Antirevolutionair
voor
nieuws- en Advertentieblad
Zeeland.
Uit de Pers.
FEUILLETON.
Tweede Kamer.
Binnenland.
No. 1380.
Woensdag 15 November 1916.
I4e Jaargang.
abonnement
Een Engelsch soldaat
over den oorlog.
Per drie maanden binnen T er Neuzen 1
per post: voor Nederland ƒ1,10.
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars,
teuren en Brievengaarders.
Franco
Postdirec-
Dit blad verschijnt Dinsdag» en Vrijdagavond,
uitgezonderd op Feestdagen,
bij den Uitgever D. H. L1TT00» Az. te TER NEUZEN.
ADVERTENTIEN:
Van 1-4 regels 0,40. Voor eiken regel meer ƒ0,10,
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde adver»
tentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend.
Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
BEZURUEN BIJ UEN
Alle stukken, voor de Redactie van
dit blad bestemd, te adresseeren
„Aan de Redactie van Luctor et Emergo
te Ter Neuzen."
Aanname van Advertentiën tot 1 uur op
den dag der uitgave.
V Waarborgen
„Waarborgen, waarborgen 1"
Anders boort men met uit den mond
palstaanders voor de openbare school.
Wel te verstaan, zij eischen geen zaal
borgen, dat de openbare school op peil blijlt.
Die is op peil
Maar dat bijzonder onderwijs moet op peil
komen.
En daarom: waarborgen!
Welke?
De heeren zitten telkens met het antwoord
VeZouehet inderdaad niet beter zijn, indien
ze zich eens beijverden, de openbare school
wat op peil te houden
We vestigen, in verband met het lawaai,
dat sommige frontmakers thans weer maken,
de aandacht op het volgende „ingezonden
van den Heer R. Huizinga te Groningen, dat
we aantroffen in „De Nederlander.'
Ons land telt ongeveer anderhalf maal
zooveel openbare als bijzondere scholen.
Wanneer dus het aantal scholen, waar de
moderne talen worden onderwezen bij de
bijzondere het deel was van dat der open
bare, dan zou liet gelijk staan Doch zoo is
het niet. Integendeel. Nu reeds is het aantal
bijzondere scholen van dien aard dat der
openbare te boven gaande.
Er zijn thans 635 bijz. scholen in ons land,
waar Fransch wordt onderwezen, tegenover
611 openbare; 422 bijzondere scholen waar
Duitsch wordt onderwezen tegeuover 341
openbare, 343 bijz. scholen waar Engelsch
wordt onderwezen tegen 201 openbare, 274
bijz. scholen waar Algemeene Geschiedenis
wordt onderwezen tegenover 246 openbare,
301 bijz. scholen waar wiskunde wordt onder
wezen tegenover 273 openbare, 4 bijz. scholen,
waar Tuinbouw wordt onderwezen, tegenover
3 openbare, 159 bijz. scholen, waar les gegeven
wordt in de Fraaie Handwerken tegen 101
openbare.
Alleen voor onderwijs in handteekenen en
gymnastiek is liet aantal openbarejgrooter
dan het aantal bijzondere. Dit behoeft ons
natuurlijk met het oog op de duurte van
lokalen 'en leermiddelen niet te ve™dti-em
Deze ciifers toonen ons onweerlegbaar
hoe het Christelijk volksdeel ijvert voor op
voering van het peil van ons onderwijs.
We hebben hier niets aan toe te voegen.
Deze cijfers spreken duidelijke taal.
Onderstaand is een door de N. R. C. be
zorgde vertaling uit het Engelsch weekblad
„The Nation."
Het is erg prettig, weer in mijn land te zijn.
Maar ben ik wel in mijn land Het komt
voor, dat ik me als een vreemdeling voel
onder menschen, wier bedoelingen welwillend
zijn, maar wier manier van de dingen te bezien
ik niet geheel begrijp noch volkomen goedkeur.
