nieuws* en Advertentieblad
Zeeland.
Antirevolutionair
Uit de Pers.
Binnenland.
Buitenland.
Jaargang.
Januari
ABONNEMENT:
Per drie maanden binnen Ter Neuzen ƒ1,Franco
per post: voor Nederland ƒ1,10.
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars, Postdirec
teuren en Brievengaarders.
Dit blad verschijnt Dinsdag» en Vrijdagavond,
uitgezonderd op Feestdagen,
bij den Uitgever D. H. LITT00IJ Az. te TER NEUZEN.
Inzending van advertentiën vóór uren op den dag der uitgave.
INGEZONDEN STUKKEN TE RICHTEN AAN DO REDACTIE: ABONNEMENTEN EN ADVER TENTIEN
ADVERTENTIËN:
Van 14 regels ƒ0,40. Voor eiken regel meer ƒ0,10.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde adver-
tentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend.
Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
TE BEZORGEN BIJ DEN UITGEVER.
Alle stukken voor de redactie be
stemd, te zenden aan den Uitgever,
Vlooswijkstraat 21, Ter Neuzen, met vermel
ding „Aan de Redactie."
Aanname van Advertentiën tot 1 uur op
den dag der uitgave.
Y Drijfkracht.
Dat de „Bond van Nederlandsche Onder
wijzers" niet anders is dan een bijwagen van
de S.D.A.P. kwam ook weer overduidelijk uit
in de beslissing, genomen inzake het algemeen
Kiesrecht.
„Het Volk" geeft van den loop der debatten
over het voorstel-Amsterdam een uitvoerig
verslag.
In behandeling komt een voorstel-Am
sterdam, volle sympathie uitsprekend met den
strijd voor 't onverzwakte Alg. Kiesrecht voor
mannen en vrouwen en het besluit vragend,
dat de Bond zicb voortaan zal doen vertegen
woordigen bij de betoogingen, uitgaande van
de S. D. A. P.
Haarlem wenscht hetzelfde, doch de ver
tegenwoordiging ook uit te strekken tot be
toogingen van „andere organisaties.'
Het Hoofdbestuur verklaarde zich er tegen.
„Van der Vos (H.-B.) is liet niet eens
met ben, die er geen nadeel woor den vak
bond iu zien. In onzen boud zijn leden, die
tot verschillende politieke partijen belmoren
en meedoen aan den strijd der S. D. A. P.
zou dus schadelijk zijn voor den bond. Maar
zelfs al ware dit niet zoo, dan nog zou do
bond op zijn eigen vakvereenigingen moeten
blijven. (Appkius)."
Ook uit de vergadering gingen er stemmen
tegen op.
Maar liet baatte alles niet.
De motie Haarlem werd aangenomen met
135 tegen 92 stemmen.
Het standpunt van louter vakvereeniging to
zijn, werd dus geheel verloochend.
Zal dit besluit een scheuring in den Bond
ten gevolge hebben
Mogelijk is hetmaar liet komt ons zeer
onwaarschijnlijk voor.
In liet genomen besluit openbaarde zieli
slechts de drijfkracht van het beginsel. Z.
De vrije school regel!
Prof. Fabius schrijft in „Studiën en Schetsen"
Lang hield de antirevolutionaire partij
vast aan den door Groen van Prinsterer
geformuleerden eischde vrije school
regel, de openbare uitzondering.
Maar sedert een tiental jaren ongeveer
kwam hierin bi] velen verslapping, en
werd lietgelijk recht voor de openbare
en voor de bijzondere school.
Naar men voelt, is het onderscheid tus-
schen liet eerste en het tweede groot.
Het eerste bedoelt de bijzondere school
als regel voor het gansche volk voor alle
groepen. Zoodat men bijzondere scholen
zou hebben van allerlei kleur. Ook neu
trale"
Het tweede bedoelt feitelijk, dat voor
do vrijzinnigheid de openbare school zou
blijven, en dat slechts gelijk recht met
baar zou krijgen de bijzondere, welke dan
hoofdzaak zou wezen de christelijke school.
Natuurlijk was er dan toch niet gelijk
recht. Want de vrijzinnigheid zou in Ne
derland het officieele huis hebben, en
voor de Christenen zouden slechts de niet-
officieele woningen zijn.
Vaak is dan ook gezegd, dat inen slechts
bedoelde finantieele gelijkheid.
