Buitenland.
Boekbeoordeeling.
En toen, als op een sein, joeg eensklaps
uit verschillende hoeken een storm van woede
door de Kamer.
Ontzettend was 't.
Schande, schandewerd er geroepen. Hij
moet er uit! schreeuwden een paar leden.
U hadt den minister meeten beschermen
riep men tot den voorzitter. Boven alles uit
stond en schreeuwde de heer Troelstra. Hij
was op een bank gaan staan, angstig-bleek,
trillend over zijn gansche lijf. en beet den
heer Nierstrasz vinnige verwijten toe. Gij,
groot-kapitalist, die hier uw particuliere be
langen behartigt. (Tubantia Oorlogswinst
Stoomboot-maatschappijriep men er tusschen-
door), wat durft gij over idealen spreken?
Wat durft gij ons te beleedigen Men ging
naar den heer Troelstra en trachtte hem te
kalmeeren. De heer Duijs bracht hem een
glas water, de heeren Scheurer en Van Veen
spraken hem aan, maar hij was zijn evenwicht
volkomen kwijt, en ieder oogenblik vreesden
wij een ongeluk, als gevolg van de opwinding,
waarin hij verkeerde. Ook anderen maakten
zich angstig en de heer Duijs beet den heer
Nierstrasz toe Pas op, als er wat met Troelstra
gebeurt, zullen we 'tje inpeperen! De voor
zitter, machteloos, schorste de vergadering.
Snel werpen de tribunes schoongeveegd.
Binnen bleef het een algemeene emotie. Dan
na een half uur de heropening. De heer
Nierstrasz was verdwenen, blijkbaar op advies
van den voorzitter. Deze verklaarde, mirabile
dictu dat hij door het rumoer van den heer
Nierstrasz niet had kunnen volgen. Als hij
hem gehoord had, zou hij hem tot de orde
hebben geroepen. De heer Nierstrasz had
hem verzocht zijn bedoeling te mogen ver
duidelijken, maar zal dit nu liever Vrijdag
morgen doen. Hij heeft dan een nacht om
na te denken „over hetgeen hij jegèns Regee
ring en Kamer misdreven had".
En omdat er, in de diep-bewogen Kamer,
aan vergaderen niet meer te denken viel,
werd de bijeenkomst gesloten.
Aldus de feiten.
AARDAPPELEN.
De minister van landbouw, nijverheid en
handel heeft den maximum inkoopprijs, inge
volge art. 8 der Distributiewet 1916, voor
eigenheimers, Groninger Kronen, Roode Stars
van zand- en veengrond en daarmede gelijk
te stellen .soorten aardappelen, met ingang
van 11 dezer, vastgesteld op f3.71 per H.L.
of f585 per wagon van f 10,000 K.G.
De verkoopprijs, welke aan de gemeenten
in overweging wordt gegeven, blijft voor zoover
betreft den verkoop aan grossiers, bepaald op
f2.50 per H.L. en voor zoover betreft den
verkoop aan detaillisten op f2.75 per H.L.
(St.ct.)
DE OORLOG.
Westelijk Front.
BERLIJN, 19 November. (Wolff.) Oflicieel
Legergroep RupprechtHet dagen lang op
onze stellingen aan weerszijden van de Ancre
onderhouden vuur maakte daar een voortzet
ting van den Engelschen aanval waarschijnlijk.
De gisteren achter het vijandelijke front ver
schijnende cavalerie en het vanochtend vroeg
geweldig toenemende bombardement kondigden
een nieuwe, groote doorbraakpoging aan. Zij
is geëindigd met een bloedige nederlaag voor
de Engelschen en heeft hen slechts op enkele
plaatsen onbeduidende terreinwinst opgeleverd.
De onder bevel van de generaals Fuclis, Fuhr
en Marshall vechtende troepen hebben in een
op korten afstand geboden tegenweer dien
Engelschen stormloop getrotseerd.