Ik verzamel indrukken, beproef mijn kracht
aan haastige en onbevredigende samenvattin
gen teneinde de onverzadelijke nieuwsgierigheid
te bevredigen van de menschen met wie ik
mij wie ik mij werkelijk thuis voel, liet Enge
land dat geen eiland en geen keizerrijk is,
maar een natte, dichtbevolkte dijk, die zich
uitstrekt van Vlaanderen tot de Somme. En
dan, juist als mijn potlood op liet papier staat,
zie ili in hoe hopeloos liet is. Ik heb gezeten
aan de voeten van een wijsgeer, die dacht
een gemeenschappelijken geestelijken bodem
tusschen hem en een Indischen vriend te
hebben gevonden, tot deze zijn standpunt met
•een hypothese trachtte te verklaren. „Laten
we onderstellen", zei hij, „dat liet God behaagde
de gedaante van een olifant aan te nemen.
Met de concrete vreemdheid van die Oostersclie
Illusie.
„De Rotterdammer" driestart:
De socialistische toekomststaat.
Een tijdlang heeft de bestrijding van liet
socialisme haar kracht gezocht in de kritiek
op de voortreffelijkheid en het bewijs van
onmogelijkheid van den socialistische toekomst-
Denkt, maar aan de uitgebreide debatten,
die zich groepeerden om de informatie, die
Dr Bachem in den Duitsclien Rijksdag stelde
Februari 1893, toen hij vroeg naar Grundmss,
Aufriss, Durchsnitt und Quaersnitt des socia-
listischen Staates", „grondbouw, opbouw,
doorsnede en dwarssnede van den sociahsti-
schen staat".
Ongetwijfeld ligt in deze bestrijding iets
rechtvaardies. i
Wie met niets-sparende kritiek de bestaande
orde aanvalt, heeft den plicht aan te geven
in groote lijnen wat daarvoor in de plaats
zal komen en kan met negatief afbreken met
volstaan. r
Ten dezen opzichte nu is liet socialisme
smadelijk in gebreke gebleven en voor geen
der hoofdvragen, die „op den dag na de
revolutie" rijzen zullen, heeft liet het verlos
sende woord gesproken
Dichters hebben getracht in schitterend
koloriet den blijden heilstaat al te malen
Rebel heeft in vroegere jaren in zijn De
vrourv en het socialisme eene reeks onvrucht
bare fantasiën over den socialistischen toe
komststaat ten beste gegeven maar serieus
werk is niet geleverd.
Al schuilt dus in deze kritiek op liet socia
lisme een element van waarheid, toch mag
de bestrijding niet hierin haar kracht zoeken.
En zulks om tweeërlei reden.
Ten eerste wijl inderdaad eerst als na het
beeldspraak worstelde mijn leermeester ver
geefs: de diepte van den afgrond die hen
scheidde werd geopenbaard door de biug.
Ongeveer dezelfde moeilijkheid geeft mij
last. Als wij van gedachten wisselen, neemt
een uwer iets als mogelijk of waarschijnlijk
aan, dat ons ongerijmd toeschijnt, of schuift
ter zijde, als te nietig om er over te spreken,
wat óns als van het hoogste gewicht lijkt. Gij
spreekt luchtig, gij neemt aan dat wij luchtig
zullen spreken van dingen, ontroeringen, stem
mingen, betrekkingen tusschen menschen en
zaken, die voor ons plechtig of verschrikkelijk
zijn. Gij schijnt u te schamen, alsof ze van
zwakheid getuigen, over denkbeelden, die ons
naar Frankrijk dreven en waarvoor duizenden
zonen en beminden zijn gestorven. Gij be
rekent de voordeelen, die er van „den oorlog
na den oorlog" zijn te halen, alsof de onuit
sprekelijke ellende van de Somme een post
in een 'handelsonderneming is. Gij geeft ons
het gevoel, dat het land, waarin we zijn terug
gekeerd, niet het land is, waarvoor we uit
togen om te vechten! En uw stilzwijgen over
de° tastbare fysieke werkelijkheid van den
oorlog Uw onwetendheid ten opzichte van de
gevoelens van uw betrekkingen dienaangaande
Toch geloof ik niet, dat ik gek ben, want
ik merk, dat andere soldaten ongeveer dezelfde
ondervinding hebben als ik. Niet dat ik er
aanspraak op maak, uit naam van het leger
te spreken Ik laat dat ozer aan de officieren,
die op geregelde tijden naar liet Parlement
terugkeeren en het meedeelen, dat de mannen
aan het front dit verlangen en bezwaar hebben
voleindigd maatschappelijk ontwikkelingsproces
de socialistische dageraad zal gloren, het
oogenblik is aangebroken voor eene regeling
in overeenstemming met de eischen des tijds,
die nu nog niet zijn te voorzien.
