Antirevolutionair
voor
nieuws- en Advertentieblad
Zeeland.
FEUILLETON.
Uit (le Pers.
Woensdag 15 December 1915.
No. 1284.
Uit'jonge Jaren.
13® Jaargang.
ABONNEMENT:
Per drie maanden binnen Ter Neuzen ƒ1,Franco
per post: voor Nederland ƒ1,10.
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars, Postdirec
teuren en Brievengaarders.
Dit blad verschijnt Dinsdag= en Vrijdagavond,
uitgezonderd op Feestdagen,
bij den Uitgever D. H. LITTOOIJ Az. te TER NEUZEN.
Inzending van advertentiën vóór uren op den dag der uitgave.
ADVERTENTIEN:
Van 1—4 regels ƒ0,40. Voor eiken regel meer ƒ0,10.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde adver
tentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend.
Qrootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
INGEZONDEN STEKKEN TE RICHTEN AAN DE
REDACTIE; ABONNEMENTEN EN ADVERTENTIËN TE BEZORGEN BIJ DEN UITGEVER.
Alle stukken voor de redactie be
stemd, te zenden aan den Uitgever,
Vlooswijkstraat 21, Ter Neuzen, met vermel
ding „Aan de Redactie."
Aanname van Advertentiën tot 1 uur op
den dag der uitgave.
V Niets meer dan recht.
Is de beloofde „pacificatie" op onderwijs
gebied een kluifje die Links wel zoo vriendelijk
zal willen wezen aan de Rechtsche partijen
toe te werpen
En moeten die dan maar gauw „koest
wezen.
Opzitten en pootjes geven?
Immers neen
De kwestie van bevrediging op onderwijs
gebied is een kwestie van recht-doen.
Rechts denkt er niet aan, dat recht te
koopen.
Slaagt de commissie in haar pogen, dan
mogen allereerst, gelijk de lieer Lobman op
merkte, de mannen van Links blij zijn, want
dan hebben zij recht gedaan.
Bovendien verdwijnt dan, zoo vervolgde het
zelfde kamerlid, een punt van vereemging voor
de Rechterzijde, wat een indirect voordeel
voor de overzijde is.
En in de derde plaats zal het onderwijs er
door verbeterd kunnen worden.
Waarom zou Rechts dan, indien niets meer
dan de rechtvaardigheid wordt betracht, zoo
bijzonder tegemoetkomend moeten zijn tegen
over ontwerpen van Wet, die tegen ons be
ginsel indruischen
De heer Schaper zei het immers zoo juist
herziening van art. 192 is een recht doen.
En een recht koopt men niet.
V „Vrederust" en zijn Kerkgebouw.
De Vereeniging tot Clir. Verzorging van
Krankzinnigen in Zeeland heeft tot alle chris
tenen in Zeeland een oproeping gericht om
mêe te werken aan den arbeid tot Kerkbouw
op onze Stichting.
p^_ houten hulpkerk is caduc en te klein
ge!*f5fti. Zij diende dan ook alleen als
hulpmiddel, om in tijdelijke behoefte te vooi-
zien. Maar nu de Stichting de voltooiing
nadert op 't oogenblik telt ze 450 patiënten
wordt het eiscli dat een blijvend kerkgebouw
middelpunt voor de samenleving op de Stichting
zij en steun biede aan de geestelijke be
hoeften van patiëntenen verplegend personeel.
Een kerkgebouw op „Vredorust is het niet,
moet het niet zijn, een aankondiging van hare
bestemming als Christelijke Stichting
Christus, de barmhartige Iloogepriester, de
trooster, de medicijnmeester, Hem aan te
roepen in don nooii, op Hem alle zorgen te
werpen, is het niet de roepiug, maar ook hot
voorrecht des Christens? En zal die roeping,
dat voorrecht niet belmoren gevoed te worden
om in stand te blijven? En is daartoe de
kerk niet de eerst geroepene
Maar ook als vereenigingspunt, als begrip
van eenheid, is de kerk, het kerkgebouw niet
uitdrukking van de bestemming eener Stichting
als „Vrederust." Met eene eenparige belijdenis,
te willen leven op den bodem des Christen-
doms, gaat de Stichting haren weg, van de
hoofden tot de werklieden, dat is aller roeping
en wensch. Welbewust keert een Stichting
als „Vrederust" zich tegen de neutraliteit onzer
dagen en tegen den grondslag der humaniteit,
om zich te scharen onder de vaan van liet
Christendom, dat de kracht des levens buiten
zich zelf zoekt.
