Antirevolutionair voor nieuws- en Advertentieblad Zeeland. Uit de Pers. FEUILLETON. Tweede Kamer. Binnenland. No. 1380. Woensdag 15 November 1916. I4e Jaargang. abonnement Een Engelsch soldaat over den oorlog. Per drie maanden binnen T er Neuzen 1 per post: voor Nederland ƒ1,10. Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars, teuren en Brievengaarders. Franco Postdirec- Dit blad verschijnt Dinsdag» en Vrijdagavond, uitgezonderd op Feestdagen, bij den Uitgever D. H. L1TT00» Az. te TER NEUZEN. ADVERTENTIEN: Van 1-4 regels 0,40. Voor eiken regel meer ƒ0,10, Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde adver» tentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend. BEZURUEN BIJ UEN Alle stukken, voor de Redactie van dit blad bestemd, te adresseeren „Aan de Redactie van Luctor et Emergo te Ter Neuzen." Aanname van Advertentiën tot 1 uur op den dag der uitgave. V Waarborgen „Waarborgen, waarborgen 1" Anders boort men met uit den mond palstaanders voor de openbare school. Wel te verstaan, zij eischen geen zaal borgen, dat de openbare school op peil blijlt. Die is op peil Maar dat bijzonder onderwijs moet op peil komen. En daarom: waarborgen! Welke? De heeren zitten telkens met het antwoord VeZouehet inderdaad niet beter zijn, indien ze zich eens beijverden, de openbare school wat op peil te houden We vestigen, in verband met het lawaai, dat sommige frontmakers thans weer maken, de aandacht op het volgende „ingezonden van den Heer R. Huizinga te Groningen, dat we aantroffen in „De Nederlander.' Ons land telt ongeveer anderhalf maal zooveel openbare als bijzondere scholen. Wanneer dus het aantal scholen, waar de moderne talen worden onderwezen bij de bijzondere het deel was van dat der open bare, dan zou liet gelijk staan Doch zoo is het niet. Integendeel. Nu reeds is het aantal bijzondere scholen van dien aard dat der openbare te boven gaande. Er zijn thans 635 bijz. scholen in ons land, waar Fransch wordt onderwezen, tegenover 611 openbare; 422 bijzondere scholen waar Duitsch wordt onderwezen tegeuover 341 openbare, 343 bijz. scholen waar Engelsch wordt onderwezen tegen 201 openbare, 274 bijz. scholen waar Algemeene Geschiedenis wordt onderwezen tegenover 246 openbare, 301 bijz. scholen waar wiskunde wordt onder wezen tegenover 273 openbare, 4 bijz. scholen, waar Tuinbouw wordt onderwezen, tegenover 3 openbare, 159 bijz. scholen, waar les gegeven wordt in de Fraaie Handwerken tegen 101 openbare. Alleen voor onderwijs in handteekenen en gymnastiek is liet aantal openbarejgrooter dan het aantal bijzondere. Dit behoeft ons natuurlijk met het oog op de duurte van lokalen 'en leermiddelen niet te ve™dti-em Deze ciifers toonen ons onweerlegbaar hoe het Christelijk volksdeel ijvert voor op voering van het peil van ons onderwijs. We hebben hier niets aan toe te voegen. Deze cijfers spreken duidelijke taal. Onderstaand is een door de N. R. C. be zorgde vertaling uit het Engelsch weekblad „The Nation." Het is erg prettig, weer in mijn land te zijn. Maar ben ik wel in mijn land Het komt voor, dat ik me als een vreemdeling voel onder menschen, wier bedoelingen welwillend zijn, maar wier manier van de dingen te bezien ik niet geheel begrijp noch volkomen goedkeur. Ik verzamel indrukken, beproef mijn kracht aan haastige en onbevredigende samenvattin gen teneinde de onverzadelijke nieuwsgierigheid te bevredigen van de menschen met wie ik mij wie ik mij werkelijk thuis voel, liet Enge land dat geen eiland en geen keizerrijk is, maar een natte, dichtbevolkte dijk, die zich uitstrekt van Vlaanderen tot de Somme. En dan, juist als mijn