Wij zijn ten Zuidwesten van Serre, in
Grandcourt en op enkele punten ten Zuiden
van deze dorpen acliteruitgegedrongen en staan
in een gereedgemaakte grendelstelling op den
Zuidelijken oever van de Ancre. Alle andere
stelfingen, herhaaldelijk aangevallen over een
12 K.M. breed front, zijn door onze dappere
troepen gehandhaafd of in een tegenaanval
teruggenomen.
geen moordenaars, maar scherprechters. - Ik
weet wel, hoe veel moeilijker het voor u is
om niet te haten dan voor ons. Gij kunt de
smart van uw verliezen niet lenigen door te
voelen, als wij het voelen, dat elke dag uw
eigen beurt kan komen. Eh het is goed, dat
er een plechtige afschuw is voor de zonden
van Duitschland, mits wij daardoor niet onz»
eigen zonden vergeten.
Maar het is niet onder hen, die het wreedst
hebben geleden of waar het begrip van de
tragedie het diepst is, dat ik den haat vindt
waarvan ik ontstel. Want in het lijden gelijk
in het kennen is er iets, dat de eigen ont
roering te boven gaat en de ziel vereent met
het lijden en de wijsheid van God. Ik vind
hem veeleer onder hen, die, geen uitweg in
lijden of werkzaamheid hebbende, in den haat
de gewaarwording meenen te ontdekken van
de werkzaamheid die ze elders hebben gemist.
Ze zijn te beklagen, want ze zoeken ook een
vereeniging met hun soort, hoewel langs een
weg waarop zij niet te vinden is. Niettemin
is de aanraking van hun geest doodelijk. Gij
helpt u zelf niet, noch uw land, noch uw sol
daten, door te haten, maar door lief te hebben
en te trachten Levenswaardiger te zijn. „Pone
te ipsum in pace, et turn poteris alios paci-
ficare."
Maak vrede binnen in u en gij zult anderen
vrede kunnen geven.
Krachtig vuur der Fransche artillerie in het
vak ten Zuiden van Sailly-Saillisel leidde aan
vallen in, die aan den Noordwestelijken zoom
van het bosch St. Pierre Vaast met zware
verliezen in elkaar zijn gezakt.
Van het Roemeensche gevechtsterrein.
WEENEN. Officieel Front aartshertog
KareiTen westen van den Predealpasweg
zijn O.-H. en Duitsche troepen door de vijan
delijke linies heengebroken. Ook elders is de
toestand in het Noorden van Walachije overal
gunstig Vrijdag zijn daar weer meer dan 2000
gevangenen ingeleverd.
Bij Soósmezö hebben Beiersche troepen den
Runcul Mr genomen.
De strijd om de hoogten ten Z.O. van den
Toelgyespas duurt voort.
BERLIJN. Officieel berichtNaar de troepen
opnieuw melden, biedt de Roemeensche burger
bevolking in Walachye gewapende tegenstand
tegen ons oprukken.
WEENEN, 19 Nov. (Wolff.) Officieel De
zuidelijke vleugel van de onder het opperbevel
van aartshertog Karei staande verbonden
strijdkrachten heeft de laatste dagen een
volkomen succes bevochten. Het leger van
generaal Falkenhayn heeft zich in den slag
bij Farfuyen den uitgang uit het gebergte
gebaand en gisteren, tegelijk met de in het
dal van de Metru (rechter-zijrivier van de Jin)
oprukkende kolonne de spoorlijn van Vercioro-
va (ten noorden van Orsova) naar Craiova
bereikt. De buitengewoon taaie tegenstand
der Roemeniërs, die verscheidene verbitterde
tegenaanvallen deden, vooral ten oosten en
ten Z.O. van Targu-Jiu, was vruchteloos.
Ook de aan weerszijden van de Olt opruk
kende O.-H. en Duitsche troepen hebben in
voortdurend hevige gevechten den voet van
het gebergte bereikt. Zij hebben gisteren de
linie ColimanesciSuici overschreden. Hier,
evenals ten noorden van Campolung zijn de
aanvallen der Roemeniërs mislukt.