Overigens zou dus de voorrang der vrij
zinnigheid blijven en de openbare school
kreeg heel andere plaats dan die van uit
zondering.
11 December 1.1. heeft echter De Stan
daard evenals eenigen tijd geleden
De Rotterdammer tegen deze verwate
ring gewaarschuwd, en er op aangedron
gen, dat men toch aan den ouden eiscli
de 'vrije school regel zou vasthouden.
Daarin zit voor niemand bevoorrechting.
Het beantwoord aan het oude liberale
beginsel van particulier initiatief.
Langs dien weg wordt aller vrijheid
versterkt tegenover staatsoverheerscliing
en de volkskracht gesterkt.
Men zal dus hebben toe te zien, dat
niet op eenigerlei wijze iets in de Grondvvet
worde gebracht, dat strijdt met dien
eisch.
Het „afmaak"-stelsel.
„De Nederlandermerkt op
Het afmaken gaat door.
Op een andere plaats in dit blad zullen
onze lezers liet antwoord vinden dat de
Minister van Landbouw beeft gegeven aan
den lieer Duymaer ven Twist op diens vraag
of het juist is, dat met afmaken van vee
wordt voortgegaan.
Ja, dat is juist, zoo luidt dit antwoord zeer
in het kort.
Weliswaar wordt daaraan toegevoegd dat
niet „onverwijld" de gedragslijn der bestrijding
„geheel" kan worden veranderd, en dat de
algemeene machtiging tot afmaken vervangen
is door een opdracht daartoe in bijzondere
gevallen, met toestemming van den Minister,
maar in de practijk komt liet hierop neer,
dat de Minister do motie der Kamer naast
zich neerlegt, en ook dat blijkt uit zijn
antwoord er op rekent dat de zaak in de
Kamer opnieuw tot cene beslissing zal moeten
gebracht worden.
Erkend moet worden, dat hetgeen ook uit
kringen van deskundigen, na het besluit der
Kamer is vernomen, den Minister moest
sterken in zijn opvatting, dat hij met liet
afmaken op den goeden weg is, en dat iso-
leering niet wel mogelijk zal blijken de
Minister vergt trouwens voor isoleering nog
al wat, gelijk men uit zijn antwoord lezen
kan.
De lieele zaak komt dus weer in de Kamer
terug. Dit zou allicht, niet noodig zijn ge
weest, indien de Minister zicli duidelijk en
beslister over de motie-Teenstra bad uitge
sproken. Men kreeg den indruk, dat hij cr
zich, nolens volens wel, maar dan toch
bij neerlegde.
Nu blijkt bet anders en we zijn nog even
ver als tevoren.
REGEERINGSOPDRACHT.
Men meldt, dat kolonel E. A. F. Blokhuis,
van bet wapen der artillerie, binnenkort met
een regeeringsopdraclit naar Parijs zal ver
trekken.
KAMERVERKIEZING DISTRICT WEST
STELLINGWERF.
De minister van staat, minister van bin-
nenlandsche zaken,
overwegende, dat, ten gevolge van de aan
neming door den heer F. W. N. Hugenboltz
van zijn benoeming tot ambtenaar der reclas-
seering, in het kiesdistrict Weststellingwerf
een verkiezing moet plaats hebben voor een
lid van de Tweede Kanier der Staten-Generaal
heeft bepaald, dat die verkiezing zal plaats
hebben op Donderdag 13 Januari, de stemming
zoo noodig op Dinsdag 25 Januari, de her
stemming, zoo noodig op Dinsdag 1 Februari.
KAMERVERKIEZING NIJMEGEN.
Bij de gehouden stemming ter verkiezing
van een lid van de Tweede Kamer voor liet
district Nijmegen (vacature-Van Nispen tot
Sevenaer) zijn van de 9893 kiezers 4264 op
gekomen. Het aantal geldiee stemmen was
4213. Op mr. M. J. C. M. Kolkman (R.-K.)
zijn uitgebracht 3224 en op den lieer L. M.
Hermans (S. D. A, P.) 989 stemmen, zoodat
gekozen is de heer Kolkman.
DE NEDERLANDSCHE MAIL.
In het avondblad van de „Franfurter Ztg"
inzien wij liet volgende draadlooze bericht
Door de Associated Press wordt gemeld,
dat er tusschen den Staatssecretaris Lansing
en den Nederlandschen gezant te Washington
een gedachtenwisseling heeft plaats genomen
over liet in beslag nemen van de Nederland
sche mail naar de Vereenigde Staten van N.
