nieuws- en Advertentieblad
Zeeland.
Antirevolutionair
voor
Uit de Pers.
Binnenland.
No. 1329.
Zaterdag 20 Mei 1916
13" Jaargang.
ADVERTENTIÈN:
Man 1—4 regels ƒ0,40. Voor eiken regel meer ƒ0,10.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde adver-
tentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend.
Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
V Rechts contra Rood.
V Geen waarborgen genoeg
I
n
ABONNEMENT:
Per drie maanden binnen Ter Neuzen ƒ1,
per post: voor Nederland ƒ1,10.
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars,
teuren en Brievengaarders.
Franco
Postdirec-
Dit blad verschijnt Dinsdag= en Vrijdagavond,
uitgezonderd op Feestdagen,
bij den Uitgever D. H. LITT001J Az. te TER NEUZEN.
inzending van advertentiën vóór uren op den dag der uitgave
INGEZONDEN STUKKEN TE
mr-HTFNi AAN HF REDACTIE; ABONNEMENTEN EN ADVERTENTIBn TE BEZOROEN B,J DEN U.TQEVER
Alle stukken voor de redactie be-
stemd, te zenden aan den U itgever,
Vloosvvijkstraat 21, Ter Neuzen, niet vermel
ding „Aan de Redactie."
Aanname van Advertentiën tot 1 uur op
den dag der uitgave.
Reeds voor jaren is door onze voormannen
met name door Dr. Kuyper, er op gewezen
dat tusschen liberaal en socialist slechts een
verschil in graad bestond.
Het beginsel van beide is hetzelfde.
Zoowel de liberaal als de socialist leeft uit
het beginsel der volkssouvereiniteit.
De „liberaal" werd „vooruitstrevend libe
raal", deze „vrijzinnig-democraat", en de laat
ste op zijn beurt „sociaal-democraat."
De voorspelling is letterlijk uitgekomen.
Gelijk ook niet anders kon.
Wel wilden de deftige liberalen er niet aan.
Ze achtten er zich veel te hoog voor.
Wie had het een dertig jaar geleden künnen,
durven denken, dat liberale hoofdorganen in
hun kolommen officieel den socialist zouden
aanbevelen.
Men schaamde zich toen nog te zeer voor
de familie-verwantschap.
De neefjes, kwajongens die ze waren, werden
geheel verloochend.
De zaken zijn nu gekeerd
De neefjes schrijven de hooge oomes nu de
wet voor.
Wanneer de liberalen soms een rechtschen
candidaat steunen, gaat dat nooit van harte.
Dan doen ze het uit vrees.
Uit zelfbehoud.
Maar niet krachtens hun beginsel.
Zoo ziet men telkens weer, wanneer de
twee machtige levensbeschouwingen met el
kander in botsing komen, dat aan de overzijde
alles te hoop loopt, om de gehate „clericalen
er onder te krijgen.
Hoe zal het met de a. s. Statenverkiezingen
te dezen opzichte gaan
Dit is immers niet eens een vraag meer.
Pas was in Rotterdam II een vacature
voor den Raad.
De liberaal viel reeds bij eerste stemming
uit.
De kamp ging tusschen rechts en rood.
En wat zag men gebeuren?
Dat de drie onderscheiden liberale kies-
vereenigingen officieel den socialist aanbevolen.
De familieband trok, knelde misschien wel
wat.
Zoo gaat. het slag op slag.
Het wijst op toespitsing van den strijd, op
steeds scherper anti-these.
De stand der stukken op het politieke
schaakbord wordt steeds meer rechts contra
rood.
In dezen strijd ligt in de kloeke handhaving
van ons beginsel alleen, maar ook al onze
kracht. Z.
Vooral in den laatsten tijd wordt in ver
schillende organen van Links de eisch ver
nomen, dat de bijzondere school meer waar
borgen moet bioden voor deugdelijk ouderwijs.
In verband met het Rapport der z. g. be
vredigingscommissie wordt deze eisch weer
naar voren geschoven.
