Binnenland.
Buitenland.
examenkiezer te worden, behoeft men niet
zijn examen-diploma over te leggen, maar
alleen op het kiesrecht-formulier in te vullen,
welk examen en waar en op welken datum
men het heeft afgelegd. De examenkiezer
behoeft zich niet ieder jaar opnieuw op te
geven (tenzij hij kiezer-af geworden is door
bedeeling, doordat hij zijn belasting niet op
tijd heeft betaald, enz.) maar moet natuurlijk
ook te bestemder tijd de voorloopige kiezers
lijst controleeren of doen controleeren.
Wie dit jaar op 15 Mei zijn 25ste jaar be
reikt en in de termen valt, kan kiezer worden.
Voor mannen, die onder de wapenen zijn,
wordt het kiesrecht geschorst wanneer zij tot
de militie behooren dit is niet het geval voor
de landmeer en landstorm.
middellijke nabijheid nog niet in hun huizen
kunnen terugkeeren, dan stemt dit weer even
triest als al het voorafgaande.
MARKEN.
DE TOESTAND IN HET OVERSTROOMDE
GEBIED.
De militaire organisatie in het „bezette"
aebied werkt thans voortreffelijk, zoo schrijft
een berichtgever van de N. R. C., althans
wat de landwegen langs den gordel betreft.
Niemand zonder behoorlijken pas wordt toe
gelaten, en bij de hoofdtoegang tot het gebied
bij Buiksloot hebben wij het aanschonwd, dat
de schildwacht een familie, die in een auto
zat, maar bij gebrek aan passen niet mocht
doorrijden, dwong uit te stappen, waarna de
auto even zijn weg mocht vervolgen om op
een breeder gedeelte van den weg te keeren.
De contróle is uitermate scherp, en zelfs
hier worden passen, voor een beperkten tijd
geldig, uitgereikt, om zoodoende het eventu
eele verkwanselen tegen te gaan.
Te water scheen het vervoer heden onbe
perkt; pleizierboot op pleizierboot volgde de
vaart door het Noordhollandsche kanaal, maar
bij het Schouw durfden zich slechts weinige
de Broekermeer in wagen. Zonder gevaar om
vast te raken is de Broekervaart dan ook niet,
en nu de waterstand gedurende de laatste
vier-en-twintig uur nog aanmerkelijk gerezen
•is, zijn verschillende wegafscheidingen, die in
liet begin van deze ramspoedige periode nog
zichtbaar gebleven waren, thans geheel over
look in Buiksloot worden de zijpaden
telkens korter. De brugwachter, met wien
wij gedurende de afgeloopen week trouwe
vriendschap gesloten hebben, wijst ons op tal
van kleine bijzonderheden, waaruit wij .het
gestage wassen van het water zullen kunnen
vaststellen. Ofschoon het er voor de huizen
aan den hoofdweg te Buiksloot niet onrust
barend uitziet, het water zal nog heel wat
moeten rijzen, alvorens die in een gevaarlijke
positie kómen zijn ook de bewoners van
deze woningen op alle eventualiteiten bedacht.
't Schouw, het vroeger zoo aardige gehuchtje
vóór Broek, is thans bijna geheel verwoest.
Lachend speelde het zonlicht vandaag over
deze ruïne.'
Gelukkig was het vandaag stil op het water,
zoodat de onderscheidene bewoners trachten
konden de zolders hunner verlaten boerderijen
te bereiken en indien mogelijk, nog een of
ander aldaar opgeborgen voorwerp van hun
inboedel voor ondergang te behoeden door
het in een vlet mede te nemen, vletten
ontmoet men in grooten getalede aanhang
metor bewijst uitstekende diensten, ook als
trekschuitje voor een sleep jollen.
