Antirevolutionair
voor
nieuws- en Advertentieblad
Zeeland.
FEUILLETON.
Uit de Pers.
In de Dobroedsja.
Binnenland.
No. 1377.
Zaterdag 4 November 1916.
I4e Jaargang.
ABONNEMENT:
Per drie maanden binnen Ter Neuzen ƒ1,
per post: voor Nederland ƒ1,10.
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars,
teuren en Brievengaarders.
Franco
Postdirec-
Dit blad verschijnt Dinsdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op F ;stdagen,
bij den Uitgever D. H. L1TT001J Az. te TER NEUZEN.
ADVERTENTIËN:
Van 1—4 regels ƒ0,40. Voor eiken regel meer ƒ0,10.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde adver
tentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend.
Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
INGEZONDEN STUKKEN TE
ABONNEMENTEN en advertWën te bezorgen bij den uitgever.
Alle stukken, voor de Redactie van
dit blad bestemd, te adresseeren
„Aan de Redactie van Luctor et Emergo
te Ter Neuzen."
Aanname van Advertentiën tot 1 uur op
den dag der uitgave.
V Groot is Diana.
De heer Tydeman hield in de Tweede
Kamer een rede, die getuigde van een vast
houden aan het dogma van de alleen zalig
makende openbare school.
De openbare school, dat is eigenlijk de
Ilij gewaagde met zekeren weemoed van
het feit, dat ergens op een dorp in Noord-
Brabant met gemengde bevolking, alle men-
schen vlagden, toen het Protestantscho open
bare schoolhoofd zijn 40-jarig jubileum vierde.
Helaas 1 waar zijn die gouden dagen
Ja, de lieer Tydeman, lofredenaar op de
ODcnbare school, moest toch ook klagen, dat
de openbare school steeds meer personen
onbevredigd liet." Het godsdienstig element
kwam in liet onderwijs op te grooton afstand
I)e lieer Tydeman beweerde, dat die kfstand
opzettelijk, kwaadwillig vergroot werd door
de der 'openbare school vijandige, zijde.
Dit is een bewering, die in het geheel geen
steek houdt, omdat daartoe de middelen aan
die „vijandige zijde'' totaal ontbraken, laat,
staan, óf werkelijk die gezindheid bestond.
Maar de heer Tydeman moest immers toch
iets zeggen, ter verklaring van den achteruit
gang der openbare school?
Als ^r verandering in art. 192 komt, zal,
aldus de heer Tydeman, stellig de eiscli in
de Grondwet moeten worden opgenomen, dat
het onderwijs op de bijzondere school van
gelijk gehalte moet wezen als op de openbare.
Men zou geneigd zijn te vragen hoe moet
het dan worden, als die openbare school niet
op peil is
Maar liet schijnt aan de logica van den lieer
Tydeman te zijn ontsnapt, dat ook dit geval
mogelijk is.
Dat komt er van, als men zich met dog
ma's inlaati
Onomwonden sprak de lieer Tydeman liet
dan ook uit bij het beëindigen van zijn rede
„als men in de Grondwet vaststelt, dat de
openbare school de voornaamste jilaats blijft
bekleeden in ons onderwijsstelsel, ben ik be
reid tot medewerking aan de wetten, die
verder het beginsel zullen uitwerken.
Dat is duidelijke taal.
Maar als dan die openbare school eens blijkt,
hoe langer hoe minder de voornaamste plaats
te beslaan in liet leven van de natie, als deze
zich hoe langer hoe minder daaraan gehecht
betoont, zal dan haar positie toch wettelijk
de bevoorrechte blijven
Is deze gedachte niet door en door tiranniek
En gevoelt ieder, die de vrijheid mint, zich
niet in veel frisscher atmosfeer bij de leuze,
die jaren lang bezieling schonk in den kamp
voor het onderwijsde vrije school voor heel
de natie!
Daarom blijft elk anti-revolutionnair liet
vaandel trouw', waaronder van ouds werd op
getrokken, met het devies de bijzondere school
regel, de openbare aanvulling.
V Poes en Kater.