De kerk van „Vrederust" zij middelpunt
en vereenigingspunt, van de schoone Zeeuwsche
Stichting. Ook middelpunt en vereenigings
punt van aller, die den eerenaam van Chris
tenen dragen, onder ons Zeeuwen.
Tegenover lijden en smart zwijgen alle
minderwaardige geschillen. Op de groote reis
door dit tranendal, waarvan „Vrederust" een
der stations is, spreekt alleen de barmhartig
heid en anders niet.
In naam der Christelijke barmhartigheid
vraagt het Bestuur van „Vrederust" een gave
der liefde van allen, om door een welgevestigd,
blijvend kergebouw hare "Stichting met patiën
ten en opwonenden te volmaken en te dienen,
Middelburg. P. J. DE KRUIJ1ER.
0
Gaarne verleenen we aan dit schrijven van
den Heer Do Kruijter, dat onze volle instem
ming heeft, hier plaatsruimte.
Z.
id
„En ze hadden er een heel verhaal van,"
ging Pietersen verder, ze maakten ons nieuws
gierig. Het was al lang geleden, zoo vertel
den ze, dat er in hun dorpje een onbekende
toovenaar was aangekomen. Hij had zeven
kameelen bij zich. Hij huurde zes fellah's
„Wat zijn dat?" vroeg Kees.
Bertus gaf hem een duw met den elleboog.
Dat was altijd zoo met Kees, die liet iemand
nooit vertellen en viel telkens in de rede.
„Fellah's zijn, ik zal maar zeggen, „Egyp;
tische boeren," verklaarde Pietersen. Hij
huurde zes fellah's, zooals ik zei. Die moesien
met hem meegaan. Waiit hij wist ergens een
schat in den grond, zóó groot, dat je wel in
eens schatiijk was, als je hem vondt. En
denk eens aan elk van die zes fellah's zou
één van de zeven kameelen mogen volladen
met goud en zilver en diamanten dat zou
dan zijn loon wezen. En de zevende kameel
zou voor den toovenaar zijn. Je begrijpt, dat
Oprechte Belangstelling
Ds. Van Bemmel, Hervormd pred. te Bever
wijk schrijft in de Zondagsbode voor N.-
Holland
„Op den Uitkijk" zit tegenwoordig iedere
Redacteur van de rubriek „Kerknieuws" der
groote liberale bladen. Voor eenigen tijd be
vatte deze rubriek alleen de drie allinea's
tellende annonce beroepen, aangenomen, be
dankt. Sedert eenigen tijd echter werd deze
rubriek langerze is gegroeid in de lengte.
Gaat ze zoo door, ze zou wel eens uit hare
krachten kunnen groeien en héél spichtig
worden. Soms telt ze kolommen lectuur
die fellah's daar ooren naar hadden. Ze
lieten zich praaien en kwamen dadelijk aan
boord."
„Dat was ookbegon Kees, maar Bertus
maande hem met een boos gezicht tot stil
zwijgen.
„Ze gingen mee," vervolgde Pietersen, „en
hij bracht ze in de woestijn. Toen ze bij de
rotsen gekomen waren, zei hij zoo iets van
„Sesam open uen daar ontstond in eens
een opening in den grond. En toen moesten
de fellah's er in om goud "te gaan halen.
Telkens kwamen zo met een zak vol boven
en in een ommezientje waren zes kameelen
beladen."
„Hè!" zei Kees.
„Nu gingen die zes fellah's weer de grot
in, om schatten te halen en daarmee den
zevenden kameel te bevrachten. Maar wat
denk je, dat die schavuit van een toovenaar
deed Hij begon allerlei vreemde, onver
staanbare woorden te prevelen over den mond
van de grond en geheimzinnige bewegingen
met armen en handen te maken en opeens,
zoo vertelden ten minste onze gidsen"....
Pietersen hield even op Zijn pijp was
uitgegaan en hij moest die, juist nu de jongens
heel nieuwsgierig waren geworden, op zijn
gemakje weer aansteken.
Bertus zei niets.
klein lettertype. Wat merken deze „op-den-
Uitkijk" heeren al niet op Heel scherp be-
spioiineeren zo de worsteling van Links tegen
Rechts. Leg nu s.v.p. het accent op Links.
