flntirmlwtionair
voor
a
Tweede Kamer.
Binnenland.
No. 1303.
Zaterdag 19 Februari 1916
13* Jaargang.
ABONNEMENT:
Per drie maanden binnen Ter Neuzen ƒ1, Franco
per post: voor Nederland ƒ1,10.
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars, Postdirec
teuren en Brievengaarders.
Dit blad verschijnt Dingdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op Feestdagen,
bij den Uitgever D. H. L1TT001J Az. te TER NEUZEN.
Inzending van advertentie.! vóór uren op den dag der uitgave.
ADVERTENTIEN:
Van 1—4 regels ƒ0,40. Voor eiken regel meer ƒ0,10.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde adver
tentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend.
Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
INGEZONDEN
STUKKEN TE RICHTEN AAN DE REDACTIE;
ABONNEMENTEN EN ADVERTENTIËN TE BEZORGEN BIJ DEN UITGEVER.
Alle stukken voor de redactie be
stemd, te zenden aan den Uitgever,
Vlooswijkstraat 21, Ter Neuzen, met vermel
ding „Aan de Redactie."
Aanname van Advertentiën tot 1 uur op
den dag der uitgave.
omdat
Watersnood.
Gaarne blijven we ons aanbevolen houden,
giften door te zenden naar het Algemeen
Comité.
Wil men rechtstreeks opzenden, zoo is net
adresE. Sillem (firma Hope Co.), Keizers
gracht 579—581, Amsterdam.
Totaal vorige lijst: f829,27.
Voorts ontvangen van v. D. 1' 1,50
Totaal, met inbegrip vorige llijst f 330,77.
V Schiermonnikoog.
Het is ons zeer aangeuaam, dat voortdurend
blijkt, hoe onze aansporingen, om onze broeders
in hun moeilijken strijd voor hun beginsel te
steunen, gevolg hebben.
We kunnen niet nalaten den nood, want
inderdaad, hier is nood, onz«;n lezers op het
óarte te binden.
Weder ontvingen we eenige giften, die we
hierbij verantwoorden.
Totaal vorige verantwoording ƒ46,50.
Voorts ontvangen van
De F. f 2,50F. f 1,— J. J. f tv. D. f 1,—.
Totaal, met inbegrip vorige lijst f 52,—.
z.
Onze derde vergadering.
Verleden jaar heeft het Comité voor den
Schooldag aan zijn actie nog eenige uitbreiding
gegeven door het organiseeren van een derde
vergadering, een avondvergadering, waarin
door den heer Jansen van Driewegen, een
onderwerp werd ingeleid tor bespreking,
natuurlijk met betrekking tot ons Christelijk
Schoolonderwijs.
Die bijeenkomst, toen ven proef, is uit
nemend geslaagd.
De belangstelling was verrassend.
Thans staat opnieuw zu lk een avondver
gadering ons te wachten.
De heer H. Koelmans vain Ter Neuzen zal
daar het woord voeren.
Ongetwijfeld zullen velen (gaarne komen om
hem te beluisteren.
Het onderwerp voor dl en avond luidt
Voorheen en Thans". (1 Persoonlijke her
inneringen).
De vergadering zal D. V. g ehouden worden
op a. s. Dinsdagavond en ai invangen te 51/»
uur.
Plaats van samenkomst is t de Chr. Bewaar
school, alhier.
Het vorig jaar waren er let len onzer school-
vereenigingen, die er hun spijl over betuigden,
dat de vergadering niet te l tunner kennisse
was gebracht.
Daarom wekken we thans ie der voorstander
van ons Christelijk onderwi js, zoowel uit
Ter Neuzen, als uit den omtr ek, op, de ver
gadering bij te wonen.
Natuurlijk verwachten we d» bestuursleden
der scholen.
En even natuurlijk allo om lerwijzers dier
scholen.
Maar daar is bovendien voi >r verdere be
langstellenden plaats.
Ieder is welkom Z.
V Dat nooit.
De N. R. C. bevatte dezer da igen een ver
slag eener rede, door den heel 1 P. Otto, af
gevaardigde voor Amsterdam D II, gehouden.