potlood op liet papier staat, zie ili in hoe hopeloos liet is. Ik heb gezeten aan de voeten van een wijsgeer, die dacht een gemeenschappelijken geestelijken bodem tusschen hem en een Indischen vriend te hebben gevonden, tot deze zijn standpunt met •een hypothese trachtte te verklaren. „Laten we onderstellen", zei hij, „dat liet God behaagde de gedaante van een olifant aan te nemen. Met de concrete vreemdheid van die Oostersclie Illusie. „De Rotterdammer" driestart: De socialistische toekomststaat. Een tijdlang heeft de bestrijding van liet socialisme haar kracht gezocht in de kritiek op de voortreffelijkheid en het bewijs van onmogelijkheid van den socialistische toekomst- Denkt, maar aan de uitgebreide debatten, die zich groepeerden om de informatie, die Dr Bachem in den Duitsclien Rijksdag stelde Februari 1893, toen hij vroeg naar Grundmss, Aufriss, Durchsnitt und Quaersnitt des socia- listischen Staates", „grondbouw, opbouw, doorsnede en dwarssnede van den sociahsti- schen staat". Ongetwijfeld ligt in deze bestrijding iets rechtvaardies. i Wie met niets-sparende kritiek de bestaande orde aanvalt, heeft den plicht aan te geven in groote lijnen wat daarvoor in de plaats zal komen en kan met negatief afbreken met volstaan. r Ten dezen opzichte nu is liet socialisme smadelijk in gebreke gebleven en voor geen der hoofdvragen, die „op den dag na de revolutie" rijzen zullen, heeft liet het verlos sende woord gesproken Dichters hebben getracht in schitterend koloriet den blijden heilstaat al te malen Rebel heeft in vroegere jaren in zijn De vrourv en het socialisme eene reeks onvrucht bare fantasiën over den socialistischen toe komststaat ten beste gegeven maar serieus werk is niet geleverd. Al schuilt dus in deze kritiek op liet socia lisme een element van waarheid, toch mag de bestrijding niet hierin haar kracht zoeken. En zulks om tweeërlei reden. Ten eerste wijl inderdaad eerst als na het beeldspraak worstelde mijn leermeester ver geefs: de diepte van den afgrond die hen scheidde werd geopenbaard door de biug. Ongeveer dezelfde moeilijkheid geeft mij last. Als wij van gedachten wisselen, neemt een uwer iets als mogelijk of waarschijnlijk aan, dat ons ongerijmd toeschijnt, of schuift ter zijde, als te nietig om er over te spreken, wat óns als van het hoogste gewicht lijkt. Gij spreekt luchtig, gij neemt aan dat wij luchtig zullen spreken van dingen, ontroeringen, stem mingen, betrekkingen tusschen menschen en zaken, die voor ons plechtig of verschrikkelijk zijn. Gij schijnt u te schamen, alsof ze van zwakheid getuigen, over denkbeelden, die ons naar Frankrijk dreven en waarvoor duizenden zonen en beminden zijn gestorven. Gij be rekent de voordeelen, die er van „den oorlog na den oorlog" zijn te halen, alsof de onuit sprekelijke ellende van de Somme een post in een 'handelsonderneming is. Gij geeft ons het gevoel, dat het land, waarin we zijn terug gekeerd, niet het land is, waarvoor we uit togen om te vechten! En uw stilzwijgen over de° tastbare fysieke werkelijkheid van den oorlog Uw onwetendheid ten opzichte van de gevoelens van uw betrekkingen dienaangaande Toch geloof ik niet, dat ik gek ben, want ik merk, dat andere soldaten ongeveer dezelfde ondervinding hebben als ik. Niet dat ik er aanspraak op maak, uit naam van het leger te spreken Ik laat dat ozer aan de officieren, die op geregelde tijden naar liet Parlement terugkeeren en het meedeelen, dat de mannen aan het front dit verlangen en bezwaar hebben voleindigd maatschappelijk ontwikkelingsproces de socialistische dageraad zal gloren, het oogenblik is aangebroken voor eene