Hier en daar ontwaart men ook nog ver
geten pluimgedierte. Een kalkoen zit op het
dak eener nog niet verwoeste boerderij. Onze
kapitein heeft medelijden en tracht met de
boot aan te leggen. Het luktwe grijpen
een dakstijl en fluks zit onze kappi op de
pannen. Na eenige klauterevolutiën heeft hrj
den vogel bijna gegrepen, maar liet stomme
dier wil blijkbaar zijn redding niet, want on
danks den'geleden honger vliegt liet ineen
boog op den tak van een naastbijzijnden boom
Arm beesi, zoo wis en zeker den hongerdood
Als wij na onzen tocht, die tot Monnikendam
gereikt heeft, langs de boerderij terugkeeren,
zit het kalkoentje nog op den tak.
Zonder verdere hindernissen vervolgen wij
de reis naar Broek, waar de booten dei
Amsterdamsche stadsreiniging en gemeente
tram weer in volle actie zijn. De veeveria-
dingen zijn nog niet afgeloopen. Er staan
ditmaal zélfs meer koeien dan verleden Vrijdag
De veestapel in Noord-Holland lijkt inderdaad
onuitputtelijk!
Broek zelf maakt een doodsclien en vei laten
indruk. Niettemin vertelt ons de brugwachter
dat er verscheidene personen in hun woningen
zijn gebleven. De vletten, die de bewoneis
langs de hoofdstraat naar huis brachten, zijn
verdwenen. Een lange loopplank op palen
in allerijl ineengetimmerd, schijnt nog een
solieder en betrouwbaarder middel te wezen
om de verbinding tusschen de woningen te
onderhouden.
In Monnikendam is de Amsterdamsche
politieboot aan het werk geweest. De uniform,
gedragen door een tiental Amsterdamsche
agenten, onder leiding van een inspecteur,
maakt in het oude stadje van Jan Nieuwen-
huizen een kranig effect. De politieboot ver
leent ook haar assistentie bij het werken van
Sinck's toestel, dat in beweging gezet is om
het verdronken vee op te visschen. Bij tien
tallen staan de doode runderen tegen elkaar
op een platbodem. Het blijft een luguber
schouwspel. j
In Monnikendam zelf schijnt de toestanc
iets aangenamer, maar wanneer wij later de
verhalen hooren van eenige boertjes, wier vee
óf verdronken is óf nog niet terecht, en vei
nemen, dat de polderbewoners uit de on-
Men schrijft van Marken aan De Standaard
Nadat in den nacht van Donderdag op Vrijdag
ons eiland door storm en hoog water deerlijk
geteisterd was, werd Zondagavond het Marker
watersnoodcomité opgericht.
Het bestaat uit het Gemeentebestuur, waar
van zitting namen de beide Wethouders, de
heeren: K. de Waart en J. Schipper en het
bestuur van het Marker visschersfonds te
weten de heeren: Ds. J. J. H. Klomp P. H.v.
Beuzekom, arts; K. Brug, hoofd der Cln.
School; C. Bootsman Pz„ J. Bootsman Jz.,
C. Moenis Cz., E. Roos Az., P. Visser Jz. en
P. Visscher Kz. Eere-leden van het Comité
zijn te Amsterdam, de heeren C. W. Matthes,
Vossiusstraat 38 en J. Korthals Altes, Keizers
gracht 124.
De burgemeester verklaarde, toen hij ge
vraagd werd, niet te kunnen zitting nemen
in het comité.
Met groote energie werd aan den arbeid
getogen. De nood was zoo ontzettend groot.
Er was letterlijk aan alles behoefte. Van 30
gezinnen waren de huizen totaal verwoest en
van hoeveel meer alle kleeren weggeslagen,
doorweekt en in stukken gescheurd. Meer
dan 50 huizen hadden bovendien zoo ernstige
schade geloopen, dat vele bezittingen met den
golfslag waren meegesleurd. De bevolking
was radeloos.
Al wat door zuinigheid en vlijt met jaren
noesten arbeid was verzameld, was in één
oogenblik verwoest. Er moest iets gebeuren.
