Antirevolutionair
voor
nieuws- en Advertentieblad
Zeeland.
No. 1378.
Woensdag 8 November 1916.
I4e Jaargang.
FEUILLETON.
In de Dobroedsja.
Uit de Pers.
Binnenland.
ABONNEMENT:
Per drie maanden binnen Ier Neuzen ƒ1,-
per post: voor Nederland ƒ1,10.
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars,
teuren en Brievengaarders.
INGEZONDEN STUKKEN TE
Franco
Postdirec-
Dit blad verschijnt Dinsdag= en Vrijdagavond,
uitgezonderd op Feestdagen,
bij den Uitgever D. H. L1TT00U Az. te TER NEUZEN.
ADVERTENTIEN:
Van 1—4 regels ƒ0,40. Voor eiken regel meer ƒ0,10.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde adver^
tentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend.
Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
^^4^-l^fïir^SiiENTEN EN Ai>VERT£NTIËN TB BEZORGEN BU DBN UITGEVER.
Alle stukken, voor de Redactie van
dit blad bestemd, te adresseeren
„Aan de Redactie van Luctor et Emergo
te Ter Neuzen."
Aanname van Advertentiën tot 1 uur op
den dag der uitgave.
De Minister aan het woord.
De rede van minister Cort v. d. Linden is
er een geweest van groote beteekenis.
De stand der zaken teekent zich na lie
ministerieele duidelijker af.
Inzake het kiesrecht wijst de nnmster koit-
weg het gezinshoofdenkiesrecht af.
In de tweede plaats gaat het actieve \rou-
wenkeisrecht van de baan.
Ten opzichte hiervan sprak hij het„onaan
nemelijk" uit.
Een harde tegenslag voor de dames, die
dag aan dag voor den ingang van liet Kamer
gebouw met de kiesrechteischen op de borst
en plankjes onder de voeten, demonstreeren.
Wat liet onderwijs aangaat, de minister
staat vrijheid van onderwijs toe.
Echter zóó, dat niemand, bie ooit openbaar
onderwijs begeert voor zijn kinderen, daarvan
verstoken behoeft te zijn.
Daarom moet onverzwakt het beginsel wor
den gehandhaafd, dat overal van overheids
wege voldoeud openbaar onderwijs moetwoi
den gegeven.
Desnoods mag bepaald worden, dat die ge
legenheid moet worden gegegeven door een
school.
Een tegemoetkoming ddrhalve aan diegenen
van links, die de mogelijkheid duchten, dat
te eeniger tijd in sommige gemeenten geen
openbare school meer zou bestaan.
Ter anderer zijde kwam de minister ver
klaren, dat bij het cischen der zoogenaamde,
hoog opgevijzelde „waarborgen waaraan het
bijzonder onderwijs zon moeten voldoen om
steun te kunnen genieten, niet verder kan
gegaan, dan het stellen van deze waarborgen
a. goede opleiding van de onderwijzers en b.
toezicht van den Staat.
Van een verandering in het grondwetsar
tikel, teneinde de waarborgen voor de deug
delijkheid van bet bijzonder onderwijs te ver
scherpen, wil hij niet hooren. Hoogstens wil
hij zich beraden, om een toelichting, zeg een
autenthieke verklaring, er bij te voegen.
En wat de vraag van de anti-revolutionaire
kamerfractie aanbelangt, om in additioneele
artikelen het plan van bevrediging vast te
leggen, de minister wil hier niet van hooren.
Hij moest dat „beslist ontraden."
3)
Aan den Roemeensclien kant stonden nog
twee regimenten veldartillerie, twee batterijen
rijdende artillerie, twee batterijen zware hou
witsers, een regiment cavalerie, de trein en
eenige reserve-bataillous infanterie, alles uit
sluitend Roemeensche troepen uit de stelling
van Boekarest. Alle verhalen van een deel
nemen van Russische, en ook hier weer Ser
vische troepen aan deze expeditie zijn onwaar.