Maar vooral omdat dat toekomstbeeld van
de socialisten zelf zoo ontzettend is verflauwd.
Van dien nieuwen staat van zaken, waarin
de particuliere eigendom zal zijn opgeheven
en de gemeenschapsvoortbrenging en verdee
ling zal leiden, spreken zij liefst niet meoi"-
Afschaffing van het loonstelsel is een holle
klank zegt Bernstein.
Voor mij is de beweging alles, het einddoel
nietstijdelijke hervormingen boven alles -
aldus roept hij uit.
Zoo wordt dan de band tusschen socialis
tische beweging en een nieuwe socialistische
maatschappij, zonder particulier eigendom, al
losser en losser.
Het is niet langer het bezielend ideaal, dat
op alle actie beslag legt en allen vereent.
En wie dan ook zijn hoofdaanval richt tegen
de socialistische voortbrengingswijze, zoekt
het zwaartepunt van den strijd daar, waar
liet niet gevonden wordt.
A r t. 80.
Een voorstel tot verlaging van den Ieeftijds-
grens (van 23 op 21 jaar) door den 'ieel
Troelstra ingediend, werd verworpen. Stem
plicht werd aangenomen, na bestrijding door
den heer Beumer.
De vijf miuisterieele motieven aldus „Ue
Standaard" in zijn Kameroverzicht, zijn de
volgende le stemplicht maakt een einde aan
de verkeerde verkiezingspraktijken en aan
moreelen of immoreelen dwang 2e stemplicht
werkt opvoedend 3e. wat in liet volk leeft
moet in de volksvertegenwoordiging tot uiting
komen (blijkbaar ook, wat politiek niet mee-
leeft!)-, 4e de politieke partijen moeten be
schermd worden tegen de lakschheid barer
leden (wat gaat dat de Regeering aan oe.
zonder stemplicht is vrouwenkiesrecht met
behoorlijk doorvoerbaar, 's Ministers conclusie
was, dat het amendement-Schaper om den
stemplichtfacutatief te stellen en het amen-
dement-Beumer (Mendels) om hem tc schrappen
moesten worden ontraden. Dit laatste amen
dement werd, om de stemming te sparen,
ingetrokken en het eerste werd met 53 tegen
25 stemmen verworpen.
tegen dat. Ik zeg „wij", omdat ik het moeilijk
vind, meeningen, die ik zelf heb gevormd, te
scheiden van meeningen, die de mannen met
wie ik heb omgegaan voor mij hebben ge
vormd, in de vluchtige gesprekken gevoerd
als het in de loopgraven een slappe tijd was,
of in de opmerkingen, die er bij het eten
werden gemaakt, als de bladen waren aange
komen met Geoige's laatste rhapsodic over
,de vroolijkc Tommy's met den glans van den
veldslag in de oogeii," of de honderdste vari
atie van den militairen medewerker van de
Times op het thema, dat de krijgskunst hierin
bestaat, meer mannen van den vijand te dooden
dan hij er van u doodt, zoodat, wat de ver
liezen ook mogen zijn aangename leer
de numeriek sterkte partij het altijd, als het
ware met één wicket kan winnen. Wij plachten
dan tc vloeken en lachend te zeggen„Och,
het zijn alleen maar de kranten. De menschen
thuis kunnen niet zoo wezen.' Maar na eenige
maanden in Engeland te zijn geweest, ben ik
tot de slotsom gekomen, dat uw kranten u
niet zoo onbarmharig karikatuseeren als wij
denken. Neen, de waarheid is, dat we uit
elkaar zijn gedreven. Wij hebben geslaald
voor Rachel, maar het lijkt wel of wij moeten
leven met Lea.