Daden moesten er getoond worden. En 't bleek
dan ook direct, dat de oprichting van liet
Comité den slachtoffers een hart ouder den
riem stak.
Reeds was bij Ds. Klomp bericht ontvangen
van de afzending van een boot met beddegoed
en kleeding. De maatschappij „Oceaan" te
Amsterdam redde voorloopig uit den brood-
nood en bracht het comité 900 brooden, die
vliegens vlug doorgezonden werden, vooral
naar de verste buurten15 vaten water
werden uitgestort in een paar leege, reeds
schoongemaakte bakken. De heer Taets van
Amerongen c.s. voorzag eveneens in den zout-
nood. Ook hieraan was dringend behoefte.
Enkele uren later kwam de motor met
bedden en kleeren. Deze werden met grooten
dank aanvaard. Baron Tuyl van Serooskerken
te Velsen was de geleider. Er kwamen 30
bedden, volledig uitgerust, onderkleeding in
ruime sorteering, voor mannen, vrouwen en
kinderen, een 20-tal zakken aardappelen, 6
zakken appelen, eenige zakken boonen, erwten
en rijst en 4 vaten melk.
De heer J. J. v. Capelle zorgde voor een
schuit met drinkwater aan het comité.
Het comité, trouw bijgestaan door de dames
Klomp en Brug, verrichtte met den meesten
spoed zijn moeilijke, maar dankbare taak. Er
bleek een tekort aan beddegoed. Opnieuw
werden op telegrafisch verzoek 30 bedden
gezonden. In de allereerste behoefte is nu
wel voorzien, maar omdat een 10 tallen ge
zinnen alles kwijt is, zal er binnenkort weer
groote behoefte aan vele zaken bestaan. Het
comité houdt zich dringend aanbevolen voor
de toezending van bovenkleeding, bv truien
en broeken voor de mannen. Ook zullen er,
nu de winter-voorraden voor een deel weg
zijn, gaarne aardappelen, erwten en boonen
ontvangen worden.
Er komen al giften in, maar honderddui
zenden zijn noodig. Eenparig zijn alle dag-
bladcorrespondenten in hun gevoelen, dat,
als Marken niet financieel uiterst krachtig wordt
geholpen, deze ramp aan het eiland den genadeslag
zal toebrengen.
Helpt, en dat zoo spoedig mogelijk.
Geeft door uw zendingen volk van Nederland,
zooveel werk aan het comité, dat liet er als
mee overstelpt wordt, en het zal u dankbaar
zijn, dat gij het in staat stelt, veel, zeer veel
voor deze zwaarbeproefde bevolking te doen.
Zie de over den watersnood geplaatste ad
vertenties.
was overal door het zakken van het water
een zekere kalmte ingetredenthans maakt
men zich angstiger dan voorheen. Het weer
is stil.
Van Zondagnamiddag 2 u. 50 min.
De Purmersteenweg is bijna niet meer te
houden. Men werkt hard, doch men vreest.
Van Zondagnamiddag 3 u. 45 min.
In een spoedeischende raadsvergadering is
hedennamiddag besloten tot het maken van
een kistdam van den spoordijk tot de sluizen
en van de sluizen naar den Wijde Wormerdijk.
Men begint onmiddellijk te werken. De groote
sluizen worden met steenen dichtgegooid. De
toestand is ernstiger.
Verder meldt men ons uit Purmerend
De gemeenteraad heeft hedennamiddag in
een spoedeischende vergadering besloten, om
een crediet van 25,000 te verleen en voor
den aanleg van een kistdam van de Schut
sluis tot den spoordijk langs den Jaagweg en
langs de Nekkerstraat tot Wormerdijk, om de
toegangen naar Purmerend vrij te houden,
als de spoordijk bezwijkt. De melkfabriek
Hollandia draagt ten hoogste tien mille bij.
Perceelen aan de Nieuwe Gracht loopen
gevaar onder te loopen. In de Nieuwstraat
worden huizen ontruimd.