Sedert den lsten Nov. zijn in Walachije 189
Roemeensche officieren en 19,338 man gevangen
genomen, 26 kanonnen, 17 munitiewagens en
72 machinegeweren buit gemaakt.
Aan het Zevenbergsche oostfront hebben
Beiersche troepen van het leger van generaal
Arz ten Z.O. van Toelgyes een aanval van
Russische troepen afgeslagen.
De Deutschland.
NEW-LONDON, 17 November. (Reuter, N.
R. C.) De persbarkas is teruggekeerd, na de
Deutschland tot buitengaats te hebben gevolgd.
De handelsduikboot is het laatst gezien, terwijl
ze met een snelheid van 10 knoopen aan
stuurde op Montauk Point, nog steeds door
sleepbooten vergezeld. Haar bemanning beant
woordde de herhaalde groeten niet. Het getij
was bij uitstek gunstig. Tegen 2 uur naderde
de Deutschland de monding van de haven,
een sleepboot vporop, een tweede erachter aan.
De Amerikaansche kruiser Columbia lag ter
hoogte van Eastern Point voor anker en liet
zijn zoeklicht spelen over de bujtenhaven, met
het doel, denkt men, om de onzijdigheidsbe
palingen te handhaven. De Deutschland voer
den kruiser om kwart voor tweeën voorbij.
De Columbia en andere, voorbijvarende sche
pen lieten hun zoeklichten op haar spelen en
gaven stooten op de stoomfluit.
De waarde van de lading der Deutschland
wordt op 2 millioen geschat. Ze bestaat
hoofdzakelijk uit ruwe rubber, nikkel, zink,
baren zilver en verschillende zakkon gezant-
schapspost.
NEW-LONDON, 17 November. (Reuter.)
De Deutschland is vanochtend om kwart over
vijven in de haven teruggekeerd. Zij heeft
een aanvaring gehad met een der begeleidende
sleepbooten, die gezonken is. Zeven man van
de sleepboot zijn verdronken. Omtrent de
schade van de Deutschland is niets bekend.
Uit een brief van Hindenburg van 27 September.
„Het is onmogelijk, dat onze arbeidersklasse
op den duur zijn werkkracht behoudt, als het
niet gelukt, haar een volgens billijke regelen
verdeelde, voldoende hoeveelheid vet te ver
schaffen. Zoowel uit het Roerkolenbekken,
het Sieger Land als ook uit andere nijver
heidsdistricten wordt mij bericht, dat het nog
altijd niet gelukt is, een voldoende eenigszins
billijke vetverdeeling te bewerken. In het
Siegfr Land moet sedert twee maanden maar
een geringe hoeveelheid vet beschikbaar zijn
geweest.
„Van deze dingen schijnt men in de zuiver
landbouwende streken in Duitschland en in
de kringen van de leidende mannen van onzen
landbouw niet voldoende op de hoogte te zijn.
De taak van den landbouw bestaat niet alleen
in de van-zelf sprekende vermeerdering van
de productie, maar ook hierin, dat zijn pro
ducten, met name vet, in den ruimsten omvang
vrijwillig voor het verbruik worden beschik
baar gesteld. Met staatsdwang wordt, gelijk
de ervaring leert, maar weinig bereikt, wel
echter verwacht ik succes van een uitgebreide
grootsch opgezette propaganda door de leiders
van den landbouw ten behoeve van de voeding
van de arbeiders van onze oorlogsnijverheid.
Alle regeling van staatswege van het verbruik
moet in gebreke blijven, als niet de vrijwillige
medewerking van alle klassen van de bevolking
in de steden en op het land te hulp komt,
en ieder Duitscher niet in zijn binnenste ervan
doordrongen is, dat die medewerking evenzeer
vaderlandsche plicht is als het ten offer brengen
van lijf en leven in den strijd aan het front."