regeling in overeenstemming met de eischen des tijds, die nu nog niet zijn te voorzien. Maar vooral omdat dat toekomstbeeld van de socialisten zelf zoo ontzettend is verflauwd. Van dien nieuwen staat van zaken, waarin de particuliere eigendom zal zijn opgeheven en de gemeenschapsvoortbrenging en verdee ling zal leiden, spreken zij liefst niet meoi"- Afschaffing van het loonstelsel is een holle klank zegt Bernstein. Voor mij is de beweging alles, het einddoel nietstijdelijke hervormingen boven alles - aldus roept hij uit. Zoo wordt dan de band tusschen socialis tische beweging en een nieuwe socialistische maatschappij, zonder particulier eigendom, al losser en losser. Het is niet langer het bezielend ideaal, dat op alle actie beslag legt en allen vereent. En wie dan ook zijn hoofdaanval richt tegen de socialistische voortbrengingswijze, zoekt het zwaartepunt van den strijd daar, waar liet niet gevonden wordt. A r t. 80. Een voorstel tot verlaging van den Ieeftijds- grens (van 23 op 21 jaar) door den 'ieel Troelstra ingediend, werd verworpen. Stem plicht werd aangenomen, na bestrijding door den heer Beumer. De vijf miuisterieele motieven aldus „Ue Standaard" in zijn Kameroverzicht, zijn de volgende le stemplicht maakt een einde aan de verkeerde verkiezingspraktijken en aan moreelen of immoreelen dwang 2e stemplicht werkt opvoedend 3e. wat in liet volk leeft moet in de volksvertegenwoordiging tot uiting komen (blijkbaar ook, wat politiek niet mee- leeft!)-, 4e de politieke partijen moeten be schermd worden tegen de lakschheid barer leden (wat gaat dat de Regeering aan oe. zonder stemplicht is vrouwenkiesrecht met behoorlijk doorvoerbaar, 's Ministers conclusie was, dat het amendement-Schaper om den stemplichtfacutatief te stellen en het amen- dement-Beumer (Mendels) om hem tc schrappen moesten worden ontraden. Dit laatste amen dement werd, om de stemming te sparen, ingetrokken en het eerste werd met 53 tegen 25 stemmen verworpen. tegen dat. Ik zeg „wij", omdat ik het moeilijk vind, meeningen, die ik zelf heb gevormd, te scheiden van meeningen, die de mannen met wie ik heb omgegaan voor mij hebben ge vormd, in de vluchtige gesprekken gevoerd als het in de loopgraven een slappe tijd was, of in de opmerkingen, die er bij het eten werden gemaakt, als de bladen waren aange komen met Geoige's laatste rhapsodic over ,de vroolijkc Tommy's met den glans van den veldslag in de oogeii," of de honderdste vari atie van den militairen medewerker van de Times op het thema, dat de krijgskunst hierin bestaat, meer mannen van den vijand te dooden dan hij er van u doodt, zoodat, wat de ver liezen ook mogen zijn aangename leer de numeriek sterkte partij het altijd, als het ware met één wicket kan winnen. Wij plachten dan tc vloeken en lachend te zeggen„Och, het zijn alleen maar de kranten. De menschen thuis kunnen niet zoo wezen.' Maar na eenige maanden in Engeland te zijn geweest, ben ik tot de slotsom gekomen, dat uw kranten u niet zoo onbarmharig karikatuseeren als wij denken. Neen, de waarheid is, dat we uit elkaar zijn gedreven. Wij hebben geslaald voor Rachel, maar het lijkt wel of wij moeten leven met Lea. We zijn uit elkaar gedreven, ten deele omdat wij zijn veranderd en gij niet, ten anderen, en dit in de belangrijkste opzichten, omdat wij niet zijn veranderd en gij wel. Zoo'n klove tusschen do burgers die burgers blijven en de burgers die soldaten worden is natuurlijk niets nieuws. Het is zoowel in de Amerikaansche K AMER VERKIEZING EN De officieele candidaatstelling voor de ver kiezing van een lid der Tweede Kamer in het district Haarlemmermeer ter