Integendeel, uit verkregen inlichtingen van de
gevangen genomen officieren en uit op ge
sneuvelde stafofficieren gevonden papieren is
duidelijk gebleken, dat de Russen deze onder
neming, die ten doel had Roestsjoek en Toe-
trakan bij verrassing te nemen, omdat men
uit spionnenberichten had vernomen, dat die
beide plaatsen slechts zwak bezet waren ge
bleven, als te waaghalzerig hadden afgeraden,
maar dat de nieuwe chef van den Roemeen
sclien generalen staf er toch toe was over
gegaan, op aanhoudend aandringen van generaal
Sarrail, die daarmede zijn pogingen, om Mo-
nastir op de Bulgaren te veroveren, zeer
wezenlijk hoopte te bevorderen. (Deze op-
Wel is bij te vinden voor een termijnbepaling,
om zekerheid te geven, dat op een bepaa d
tijdstip de beginselen van art. 19-, zullen
moeten zijn belichaamd in een °rg™leJe *®}-
En ten slotte heeft de minister de ondubbel
zinnige verklaring afgelegd, dat er geen sprake
van kan zijn een der wetsontwerpen afzonder
lijk aan te' nemen en het andere te verwerpen.
'Geen wijziging van art. 80 zonder herziening
van art. 192geen herziening van dit laatste
zonder wijziging van het eerste.
De krachtige, heldere rede van den lieer
Cort v. d. Linden heeft ongetwijfeld groote
beteekenis gehad voor opklaring van den
politieken toestand.
V Het actieve Vrouwenkiesrecht
van de baan.
Gelijk we boven aanhaalden uit minister
Cort v. d. Linden's rede, gaat het actieve
vrouwenkiesrecht van de baan.
Onaannemelijkluidt het ministerieele
antwoord.
Welk een teleurstelling dit antwoord moet
brengen in de kringen der kiesrechtdames,
valt te beseffen. Men zal er van hooren.
Merkwaardig is de kalme toon, waarop
„Hef Volk" zich uitlaat.
Geen ziedende verontwaardiging, o neen i
Luister slechts
nZij viel hard in de zaal, deze onaanneme-
lijk-verkiaringmaar zij verwekte geen op
schudding. Men had ze misschien met zoo
vroeg en niet zoo boud verwacht maar dat
zij komen zou, kan althans van de Kamerleden
niemand hebben verrast.
Het betoog van den minister zal natuurlijk
verzet uitlokken het zal allicht ook wrijving
veroorzaken tusschen de verschillende groepen
van kiesrechtstrijdsters. Wij meenen dat indien
slechts de principieele voorstanders van liet
Algemeen Vrouwenkiesrecht hun propa
ganda voortzetten in de massa; indien slechts
iedere volgende regeering tot do erkeumng
moet komeneen ander dan algemeen
vrouwenkiesrecht is onmogelijk, niet slechts
than s, maar voor goed, dat dan deze
3de November niet als een dag van nederlaag,
maar als de eerste dag van de overwinning
kan worden geboekt. De teleurstelling van
velen onder ons zal groot zijn maar indien
wij ze doen verkeeren in nieuwen ijver, zal
zij niettemin vruchtbaar blijken."
Makker kan het haast niet.
Uit alles is te merken, dat men in de kringen
der socialisten niet zoo heel warm loopt voor
het vrouwenkiesrecht.
merkingen van onzen correspondent bevestigen
hetgeen van Fransche zijde over dezen inval
voor baar mislukking is gemeld).
De Roemeensche troepen waren, in tegen
stelling van degenen, in Toetrakan gevangen
genomen en nu nog menig regiment op het
Dobroedzja front, die nagenoeg geen kleeding
aan het lijf en geen schoeisel aan de voeten
hebben, uitstekend gekleed en uitgerust. Het
waren, zooals blijkt uit de duizenden dooden,
die nog grootendeels onbegraven overal rond
lagen, toen onze commissie van enquête ver
leden Maandag en Dinsdag, 9 en 10 October,
ook de slagvelden bezocht, bijna alle flinke,
jonge kerels van twintig tot vijf-en-twintig
jaar, dus van de jongste lichtingen van het
actieve leger. Dat met den overgang over den
Donau geenszins een eenvoudige demonstratie
bedoeld was, zooals de entente pers het nu
wil laten voorkomen, treedt duidelijk aan den
dag uit de sterkte en de samenstelling van
het expeditie-korps en de aanzienlijke hoeveel;
lieid artillerie-munitie en victualiën van allerlei
soort (o.m. duizenden kisten beschuit en blikken
verduurzaamde mondkost), welke reeds waren
overgebracht en bij de overhaaste vlucht in
het kamp bij Rjahovo zijn achtergelaten. Op
merkelijk is ook een gevonden order van den
kommandeerendeu generaal Zottoel aan de
bataljonskommandanten, gedurende de „eerste
Eigenlijk moest men er zich vóór verklaren,
maar het ging toch niet zoo van heeler harte.
