt gesteld in handen van
B. en W.
Brief van den heer Lensen, waarin hij wegens
vertrek uit deze gemeente ontslag neemt als lid
van den raad.
De Voorzitter zegt dat er alzoo een vacature
ontstaan is. Hij voegt er bij dat Ter Neuzen in
hem een geacht burger verliest en de raad ver
liest in hem een zeer geacht en zuinig medebe
stuurder, die zonder aanzien des persoons de be
langen behartigde. Spreker mag zeggen dat we
hem allen noode zien heengaan en des te gevoe
liger wordt het als we letten door welke omstan
digheden hij deze gemeente verlaat. De leden be
tuigen instemming met de gesproken woorden.
Van de afd. Neuzen van het Nederl. onderwij
zers Genootschap was een adres ingekomen hou
dende verzoek verbodsbepalingen in het leven te
roepen om het rooken door kinderen en het ver
strekken van tabak aan kinderen tegen te gaan.
Dit wordt in handen gesteld van B. en W.
Van F. Elve was ingekomen een verzoek tot
verlenging van termijn voor ontruiming van het
onbewoonbaar verklaarde pei-ceel Javastraat 13.
Eveneens in handen gesteld van B. en W.
4. Voorstel tot verleenen eervol ontslag aan
den onderwijzer J. A. Rijnberg.
Deze vraagt wegens vertrek eervol ontslag als
onderwijzer aan school D.
Dit wordt verleend met ingang van 1 April.
6. Voorstel tot het geven van bevoegheid aan
burgemeester en wethouders tot opnemen der
boeken en kas van den gemeenteontvanger en den
hoofdcontroleur-boekhouder leveusmiddelenbureau
op te dragen aan een lid van hun college.
Dit voorstel vindt zijn ooi-zaak in de vele werk
zaamheden die burg. en weth. verrichten moeten
en daar het hun gebleken is dat dit door een lid
geschieden kan, zouden ze daartoe willen overgaan.
De heer Van Hasselt heeft hiertegen bezwaar,
daar hij gelooft dat het in strijd is met de ge
meentewet.
Na onderzoek blijkt echter dat dit niet het geval
is, waarna het voorstel z. li. s. wordt aangenomen.
6. Onteigening van domeingrond.
Van den Directeur der Registratie en Domeinen
was een schrijven ingekomen die ingevolge op
dracht van den Min. van Financiën bericht dat
door Z.Ex. geen termen gevonden kunnen worden
voor een onderhandschen verkoop aan de gemeente
met het doel naar goedvinden over den grond
achter de buurt Java te kunnen handelendat er
evenwel geen bezwaar bestaat om wanneer de ge
meente inderdaad mocht besluiten tot onteigening
ten haren name over te gaan in het belang der
volkshuisvesting, het terrein vroeger aangevraagd
door de ver. „Werkmansbelang", aan de gemeente
over te dragen in geslechten toestand tegen den
prijs van 2.15 per M- mits de oppervlakte in haar
geheel wordt onteigend.
De heer Nolson zou, nu we grond kunnen koopen
daarop willen ingaan.
De heer D. Scheele acht het wenschelijk hierop
nog niet in te gaan. Weliswaar, de prijs is niet
hoog, doch wanneer we heel het stuk koopen en
nog niet bouwen, dan moet er een Hinken interest
opgebracht worden.
De heer Van Hasselt voelt veel voor het idee
Nolson, hij zou ook maar voortgang willen maken.
De heer Nolsou herinnert er aan dat sommige
gemeenten een speciale toeslag hebben geki'egen
voor het duurdere bouwen, dit zou hier ook mis
schien kunnen. Hij zou willen beginnen met alvast
den grond te koopen. Wachten we nog dan bestaat
de vrees dat Domein het elders verkoopt en thans
wordt een goedkoope gelegenheid aangeboden.
De heer D. Scheele kan niet met het idee mee
gaan en zal zijn stem er niet aangeven.
De heer Dees, erkennende de woningnood, vindt
het gewaagd voor de gemeente in dezen abnor-
malen tijd tot aankoop over te gaan en kan ook
zijn stem niet geven.
De Voorzitter beantwoordt de sprekers en ont
kent niet dat er moeilijkheden aan verbonden zijn
doch lettende op den noodstand zou hij persoonlijk
willen adviseeren dat de raad er toe overging.
De heer Dees herinnert nog aan de wet inzake
huuropdrijviug en is van meening dat het in de
toekomst voor de gemeente een heele last zal worden.
Ten slotte wordt voorgesteld B. en W. te mach
tigen om met het Rijk verdere stappen te doen.