De wegvoering van Belgen.
LONDEN, 19 November. Heden wordt uit
Washington geseind: Het wegvoeren van
menscheu uit België blijft hier groote belang
stelling wekken. In ambtelijke kringen ziet
men met spanning de uitwerking van het
vertoog der regeering van de Vereenigde Sta
ten bij Duitschland tegemoet. Officieren achten
het mogelijk dat de maatregel de eerste stap
is tot de ontruiming van België. Zij wijzen
er op dat het wegvoeren van burgers gebrui
kelijk is in een land dat op 't punt is om
ontruimd te worden, daar het een maatregel
is om te voorkomen dat het wegtrekkende
leger wordt bestookt. N. R. C.
Engeland en de neutrale handel.
Het antwoord van lord Grey op de Ameri
kaansche protest-nota tegen de zoogenaamde
Engelsche zwarte lijst is verschenenwij
ontleenen er het volgende aan
„De Engelsche regeering, aldus Grey, be
doelt, noch maakt aanspraak eenig verbod of
eenige straf op te leggen aan onzijdige per
sonen of aan den onzijdigen handel. De
maatregel beveelt uitsluitend hen, die trouw
verschuldigd zijn aan Engeland, om hun
handelsbetrekkingen met personen, van wie
gebleken is, dat zij den vijand helpen of
diensten bewijzen, af te brekern"
Nadat Grey heeft opgemerkt, dat dit recht
voor Engeland als souvereinen staat onom-
stootelijk vaststaat, gaat hij voort
„Er schijnen in de Vereenigde Staten en
elders personen te zijn, die het schier onmo
gelijk is te overtuigen dat de maatregelen,
die wij genomen hebben, maatregelen zijn
tegen onze vijanden en niet louter berekend
om onzen eigen handel te bevorderen ten
koste van dien der onzijdige landen. Ik kan
slechts herhalen wat reeds meermalen is
uiteengezet. De Engelsche regeering heeft
een dergelijk onwaardig doel niet op het oog.
Wij hebben inderdaad de grootste nauwge-
zot betracht ten einde den onzijdigen handel
zoo min mogelijk te ontwrichten."
Grey wijst er dan op, dat de Engelsche
regeering er geen aanspraak op maakt om
aan neutrale burgers voor te schrijven met
wie zij wel en met wie zij niet mogen handel
drijven. Zij behoudt zich nochtans het recht
voor om de Engelsche gerieven te onthouden
aan hen, die handel drijven ten voordeele van
onze vijanden. De aanvaarding van waar
borgen dienaangaande door Engeland, is
volgens Grey niet in strijd met het volkeren
recht.
En welk ongerief voor onzijdige landen ook
het gevolg moge zijn van de uitoefening van
het recht der oorlogvoerenden, het valt niet
te vergelijken met het lijden en de verliezen,
aan de menschheid berokkend door de ver
lenging van den oorlog met ook maar één
enkele week.
Hierna behandelt Grey Engeland's maat
regel om bunkerkolen te weigeren aan schepen,
die goederen vervoeren, welke toebchooren
aan op do zwarte lijst geplaatste firma's.
Welke wettige bedenking kan er tegen deze
handeling bestaan? vraagt hij. Het is Engel
sche steenkool. Waarom zou die gebruikt
worden voor het vervoer van goederen van
hen, die metterdaad onze vijanden helpen
Men moet bovendien in gedachten honden,
dat de Duitsche regeering door haar duikboot
oorlog getracht heeft den tonneninhoud der
wereldscheepvaart te verminderen. Zij hebben
onwettiglijk, zonder waarschuwing, honderden
vreedzame handelsschepen tot zinken gebracht,
die niet alleen toebehooren aan entente-
landen, doch ook aan onzijdigen.