De Overweersclie polder loopt gevaar. De
dijk wordt versterkt op plaatsen, waar het
water er over loopt. N. R. C.
PRINSES JULIANA.
van enkele artikelen is verzonden. Het komt
der commissie derhalve voor, dat aan alle
bestellingen, welke in Augustus 1915 werden
opgeheven, zal kunnen worden voldaan.
(Stct.)
AARDAPPELEN.
Naar wij vernemen, zal aan de Rijksland-
bouwleeraren in de verschillende provinciën
de opdracht worden gegeven, in overleg met
de landbouwvereenigingen en met de Aard-
appelvereeniging de voor verkoop beschik
bare hoeveelheid aardappelen te inventari
seeren. Daarna zal worden overwogen of de
omstandigheden het toelaten, dat van de spoe
dig aan bederf onderhevige soorten onder be
paalde voorwaarden eenige uitvoer zal kunnen
worden toegestaan.
GENERAAL VAN VLIJMEN.
Volgens de jongsto te Den Haag ontvangen
berichten moet de toestand van het Tweede-
Kamerlid Generaal Van Vlijmen hoogst ern
stig zijn.
Ook Prinses Juliana heeft, het spreekt vam
zelf, gehoord van den watersnoodheeft zij
niet dagen achtereen haar moeder, die de
overstroomde streken bezoekt, moeten missen
Ook van de ellende, die geleden wordt, van
den nood, die gelenigd moet worden, heeft zij
gehoord. Toen is in het kinderhoofdje het
plan gerijpt ook iets te doenzelf iets te
doen voor de ongelukkigen. En dat plan
heeft zij uitgevoerd. Zelve heeft zij haar
spaarpotje en haar beursje bijna geheel ge
ledigd en het bedrag ƒ20,13, met een briefje,
dat zij geheel alleen schreef, gezonden aan
den Voorzitter der Watersnoodscommissie,
den heer S. P. van Eeghen. Dat briefje is
een doodgewoon kinderbriefje, aardig, omdat
er zoo goed uit blijkt, dat het een briefje is
van een bijna zevenjarige alléén, dat niemand
dan de Prinses alleen de hand heeft gehad
in deze kinderlijk-spontane daad van mede
lijden.
BUITENLANDSCHE DEELNEMING.
In ons blad van Vrijdag hebben wij de
aandacht gevraagd voor het bewijs van
deelneming in de ramp, ons land van de zijde
der Fransche regeering geworden. Gelijk in
een later blad is medegedeeld, heeft nu
ook de Duitsche regeering van gelijke ge
zindheid jegens ons land op gelijke wijze als
de Fransche regeering doen blijken. Ook deze
bijdragen uit een land, dat door zooveel
grooter en nog zooveel ernstiger zorgen wordt
verteerd, dan waaronder ons land thans lijdt,
moet op bijzonderen prijs worden gesteld. Er
is in deze officieele blijken van sympathie
nog iets dat treft. In de Duitsche pérs, maar
vooral in de Fransche pers, wordt niet altijd
met welwillendheid over ons land gesproken.
Uit de officieele betuigingen der buitenland-
sche regeeringen treedt nu duidelijk aan den
dag, dat men de houding van ons land in den
wereldkrijg begrijpt, en ook weet te waar-
deeren. Dat eene ongerechte gelegenheid, om
dit op fijne doch sprekende wijze te kennen
te geven, wordt aangegrepen, geeft voldoe
ning. N- R- C-
ALGEMEENE VEREENIGDE COMMISSIE
TER LENIGING VAN RAMPEN DOOR
WAT ERSNOOD.
Zaterdag was er totaal ingekpmen f703,541,55®,
Iragen
Vrijdag zijn wederom vier slachtoffers be
graven het was het gezin van Klaas de \V aard.