Bijzonder trok ons aan, wat d e heer Otto,
vroeger hoofd eener openbare 1 agere school
te Amsterdam, zeide omtrent de school
kwestie.
Een merkwaardige bekentenis bevat zeker
wel de uitspraak, dat „we de fin, ancieele ge
lijkstelling tusschen openbaar ei i bijzonder
onderwijs niet kunnen tegenhouden,
het alles beheerschende feit is, dat een groot
gedeelte van de ouders voor hun kinderen
nu eenmaal de bijzondere school wensclien.
Dat klinkt al heel anders, dan we in vroeger
jaren gewoon waren.
Toen heette het immers vaak och, de ouders
verlangen geen bijzonder onderwijs, die lieele
actie voor de bijzondere school ontstaat alleen
uit het drijven van enkele dominé's of pas
toors.
En hoort nu eens verder:
„Nu de pacificatie" (bevrediging) „komt,
moeten we ons er wel rekenschap van geven,
dat de bijzondere school bij een^ groot ge
deelte van onze natie steun vindt."
Hier is een andere toon te beluisteren, dan
de krenkende en smalende van vroeger.
Maar het is eigenlijk op een andere uit
lating van den heer Otto dat we de aandacht
willen vestigen.
N.l. op deze: (We halen aan uit de N. R. C.)
„Wat ons medewerking aan deze oplos
sing gemakkelijk maakt, is dat de staat
daardoor invloed zal krijgen ook op het bij
zonder onderwijs. Aan het staatsgezag zal
niet alleen meer kennis morden gegeven
van het leerplan, maar dit zal ook aan het
staatsgezag ter goedkeuring morden voor
gelegd. De voortgang van de splitsing der
scholen zal daardoor worden tegengehouden
een voordeel, dat tegen de nadeelen op
weegt. Daardoor zal de bijzondere school
feitelijk een openbare worden, ingesteld,
bestuurd en betaald door het openbaar ge
zag. Zoo zal men, wat wel een merk
waardige ontwikkeling der feiten is, krijgen,
de openbare gezindteschool, zooals Groen en
Kuyper, zij het strenger godsdienstig dan
wij willen, haar altijd gewenscht hebben."
We lieten een enkelen zin cursief drukken,
omdat het hier om de kern der zaak gaat.
Wat verder volgt is slechts van betrekke
lijke waarde, wijl het voor een groot gedeelte
conclusie is, op hetgeen in den gecursiveerden
zin wordt beweerd.
De eigenaardige opmerking omtrent de
„openbare gezindteschool, zooals Groen en
Kuyper altijd gewenscht hebben" laten
we rusten.
We willen in het bijzonder de uitspraak
naar voren schuiven, die handelt over het
leerplan.
Gelijk bekend zal zijn is thans de toestand
zóó, dat de besturen der bijzondere scholen
elk jaar vóór den aanvang van het schooljaar
het leerplan hunner scholen moeten mede-
deelen aan den arrondissements-schoolopziener,
die het dan voor gezienteekent.
Hier is dus van goedkeuring geen sprake.
Men zal zich herinneren, dat bij de school
wet-novelle Kuyper, van vrijzinnige zijde
reeds een poging is gedaan, om in de wet
goedkeuring van het leerplan voor te schrijven.
Daartegen is toen van Rechts, vooral bij
monde van den heer Byleveld, met den mees
ten nadruk geprotesteerd.
En met recht.
Zou werkelijk het leerplan door het Rijks-
schooltoezicht moeten worden goedgekeurd,
dan lag de vrijheid geheel aan banden.
De beslissing over het paedagogisch en
godsdienstig karakter van school en onderwijs
zou zoodoende verlegd worden uit de handen
van de besturen in die van een Rijksambtenaar.
Er bleef dan slechts een vrijheid in naam.
De heer Otto nu zegt, volgens het verslag,
zoo stellig mogelijk, dat het zoo zal worden.
Is het ook mogelijk, dat de heer Otto zich
heeft versproken
Was het bij hem meer een wenschen dan
een dadelijk gelooven Of vergiste zich de
verslaggever
Dit staat wel vastop zulk een voorwaarde
zal nimmer van Rechts op een bevrediging
worden aangestuurd.