Dit voorstel wordt aangenomen met 6—5 stem
men. Tegen de heeren D. Scheele, Dees, de Jager,
R. Scheele en de Brurjne.
7. Vooi'stel tot het vaststellen van een verorde
ning als bedoeld bij art. 7 der Drankwet.
Reeds vroeger was ingekomen een adres van
de afd. Neuzen van den Volksbond verzoekende
een dei'gelijke verordening te maken om nl. in
nieuw aan te leggen straten geen vergunningen
te geven voor drankgelegenheden.
Nog was naar aanleiding hiervan ingekomen een
adres van den Nederl. Bond van Koffiehuis-Restau
ranthouders, verzoekende om een dergelijke ver
ordening niet in 't leven te roepen.
B. en W. stellen voor te bepalen dat met ingang
van heden door B. en W. geen vergunning tot
verkoop van sterken drank in het klein voor ge
bruik ter plaatse van verkoop of voor gebruik
elders dan ter plaatse van verkoop zullen mogen
worden verleend voor lokaliteiten in gebouwen
gelegen langs de Scheldekade, Axelsche straat of
nieuw aan te leggen straten of buurten in deze
gemeente.
De heer Nolson ontraadt het voorstel ten zeerste.
Hij vindt dat het voorstel nog verder gaat dan het
adres gaat en gelooft niet dat door inkrimping van
vergunning de clandestine zal verminderen. Boven
dien acht hij het ook niet goed dat zij, die hunne
vergunning willen verplaatsen in nettere en ruime
gebouwen, hierin zouden belemmerd worden.
De Voorzitter antwoordt dat het voorstel over
eenkomstig het adres is.
De heeren D. Scheele, Van Hasselt, Dees en Van
Nes betuigen hun instemming met het voorstel.
In stemming gebracht wordt het voorstel aan
genomen met 8—3 stemmen. Tegen de heeren
Nolson, Geelhoedt en Visser.
De heer De Jager verlaat wegens andere werk
zaamheden de vergadering.
8. Vaststelling van de begrooting voor 1917.
In verband met het vertrek van den heer Lensen
en het overlijden van den heer Wieland, alsmede
het feit dat het belastbare inkomen over 1916 lager
zal zijn dan in 1915, meenen B. en W. dat het
gemeentebelang en dat der ingezetenen medebrengt
de kosten, voortvloeiende uit de distributie te be
strijden uit de opbi'engst eener geldleening, aan te
gaan op korten termijn [5 jaar.)
De heer Van Hasselt gelooft niet, dat dit een
goede financieele oplossing zou zijn. Hij zou het
wenschelijker achten om maar ineens door den
zuren appel heen te bijten inplaats van jaren daar
aan te kluiven.
De heer D. Scheele gelooft dat er ook menschen
zijn die geen tanden hebben en dan gaat het bijten
moeilijk. Hij ziet in het voorstel een tegemoet
koming aan de belastingbetalers en dit vindt hij
goed, want z. i. zuchten er velen onder den druk.
Hij zou zelfs nog een stap verder willen gaan en
b. v. nog een grooter bedrag voor distributie willen
leenen en dan b. v. het bedrag van f 75000 H. O.
willen terugbrengen op f 60000. In verband hier
mee geeft spr. in overweging om ook te schrappen
de post op de begrooting ad f 2000 voor straten-
verbetering, daar dit z. i. niet tot de allernood
zakelijkste uitgaven behoort.
De heer Van Hasselt vindt het wel erg dat
iemand geen tanden heeft, maar tenslotte moet
de appel toch opgegeten worden en jwanneer we
nu leenen zitten we weer voor jaren vast.
De heer Dees gaat met het idee-Scheele mede
en acht het bezwaarlijk den druk der belastingen
te verhoogen.
De Voorzitter ontraadt, gebruikende het beeld
van den zuren appel, om nu nog grootere happen
te doen dan zij voorstelden want we moeten ook
niet te veel laden op de schouders van hen die
na ons komen.
Het voorstel wordt z. h. s. aangenomen.
9 en 10. De kohieren schoolgeld voor M. O.
en Mulo worden vastgesteld.
11. Ontheffingen belastingen.
Deze worden op voorstel van B. en W. ver
leend.
12. Reclames belastingen. Overeenkomstig het
voorstel van B. en W. besloten.
13. Benoeming van een commissie in verband
met het opmaken van het kohier van den hoofde-
lijken omslag voor 1917.
Hiervoor worden benoemd de heeren D. Scheele
en Nolson, die de benoeming aannemen.
Hierna wordt de vergadering geschorst en gaat
over in eene met gesloten deuren ter behandeling
van punt 14vaststelling suppletoir kohier no. 2,
H. O. 1916.
Spionnage.
Vreeselijke ontploffing te Londen.