voorziening m de vacature ontstaan door de verkiezing van den heer Van Wichen tot lid van de Eerste Kamer, is bepaald op Dinsdag 21 November, de eventueele stemming op rijdag 1 Decem ber en de eventueele herstemming op Vrijdag 15 December. De candidaatstelling in het kiesdistrict 1 iel, ter voorziening in de vacature ontstaan door het overlijden van den heer lydeman, is bepaald op Dinsdag 28 November en de even tueele stemming en herstemming op resp. t en 14 December. ONZE HANDEL MET ENGELAND. Reuter seint uit Londen Naar Reuter's agentschap verneemt, is er een handelsovereenkomst tot stand gekomen tusschen de Britsclie regeering en het Neder- landsche uitvoerbureau voor den landbouw, waarvan de heer Linthorst Homan voorzitter is. Door dit vergelijk, dat enkele dagen 1 geleden te Londen geteekend werd lieeft het Vereenigd Koninkrijk de zekerheid, dat het regelmatig en in veel grooter hoeveelheid dan tot dusver de Nederlandsche landbouwvoort- brengselen ontvangt. Men hoopt, dat dien tengevolge de handel van Nederland met Groot-Britauuië minstens weder den omvang zal aannemen, dien hij vóór den oorlog bezat. De Nederlanders hebben hun warme verlangen uitgesproken om den kostbaren afzet, dien zij in dit land voor Nederlandsche producten vóór den oorlog hadden, in allen deele te behouden. Dit heeft zonder twijfel tot het afsluiten van de nieuwe overeenkomst voor namelijk den stoot gegeven. De langdurige onderhandelingen, die aan de schikking voorat mimen, zijn in den meest vriendschappelijken zin°gevoerd, ofschoon enkele van de neteligste geschilpunten eerst op het laatste oogenblik geregeld werden. KOSTEN VAN MOND- EN KLAIWZEER. Een wetsontwerp is ingediend, strekkende tot verhooging van het 10e hoofdstuk der Staatsbegrooting voor 1915 met f8.283.000, met welke som de oorspronkelijke raming ter besteding van de in dat jaar heerschende mmjd- en klauwzeerepedenne is overtrolten. als in de Engelsche burgeroorlogen voorge komen Het was zeer kenbaar in de Fransehe legers van 1793 tot 1909 of 1810, waarin de Revolutie bleef leven als een betoovering. die de mannen den dood in dreef lang nadat ze in Parijs een verfoeisel of een rariteit was «eworden. En altijd schijnt hot iets als de schok van ccn onverwachte ontdekking tc hebben gebracht aan lien, die, niet hetzelfde leven van gemeenschappelijke inspanning en ontbering gedragen hebbende, vergeten, dat de onvoorwaardelijke gehoorzaamheid, waarop de soldaten worden geoefend, geen gehoor zaamheid aan gangbare meeningen is en dat liet ontbreken van gelegenheid tot gedachte wisseling en ontboezeming, evenals de een zaamheid, er toe leidt, zoowel nieuwe indrukken als reeds gevormde denkgewoonten te ver sterken. De tegenstelling tusschen het leven, dat de mannen hebben verlaten, en de onge wone plichten, die hun worden opgelegd, brengt in de geesten, met uitzondering alleen van die het minst- ontvankelijk zijn, een gisting teweeg, die niet minder krachtig is, wijl zij dikwijls half onbewust is. Vooral wanneer, gelijk ui dezen oorlog is gebeurd, de mannen niet de wapenen hebben opgenomen als hun beroep of door de wet er toe gedwongen, maar onder den invloed van een ontroering of een beginsel, zijn zij geneigd, door het denkbeeld, dat heil heeft 'nagedreven dienst te nemen, nog te worden beheerscht lang nadat het onder de burgerij heeft jilaats gemaakt voor een nieuwig heid, die meer in den smaak valt. (Wordt vervolgd). o <1 (To tl v o Inzending van advertentiën vóór uren op den dag der uitgave i) Stcl&t. 1IUACI1 uurt iii"ö^ii r. D T i 1 1 4

Krantenbank Zeeland

Luctor et Emergo | 1916 | | pagina 1