en Advertentieblad
Zeeland.
nieuws
Antirevolutionair
voor
Uit de Pers.
FEUILLETON.
Binnenland.
Buitenland.
So. 1381
Zaterdag 18 November 1916
Jaargang.
Een Engelsch soldaat
den oorlog.
over
ABONNEMENT:
Per drie maanden binnen Ter Neuzen ƒ1,—. Franco
per post: voor Nederland ƒ1,10.
Men abonneert zich bij alle
teuren en Brievengaarders.
blad verschijnt Dinsdag= en Vrijdagavond,
uitgezonderd op Feestdagen,
D. H. L1TT00IJ Az. te TER NEUZEN.
Boekhandelaars, Postdirec-
bij den Uitgever
ADVERTENTIEN:
Van 1—4 regels ƒ0,40. Voor eiken regel meer ƒ0,10.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde adver
tentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend.
Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
INGEZONDEN
STUKKEN TE RICHTEN AAN DE REDACT IE;
"abonnementen EN ADVERTENTIËN TE BEZORGEN BIJ DEN UITGEVER.
Alle stukken, voor de Redactie van
dit blad bestemd, te adresseeren
„Aan de Redactie van Luctor et Emergo
te Ter Neuzen."
Aanname van Advertentiën tot 1 uur op
den dag der uitgave.
Wie is de schuldige
Wie is de veroorzaker van den wereldkrijg
In
het
om
o. i.
De Standaardgeeft Dr. Kuyper daarop
volgende antwoord
V -Vw geen twijfel meer.
Van maand tot maand hield nu tusschen
Londen en Berlijn bet geredetwist aan over
de netelige vraag, van waaruit de vonk in
het kruit gespat isVan uit Grey's lippen of
uit de pen van Von Bethmann llollweg.
Uit Serajewo kwam de aanloop van het
booze kwaad. De moord van den Oosten-
rijkschen troonopvolger bracht ons de ellende.
l)ie moord werd te Weenen verstaan als uit
Belgrado aangestookt. Weenen vroeg toen
schuldbekentenis. Rusland prikkelde Servië
die schuldbekentenis te weigeren. En
al te overhaast riep Oostenrijk toen zijn
gezant terug. Zoo brak de oorlog uit. Vari
uit Weenen zond men zijn divisies op Belgrado
af, en Rusland stelde zijn divisies daartegen-
over.
De vraag was nu maar, kon Duitschland
zijn bondgenoot laten verpletteren. Vanzelf
niet. Er was derhalve waarborg noodig. Die
werd deels te Petrograd, deels te Londen
gezocht. Maar beiderzijds bleef of bet ant
woord, of 't bleek teleurstellend.
De vraag werd toen, moest men zijn leger
reeds op den voet van oorlog brengen
Natuurlijk moestzoo de één het deed, ook
de ander het doen. En toen scheen het een
oogenblik alsof Duitschland er meê begon.
In de Lokal Anzeiger, extra-blad, stond toch
een onrustwekkend bericht. Doch binnen het
uur heeft de Regeering te Berlijn dit bericht,
als geheel onjuist en valsch, weersproken.
Weersproken bij de Gezanten en weersproken
te Petrograd en te Londen.
Doch niets hielp. Desalniettemin is toen
Rusland aanstonds tot algeheele mobilisatie
2)
Minder dan de burger aan nieuwen geeste
lijken invloed blootgesteld, zal de soldaat licht
de indrukken, die hem aanvankelijk, dikwijls
met tegenzin, tot soldaat hebben gemaakt,
stevig vast houden en zelfs verdiepen. Hij is
als een steen, die in weerwil van voortdu
rende wrijving, den vorm bewaart, die oor
spronkelijk in het vuur van een vulkanische
uitbarsting is ontstaan. Hoe dikwijls keert
hij niet, in schier onverdragelijkc afmatting
of over zijn eigen daden ontzet, om steun en
troost naar die denkbeelden terug„Het is
bet waard, want„Het is vreeslijk,
maar ik hoef me niet te verafschuwen, want.
Wij zien dingen, die gij u alleen kunt ver
beelden. Wij worden gesterkt door overwe
gingen die gij hebt laten varen. Onze geest
verschilt van den uwen, zoowel omdat hij
meer aan verandering is blootgesteld als omdat
hij minder veranderlijk is. Terwijl gij
vergeef me als ik ruw ben uw geloof hebt
prijsgegeven met het zenuwachtige gemak van
een Tudor ambtenaar, is onze achtergrond
dezelfde gebleven, al is onze voorgrond anders
geworden. Het is de achtergrond van Au
gustus tot November 1914. Wij zijn uw
schimmen.