Grey geeft dan een overzicht, dat hij niet
volledig noemt, van de aantellen in den grond
geboorde schepen en wijst er voorts op, dat
zelfs schepen met levensmiddelen voor België
getorpedeerd zijn. „Moet men er'zich dan
over verwonderen, zoo vraagt Grey dan, dat
de Engelsche regeering er zorgvuldig voor
waakt om de verstrekking van Engelsche
steenkool in dien zin te beperken, dat ze
zooveel mogelijk bewaard wordt voor schepen,
die te goeder trouw deel nemen aan den
handel der bondgenooten of aan den onzijdigen
handel
Tenslotte v.erklaart Grey, dat de Engelsche
regeermg niet in gebreke blijft indachtig te
zijn aan de verplichting van hen, die macht
ter zee bezitten, noch aan de van ouds door
het Britsche Rijk gevoerde politiek, volgens
welke die macht ter zee beschouwd is als
een zaak van vertrouwen en uitgeoefend in
het belang der vrijheid.
Vredesbemiddeling.
Onze Keulsche correspondent seint ons de
tegenspraak, die de Kölnische Zeitung geeft
van een bericht in de Basler Nationaal Zeitung
over pogingen tot vredesbemiddeling. Wat
het Zwitsersche blad heeft bericht, is dit
Naar wij uit onafhankelijke diplomatieke bron
langs betrouwbaren weg vernemen, moet thans
werkelijk een voorbereidende stap tot vredes
bemiddeling door de onzijdige staten worden
beoogd. De regeering te Washington moet
zich bereid hebben verklaard, aan te sturen
op het samenroepen van een conferentie in
Noord-Amerika of in een onzijdig land van
Europa. De oorlogvoerende mogendheden
zouden worden uitgenoodigd, bij deze gelegen
heid hun vredesvoorwaarden te formuleeren,
waarna deze aan de tegenpartij ter onderzoek
en bespreking zouden worden overhandigd.
De onzijdige staten, die aan de conferentie
deelnemen, zouden trachten ten aanzien van
de geschillen tot een vergelijk te komen. Er
moet op 't oogenblik tusschen verscheidene
onzijdige regeeringen een gedachtenuitwisse-
ling over dezen stap plaats vinden. De oorlog
voerende staten zouden in geen geval een
voorstel tot een wapenstilstand tijdens deze
onderhandelingen aannemen. Zoodra echter
een aanknoopingspunt werd gevonden, en de
mogendheden eenigszins tot overeenstemming
waren geraakt, zou een wapenstilstand in
treden.
Duitschland moet zich bereid hebben ver
klaard België te ontruimen en het herstel van
België als zelfstandigen staat te waarborgen,
onder beding dat zekere onzijdigen tegenover
Duitschland borg blijven, dat' België voortaan
een welwillende en van eiken buitenlandschen
invloed vrije politiek tegenover het Duitsche
rijk in acht zal nemen.
Duitschland moet cok bereid zijn, het geheele
bezette gebied van Frankrijk te ontruimen,
tegen zekere concessies in de koloniën.
Men vermoedt dat de oplossing van het
koloniale vraagstuk het moeilijkste zal zijn en
verwacht hieromtrent ernstige meeningsver-
schillen tusschen Engeland en Duitschland."
Het Zwitsersche blad voegt hieraan toe, dat
indien de pogingen van de bemiddelaars
mochten mislukken, er wel een tegenspraak
van het bericht zal komen. Het verzekert
echter, dat daaraan boveu eiken twijfel zekere
feiten ten grondslag liggen. (N. R. C.)
De kalenders voor 1917 komen los. Er is
keur genoeg. We ontvingen
I. De Olijftak, onze kleine vertrooster. Uit
gave Oosterbaan Le Cointre te Goes.
We hebben dezen kalender reeds aange
kondigd. Het vooral nu in oorlogstijd zoo
aantrekkelijke schild, een paraphrase der tee-
kenstift van Jesaja 9 6, bekoort het oog.