Aan de groeve werd gesproken door Ds. Klomp
en door den burgemeester. Ook werd de
droeve plechtigheid bijgewoond door mejuf
frouw T. van Rijn van Alkemade, lectnce van
II M. de Koningin, die een bezoek aan het
eiiand bracht om de echtgenoote van Pier van
Niel te bezoeken, die in den stormnacht in
den ergsten nood op de Moeniswerf met
man op een balk had gezeten in een woning,
welke nog slechts op een paar stijltjes stond.
Den Zondagmorgen daarop beviel zij van een
dochter. Mejuffrouw Van Rijn van Alkemade
bracht met den Burgemeester een bezoek bq
kraamvrouw en kind, die beiden wel vatend
zijn. De jonge moeder wier kleeren en huis
raad teloor gingen, mocht ook de daadwerkelijke
belangstelling van Hare Majesteit ondervinden.
Er is op Marken nogal veel antiek verloren
gegaan.
De slachtoffers van de ramp zijn nu op een
na alle terecht.
PURMEREND.
Uit Purmerend, van Zondagnamiddag lialf-
tWHet water stijgt onrustbarend. Aan alle
kanten stroomt het over de kaden. Nog geen
enkele maal is het water zoo hoog geweest.
Duizenden vreemdelingen komen per boot aan
om te kijken, doch allen worden geweerd. De
toestand' is ernstig. Het water stroomt over
den dijk in den Over-weerschen polder. Kist
dammen worden overal aangelegd. Gisteren
waarvan°f 150,000 afgedragen door de admini
stratie van de N. R. Ct.
Op het kleine Urk bracht een door de
raadsleden langs de huizen gehouden collecte
ƒ553,26 op.
De koeien die in Waterland uit het
zeewater gered werden, gaven de eerste paar
dagen daarna zoute melk. Daarna werd de
toestand weer normaal, doch de hoeveelheid
is sterk verminderd.
De militairen zijn druk bezig met het ver
zamelen van verdronken vee. De dieren
worden te Durgerdam ingescheept en naar
de vuilnisbelt te Amsterdam gebracht om ver
brand te wórden.
OVERSTROOMINGEN OP JAVA.
Reuter seint uit Batavia
Van heel Java komen berichten van over
stroomingen. Te Batavia zijn honderden in
landers naar andere wijken gevlucht, lwee
aardafschuivingen hebben het spoorwegverkeer
gGIn dewiabijheid van Semarang zijn 38 huizen
ingestort. Een aardstorting heeft 13 huizen
vernield, 4 menschen gedood en 8 gewond,
terwijl er 7 worden vermist.
KUNSTMESTVOORZIENING.
Van verschillende zijden wordt de vraag
gesteld, of de aanvoer van kunstmest en be
paaldelijk van Chilisalpeter in voldoende mate
is te verwachten.
De Kunstmest-commissie kan tot naai ge
noegen berichten, dat er geen enkele aanlei-
dine tot ongerustheid bestaat. De bereiding
van superphospliaat gaat regelmatigde aan
voer van kalizouten en van zwavelzuren am
moniak is zeer bevredigend de eerste lading
Chilisalpeter is reeds aangekomen en verdeeld.
De najaarsbestellingen zijn voor alle soorten
van kunstmest geheel afgeloopen, terwij reeds
een groot deel op de voorjaarsbestellingen
DE OORLOG.
Het Raadsel van Montenegro.
ROME, 21 Jan. (Reuter). Decorrespondent
van de Idea Nazionale te San Giovanni di
Medua meldt, dat generaal Martinowits de
Montenegrijnen aanvoert. Hij heeft de Oosten
rijkers bij Berane teruggeslagen. Koning
Nikolaas heeft in een proclamatie aan zijn volk
gezegd, dat het beter was om te sterven, dan
een vredesvoorstel van Oostenrijk aan te
nemen.
LONDEN, 21 Jan. (Reuter). De Daily Chro
nicle verneemt uit Milaan De correspondent
van de Idea Nazionale te San Giovanni di
Medua meldt1200 Montenegrijnen onder
generaal Martinowitz hebben de Fransche
kanonniers geholpen, die den Lowtsen held
haftig verdedigden. Men schat de verliezen
der Oostenrijkers op 7000.
