Antirevolutionair
voor
nieuws- en Advertentieblad
Zeeland.
Centralen-Convent.
Uit de Pers.
Binnenland.
Buitenland.
Uit Stad e» Provincie.
No. 1383.
Zaterdag 25 November 1916
Jaargang.
ABONNEMENT:
Per drie maanden binnen Ter Neuzen ƒ1, Franco
per post: voor Nederland ƒ1,10.
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars, Postd.rec-
teuren en Brievengaarders.
Dit blad verschijnt Dinsdag» en Vrijdagavond,
uitgezonderd op Feestdagen,
bij den Uitgever D. H. LITT0 3IJ Az. te TER NEUZEN.
ADVERTENTIËN
ABONNEMENTEN
REDACTIE;
RICHTEN
STUKKEN
INGEZONDEN
ADVERTENTIEN:
Van 1—4 regels ƒ0,40. Voor eiken regel meer ƒ0,10.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde adver
tentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend.
Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
BEZORGEN BIJ DEN UITGEVER.
Alle stukken, voor de Redactie van
dit blad bestemd, te adresseeren
„Aan de Redactie van Luctor et Emergo
te Ter Neuzen."
Aanname van Advertentiën tot 1 uur op
den dag der uitgave.
Het Centraal-Comité van Antirevolutionaire
Kiesvereenigingen brengt biermede ter kennis
van de Centrale en Districtsbesturen, dat
D. V. op Donderdag den 14den December e. k.,
dés namiddags te twee ure, in de Ceciha-zaal
van bet gebouw voor Kunsten en Weten-
schappen, Zwarteweg te s Gravenhage, de
installatie zal plaats hebben van het Centralen-
Convent en do benoeming van de leden voor
het Gemeenteraads-College. Voor het eerste
zie men Art. 28 der Statuten, le lid, en voor
het tweede Artt. 11 en 12 der Statuten.
Ingevolge Artikel 28, 2e lid der Statuten,
kunnen de Provinciale Comité s elk (,en lid
naar deze bijeenkomst afvaardigen. De Cen-
trale en Districtsbesturen worden hiermede
uitgenoodigd, voor de afvaardiging elk één
lid naar deze vergadering zorg te willen dra
gen en hun afgevaardigde van een lastbrief
te willen voorzien. Dagbladen van Antirevo
lutionaire richting, wier redactie zich officieel
bij het Centraal Comité heeft aangesloten,
kunnen zich doen vertegenwoordigen door één
lid der redacties, die ingevolge Artikel 80 der
Statuten een adviseerende stem kan uitbrengen.
Tevens zal bepaald kunnen worden, op welken
datum de eerste officieele vergadering van
het Centralen Convent zal gehouden worden.
Namens het Centraal ComitéDr. A. Kuy-
per, Voorzitter; Mr. A. P. R. C. Baron van
der Borch van Verwolde, AssessorC. van
der Voort van Zijp, SecretarisL. F. Duymaer
van Twist, Penningmeester.
's Gravenhage, 21 November 1916.
Art. 192.
„De Rotterdammer wekt op
Heden vangt dan de behandeling van het
onderwijsartikel in de Grondwet aan.
Dagen van gewicht volgen nu.
Al zal de hoofdstrijd bij de wetten tot uit
voering van art. 192 worden bestreden, toch
onderschatte men ook de beteekenis dezer
Grondwetsherziening niet.
Zeker de macht van een Grondwetsartikel
is betrekkelijk gering en de wonderbaarlijke
ontwikkelingsgang, dien liet tegenwoordige
art. 192 doorliep, spreekt duidelijk van dien
beperkten invloed.
Toch staan thans de zaken anders
Immers, de nieuwe redactie is ontworpen
nadat de wettelijke bepalingen, in het Bevre
digingsrapport neergelegd, waren geformuleerd.
liet nieuwe Grondwetsartikel is dus de
cristallisatie, de saamvatting van de hoofdge
dachte in het Bevredigingsrapport ontwikkeld.
Elke verandering in de redactie om de po
sitie der openbare school te versterken zal
dus weer leiden tot verslapping van hetgeen
in de pacificatie-ontwerpen wordt geboden.
En zelfs de meest minimale verslapping is
hier uit den booze.