Het kontrast openbaart zich niet minder in
kleine dan in groote dingen. Het vertoont
overgegaan, en van uit Londen heeft men
dit niet gestuit. Zoo kwam te Berlijn het
bericht in, dat Rusland zich met alle kracht
opmaakte, niet enkel om morgen den dag
reeds Oostenrijk aan te vallen, maar om
tegelijk Koningsbergen en Oost-Pruisen te
bestormen.
In die grensprovincie is Pruissen dan ook
den dag daarop reeds overvallen, en zóó
overvallen, dat nu nog de schade in dit gewest
niet geheel kon hersteld worden.
Lord Grey heeft derhalve met zich op
Lokal Anzeiger te beroepen, zich zelf in
vingers gesneden.
In den diplomatieken beker is ons nu klare
wijn ingeschonken.
De Historie is nu als getuige opgetreden,
en op Rusland rust de schuld.
We zeggen dit niet om Oostenrijk geheel
vrij te pleiten.
Gelijk we van meet af constateerden, bad
Oostenrijk te Belgrado met minder overhaasting
kunnen optreden.
Doch dit beklonk het geding niet.
Petrograd gaf het stormsignaal.
de
de
GESCHOTEN OP IJMUIDER TREILERS.
Uit IJmuiden meldt men:
Gisterenmorgen te half twaalf heeft een
Duitsche duikboot in het gezicht van de Neder-
landsche kust tusschen Kijkduin en het eiland
Texel, op eenigen afstand van een Nederland-
scheu kruiser en een aantal Nederlandsclie
torpedobooten, buiten het territoriale gebied,
eenige schoten gelost op thuis stoomende
IJmuider stoomtreilers, die alle de natievlag-
gen voerden. Enkele schoten gingen op zeer
die
geringen afstand voorbij een der treilers,
zich haastte een boot uit te zetten. Toen
men zich met roepen verstaanbaar kon maken
en riep, dat het een Hollandsch schip was,
kon de scheepsboot naar de treiler terug-
keeren. Behalve de gewone nationale vlag,
voerden alle treilers ook een ijzeren driekleurige
vlag.
DE KONINGIN-REGENTES.
Naar wordt vernomen, behoorden tot hen,
die bij het opbrengen van de Koningin-Regentes
der Maatschappij Zeeland zijn aangehouden,
de koeriers der gezantschappen te 's Graven-
zich evenzeer in de manier, waarop gij u de
gebeurtenissen van den oorlog voor oogen
stelt en u de plichten en stemmingen van uw
soldaten verklaart, als in uw opvatting van
de beginselen, waarvoor wij vechten, en van
de soort harmonie, nationaal en supernationaal,
waarin de wereld weer in evenwicht kan
komen. Maar ik heb ongelijk, van kleine en
groote dingen te spreken. Een heldere blik
en een gevoelig oordeel zijn geen dingen, die
men zoo aanstonds verkrijgt. De vatbaarheid
van de menschen, om die tot hun beschikking
te hebben, wanneer zij ze het noodigst hebben,
hangt af van den ernst, waarmede zij zich
gewend hebben, naderbij gelegen en hun meer
vertrouwde dingen te beschouwen. Daarom
kan ik niet als van weinig belang het beeld,
dat gij u van den oorlog maakt, en de stemming,
waarin gij dat kunstwerk beziet, op zij schuiven.
Ze zijn een aanwijzing van den geest, waarin
gij de vraagstukken van den vrede zult aan
vatten. De oorlog staat u aldoor voor oogen.
Gij leest en praat er over, ik zou zeggen meer
dan over iets anders. Gij verlangt er naar,
een betrouwbaar relaas te krijgen, niet van
de strategie of van andere dingen die lerecht
verborgen worden gehouden, maar van zijn
dagelijksche loop en kleur, de plichten en
moeilijkheden, de gevaren en ontberingen, het
gezwoeg en de rust nu en dan, die liet leven
van den soldaat aan het front uitmaken. Gij
zoudt in zijn innerlijk leven willen treden,
zoover menschelijke wezens daarin kunnen
treden, om te weten, wat hij vindt van de
taak, die hem wordt opgelegd, hoe hij zijn
verhouding tot den vijand en tot u opvat, uit
welke bronnen hij zijn aanmoediging en troost
liage van
De koerier der
Engeland en van België.