Die prijs zou te duur zijn.
Dat zou geen bevrediging, maar een ver
nedering zijngeen vooruitgang, maar af
takeling.
Een waarlijk vrije school eischt een „vrij'
leerplan.
Nog altijd wordt in de Tweede Kamer over
het Eedswetje gedebatteerd. Er schijnt hoop
op eenige overeenstemming te komen ver
schillende sprekers van Rechts raadden daar
toe terwijl een enkele stem van Links zich
hierbij aansloot. Een voortreffelijke rede hield
de heer De Visser (c. h.), ten betooge van het
christelijk karakter van den eed. Minister
Ort voerde het woordwilde de „gemoeds
bezwaren", maar gaf nog niet veel blijken
van toenadering.
WATERSNOOD.
In verband met den jongsten storm bevatte
de N. R. C. onderstaande berichten, die dui
delijk den ernst van den toestand aantoonen
Uit Monnikendam:
De storm beukt nog steeds met ongekende
hevigheid de vesting. Mocht deze doorbreken,
dan staat het grootste gedeelte der stad onder
water. De bewoners der bedreigde gedeelten
zoeken een onderkomen bij verwanten en
kennissen. Groote stukken rietland en ook
veel hooi komt aandrijven. Het gebouw van
het Burgerlijk Armbestuur is geheel door de
golven verwoest. De golven slaan over de
R.-K. begraafplaats en hebben het lijkeuhuisje
reeds verwoest, zoomede het hek. Vernieling
der graven is niet uitgesloten. Wij gaan een
angstigen nacht tegemoet.
Een Woensdagavond tusschen 7 en 9 uur
afgezonden telegram luidt
Noodwaterkeering behouden, stad nog droog.
Te Weesp en te Enschede is veel materi-
eele schade door den storm van Woensdag
aangericht.
Uit V o 1 e n d a m
Er heerscht hier groote ontstelteniseen
kleine 30 huizen dreigen in te storten en
worden ontruimd.
Uit Buiksloot:
Door den storm zijn eenige boerenwoningen
in de Buikslotermeer geheel weggeslagen en
weggedreven.
Ook geschiedde dit met eenige woningen te
Nieuwendam.
De dienst naar Broek-in-Waterland staat
stil.
Uit Aalsmeer:
Door den storm dreigen de dijken van de
Westeinderpolder op enkele plaatsen door te
breken. Daardoor worden de Zuider- en de
Noorderwegmeerpolder, de Stommeerpolder
en de Oosteinderpolder met onderloopen be
dreigd. Tusschen het fort Kudelstaart en de
z.g. Kalfslage loopt het water reeds over den
dijk. De toestand is kritiek. Militairen van
dé omliggende forten en het detachement uit
Aalsmeer verleenen hulp bij het versterken
van de dijken.
Uit N ij k e r k
De nooddijk bij Nijkerk heeft het begeven,
en men vreest zeer voor den oosterdijk. De
weg naar Bunschoten staat bij den tweeden
tol weer blank, eveneens de Holkerweg, zoo
dat ook wordt gevreesd voor Hoogland.
Uit B a a r n
Uit vrees voor herhaline van de overstroo
ming is aan de Eembrug, die gisteren ernstig
werd beschadigd, in allerijl een noodherstelling
aangebracht, waardoor het mogelijk is, dat
menschen en vee uit den polder naar Baarn
kunnen komen. Reeds zijn enkele boeren met
hun vee uit den polder gekomen, zij durfden
den nacht niet afwachten. De doorvaart van
de Eembrug blijft nog gestremd.
Uit Arnhem:
Door den hevigen storm, die den geheelen
dag woedde, is vooral in het park Sonsheek
heel wat schade aangericht. Een aantal fraaie
boomen, vooral beuken is omgewaaid. Ook
op andere plaatsen werden boomen ontworteld,
Op het terrein van de Arnhemsche Stoom
sleephelling aan de Stadsblokkenweg is het
dak vari de nieuw gebouwde ketelmakerij
afgerukt en op den weg geslingerd.
