II flntirmlutionair voor nieuws- en Advertentieblad Zeeland. Binnenland. Buitenland. No. 1375. Zaterdag 28 October 1916. 148 Jaargang. abonnement Per drie maanden binnen Ter Neuzen ƒ1,—. Franco per post: voor Nederland ƒ1,10. Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars, I ostdirec- teuren en Brievengaarders. Dit blad verschijnt Dinsdag» en Vrijdagavond, uitgezonderd op feestdagen, bij den Uitgever D. H. LITT00IJ Az. te TER NEUZEN. ADVERTENTIËN: Van 1—4 regels ƒ0,40. Voor eiken regel meer ƒ0,10. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde adver» tentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend. r0eZ0NDEN STUKKEN TB RICHTEN TE Alle stukken, voor de Redactie van dit blad bestemd, te adresseeren „Aan de Redactie van Luctor et Emergo te Ter Neuzen." Aanname van Advertentiên tot 1 uui op den dag der uitgave. V Eenige bezwaren. Enkele bezwaren tegen hetgeen de Bevre- nigingscommissie voorstelt. Neem aan, dat in een gemeente geen open baar lager, ulo of mulo onderwijs woidt ge- gegeven, dan kan de gemeenteraad uit de gemeentekas geldelijken steun verloenen aan die ouders, welke voor bun kinderen toen openbaar onderwijs bogeeren. opdat deze een openbare school in den omtrek kunnen be zoeken. De reiskosten zouden dan b. v. ver goed kunnen worden. Maar verkeeren ouders, die voor hun kinderen christelijk onderwijs begeeren in dergelijk geval dan krijgen ze geen cent. Bevóordeeling aldus van het openbaar on derwijs. De grens van het aantal leerlingen dat het stichten eener bijzondere school mogelijk maakt is thans 25. Volgens het Commissie-voorstel wordt ze 40. Voor gemeenten boven lüü.OOü zielen zelfs 100. Maar voor een openbare school bestaat zulk een grens niet. Vrage: waar is de rechtsgelijkheid? Een vereeniging, welke een school wensclit te stichten moet een waarborgsom storten van 15 pCt. der stichtingskosten, in de gemeente- kris Maar de openbare school trekt natuurlijk zonder waarborg uit de algemeene kas. Wel kan in een bijzonder geval bovenge noemde grens 25 worden, doch dan wordt de waarborgsom 30°/0. De gemeenteraad krijgt de beslissing in handen. Dit is een zeer zwakke stem in het rapport. Daardoor rijzen tallooze quaesties en wordt de deur geopend voor velerlei bedekte tegen werking. Het leerplan der bijzondere school moet onderworpen aan het oordeel van een nieuw instituut, den „Onderwijsraad", welke de be voegdheid heeft het af te keuren, als het niet aan de wettelijke eischen voldoet. Ook hier liggen voetangels en klemmen. Voor persoonlijke opvattingen is de deur hier niet geheel gesloten. En een aanranding van de vrijheid van bevve- ging op paedagogisch terrein is niet onmogelijk. Voorts eischt het rapport, dat de onder wijzers niet benoemd zijn zonder vooraf ge pleegd overleg met den schoolopziener. Dit lijkt ons zeer bedenkelijk. „Overleg" klinkt wel vrij onschuldig, doch in de practijk zal het tot botsingen aanleiding geven terwijl bovendien de heele bepaling direct en onnoodig ingrijpt in de autonomie van het schoolbestuur. De schoolgeldregeling wordt voor openbare en bijzondere scholen gemeentelijk en uniform. Zelfs is het verboden, dat de vercenigingen ter zake van het onderwijs eenige andere geldelijke bijdrage eischt voor haar leden. Gaat ook dit niet te ver? En wordt de band tusschen school en ouders niet geheel doorgesneden De regeling van de uitbetaling der subsidiën aan de schoolbesturen is nog niet in orde. Voorschotten kunnen verleend door de ge meente waarom niet de gansche zaak op gelijke leest geschoeid Velerlei misère, door het schuiven van de gemeente tusschen schoolbesturen en rijk ware ondervangen indien het onderwijs, mede naar de bedoeling