Meent men nu werkelijk, wat men zegt
Staat inderdaad het bijzonder onderwijs in
doorsnee op lager peil dan het openbaar
Kom, wie, die het gelooft
De voorstanders van het bijzonder onder
wijs, wien hun beginsel jaarlijks op belangrijke
offers komt te staan, zouden er niet voor
zorgen dat het onderricht zoo degelijk mogelijk
ware
Welke waarborgen zou men toch wel willen
eischen
Ons dunkt, dewaarborgen zijn zoo sterk,
als maar eenigszins kan.
Elke bijzondere school heeft, om 'ets^ te
noemen, een behoorlijk leerplan, dat elk jaat
opnieuw aan het schooltoezicht ter leekemng
wordt gezonden.
Een levend leerplan dus.
Geen, dat in een of ander laatje ligt te
verschimmelen, gelijk bij sommige openbaie
scholen.
In de tweede plaats geldt voor de bijzondere
school, zoo goed als voor de openbare, de ver
plichting, om een rooster van lesuren, officieel
voor „gezien" geteekend, te volgen.
Ten derde zijn de verplichte vakken van
onderwijs voor de bijzondere en de openbare
school gelijk.
Ten vierde is het. toezicht op de bijzondere
school scherper dan op de openbare, omdat
behalve het Rijks- en gemeentelijk schooltoe
zicht op de eerste ook nog eigen schooltoe
zicht is.
Tot de bijzondere school hebben toegang,
teneinde het' onderwijs te contröleeren 1° de
bestuurders der school, 2° het plaatselijk
schooltoezicht, 3° de arondissements-school-
opziener, 4° de districts-schoolopziener, 5° do
inspecteur van het 1. o., G° B. en W. der ge
meente, 7° vaak nog een inspecteur van liet
eigen schooltoezicht (zooals b. v. bi] Chr
Nationaal.)
Kan, zoo vragen we, nu gezegd worden,
dat geen genoegzame controle is uit te oefenen
op het bijzonder onderwijs
Men praat elkaar maar wat naen de goe
gemeente moet onder den indruk komen, dat
op het bijzonder onderwijs ongeveer alle con
trole ontbreekt.
Het tegendeel is waar.
Onze scholen staan eiken dag voor alle
mogelijke autoriteiten van het schooltoezicht
open.
Ons onderwijs is zoo openhaar mogelijk.
Z.
„De Standaard" schrijft
Program en Statuten.
Niets dringt zoozeer als de wijziging, die
moet worden aangebracht in ons Program en
onze Statuten.
Reeds in 1907 is hiervoor de eerste spade
in den grond gestoken, maar, of 'tspel sprak,
is er telkens en telkens iets tusschenbeide
gekomen, zoodat de Commissie, die indertijd
met het oog op deze gewichtige taak gecon
stitueerd kon worden, het laten moest bij een
zeer gedeeltelijk advies, dat op een Deputaten-
vergadering zelfs niet in behandeling kon
geraken.
We mogen daarom van geluk spreken, dat
althans ten minste een Concept voor deze
wijzigingen door den Voorzitter van het
Centraal-Comité in zooverre in gereedheid
kon worden gebracht, dat alsnu de Commissie
van 1907 tegen 27 Mei e. k. weer kan worden
saamgeroepen, om haar gewichtigen arbeid
voort te zetten. Voorzitter, gelijk men weet,
van deze Commissie is de lieer H. de Wilde,
Wethouder te 's Gravenhage.
Vraagt men, waarom hier niet reeds in den
aanvang van dit jaar voortgang mee kon
worden gemaakt, zoo zal men zich herinneren,
dat de Voorzitter van het Centraal-Comité
juist doende was met de te boekstelling van
zijn Nadere Toelichting, die toen wel voor
liet eerste deel gereed was, maar wat het
tweede deel betreft, nog moest worden voleind.
Deze omvangrijke studie nu was eerst in
April af, en daarna eerst, en in verband hier
mede, kon het concipieeren van de wijzigingen,
indien er van volledigheid sprake zou zijn,
ondernomen worden.
Thans daarentegen mag gehoopt, dat deze
gewichtige arbeid vlotten zal.