Amcrikaansche legatie,
die
ook aan boord werd aangetroffen, is weder
vrijgelaten.
DE „KONINGIN REGENTES".
In den Haag is bericht ontvangen, dat do
„Koningin Regentes" Zeebrugge verlaten heeft
koersende om de West.
Bij informatie bij de directie van de Maat
schappij Zeeland deelde men aan dejMidd. Crt
mee dat b e t w ij f e 1 d werd of de „Konin
gin Regentes" werkelijk is vrijgelaten. Men
achte het daar niet uitgesloten dat
het schip slechts naar een andere
plaats werd gebracht.
DE STEENKOLENNOOI).
Ten einde zooveel mogelijk te voorzien in
den steenkolennood, is door den Opperbevel
hebber opgave gevraagd van militairen, die
van beroep mijnwerker zijn, ten einde hen
werkzaam te kunnen stellen in de Staats
mijnen, om zoodoende de Nederlandsche steen-
kolenproductie zooveel mogelijk te verhoogen.
Volgens het ^Tbld. zal de Min. van Landbouw
een circulaire aan de gemeentebesturen ver
zenden met het verzoek om bij het publiek
aan te dringen op liet in acht nemen van de
grootst mogelijke zuinigheid bij het steenkolen-
verbruik en die zuinigheid ook zelf te betrach
ten. Als middel om deze in de band te
werken, geeft de Minister zelfs in overweging
niet terug te deinzen voor verhooging van den
gasprijs.
DE OORLOG.
Westelijk Front.
Engelsch succes.
PARIJS. (Havas). Na de schoone over
winning van de Engelschen strekt zich liet
Engelsclie front in een rechte lijn uit van een
punt, ten Zuiden van Grandcourt naar een
punt ten Zuiden van Hebuterne. Ze nadert
de grens van de departementen van de Somme
en Pas-de-Calais. De geallieerden hebben nu
Grandcourt, Miraumont en de schildwachten
de schansen van West-Bapaume onder
Twee sterke Duitsche steunpunten,
Serre in het Noorden en Grandcourt in liet
Zuiden, zijn nu gescheiden en loopen gevaar
put. Gij zoudt die dingen willen weten; wij
willen wel, dat gij ze wist. Maar tusschen u
en ons hangt er een gordijn. Gij hebt het
grootendeels, onbewust, zelf gemaakt. Het is
niet iets negatiefs, maar iets positiefs. Het
is niet geestelijk, maar zedelijk. Het is geen
onkunde (ik zou er anders niet van spreken).
Het is onwaarheid. Ik lees uw kranten en
luister naar uw gesprekken, en ik zie duidelijk,
dat gij u van den oorlog een beeld hebt ver
kiezen te scheppen, niet zooals hij is, maar
van een soort die schilderachtig is en daarom
uw lust in iets nieuws, in opwinding, in ge
makkelijke bewondering vleit, zonder het u
met hevige ontroering lastig te maken. Gij
hebt, verkozen, zeg ik, u een beeld te scheppen,
omdat gij niet van de waarheid houdt, haar
niet kunt verdragen; omdat gij bang zijt voor
wat er met uw ziel zou gebeuren, als gij haar
blootstelde aan de onberekenbaarheid en de
tegenspraak, den twijfel en de verbijstcrin
die onder het oppervlak der dingen liggen.
Gij wordt niet misleid over de feiten, want
feiten van deze orde zijn geen oflïcieele leugen
waard. Gij wordt misleid over de werkelijk
heid. En wat dat betreft, is bet u, naar liet
schijnt, wel toebetrouwd, u zelf „motu proprio
et mera voluntate" voor te liegen.
Misschien is dit oordeel hard. Hoewel,
wanneer ik de beschrijvingen van den oorlog
lees, die eiken dag in uw pers worden ge
geven, geloof ik het niet. In sommige zie ik
trekken die ik herken als niet in strijd met
het leven. Maar de algemeene indruk, die er
in wordt gegeven, is tragisch valsch. Ik kan
u vergeven, dat gij den oorlog voorstelt als
een schouwspel in plaats van als een bestaans
van
omsingeld te worden. In de streek van
Grandcourt zijn de Engelschen drie kilometer
vooruit gekomen.