van het Unie-Rapport, rijkszaak werd. V Wankelmoedigheid. In de Tweede Kamer is thans ook het onderwijsvraagstuk in „algemeene beschou wing." We kunnen onmogelijk de debatten geregeld weergeventrouwens, men krijgt voor weinig geld het „Kort Verslag" geregeld tlmis gestuurd, en kan dan de besprekingen volgen. We lichten thans een klein gedeelte uit de uitnemende rede van den Heer Van der Molen De Minister sprak over wankelmoedigheid in zijn Memorie van Antwoord, toen hij zeide „De Regeering, die zich geheel met het advies kon vereenigen, zou thans blijk hebben gegeven van een ongemotiveerde wankelmoe digheid ten aanzien van wat zij zelve den lande ten zegen achtte, indien zij had geaarzeld zelve voor te gaan." De Regeering heeft zich met schuldig willen maken aan wankelmoedigheid. Diegenen der linkerzijde die hebben medegewerkt aan de formuleering van art. 192 roept spiekei krachtig toe weest niet wankelmoedig. Als spreker dat doet, is dat omdat hij symptoncn ontdekt die op wankelmoedigheid wijzen. De Liberale Unie is voorgegaan met een motie van het hoofdbestuur, waarin tijdens de beraadslagingen wijzigingen zijn opgenomen. Waarom? Spreker kan zich indenken, dat een bestuur concessies moet doenals de wijziging alleen moet dienen als kapittelstok voor de heeren Eerdmans en Otto, dan kunnen wij er genoegen mee nemen. Maar bedoelt zij verandering te brengen in h't compromis, dan zullen wij dat gaarne nader liooren. Als de heer Ketelaar^zegt „over een woord zullen wij niet vallen", dan wil spreker hem gaarne bijvallen. Op een woord komt het inderdaad niet aan. Men kan een andere formuleering hebben voor denzelfden inhoud. Maar als die formu leering is gekomen na ernstige beraadslagingen en onderteekend is door dertien ernstige man nen uit dezo Kamer, en men haar dan wil wijzigen, dan is het natuurlijk dat men vraagt Is het de bedoeling, de gedachte te verande ren De heer Troelstra zegt: „Dan moet men het daarover eens worden". Zeker, ook wij willen geen versteening, maar wij willen ze kerheid, dat de bedoeling onaangetast zal blijven. De heer Troelstra heeft naar sprekers mee ning wat te luchtig gesproken over art. 192. Hij vestigde den indruk, dat de formuleering niet zooveel te beteekenen had, maar dat men bij de uitwerking mobiel moest zijn, omdat men dan aan de eischen, de waarborgen kwam. Dan moest men zorgen dat de openbare school niet in het gedrang komt. Het laatste zou voor spreker geen bezwaar opleveren. We mogen de openbare school niet in gevaar brengen als instituut van volks ontwikkeling. We willen haar niet tot min derwaardig instituut makendat mogen we ook niet, omdat we ook voor de openbare school verantwoordelijkheid dragen. Toch heeft ook het betoog van den heer Troelstra het element van ongerustheid ge bracht. Jarenlang is geofferd en gebeden. Jarenlang is door de beste geesten van links het onrecht erkend. Zal nu nog de linkerzijde niet de vrijheid erkennen Zal zij nu de poort openen en straks naar nieuwe ketenen zoeken Wij wachten op het verlossend woord van den man ter linkerzijde, die zal zeggenweg met alle ketenen wij willen alleen de vrijheid. En als dat verlossend woord niet komt van links, laat het dan gesproken worden door den Minister, die met steeds meer blijmoedig heid sinds 1913 arbeidde aan de voorbereiding van de dingen die van zoo groote beteekenis zullen zijn voor de toekomstige ontwikkeling van ons volk. Als dan van de overzijde dat verrassende woord niet wordt gesproken, laat de Minister het dan spreken. Hij noemde zich zelf indertijd den stuurman op het schip en verzocht niet te veel met dien stuurman te spreken. Spreker zal zich dus bepalen tot deze woorden „Stuurman, houdt krachtig het roer en zet den koers voort, met opge wektheid ingeslagen GRONDWETSHERZIENINGDEBAT. In parlementaire kringen wordt aangenomen, dat de behandeling van de Grondwetsherzie- ningsvoorstellen nog de geheele maand Nov. zal vorderen. ONJUISTE AANGIFTE VOOR DE OORLOGS WINSTBELASTING. Een fabrikant in het oosten van ons huid heeft voor de oorlogswinstbelasting een on juiste aangifte gedaan, en, ten einde bij een eventueel onderzoek te zijnen kantore gedekt te zijn, had hij tevens gezorgd voor een valsche balans, waarin zijn goederenvoorraad met een te lage waarde voorkwam. Een fictieve staat van 'ilien voorraad moest tot verder bewijs dienen. Een onderzoek, als waarop de fabrikant had gerekend, heeft dezer dagen werkelijk plaats gevonden, waarbij de valschheid aan het licht is gebracht, en daarmede vanzelf ook de on juistheid der gedane aangifte. Op beide feiten staat uitsluitend gevangenisstraf. De zaak is in handen der justitie. N. R. C. DISTRIBUTIE WET. De nieuwe bepalingen van de Distributiewet komen, zegt „Het Volk", op het volgende neei l)e winkelier, die regeeringsgoederen ver langt, vraagt de hoeveelheid, die hij noodig V.eeft, die hij anders van een grossier zon be trekken, aan bij het gemeentebestuur. Meent het gemeentebestuur, dat die bestelling uit gevoerd kan worden, dan stempelt het 't pa piertje af en stuurt het naar den winkelier terug. De winkelier zendt het afgestempelde papiertje met de bestelling naar zijn grossier en deze voert de bestelling uit, uit een voor raad regeeringsgoederen, die door de regeering ter zijner beschikking zijn gesteld. Kan de winkelier nu aan het verkoopen gaan? Neen, hij mag alleen verkoopen aan lieden, die een kaart hebben van het gemeente bestuur van de plaats hunner inwoning, waaruit blijkt wie zij zijn, waar zij wonen en hoe groot hun gezin is. De winkelier houdt aanteekening van zijn verkoopen, daarbij uiteen houdende welke klanten in de gemeente zelf Wonen en welke klanten van buiten kwamen. Al die gegevens zendt hij dagelijks of wekelijks naar het stadhuis, opdat daar uitgezocht worde welk gemeentebestuur het Vio van de kosten der beschikbaarstelling zal hebben te betalen, en opdat nagegaan worde, of een gezinshoofd ook meer inkoopt dan hij voor het gebruik door zijn gezin behoeft. De aanteekeningen van den winkelier mogen ook door bons vervangen worden. NEDERLANDSCH STOOMSCHIB AANGEHOUDEN. Volgens een draadloos telegram van het Wolffbureau te New-York ontvangen, is het Nederlandsche stoomschip Araken, van een Nederlandsche haven op Borneo naar Manilla op weg, 30 Augustus in volle zee door een Engeisch oorlogsschip aangehouden, terwijl de geheele post in beslag is genomen. Naar verluidt, zal een onderzoek worden ingesteld, waarom aldus werd gehandeld met een neutraal schip ver van de oorlogszone. DE OORLOG. PARIJS, 15 Oct. (Havas). Een overwinning behaald, waarvan het resultaat schitterend is. In een enkelen aanloop namen wij de steen groeve van Haudromont, het werk en de hoeve van Thiaumont, het dorp en het fort Donau- mont, het Caillette-bosch, het Charpïtre bosch, Fumin en Chesnois en de batterij van Mnm- loup. Wij bereikten hel dorp Vaux, dat wij van drie zijden omsingelen. Dit belangrijke succes brengt den toestand terug lot hetgeen hij ongeveer vijf maanden geleden was. De koloniale aanvalstroepen, onder generaal Manger, leden onder het opper bevel van generaal Nivelle, een minimum verlies. Niet alleen is nu het offensief begonnen aan de Somme, maar wij konden ook met succes overgaan tot het offensief in den sector van Verdun. BERLIJN, 24 Oct. (Wolff.) OfficieelMacken- sen Bij de scherpe vervolging van den voor den