Eerst kan nu bedoelde Commisie de zaak
voor het aandeel ten einde brengen. Is zij
hienmee gereed, dan kan het Centraal Comité
er in gekend worden. Het Centraal-Comité
kan er dan de centrale en locale kiesvereenig-
gingen voor spannen. En ten slotte zal er
vermoedelijk een afzonderlijke Deputatenver-
gadering voor bijeen moeten komen, om de
quaestie af te doen. In 1917 bij de verkiezing
voor de Tweede Kamer zal dan op dezen vol-
ledigen arbeid kunnen worden teruggezien. En
onze partij zal haar nieuwen loop kunnen be
ginnen.
HOOGE VLEESCIIPRIJZEN.
Prof. dr. B. D. Eerdmans, lid van de Tweede
Kamer voor Rotterdam III, heeft tot den
minister van landbouw de volgende vraag
gericht
De stijging der prijzen van het rundvleesch
is in de'laatste dagen zóó hoog geworden, dat
in zeer breede kringen ernstige bezorgdheid
is ontstaan.
Daar deze stijging der prijzen gepaard gaat
met berichten over zeer grooten uitvoer, rijst
de vraag, of onze bevolking, die door alge-
meene duurte en hooge lasten toch reeds
boven mate is bezwaard, niet door regeerings-
maatregelen kon wordeu beschermd.
Ter wille van een juiste beoordeeling van
het economisch beleid der regeering richt ik
daarom de vraag tot Uwe Excellentie of het
niet mogelijk is door regeeringsmaatregelen
de prijzen van het rundvleesch in Nederland
zeer spoedig tot de normale terug te brengen
BEVOLKING VAN NEDERLAND.
De Stct. (no. 115) geeft liet bevolkingscijfer
van het rijk, op 1 Januari 1916, terwijl in een
afzonderlijk bijvoegsel is opgenomen een uit
treksel uit de statistiek van den loop dei-
bevolking van het rijk, de provinciën en de
gemeenten met meer 'dan 20,000 inwoners, in
het jaar 1915.
Provinciën. Mannen. Vrouwen. Totaal.
Noordbrabant. 312,292 341,854 684,146
Gelderland349,052 342,664 691,716
Zuidholland764,928 801,796 1,566,724
Noordholland 595,575 625,049 1,220,624
Zeeland120,671 121,464 242,135
Utrecht153,893 159,751 313,644
Friesland189,442 187,029 376,471
Overijsel212,179 206,279 418,458
Groningen174,210 176,291 350,501
Drenthe99,250 93,136 192,386
Limburg201,219 191,324 392,543
Totaal
3,202,711 3,246,637 6,419,348
DOOR DU1TSCHE ONDERZEEËRS
AANGEHOUDEN.
Bij binnenkomst te IJmuiden van de kof
schepen Frederika, welke met eene lading
straal blokjes voor Amsterdam, en Concurrent,
welke voor Rotterdam was bestemd met een
lading koffieboonen voor de Belgium Relief
Committee te Rotterdam, deelden de gezag
voerders dezer schepen het volgende mede
over een ontmoeting op zee met twee Duitsche
duikbooten.
Beladen met ledige llesschen, zoo vertelt
een dezer kapiteins, waren onze schepen van
Schiedam vertrokken met, bestemming naar
Londen. Wij waren ongeveer 10 mijlen van
het Galloper-vuurschip, toen eensklaps twee
Duitsche duikbooten aan de oppervlakte der
zee verschenen en langszij onzer schepen
kwamen te liggen.
Met onze vaartuigen meesleepende, kwam
een der officieren over en verzocht de papieren
in te mogen zien en mede te nemen naar de
duikbooten. Onderwijl werden wij al bang
gemaakt door de Duitschers door de mede-
deeling dat wij naar Zeebrugge zouden worden
opgebracht. Zij kwamen echter een poosje
later met de 'papieren aan boord terug en
deelden ons mede, dat wij konden vertrekken.
Dit deden wij echter niet, daar wij bij het
nazien der scheepspapieren de connossementen
misten. Na herhaaldelijk daarom verzocht te
hebben, kregen wij ze eindelijk los van de
Duitschers, waarna wij de scheepstrossen los
lieten en maakten dat wij zoo spoedig mogelijk
van deze lastige lieden afkwamen.