Pikant was de rede van den lieer Van
Wijnbergen in de Tweede Kamer.
In het bijzonder, toen hij de houding dei-
socialisten tegenover het bijzonder onderwijs
Daf zij thans zoo tegemoetkomend zijn,
spruit voort uit eenhistoricale noodzakelijkheid.
Ze kunnen nu wel niet anders.
En art. 80 is er óók nog!
Waarom hebben de socialisten anders zulk
een onverzoenlijke houding aangenomen tegen
de wetten-Kuyper en Heemskerk
Zeker was een en ander zeer onaangenaam
voor de lieeren sociaal-democraten.
Maar was het bezijden de waarheid
Wanneer men liet laatste nommer van
Het Volk" leest, krijgt men wel den indruk,
dat de heer Van Wijnbergen raak sloeg.
Want wel plaatst de redactie boven haar
artikel het opschrift: „Poes Van Wijn
bergen," maar in het vervolg heet hij een
zwarte kater", die „sarde.'.
Gelukkig, dat de hoeren socialisten bijzonder
verdraagzame lui zijn, die op zulk „sarren
edelmoedig zullen zwijgen.
Inderdaad voor hen de wijste partij.
2)
In den nacht van Zaterdag op Zondag 1
October hing er over den Donau een zware
nevel, zooals in de herfstdagen veelvuldig
voorkomt. Daardoor werd natuurlijk het on
gemerkt overzetten naar den Bulgaarschen
oever met lichters van de eerste twee duizend
man, die daar de plaats van het hoofd van
de schipbrug moesten versterken en vast
houden tegen mogelijken weerstand zeer be
gunstigd, en eveneens liet ter plaatse brengen
van de pontons en het slaan van de brug
over de rivier, welke aldaar ruim 900 M.
breed is. Dat werk hebben de Roemeensche
pontonniers in minder dan tien uren volbracht,
wat, ook in verband met den sterken stroom,
voorzeker als een mooie verrichting mag
worden aangemerkt. Toen uit Rjahovo de
tijding van den overgang naar Roestsjoek was
gemeld, en van daar uit door vliegers dadelijk
een verkenning werd ondernomen, was de
brug niet alleen reeds gereed, maar waren
reeds ten minste twaalf bataillons aan den
anderen oever, en hadden de opmarsch Oost
en Westwaarts reeds aangevangen.
Van schandalen gesproken.
„De Rotterdammer" merkt op
V Nog een schandaal.
Eindelijk, eindelijk heeft dan het huidig
Kabinet 'gelegenheid gevonden om met den
allereersten maatregel, noodig voor de uit
voering van Talma's Invaliditeitswet een begin
te maken.
Woensdag komt bij de afdeelingen der
Tweede Kamer in behandeling Minister Lely's
aanvraag om gelden, noodig voor héPin werking
De Donau flotielje bevond zich op dat oogen-
blik bij Somovit en Kovobia, ongeveer 140
K.M. stroomafwaarts, in welke laatste Roe
meensche haven ze den 29 September een
volkomen opruiming had gehouden onder de
daarheen gevluchte Roemeensche en Russische
sleepbooten en andere vaartuigen. Om van
daar naar Rjahovo te komen, moesten de
monitors langs Zimnitza, waar de Donau maar
500 M. breed is, en langs Georgevo, op welke
beide plaatsen de Roemenen zware batterijen
hebben opgesteld om de doorvaart te beletten.
Bovendien zijn in het vaarwater op verschil
lende plaatsen mijnen gelegd, en konden ook
van hier of van daar de Roemeensche Donau-
monitoren, waarvan er twee geheel nieuw en
sterker dan die van de Donau-monarchie zijn,
of de Russische torpedobooten en kanonneer-
booten welke zich in de Donaudelta bevinden,
plotseling van achter een der vele eilanden
verschijnen. Ondanks al die beletselen en
gevaren waren nog denzelfden dag, 1 October,
voor zonsondergang drie monitors binnen
schootsafstands van de pontonbrug aange
komen en namen die, en de batterijen op de
beide oevers, dadelijk onder vuur. Den vol
genden morgen kwamen nog drie andere
eveneens weibehouden ter plaatse,
Hard hebben die schepen het gedurende de
vaart te verduren gehad, en het moet werkelijk
treden van de Radenwet.