Van twee perceelen in de Bakkerstraat woei
een stuk van het dak af en op talrijke plaatsen
dakpannen of schoorsteenen en reclame
borden naar beneden gekomen.
Uit Ti el:
Door den hevigen storm was gister het
verkeer voor voertuigen over de Waal te
Tiel gestremd pont noch stoomboot kon varen.
Te Winschoten is eergisteren een in
aanbouw zijnde loods van 35 meter lengte en
15 meter breedte geheel ingewaaid.
Het telegrafisch verkeer tusschen Nederland
en Duitschlar.d was eergisterenamiddag geheel
gestoord.
Bij de Algemeene Vereenigde Commissie
ter Leniging van Rampen door Watersnood
was eergisteren in totaal f 1,986,715,911/'3 in
gekomen.
KONINKLIJK BEZOEK.
Nauwelijks was Hare Majesteit om kwart
voor drie ten Paleize teruggekeerd, of de hof-
auto kwam opnieuw voor. Thans reed H. M.
uit in gezelschap van een hofdame en Haar
adjudant jhr. C. Hooft Graafland, om een
bezoek te brengen aan het blok woningen van
de vereeniging Arbeiderswoning in de Java-
buurt te Amsterdam.
In de auto der politie had tot het geven
van inlichtingen mede plaats genomen de heer
A. Harmseu Jrsecretaris-penningmeester van
het bestuur der genoemde woningbouwver-
eeniging.
Hare Majesteit was eenvoudig gekleed in
een donker mantelcostuum met een donkeren
hoed, zoodat Haar komst in de woningen,
waarin thans vluchtelingen onder dak gebracht
zijn, weinig opzien baarde.
Voor de Benkoeleustraat, aan den hoek der
Javastraat, waar het door Berlage ontworpen
monumentale blok is verrezen, werd halt ge
houden. Nadat men te vergeefs getracht had
op nummer 4 der Benkoelenstraat binnen te
komen de bewoners waren blijkbaar af-
'ezig ging de Koningin de woning op
nummer 12 binnen. Haar komst was voor
de aanwezige bewoners een groote verrassing.
Een inwoner uit Holysloot, een huisvader
van zes kinderen, van wie de jongste op den
dag van den watersnood nauwelijks acht et
malen telde, ontving de Koningin, terwijl hij
in zijn huiselijk négligé rondliep. In huis was
het 'kraakzindelijk. De bedden en matrassen
mochten gezien worden het was alles keurig
opgemaakt. Ook het kleine wicht in de wieg
werd door H. M. bekeken. Jammer, dat
moeder zoo juist was uitgegaan om in de
koepok-inrichting over de inenting te gaan
praten.
„We dachten eerst, dat het de dame van de
„gezondheid" was of van het woningtoezicht
en je wilt het toch graag knap hebben. Niet
zoo'n smerige rommel hoor, daar houd ik niets
van", zeide de Holysloter tot ons, toen de
Koningin vertrokken was.
De man was toch zoo in de wolken „bezoek
van de Koninginoch och 1 ik heb er wat
dikwijls veur geloopen en nu kwam ze bij
mijnik vergeet het mijn heele leven niet 1"
Twee Zunderdorpers waren ook in de kamer
bij het gesprek geweest.
Een klein meisje, een dochtertje var: den
Holysloter, sprak aanvankelijk voortdurend
van „ja juffrouwen of haar vader, die
tengevolge van de menigte menschen, die in
de buurt saamgeschoold was, begrepen had,
welke Hooge gast te zijnent was gekomen,
zijn dochter al waarschuwde om toch de
vórmen beter in acht te nemen, het mocht
niet baten het kind bleef maar juffrouwen".
Nog eenige andere woningen werdeu be
zichtigd en tot slot op verzoek van den op
zichter de gemeenschappelijke tuin, om welken
de huizen gebouwd zijn.
Toen de auto wegreed, was de Javabuurt
in grooten getale uitgeloopende gansche
buurtbevolking bracht aan H. M. een hartelijke
ovatie.
De heer Ilarmsen werd ten paleize, alwaar
men om half vijf teruggekeerd was, nogmaals
Li