Herhaalde malen hadden zij ons nog ge
vraagd wat de Engelschen toch met al die
leege flesschen doen, doch wij antwoordden
daarop dat wij het niet wisten, wat klaar
blijkelijk den duikbootencommandant niet erg
aanstond vandaar zijn streng optreden tegen
over ons. (Hbld.)
VEE-UITVOER STOPGEZET.
Het N. v. d. D. meldt
Dinsdagmorgen heeft de minister van land
bouw het afgeven van vee-consenten doen
staken, zoodat geen verdere uitvoer zal plaats
hebben. De uitgegeven consenten zullen na
tuurlijk worden afgewerkt. <rvrrtn
Totaal is er consent gegeven voor 10,oUU
stuks, die op de vrije markt en bij de vee
houders zijn aangekocht. Van onzen geheelen
veestapel is dit slechts Va Pct-
NIEUWE BRUIN BROODREGELING.
De Minister van Landbouw, Nijverheid en
Handel heeft de volgende circulaire tot de
burgemeesters gericht
Als vervolg op mijne circulaire van *20 April,
heb ik de eer u liet volgende mede te deelen
In vele gemeenten leidt het verbakken van
roggebloem tot brood tot ontduiking van het
verbod van wittebrood bakken, doordat groote
hoeveelheden tarwebloem worden toegevoegd.
Vermits de controle hierop uiterst moeilijk
is, komt het mij noodzakelijk voor, het ver
bakken van roggebloem tot brood te verbieden.
Tegen het verbakken van roggebloem tot
koek bestaat uit den aard der zaak geen
bezwaar.
OUDERDOMSWET.
Met 52 tegen 34 stemmen, links tegen
rechts, werd de ouderdomswet aangenomen.
ZILVER BONS VAN fl.
Eerdaags zullen zilverbons van f 1 worden
uitgegeven. Ze zijn bruin van kleur.
AANSLAGEN OP DE NEDERL. KOOP
VAARDIJVLOOT.
De Batavier V.
Bij de Directie van de Batavierlijn is thans
een telegram ontvangen van den kapitein van
de Batavier V, luidende dat. het schip ter
hoogte van do Gabbard op een mijn is geloopen
en gezonken.
De 2e machinist, de 3e machinist en de
messroom steward en een passagier zijn ver
dronken.
Dinsdag om 12 uur, zoo lezen we nog in
de N. R. Ct., was het schip nog draadloos in
verbinding met Scheveningen. Het seinde
toen om., dat het 's avonds om 8 uur te Hoek
van Holland dacht aan te komen. Ook werden
in dit telegram bijzonderheden omtrent de
lading meegedeeld. Deze bestond uit ongeveer
7500 balen rijst, een partij koffie en stukgoed,
benevens 14 kisten goud, elke kist inhoudende
5000.
Dit goud was hoogstwaarschijnlijk voor de
Nederlandsch-Indische Bank bestemd.
De bemanning van het schip bestaat uit
28 koppen.
DE BATAVIER V.
Naar wij vernemen, zijn de namen van do
omgekomen leden der bemanning J. II. Mast,
2e machinist, C. de Bruyn, 3e machinist, C.
de Ridder, hofmeester allen afkomstig van
Rotterdam.
De naam van den verdronken passagier is
nog niet bekend.
Het reddingsschip ^Atlas, dat zijn standplaats
had verlaten om een onderzoek naar de Ba
tavier V in te stellen, is wegens mist op 15
mijlen afstand van de Qulter-Gabbard-boei
voor anker gegaan. N. R.C.
ART. 192.
Eenige aldeelingen van de tweede Kamer
zijn reeds gistermiddag gereedgekomen met
het onderzoek van het wetsontwerp tot wij-
zeging van art. 192 der Grondwet (het on-
derwijs-aetikel). Naar wij vernemen, is niet
alleen uit de linkerzijde, maar ook van rechts
verzet tegen eeu deel van het nieuw voorge
stelde artiekel gerezen. De oppositie is ech-