EEN NIEUWE LEENING.
Naar wij vernemen zal een wetsontwerp tot
het aangaan eener geldleening van 125 nhllioen
ten laste van den Staat naar de Tweede
Kamer worden gezonden.
MINISTER BOSBOOM GEEFT TOE.
Men meldt uit Den Haag
De opkomst der landstormplichtigen van
de jaarklasse 1909, die zou plaats hebben in
het tijdvak 16-20 December, wordt tot later
uitgesteld. Nader wordt bekend gemaakt
wanneer de opkomst der jaarklassen 1909 en
1908 moet geschieden.
LANDSTORM 1906-1909.
Het Hoofdbestuur van de Vereeniging van
Landstormplichtigen 1909, 1908, 1907 en 1.
in Nederland, heeft, naar dezerzijds wordt
medegedeeld, besloten naar aanleiding van de
aanneming van de motie-Marchant bij diens
interpellatie inzake de oproeping van den
Landstorm 1909, wederom cen landelijke ver-
nadering te beleggen, ditmaal te Amsterdam.
Op deze vergadering zal het Hoofdbestuur
versla» doen van zijne werkzaamheden en
zullen" de in de Tweede Kamer gevoerde de
batten en de aanneming van de motie Mar-
chant nader worden besproken.
Voorts zullen voorstellen voor de verdere
actie in behandeling komen.
NEDERLANDSCH SCHIP VERGAAN.
Volgens bij de Scheepvaart- en Agentuur-
Mij. te Rotterdam ontvangen telegraphisch
bericht, is het s.s. „Tengbergen" (metende
bruto 3026 ton, gebouwd in 1916) op de rotsen
bij den ingang der haven van Brest geloopen.
Het schip is verloren. De le stuurman wordt
vermist. s
De „Tengbergen' was op reis van Buenos
Ayres naar Rotterdam en had een lading graan
voor de Ned. regeering aan boord.
TWEEDE KAMERVERKIEZING HAAR
LEMMERMEER.
Gisteren zijn in het district Haarlemmer
meer candidaat gesteld mr. J. Bomaus (R.-K.),
die gesteund zal worden door de anti-revolu
tionairen en de heer S. W. de Clercq (Lib.).
De stemming heeft 10 December plaats.
MERKWAARDIGE SCHOOLCIJFERS.
Het jongste school verslag 1914/15 bevat
belangrijke gegevens. In de „numerieke
samenvatting" op blz. 2 vl. vindt de „Tijd
onder meer:
Het getal scholen vermeerderde in 1914
met 69, waaronder 17 openbare en 52 bijzon
dere.
In 1914 werden 145 nieuwe schoollokalen
gebouwd, nl. 66 voor openbaar en 79 voor
bijzonder onderwijs.
„Het getal scholen aldus letterlijk het
verslag welke nog verbetering eischten,
bedroeg 381, namelijk 304 openbare en 77
bijzondere."
Het getal dagschoolleerlingen vermeerderde
bij de 'openbare scholen met 6477, bij de
bijzondere met 15.844.
Het getal onderwijzers bij de openbare
scholen, de hoofden medegedeeld, vermeerderde
met 223 en bij de bijzondere met 610.
VAN ONS PRINSESJE.
Uit de hofkringen bereiken „De Nederl."
de volgende aardige bijzonderheden uit de
jeugd van Prinses Juliana:
Zooals men weet is aan de kunstenaresse
Catharina van Rennes het muziekonderwijs
van de Prinses opgedragen, dat H. K. II.
geniet mét andere kinderen.
Nu had H. M. de Koningin aan mevrouw
van Rennes verzocht ons Prinsesje geheel als
een kind te beschouwen eu haar niet van
andere te onderscheiden, haar dus „Juliaantje"
t.e noemen en niet vóór de andere kinderen
in de muziekzaal binnen te laten. Zoo ge
schiedde. Prinses Juliana was niet de eerste
die bij de les binnenkwam Catli. van Rennes
deed alsof ze de Prinses niet kende en toen
Prinsesje op de leermeesteresse toestapte en
vriendelijk: „Dag Mevrouw!" zeide,antwoordde
Mevr. van Rennes „Zoo kleintje, hoe heet je
„Juliana, Mevrouw."