In een heftig artikel ijvert de hoehjzer-
correspondent van het Handelsblad tegen dc
aanneming en hij besluit zijn philippica met
woorden Want mocht dit voorstel worden
aangenomen, dan zouden wij niet aarzelen
om dat, vooral na de verkiezing van Wld,
te qualificeeren als Een schandaal
Ach kom, één schandaal meer of minder
zal het niet doen.
Daar zijn er al zooveel.
De lasterlijke aantijging tegen Idenburg
een schandaal
Het kabaal tegen Colijn's hyper-mihtairis-
me een schandaal
De agitatie tegen Rome en voor de Her
vormde Kerkeen schandaal
Het relletje tegen de „subsidievreters, struik-
roovers" een schandaal
Al te gader gedragingen waarvan het schan
dalige door den loop der gebeurtenissen
schitterend is aangetoond.
Het schandaal zit in de volksmisleiding
van 1913.
Bij stukjes en brokjes, voortdurend meer
en meer, komt liet voor den dag.
Tusschen aanhalingsteekens
Ook dit knippen wc uit „De Rotterdammer
De "Katholieke" inspecteur.
Een der schutsheiligen van de concentratie
is Jhr. Mr. Micliiels van Kessenich, één der
drie inspecteurs van het lager onderwijs, die
in Nederland toezicht oefenen.
Hij i§ Katholiek en oefent inspectie in de
Zuidelijke provinciën.
Weliiu, als zulk een „Katholiek" inspecteur
uit het donkere Zuiden iets slechts zegt van
het bijzonder onderwijs, dan moet het wel
heel siecht wezen.
En hij heeft harde noten gekraakt over de
vrije school.
Vandaar dat de frontmannen op de rijke
ervaring van den „katholieken inspecteur
een veelvuldig beroep doen.
Nog pas voerde Prof. Eerdmans hem in
zijn heldengestalte in de Tweede Kamer op.
'Maar nu komt Dr. P. J. 'M. van Gils in
een ingezonden stuk van het Handelsblad
het beeld van dezen beschermheilige nader
schetsen.
Enkele trekken worden hier overgenomen:
De lieer M. v. K.lo. vervult sinds jaar
en dag geen enkele zijner katholieke gods
dienstplichtenhij is dan ook juist zoo ka
tholiek als b. v. de Leidsche hoogleeraar
Bolland of de Amsterdamschen wethouder
Vliegen
bijna als een wonder worden beschouwd, dat
zé alle zijn doorgekomen en geen dooden,
maar slechts enkele gewonden aan boord
hebben gehad. Een der monitors heeft niet
minder dan 21 treffers gekregen, waarvan drie
door den schoorsteen, terwijl de kommando-
toren viermaal wercl getroffen, de laatste
maal zoodanig, dat ze niet meer te gebruiken
was, zoodat de commandant, die gewond was,
verder van het open dek af de bewegingen
van zijn schip heeft moeten leiden. Van de
patrouillebooten een soort gepantserde bar
kassen welke de monitors begeleidden, is
er een onklaar geschoten, en kregen bijna
alle treffers. Maar, zooals gezegd, alle vaar
tuigen waren den 2den October des morgens
ter plaatse en begonnen dadelijk de vernieling
van de schipbrug met hun gesehut en door
middel van drijvende mijnen, en het gelukte
hun dan ook reeds voor den middag op twee
plaatsen de brug uit elkaar te slaan, waardoor
het stuk, dat tusschen die twee bressen was
gelegen, afdreef, en liet verkeer tusschen de
twee oevers geheel was verbroken. De Roe
menen trachtten wel, door bovenstrooms
eveneens drijvende mijnen en als branders
ingerichte lichters los te laten en door een
overstelpend vuur uit hunne zware batterijen
op hun oever de scheepsmacht te verdrijven
maar de mijnen bleken al evenzeer als die
2o. was bestuurslid der Liberale Unie, toen
de lieer Goeman Borgesius onder wiens
ministerschap de heer Michiels inspecteur
werd voorzitter der Unie was
3o. is tot den dag van heden 't erkende
hoofd der liberale partij in en buiten den
Gemeenteraad van Roermond;
4o. de „Katholieke" inspecteur speelde het
in zijn inspectie in 1899 klaar de beide
commissies voor de jioofdakte te s Bosch en
te Arnhem zoodanig te forineeren dat op de
43 leden en plaatsvervangende leden geen
enkel lid en 1, zegge en schrijve één, plaats
vervanger uit liet Katholiek bijzonder ondei-
wijs, daarin een plaats kreeg.