rechtervleugel van het leger in verwarring terugtrekkenden vijand bereikte de cavalerie van de bondgenooten de streek van Carmwrat. Medzjidia en Rasova ziin na hevigen strijd ge nomen. De geheele buit met inbegrip van wat op 21 October gemeld is, bedraagt 75 officieren en 6693 man, I vaandel, 52 machine geweren, 12 kanonnen en I mijnwerper. PETROGRAL), 23 Oct. (Hbld.) Uit ver schillende verschijnselen meent men hier te moeten afleiden, dat het de bedoeling van den Duitschen generalen staf is, om krachtig op te treden tegen Roemenië. Hiermede ten minste wordt in verband gebracht de hervatting van een reeks nieuwe aanvallen aan het Rus sische Zuid-Westelijke front in de streek van de Narajoefka-rivierde Duitschers schijnen hier als hun doel te kiezen de woudrijke hoogten, welke zich hier verheffen, en deze operatie zou niets anders bedoelen dan een sterke positie te veroveren aan den Russischen kant, teneinde daarna al hun krachten te kunnen concentreeren tegen Roemenië. De Berlijnsche berichtgever van de United Press heeft verlof gehad om de werkplaatsen van Krupp te bezoeken, en heeft daarvan draadloos een verslag geseind naar New-York. Het telegram is gedateerd 15 October en de Temps geeft er het volgende uittreksel van Zich aanpassende aan de omstandigheden, treft Krupp heden de toebereidselen, om de volgende week zijn 70.000 werklieden nog met 20.000 te vermeerderen, teneinde de productie te verhoogen van granaten voor de marine- kanonnen, die 25 mijlen ver dragen. Krupp construeert de vlijtige Bertha's en deze marine- kanonnen bij duizenden maar dit is slechts een gedeelte van de taak der groolste ka- nonnen- en munitiefabriek van Duitschland voor de nieuwe campagne van Hindenburg. Dit is één van de redenen, waarom de voor naamste industrieelen van de Rijnprovincie en Westfalen overtuigd zijn, dat Engeland zal worden verslagen. Niét alleen bereidt men zich voor, om alle gebeurlijkheden liet hoofd te bieden, maar ook wil men, volgens de nieuwe plannen, Essen en de fabrieken in de valleien van de Roer en den Rijn, die de granaten iedere week bij millioenen afleveren, nog uit breiden. Men voorziet het leger van voorraden voor den wedstrijd. Het is de eerste keer gedurende den oorlog, dat journalisten de werkplaatsen van Krupp hebben mogen bezoeken. Ik heb gesproken met de directeuren, de fabricage van kanonnen en granaten bijgewoond, en ik heb een indruk gekregen van Duitschlands reusachtige plannen. Men gevoelt zich te Essen zoo veilig voor luchtaanvallen, dat de verdedigingsbatterijen uit de stad zijn verwijderd. De bescherming is onnoodig, want de rook, die zich dag en nacht uit duizenden schoorsteenen verheft, vormt een zóó dikke wolk boven de dalen van Roer en Rijn, dat de vliegers Duisburg noch Mühlheim noch Essen kunnen onderscheiden, ofschoon verscheiden mijlen tusschen deze steden liggen. In de N. R. C. lezen we daaromtrent Zooals reeds in het overzicht van den toe stand is opgemerkt, is in Grey's redevoering niets gezegd, ovenals in die van zijn voor gangers, over de wezenlijke vredesvoorwaarden. De minister heeft nog eens de bekende En- gelsche zienswijze over liet ontstaan van den oorlog opgehaald, waarbij, zooals altijd in alle oorlogvoerende landen is geschied en wellicht moet geschieden, de macht, die in een be paald tijdperk aan het eigen land vijandig is, wordt beschouwd als de vijand van de ge- I o L> ojl f) Inzending van advertentiên vóór uren op den dag der uitgave. 11 .1 XT 1 -II 1..-.4- rvffnn Westelijk Front. De Fransche overwinning bij Verdun. In de Dobroedsja. Duitschland en Roemenië. De fabrieken van Krupp. Grey's rede.

Krantenbank Zeeland

Luctor et Emergo | 1916 | | pagina 1