We zijn uit elkaar gedreven, ten deele omdat
wij zijn veranderd en gij niet, ten anderen,
en dit in de belangrijkste opzichten, omdat
wij niet zijn veranderd en gij wel. Zoo'n klove
tusschen do burgers die burgers blijven en de
burgers die soldaten worden is natuurlijk niets
nieuws. Het is zoowel in de Amerikaansche
K AMER VERKIEZING EN
De officieele candidaatstelling voor de ver
kiezing van een lid der Tweede Kamer in het
district Haarlemmermeer ter voorziening m
de vacature ontstaan door de verkiezing van
den heer Van Wichen tot lid van de Eerste
Kamer, is bepaald op Dinsdag 21 November,
de eventueele stemming op rijdag 1 Decem
ber en de eventueele herstemming op Vrijdag
15 December.
De candidaatstelling in het kiesdistrict 1 iel,
ter voorziening in de vacature ontstaan door
het overlijden van den heer lydeman, is
bepaald op Dinsdag 28 November en de even
tueele stemming en herstemming op resp. t
en 14 December.
ONZE HANDEL MET ENGELAND.
Reuter seint uit Londen
Naar Reuter's agentschap verneemt, is er
een handelsovereenkomst tot stand gekomen
tusschen de Britsclie regeering en het Neder-
landsche uitvoerbureau voor den landbouw,
waarvan de heer Linthorst Homan voorzitter
is. Door dit vergelijk, dat enkele dagen
1 geleden te Londen geteekend werd lieeft het
Vereenigd Koninkrijk de zekerheid, dat het
regelmatig en in veel grooter hoeveelheid dan
tot dusver de Nederlandsche landbouwvoort-
brengselen ontvangt. Men hoopt, dat dien
tengevolge de handel van Nederland met
Groot-Britauuië minstens weder den omvang
zal aannemen, dien hij vóór den oorlog bezat.
De Nederlanders hebben hun warme verlangen
uitgesproken om den kostbaren afzet, dien zij
in dit land voor Nederlandsche producten
vóór den oorlog hadden, in allen deele te
behouden. Dit heeft zonder twijfel tot het
afsluiten van de nieuwe overeenkomst voor
namelijk den stoot gegeven. De langdurige
onderhandelingen, die aan de schikking voorat
mimen, zijn in den meest vriendschappelijken
zin°gevoerd, ofschoon enkele van de neteligste
geschilpunten eerst op het laatste oogenblik
geregeld werden.
KOSTEN VAN MOND- EN KLAIWZEER.
Een wetsontwerp is ingediend, strekkende
tot verhooging van het 10e hoofdstuk der
Staatsbegrooting voor 1915 met f8.283.000,
met welke som de oorspronkelijke raming ter
besteding van de in dat jaar heerschende
mmjd- en klauwzeerepedenne is overtrolten.
als in de Engelsche burgeroorlogen voorge
komen Het was zeer kenbaar in de Fransehe
legers van 1793 tot 1909 of 1810, waarin de
Revolutie bleef leven als een betoovering. die
de mannen den dood in dreef lang nadat ze
in Parijs een verfoeisel of een rariteit was
«eworden. En altijd schijnt hot iets als de
schok van ccn onverwachte ontdekking tc
hebben gebracht aan lien, die, niet hetzelfde
leven van gemeenschappelijke inspanning en
ontbering gedragen hebbende, vergeten, dat
de onvoorwaardelijke gehoorzaamheid, waarop
de soldaten worden geoefend, geen gehoor
zaamheid aan gangbare meeningen is en dat
liet ontbreken van gelegenheid tot gedachte
wisseling en ontboezeming, evenals de een
zaamheid, er toe leidt, zoowel nieuwe indrukken
als reeds gevormde denkgewoonten te ver
sterken. De tegenstelling tusschen het leven,
dat de mannen hebben verlaten, en de onge
wone plichten, die hun worden opgelegd, brengt
in de geesten, met uitzondering alleen van die
het minst- ontvankelijk zijn, een gisting teweeg,
die niet minder krachtig is, wijl zij dikwijls
half onbewust is. Vooral wanneer, gelijk ui
dezen oorlog is gebeurd, de mannen niet de
wapenen hebben opgenomen als hun beroep
of door de wet er toe gedwongen, maar onder
den invloed van een ontroering of een beginsel,
zijn zij geneigd, door het denkbeeld, dat heil
heeft 'nagedreven dienst te nemen, nog te
worden beheerscht lang nadat het onder de
burgerij heeft jilaats gemaakt voor een nieuwig
heid, die meer in den smaak valt.
(Wordt vervolgd).
o <1 (To tl v o
Inzending van advertentiën vóór uren op den dag der uitgave
i)
Stcl&t.
1IUACI1 uurt iii"ö^ii r. D T i 1 1 4