'Wie het oordeel van Katholieke Kamerleden
over deze daad van den „Katholieken inspec
teur" wil vernemen, hij sla de Ilandelinsen
der Tweede en Eerste Kamer op en zal daar
zeer krachtige protesten van wijlen de heeren
Mutsaert, Dr. Schaepman, Dr. Vermeulen en
Van der Does de Willebois lezen.
Een andere Sint-Frontmannius zal noodig
zijn
PRODUCTIEKOSTEN VAN BOONEN EN
GRANEN.
Het hoofdbestuur van de Groninger Maat
schappij van Landbouw en Nijverheid heeft
op een telegrafisch verzoek aan den minister
van landbouw, om den prijs, waarvoor de
landbouwers de boonen aan het rijk moeten
afstaan, te verlioogen, een telegrafisch verzoek
ontvangen een vergelijkende berekening te
zenden van de productie-kosten van boonen
en granen.
Het hoofdbestuur heeft hierop een uitvoerige
berekening ingezonden, waarvan de conclusie
is, dat de boouenprijs van 17 cent per kilo
met ten minste 4.20 cent moet worden ver
hoogd, om den boonenbouw even loonend te
maken als de verbouw van granen, naar de
prijzen, die hiervoor door den minister zijn
vastgelegd. Naar de thans geldende prijzen
becijfert liet hoofdbestuur voor de granen een
netto-opbrengst van f53 per ILA en voorde
boonen een zuiver verlies van f31, eveneens
per H.A. Om gelijkstelling te verkrijgen, dient
de opbrengst der boonen dus ten minste f84
meer te bedragen, of bij een gemiddelde
opbrengst van 2000 kilo per H.A. ten minste
f4.20 per 100 kilo. Mochten de bestaande
jirijzen worden gehandhaafd, wat onredelijk
en daarom onwaarschijnlijk wordt geacht, dan
zou niet alleen de oorlogswinst ten volle worden
weggenomen, maar ook non de vredeswinst
en nog meer dan dat, hetgeen te meer
in de mijnversperringen alle Russisch fa
brikaat niet te werken, en de batterijen
werden, nadat hare opstelling was vastgesteld,
spoedig door liet goed gerichte vuur uit de
zware kanonnen op de monitors tot zwijgen
gebracht, terwijl met het lichtere geschut de
vijand op den' anderen oever werd bestookt
en den pontonniers werd belet, de brug te
herstellert.
Van de Roemeensche en Russische flottielje
geen spoor. Die was wel dadelijk van Braila
uit naar boven gestuurd, maar werd door de
zware batterijen, welke de Duitschers al reeds
tusschen Rassovo en Silistria hebben opgesteld,
verhinderd verder te komen dan het eerst-
I genoemd plaatsje.
Intusschen waren zoowel van de zijde van
Roestsjoek en uit liet Zuiden de Bulgaren,
als van uit het Westen van den kant van
Toetrakan, de Duitschers aangerukt, om den
binnengevallen vijand terug te drijven. Zooals
naderhand is gebleken, waren 16 bataillons
infanterie, een regiment veldartillerie met 24
stukken van 11.2 cM., een batterij rijdende
artillerie van 6 stukken van 5.6 cM. en een
regiment cavalerie over de rivier gekomen,
alzoo ruim 15,000 man.
(Wordt vervolgd).
Inzending van advertentiën vóór uren op den dag der uitgave