De inhoud is degelijk. De voorzijde der blaad
jes biedt, en dat is een groote deugd, korte
pittige stukjes naar aanleiding van het tekst
woord van den dag. De achterzijde geeft
onderhoudende lectunr.
Over het premieboek kunnen we niet oor-
deelen, daar het ons niet werd toegezonden.
2. Geïllustreerde Chr. Soheurkalender voor 1917,
Uitgave J. N. Voorhoeve, Den Haag.
Het schild is een lust voor de oogen de
voorstelling der vrouwen, die het geopende
graf naderen. Zachte, stemmige, dies passende
kleuren. Het blok wordt geflankeerd door
twee bij de voorstelling aansluitende spreuken,
gevat in sierlijke omlijsting.
De voorzijde der blaadjes geeft zéér duide
lijk den datum aanónder een bijbeltekst,
soms met korte toelichting of versje. De ach
terkant geeft mede gezonde lectuur. Tusschen
de blaadjes bevinden zich tal van inderdaad
fraaie, zilveromlijste illustraties op karton,
zeer geschikt1 om als prentbriefkaart verzonden
te worden.
Een zeer aanbevelenswaardige kalender.
3. Hierbij behoort als premieboek
Wuildershoeve, door W. Schippers.
Huib Witzer is de held van het verhaal.
We leeren hem kennen als schooljongen, latei-
als jongeling en man. Zijn onnadenkendheid
brengt hem vaak in ongelegenheid. Hij valt
telkens weer, ondanks zijn goede voornemens,
in het kwaad. Als knecht op Wuildershoeve
wint hij de genegenheid van den door her
haalde sterfgevallen in zijn gezin, tegen God
opstandigen Wuilders, komt hij ook in kennis
met diens kleindochter Truitje. Zijn booze
geest is Bram van Wingen, een rijkelui's
zoontje, bedorven, verwend, die later tot ar
moede en dronkenschap vervalt. Van Wingen
tracht Wuilders te berooven, Truitje te ver
moorden, ter rechter tijd komt Huib te hulp.
Het boek eindigt zoo, dat lezers, die van een
„goed einde" houden, ruimschoots voldaan
kunnen zijn.
Het boek is in pakkenden trant geschreven
en zal ongetwijfeld boeien. De strekking is
uitnemend.
4. De Blijde Boodschap, uitgave J. N. Voor
hoeve.
Zéér groote op fraai kunstdrukpapier uit
gevoerde wandkalender in één blad. De
treffende voorstelling van de terugkomst van
den verloren zoon vormt het middenstuk.
Daarbóven opgave van de Chr. feestdagen
voor 1917, en de koninklijke verjaardagen er
onder Lukjs 157. Aan beide zijden van
het middenstuk de maanden, met opgave van
de schijngestalten der maan. Bij eiken datum
een kort schriftwoord.
Deze keurig uitgevoerde, practische wand-
kalender kost slechts 12 cents.
5. Kunstkalender van de rijwielfabriek
Simplex.
Een juweeltje van boekdrukkunst is de
nieuwe kalender voor 1917, die wij van de
rjjwielfabriek Simplex te Amsterdam ont
vingen.
Elk maandblad is voorzien van een prachtige
toepasselijke photo uit ons land, groot formaat.
De jeugdige Markers in nationale kleederdracht
op het ijs in Januarieen wintergezicht bij
Bloemendaal in Februarieen triestige Zon
dagmorgen op den Singel te Amsterdam in
Maart; gezicht op de Westertoren in April;
groene specht met zijn jongen in Mei, enz.,
't zijn alle met zorg gekozen en fraai uitge
voerde photo's, die het oog aangenaam aandoen.
Daarom heen groepeerde de bekende teeke
naar Daan Hoeksema op geestige wijze de
voortbrengselen uit de Simplexfabriek en
daaronder is met duidelijke letter een maand-
kalender aangebracht.
In huiskamer of op kantoor is de kalender
een waar sieraad. Hij wordt, zoolang de
voorraad strekt, op aanvraag gratis toege
zonden.