Arme kiesrechtdames
Alweer een aardig verzetje minder.
Jammer van die mooie, nieuwste sport i
„Bij die vrouwemonument."
We lezen in de N. R. C.
De Toorts bevat een gedicht van A. D. K.
bij die Vrouwemonument", het ge-
denkteeken bij Bloemfontein opgericht ter
gedachtenis van de vrouwen en kinderen die
in de concentratiekampen zijn omgekomen.
Terwijl die pijne-krete
Nog luide roep om wraak
En oor die land se breedte
Die wagwoord was „Ontwaak
Terwijl die dorre bene
Kon opstaan uit die graf
Van Vrijburg tot bij Weenen
Begin die pêre draf
En oorals gaan die mare
„Daar's Oorlog in die land,
Kom op in grote skare,
Kom veg vir Engeland
Maar de Wet en Beyers hebben het volk
der Afrikaanders herinnerd aan „die vrou die
so moes lij." En de dichter eindigt
Die volk gaat nooit verlore
Wat sulke vroue eer,
IIij sal vandaag of more
Sijn land se lot beheer
OPROEF TOT GEMEENSCHAPPELIJK
GEBED IN DE NEUTRALE STATEN
VOOR DEN VREDE.
Wij, neutralen, die tot nu toe van den oor
logsgruwel vrij kwamen, wij behooren voor
onze broedervolken op de knieën te gaan, om
den verbeurden vrede van God af te smeeken.
Die vrede is door de volken, ook door hen,
die hem nog bezitten, voor Gods aangezicht
ganscli verbeurd, om verschillende redenen
om de verwerping van den Christus naar
de H. Sch li ft,
om de verwerping van de beginselen van
Gods Woord voor het staatkundig leven,
om de onder het volk heerschende onge
rechtigheden,
veertien dagen" wat omzichtig en spaarzaam
met de geweermunitie te wezen, daar er tot,
dien niet meer dan 500 patronen per geweer
zouden kunnen worden verstrekt.
Den 2den October, in den voormiddag, werd,
zooals reeds boven is gemeld, van de ponton
brug, welke uit geheel nieuw en prachtig
solied materiaal bestond, ongeveer 150 M. ver
nield. Den gebeden dag werd door de pon
tonniers getracht, om onder dekking van hun
artillerie, de schade te herstellen maar telkens
werd nieuwe en steeds ernstiger averij ver
oorzaakt door de mijnen, die de flotielje liet
afdrijven en het stoutmoedige optreden van
de patrouillebooten, waarvan er een zelfs met
volle vaart de brug heeft geramd en daarbij
drie pontons tot zinken heeft gebracht, om
daarop zelf in zinkenden toestand, een af
drijvende Roemeensche lichter te enteren, en
met deze zich door den stroom op den wal
te laten zetten.
Eveneens in den voormiddag van 2 October
verschenen de Bulgaarsche troepen, welke in
vrachtauto's en geforceerde marschcn van de
spoorwegstations op de lijn Roestsjoek Warna
waren aangerukt ter plaatse en vielen den
vijand dadelijk en onstuimig aan bij Kaja
Mahalee, 6 K.M. Z.W. van Rjahovo.
De Roemenen waren van Rjahovo in twee
kolonnes opgemarcheerd, de eene naar het
om de wereldvormigheid in den handel en
wandel der geloovigen zelf.