Volgens de Petit Parisien is liet aantal
Duitsche gevangenen 6000. Al de verliezen
de Engelschen bedragen niet zooveel.
De verliezen der Duitschers worden op
15,000 geschat. De'meeste gevangenen zijn
Sileziërs en Pomtneranen van 25 tot 40 jaar.
De bladen geven hun levendige voldoening
over het behaalde succes te kennen en zien
er een waarborg in van belangrijker over
winningen in de toekomst. Het offensief der
geallieerden neemt in kracht toe, zeggen ze,
en het verweer van den vijand verslapt.
Duitsche beschouwing.
De Lokal Anzeiger verneemt uit het groote
hoofdkwartier: Sedert den laatsten grooten
dag van 5 November, hadder. de Engelschen,
behoudens kleine aanvallen en patrouillege-
vechten, zich rustig gehouden. Er is echter
nooit aan getwijfeld dat deze rust evenals
alle tusschenpoozen van den Sommoslag een
inleiding tot een voortgezet offensief betee-
kende. De nieuwe aanval heeft dan ook op
den 13en plaats gehad in een streek waar
sedert den len Juli geen aanval in grooten
stijl door de Engelschen werd ondernomen.
Hun in den laatsten tijd versterkt artillerie
vuur zoomede gasaanvallen en patrouillege
vechten Maren niet onopgemerkt gebleven.
Onze vooruitspringende stelling, welke natuur
lijk een bizonder gevaar opleverde, daar ze
van twee kanten door de tegenstanders omvat
kon worden, is door de Engelschen op den
13en aangevallen. Zij werkten met al de
macht van hun hier opgehoopt materiaal en
bewerkten onze voorste stellingen uit beide
richten met geschut van het zwaarste kaliber.
Het vuur steeg steeds tot meer lievigheid,
terwijl tusschendoor met gas werd gewerkt.
Ten slotte ging de vijand tot den storm
aanval over aan weerkanten van de Ancre
over eeu zeer breep .front, dat uaar 't Noorden
tot in den omtrek van Hébuterne reikte en
naar 't Oosten zich uitstrekte van de Ancre
Grandecourt. De aanval was bijzonder hevig
en er werd geen menschenmateriaal gespaard.
Onze mannen verdedigden hun stellingen,
ofschoon deze door het overmachtig materiaal
deerlijk waaren stukgeschoten, met de grootste
verbittering. Ten noorden van den straatweg
vorm, want ik vermoed, dat hij den corres
pondent, die op een dag van vertooning naar
een waarnemingspost is geleid, als een schouw
spel moet voorkomen. Maar de voorstelling
van de menschelijke wezens, die er bij be
trekken zijn, is onvergeeflijk. Er is een soort
conventioneele soldaat uitgevonden, wiens ge
voelens en meeningen die zijn, welke gij het
gemakkelijkst met uw koffie en marmelade in
u kunt opnemen. En deze „Tommy" is een
tegelijk belachelijk en weerzinwekkend schep
sel. Hij wordt voorgesteld als on veranderlijk
„blijmoedig", als genietende van de „opwin
ding" van dezen oorlog, als er „sport" (ge
noegen) in vindende, andere menschen te
dooden, als „Duitschers uit holen jagende
gelijk een terrier op ratten jaagt", als de ge
vangenen van zijn boog en speer met, vrien
delijkheid overstelpende. Deze laatste bizon-
derheid is trouw naar de natuur gevolgd,
maar de nadruk, die gij er op legt, is zoowel
dom als bcleedigend. Verwacht gij soms van
ons, dat wij ze zullen slaan of ze uithongeren
Begrijpt gij niet, dat wij die mannen, die
tegenover ons in do modder hebben gezeten,
beschouwen als de slachtoffers van dezelfde
ramp als wij, als onze makkers in de ellende,
in waarheid meer dan gij het zijt? Denkt gij,
dat wij zijn als sommigen uwer en op het
hoofd van eiken rampzaligen tegenstandei de
verontwaardiging stapelen, die voor de boos
heid van een regeering, een maatschappelijk
stelsel, of als gij wilt van een natie
wordt gevoeld?
(Slot volgt.)
Inzending van advertentiën vóór
uren op den dag der uitgave.
in
vuur.