Amerika. Een Nederlandsche gaz.ant werd me
degedeeld, dat liet Staatdepartement der Ver
eenigde Staten geen stappen kon ondernemen
voor volledige informaties van den Amerikaan-
schen gezant Page te Londen of die van an
dere bevoegde zijde waren binnengekomen.
DE ENGELSCHEN EN ONZE MAIL.
Van bevoegde zijde wordt vernomen, dat
van liet hier de vorige week aangekomen
s.s. Oranje Nassau de West-Indische mail is
aangehouden, ecliter heeft men ter bevoeg-
der" plaatse wel daarin berust, nadat men
zich in Engeland beeft bereid verklaard, om
de aldaar aangehouden en voor Nederland be
stemde mail zoo spoedig mogelijk weer los te
laten en door te zenden.
Zoo is de, voor een groot deel van de door
de Engelsche autoriteiten te Falmouth eenige
dagen geleden van boord der Rembrandt ge
haalde mail hier te lande via Vlissingen aan
gekomen, bijna gelijktijdig met de aankomst
van liet schip te Amsterdam.
EEN NIEUWE BRUG OVER HET
HOLLANDSCHE DIEP.
Men meldt aan de N. R. C.
Bij de Maatschappij tot Exploitatie van
Staatsspoorwegen zijn plannen en teekeningen
in bewerking, tot liet leggen van een nieuwe
spoorbrug uiet dubbel spoor over het IIol-
landsche Diep nabij Moerdijk.
De nieuwe brug zou dichter bij Lage Zwa-
luwe komen te liggen dan de bestaande, en
liet aantal spanningen zou van 14 tot 7 worden
teruggebracht.
GEDEELTELIJKE STOPZETTING VAN DE
GOUDSCHE KAARSENFABRIEK.
De directie van de Goudsclie Kaarsen
fabriek beeft aan de Goudsclie Ct. meege
deeld, dat zij, tot baar leedwezen, door de
omstandigheden gedwongen wordt haar be
drijf, voor een deel voorloopig, met ingang
van Woensdag stop te zetten.
De toevoer van grondstoffen voor de
kaarsenfabrieken hier te lande was de laatste
zes weken zeer onregelmatig. Er is getracht
daarin verbetering te brengen, doch de po
gingen, welke darvoor door de directie zoo
wel bij de Engelsche regeering als bij de
Nederlaudsche regeering en bij de N. O. TV
autoriteiten zijn aangewend, hebben niet ge
holpen, en liet gevolg daarvan is geweest,
dat thans tot gedeeltelijke sluiting van de
fabriek is moeten worden besloten.
In verband met dit besluit heeft de directie
der Kaarsenfabriek een regeling getroffen voor
de werklieden, die door liet stopzetten buiten
werk zullen geraken en waarmede wordt be
oogd hen zoo ruim mogelijk tegemoet te
komen in deze dringende buitengewone om
standigheden. N. R. C.
DE OORLOG.
Oostelijk Front.
WEENEN, 4 Jan. (Wolff.) Officieel bericht
uit bet hoofdkwartier
De slag in Oost-Galicië duurt voort. De
vijand heeft gisteren zijn pogingen om bij
Toporoetz aan de grens van Bessarabië door
te breken, met zeer sterke strijdkrachten
herhaald. Evenals vorige dagen is hem dat
volslagen mislukt, zijn aanvallen zijn overal
afgeslagen, ten dcele in langdurige bloedige
gevechten van man tegen man. Buitenge
woon verbitterd waren de gevechten van man
tegen man in de stukgeschoten loopgraven
bij liet boscliwachtersliuis ten oosten van
Rarancze (ten zuiden van Toporoetz) waar
vooral het 16e reg. inf. uit Warasdin zich
opnieuw met roem heeft bedekt.
De aanvallen der Russen ten N.O. van Okna
en tegen de brugschaus bij Uscieczko (aan de
samenvloeiing van de Dzuryn met de Dnjestr)
zijn eveneens misluktzoo ook de met de
grootste taaiheid steeds herhaalde pogingen
van den vijand om onze loopgraven in den
sector ten N.O. van Buczacz binnen te dringen.