Een ieder onderzoeke zijn eigen hart en
leven, en werpe zich met diepe veroot
moediging voor zich en de zijnen, voor
eigen volk, en voor de natiën, die in oorlog
zijn, neder voor het aangezicht des Heeren
Dit doe men d a g e 1 ij k s, een ieder voor
zich, en zoo dikwijls als liet kan gezamen-
1 ij k, hetzij als afzonderlijke gelijkgezinde ge
loovigen, hetzij als daartoe opgewekte plaatse
lijke Kerken
opdat wij ons van onzen broedei - en
liefdeplicht kwijten jegens onze dagelijks in
nood des vijands zijnde broeders en zusters;
en opdat de Heere, wegens den geest
van: „Ben ik mijn broeders hoeder? ook
tot ons het zwaard niet zende
Smeeken wij zoo al te zamen hartelijk den
Heere, op grond van Zijne beloften naar
Mat'tli. 18 19, 20
Mattli. 7 7—12
Joh. 14: 12—14;
Joh. 15 7
Job. 16: 23, 24;
Zacharia 46b
opdat het eerste ritselen van vrede toch
spoedig moge doorwerken tot den lieflijken
vrede zelf
„En zij hebben Hem als een waterstroom
aangeloopen, en hunne aangezichten zijn niet
schaamrood gewordenPs. 346.
Geve de Heere, dat deze God- èn mensch-
èn Christendom onteerende oorlog, spoedig
eindige
Dr. M. Balt, ds. A. M. Diermanse, prof. dr.
H. Bouwman, S. Wouda, ds. C. Beets, ds. A.
J. Wartena, mr. P. B. Bouwman, Jonkvr. F.
J. van Beeck Calkoen, dr. M Brants, W. J.
den Boesterd, dr. J. A. Cramer, J. Huitema,
ds. A. W. Ippius Fockens, dr. A. F. Krull,
mr. R. van Maare, J. N. van Munster, Jhr.
S. B. Ortt, P. W. van Rossem, Jhr. mr. A. F.
de Savornin Lobman, Minister van Staat,
Generaal J. G. U. Schoch, J. Siebesma, C.
Smeenk, Rector J. J. Swildens, Jhr. mr. N.
G. Teding van Berkhout, G. Velthuysen, P.
van Vliet, ds. C. F. VVestermann, dr. H. J. E.
Westerman Holstijn, M. van Wijhe Ezn.
DISTRIBUTIE VAN LEVENSMIDDELEN.
Door de Permanente Commissie der Chr.
Werkliedenvereenigingen is een adres aan den
Minister van Landbouw, Nijverheid en Handel
gezonden.
In dit adres dringt de Commissie, met het
oog op den nood der minvermogende bevolking
op spoedige beschikbaarstelling van de
onmisbare verbruiksartikelen aan.
Voorts wijst zij er op, dat die maximum-
Westen om Roestsjoek te bezetten, was over
Slivopolje tot Kaja Mahalee doorgedrongen
en had zich in dat dorp vastgezetde andere,
sterkere, kolonne was over Birossova en Go-
lemo (groot) Vranono tot in Malka (klein)
Vranono gevorderd, dat vlak Lij de grens van
1913 ligt, ongeveer 18 K.M. Z.W. van Toetrakan.
Hoewel de Roemenen bij Kaja Mahalee
verre in de meerderheid waren, trokken ze
zich al reeds na den eersten stormaanval van
de Bulgaren op Rjahovo terug, en toen zij daar
zagen dat de brug niet meer te gebruiken
was, gingen ze de Oostelijke kolonne achterna.
Deze was intusschen ten Zuiden van Malka
Vranono in het gevecht gekomen van de daar
aangerukte Bulgaren, versterkt door Duitschc
landstormtroepen, en hield dien dag en ook
des nachts stand. Den volgenden dag, 3
October, gingen de Bulgaren en Duitschers,
hoewel zij ook daar nog in de minderheid
waren, tot den aanval over, en wierpen reeds
om tien uur in den voormiddag de Roemeensche
voorhoeden volkomen ouderstboven. De ge-
heele Roemeensche strijdmacht sloeg toen op
de vlucht naar Rjahovo, waarbij zij stuitte op
de achternagekoinen Bulgaren van den kant
van Roestsjoek.
(Slot volgt.)
w
inzending van advertentiën vóór uren op den dag der uitgave