KEULEN, 22 Jan. (N. R. C.) Volgens een
telegram uit Serajewo aan de Köln. Ztg. kost
het overbrengen van het kapitulatiebesluit
aan de ongeveer 40,000 man sterke Montene-
grijnsche legergroepen veel tijd wegens de
groote moeilijkheid om hen allen te bereiken.
Boveudien moeten er verzamelplaatsen voor
de kapituleerenden en plaatsen voor verpleging
en onderdak aangewezen worden.
De koning heeft Cettinje den 12n dezer
verlaten en bevindt zich aan den anderen
kant van de demarcatielijn.
De ontvangst van de Oostenrijksche troepen
door de burgers van Cettinje heeft, klaarblijke
lijk ingevolge den wensch van den koning of
de ministers, plaats gehad op een wijze alsof
het een volksfeest goldzij toonden geen
vrees. Ook in alle andere gemeenten bood
de plaatselijke overheid de onderwerping aan.
Onze afgezanten werden eerst afgezonden
nadat er een onvoorwaardelijke overgave was
toegezegd. Met de regeling van de bijzonder
heden der kapitulatie is terstond begonnen.
De komende blokkade.
De Nation vindt het uitvoerverbod van pulp,
dat Zweden heeft afgekondigd, een goede les
voor de Engelsche bladen, die roekeloos op
verscherping van de blokkade aandringen.
Het blad spreekt naar de N. R. C. meldt, in
dit verband van hun „boemerangblokkade
die dus Engeland zelf zal benadeelen. Van
het gerucht, uit Amerika afkomstig, dat de
Engelsche regeering feitelijk tot een blokkade
van Nederland en misschien van andere neu
tralen heeft besloten, zegt het blad „Het ge
rucht kan in dezen vorm moeilijk waar zijn.
Zoo ver kunnen wij niet van onze rol ms
handhavers van het volkenrecht afwijken.
De New Statesman schrijft, dat de blokkade
van Duitscliland door onzijdige havens eigenlijk
nog nooit is voorgekomen. Daarom heeft het
no" niet onwettig te zijn, maar het is zeker
een geheel nieuwe toepassing van het volken
recht op omstandigheden die ook nieuw zijn.
Het is vol onaangenaamheden zoowel voor
de Vereenigde Staten als voor onzijdigen.
(Sic) „Vrede en vriendschap met de Vereemgde
Staten (een onmisbare bron voor wapenen,
munitie en andere oorlogsbehoeften jvoor al
de entente-bondgenooten) is een sine qua non.
Vrede en vriendschap met Nederland en
Skandinavië (dat 's winters de hoofdtoegang
tot Rusland is) slechts een zweem minder.
Boete.
GENEVE, 21 Jan. (V.-D.) De „Gazette de
Lausanne" bericht, dat aan de stad Brussel
een boete van een half millioen francs is op
gelegd als gevolg van den moord die pas
heeft plaats gehad op den verrader van de
verpleegster Cavell. De Duitschers recht
vaardigen deze boete door te verklaren, dat
de misdaad met een revolver was gepleegd,
terwijl volgens de verordeningen alle wapens
op hét stadhuis hadden moeten zijn ingeleverd.
Aan do gemeente Schaerbeek, waar de
moord heeft plaats gehad, is een boete op
gelegd van 50,000 mark.
Brand te Molde in Noorwegen.
AALESUND, 22 Januari. (Wolff). Gisteren
middag is te Molde brand uitgebroken in twee
houttuinen. Aangezien er een hevige onweer-
storm woei, zonder regen, greep het vuur
snel om zich heen. Volgens de laatste tele
fonische melding liep het geheele binuendeel
der stad gevaar. Een apotheek was reeds
afgebrand en een bierbrouwerij en drie hout
tuinen stonden in vlammen.
KRISTIANIA, 22 Januari. (Wolff.) De brand