„Juliana, eu hoe nog meer
„Louise Emma Maria Wilhelmina,Mevrouw."
„Ja, maar dat bedoel ik nietik bedoel
je achternaam
„O, van Oranje-Nassau, Mevrouw. Of ze
ook al zingen kon, vroeg Catharina van Rennes
verder.
O zeker kan de Prinses zingen
dan wel?"
„O dierbaar plekje grond, Mevrouw.
„N11, zing dan maar eens."
En Prinses Juliana zong, en Mevrouw van
Rennes knikte goedkeurend.
„Maar ik ken er vier coupletjes van, Me
vrouw," zei Prinsesje toen, en ze zong alle
vier de coupletjes uit.
„En ken je ook noten
„O ja Mevrouw."
Catharina van Rennes hield de Prinses een
muziekboek voor en wees haar een noot
„Weet je dan hoe die heet?"
„O", zeide Juliana toen, „neen, die met,
ik bedoel van die" en ze wees naar haar mond.
Een andere maal bood men het Prinsesje,
bij een der families die ten Hove komen, op
bezoek, een glas limonade aan.
„Hè", zeide ze, „die limonade is veel lekkerder
dan van Grootmoeder op Soestdijk die is
zoo ziiür
DE OORLOG.
WEENEN, 31 November. (Wolff.) Het leger
bevel (lcelt officieel mede Craïowa, de hoofd
stad vad westelijk Walachije is vanochtend
ingenomen.
(Craïowa is de zetelplaats van een hof van
appèl en van het commando van het 1ste
legerkorps, Verscheiden consuls en vice-con
suis hebben er hun standplaats. De stad
telde voor den oorlog tusschen de 40,000 en
50,000 inwoners. Vele instellingen waren ei-
gevestigd een latijnsche school, een kweek
school voor onderwijzers, een school voor
vakonderwijs.
Als centrum van het godsdienstig leven was
Craïowa een oord van beteekenismen vindt
er niet minder dan 29 kerken en 3 synagogen.
Wat den handel aangaat, was vooral de
graanhandel er druk.) N. R. C.
WEENEN, 21 November. (Korr. Bur.) Een
extra-editie van de ambtelijke Wiener Zeitung
meldt, dat keizer-koning Frans Jozef vanavond
om 9 uur in het kasteel te Schönbrunn zacht
is ontslapen.
Het wegvoeren van Belgen naar Duitschland
Wij lezen in het Belgisch Dagblad (hoofd
redacteur: L. du Castillon, bestuurdersdr.
Terwagne en C. Herbiet)
Eeu ontvluchte Belg uit Willebroek ver
teldeZaterdag in den namiddag tegen 3 uur
weid de bekende papierfabriek van „DeNaeyer"
te Willebroek plotseling door Duitsche sol
daten omsingeld. Een trein, samengesteld uit
goederenwagens,' werd geplaatst voor den
grooten uitgang van de fabriek op het ver
bindingsspoor, dat de fabriek met liet gewone
spoorwegnet verbindt. Niemand mocht in of
uit de fabriek. Een Duitsch officier en enkele
manschappen traden binnen, gingen de werk
huizen af en gaven den bedienden, meester
knechts en werklieden last te staken en zich
op een groote plaats te verzamelen.
Geen enkel protest hielpmen moest ge
hoorzamen.
In groepjes van twintig werden zij onder
militair geleide buiten gebracht en in de
beestenwagens gestopt.
Het geheele personeel van de fabriek, op
dat oogenblik werkzaam, ten getale van 250,
werd aldus naar eene onbekende bestemming
weggevoerd.
Uitzondering werd er gemaakt voor twee
oude stakkerds, die dit droevig nieuws in het
dorp gingen bekend maken.
De grootste verslagenheid heersehte in deze
nijverige plaats. Het meerendeel dezer ar
beiders beschikten alleen over hun blauwe
werkpakje en mochten ondanks hun aan
dringen, niet eens huiswaarts keeren om het
onontbeerlijke te kunnen halen.