De verliezen van den vijand zijn weer buiten
gewoon groot geweest. In een sector van 10
K.M. breed hebber, wij 2300 lijken van Russen
voor ons front geteld. Enkele Russische
bataljons zijn met 130 man uit bet vuur terug
gekeerd. Het getal gevangenen, de laatste
dagen ten N.O. van Buczacz ingeleverd, is
meer dan 800.
Aan de boven-Ikwa hebben troepen van de
legergroep-Böhm Ermolli een Russisch vlieg
tuig neergeschoten. De bemanning, twee
officieren, is gevangen genomen.
ST. PETERSBURG, 4 Januari. (Reuter.)
Naar gemeld wordt, heeft de vijand Czernowitz
ontruimd.
De Ford-expeditie.
FRANKFORT a/d MAIN, 4 Januari. (Wolff.)
Uit Kopenhagen aan de Frankfurter Ztg.
Door de voorkomendheid van de Duitsche
autoriteiten mag de vredesexpeditie van Ford
door Duitschland naar Den Haag reizen. De
leden der expeditie mogen den extra-trein
door Duitschland niet verlaten, geen beschre
ven papieren, drukwerken en fototoestellen
meenemen. Zij ontvangen passen van den
Duitschen consul-generaal te Kopenhagen.
Vrijdag vertrekken zij vandaar. De meeste
leden vertrekken op 12 dezer mot de Rotter
dam van de Holiand-Amerika lijn naar New-
York. Alleen een vredesafvaardiging blijft in
Den Haag achter.
ALEXANDRIE. (Router. (N. R. C.) De
meeste overlevenden van de Persia zijn erg
gekneusd en bun verbonden ledematen toop.en
wat zij hebben moeten uitstaan. Een vrouw
is met een gebroken been in het ziekenhuis
opgenomen. De geredden weten maar weinig
van de „ramp te vertellen, want alles heeft
zich zoo snel afgespeeld, dat zij zicli nauwe
lijks rekenschap hebben gegeven van hetgeen
er gebeurde. Men zat juist aan liet noenmaal
toen een vreeselijke ontploffing liet lieele
schip van boog tot achtersteven deed schudden.
Dadelijk daarop helde de Persia sterk naar
bakboord over. Alleen zij die dadelijk weg
snelden en zij die nog niet iu de eetzaal
waren, hadden eenigo kans om den dood te
ontkomen. Verscheidene passagiers leken ver
lamd en zaten als verstijfd op hun stoel.
Sommigen van lien die het dek wisten te
bereiken, raakten dadelijk van de beenen en
gleden in zee, anderen werden door de golven
weggeslagen. Men kon slechts vier booten
aan één kant strijken en zelfs dat was een
kranig stuk werk. Er was niet de minste
paniek, alles ging snel en ordelijk in zijn werk.
Een jonge dame heeft meegedeeld Ik zat
juist aan tafel toen de ontploffing kwam. Ik
liep dadelijk naar mijn hut om mijn reddings
gordel te iialen. In de gang viel ik tweemaal
door liet overhellen van hot schip, maar ik
bereikte toch mijn hut, greep den reddings
gordel en stormde aan dek het stoomschip
maakte toen zware slagzij. Ofschoon ik nog
eens viel en vrij ernstig gekneusd werd, deed
ik haastig mijn reddingsgordel aan en sprong
in zee. Na een kwartier werd ik gered.
De verhalen van andere geredden komen
vrijwel op hetzelfde neer. Versclieidenen
hebben gezien dat moeders hun kinderen nog
gingen zoeken, om nooit meer terug te keeren.
Er zijn slechts twee kinderen en een hof
meesteres gered.
De geredden hebben alles verloren en dertig
uur in de booten moeten vertoeven. Zij leden
erg van de kou en gevoelden zich ellendig.
Geen hunner bad warme kleeren en wat
zij die te water hadden gelegen, hebben
moeten doorstaan, kau men zich voorstellen.
Grant, een Amerikaan, heeft verklaard
toen liet schip zonk, ging ik mee naar be
neden, doordat ik met mijn schoen in een
touw verward was geraakt. Ik wist echter
los te komen en toen ik weer boven kwam
een stuk wrakhout te grijpen. Het laatste
wat ik van de Persia heb gezien, was de
boeg die hoog boven water uitstak en dat
5K=r:
De ontploffing van de Persia.