Wij kunnen bovenstaande inlichtingen be
vestigen, door liet relaas van een uit V\ illo-
broek ontvluchten bakker, die recht over de
fabriek De Naeyer woont.
liet Belgisch Dagblad meldt verder:
De Duitschers toonen zich toch nog met
zoo geheel onverschillig voor de protesten, die
in neutrale landen opgaan togen de wegvoering
van Belgische burgers. Zij trachten zooveel
mogelijk vrijwillige arbeiders te werven.
Overal kan men plakkaten vinden, om de
Belgen tot liet aangaan van arbeidscontracten
te bewegen. Zij zullen dan in Duitschland
een hoog loon verdienen. Doch uit goede
bron vernemen wij, dat men in verschillende
steden voortgaat met het aanleggen van lijsten
van jongelingen uit alle standen, die binnen
kort moeten vertrekken.
Thans worden er aan de burgemeesters dei-
Belgische gemeenten kennisgevingen gestuurd,
waai in de magistraat met de strengste straffen
bedreigd wordt, zoo hij weigert lijsten van de
werkloozen aan de Duitsche overheid te ver
strekken. Te Kortrijk, Bergen en elders, waai
de burgemeesters weigerden dergelijke lijsten
te geven, namen de Duitschers wraak door
mannen uit alle standen op te lichten. Met
dezelfde weerwraak worden in bovengenoemde
kennisgeving de gemeenten bedreigd, indien
zij de lijsten niet onmiddellijk overhandigd
worden. In deze kennisgeving staat letterlijk
De Duitsche administratie zal zelf de weg
te voeren mannen uitkiezen. Maar zij heeft
geen tijd noch voldoende middelen 0111 de
omstandigheden van iederen persoon op zich
zelf te onderzoeken."
Dit dreigement is in vele plaatsen reeds
ten uitvoer gebracht.
Ilouderdsn mensclien. die wel werk hadden,
werden ook weggevoerd.
Wij hebben vluchtelingen gesproken, die
reeds een aanzegging hadden ontvangen, maar
zich nog bijtijds uit de voeten wisten te maken.
Zij warenin het bezit van een vrij groot
kapitaal en behoorden dus allerminst tot do
ondersteunden.
In de laatste dagen reden weer treinen met
burgers uit Vlaanderen voorbij Gent.
Verscheidene gemeenten hebben aanzegging,
om de burgers op wegvoering op groote schaal
voor te bereiden. Deze zelfde opdracht werd
aan het gemeentebestuur van Brussel en de
voorsteden gegeven. In een dergelijke kennis
geving staat ook, dat de weggevoerden slechts
in dringende gevallen naar België mogen
terugkeeren.
Heden werd op de Veiling als volgt geveild
Uien f 13,20 a f 13,50 roode kool f6 a f 7
witte kool f 4,20 a f 4,85.
Alles per 100 K.G.
In de op 20 dezer gehouden vergadering
van de kamer van koophandel alhier bestond
deze vergadering uit de heeren Lensen, Kra
mer, Waalkcs en Drost.
De heer A. P. de Vos werd op de meest
eervolle wijze ontslag verleend als secretaris.
Een adres van J. Maljers en 20 anderen,
omtrent liet op ongeregelde tijden open zijn
van het kantoor van deu Rijks-havenmeester
en wat daarmede in verband staat, werd uit
voerig besproken. Met den Rijks-havenmeester
zal hieromtrent eene samenspreking plaats
hebben.
De lieer C. Klaassen, inspecteur van
politie alhier, herdacht zijn 30 jarige ambts-
-ulling. Hem werd van wege den Neder-
landschen politiebond de gouden medaille
voor 30-jarige trouwe ambtsvervulling uitge
reikt, terwijl door wege B. en W. een
vulpenhouder werd geschonken.
- Het stoomschip „Helena" van de reederij
Lensen alhier is op reis van Rotterdam naar
Zuid-Amerika op twee mijnen geloopen en
gezonken. De bemanning werd gered. Het
schip was geladen met stukgoederen.
- De Commissaris der Koningin in Zeeland
maakt bekend, dat de weg op den Baandijk
.„zending van advertentiën vóór uren op den dag der uitgave.
V Zelfs geen minimale verslapping.
Van het Roemeensche gevechtsterrein.
Keizer Frans Jozef overleden.
TER NEUZEN, 24 November 1916.