Wat Links zegt op meetings op verkiezings
vergaderingen, op stembusactieavonden, wordt
steno, rafischjuist weergegeven. Wat Links
wint, wordt met stafkaart accuratesse geboekt.
Wat Links verliest wordt met waardig rouw
misbaar betreurd in oprechte droefenis. Men
heeft 'n bijzonder interesse tegenwoordig in
ethischen vooral in die links-etischén, die in
bun vaandel schreven „Evenredige Vertegen
woordiging". Het laatste snufje op dit terrein
vindt ge in de liberale bladen. Men is hoog-
neutraal. Men legt alleen het accent op links.
Denkt niet dat men Rechts passeert. Welnecn
Daarvoor staat men te hoogeen neutraal
mensch heeft van niets zulk 'n immensen af-
dan van partijdigheid. Belangstellend stelt
men in alles belang; maar de fijnproever proeft
den graad der belangstelling.
Die belangstelling doet ons héél-wonderlijk
aan. Waarom Wat publiceert men van
Roomsclie zijde? Zoo goed als niets. Te Rome
is men op z'n hoede Donsules caveant I at
wordt er gepubliceerd van Protestantsche
zijde? Als men het maar weet: alles. Alles
wordt gehangen aan de groote klok. Iedere
vlek op 't kleed van 't Protestantisme wordt
telegrafisch der wereld bekend gemaakt.
Ieder barstje in het Protestantsche gebouw
wordt dadelijk geannonceerd. Speurende naar
vlekken en barsten, rest er weinig tijd voor
het groot geheelvoor de heerlijkheid van liet
groot geheel. Men kan niet alles doen dit
ligt in de rede.
Die belangstelling doet ons héél wonderlijk
aan. Waarom In 'n spoorcoupé zit 'n rijke
Jodenhcer, '11 goedgekleed, correct man. IRj
leest een krant. Geen nieuws! „Kerknieuws"
trekt z'n oog. Lange rubriek Even neuzen
Hij begint te glimlachen stoot een anderen
correcten Jodenheer naast zich aan. „Zeg
wat 'n herrie onder die ProtestantenEr
was geen nieuws, toch vond meneer amusant
die Cnristeuherrie.
Die belangstelling doet ons héél-wonderlijk
aan. Waarom? Waarom dikwijls zoo stekend-
pijnlijk Sociteits-menschen smullen in „zaak
jes"; vooral in „Christelijke zaakjes". Iemand
'mompelt onder z'n cognacgrocje „Farizeeërs
'n Ander geeuwt bij bittertje no 4 „Ruzie
zoekers, die domineesMenschen niet op de
hoogte der dingen, oordeelen, bcoordeelen,
veroordeelen op verkeerde wijze.
Die belangstelling doet ons héél-wonderlijk
aan. Onlangs zei iemand tegen me „zou het
propagandeeren zijn, van de liberalen, voor
eigen beginsel, met dat lange kerknieuws
Kees maakte al aanstalten, om den verteller
een of andere vraag te doen, maar hij werd
door een duw van Bertus' elleboog bijtijds
daarvan weerhouden.
De pijp- brandde weer
„O ja, nou, toen begon ineens de grond
onder de voeten van de fellah's te branden
en die arme boeren konden niet meer ont
vluchten. Ze zijn heelemaal, letterlijk, ver
brand. Eu de 'toovenaar ging er met al de
schatten alleen van door."
„Zou dat waar gebeurd zijn vroeg Kees.
„Die gidsen van ons vertelden ^et zoo.
Maar of het waar gebeurd is, weet ik niet
ik geloof het eigenlijk niet, maar ik heb het
jullie maar eens verteld, omdat ik ook in die
grot geweest ben."
„Brandde het er nog in?" kwam Kees.
„Luister maar. We gingen met ons gezel
schap naar de grot de gidsen liepen voorop.
Ze hadden fakkels meegenomen, die we in
de grot noodig zouden hebben, omdat het er
natuurlijk aaTdedonker was. We kwamen op
een soort vlakte, waar alles op den grond
glinsterde in de stralen der heete zon want
de grond was bezaaid met een soort van
kristalachtige steenen je oogen deden zeer
van al dat geschitter."
„Net als wanneer je in de zon over de
sneeuw loopt," viel Kees in de rede, wat hem
We betwijfelen dit. Met deze wijze van
schrijven wordt de nog-resteerende sympathie
voor de kerk dikwerf ondermijnt. Rome
glimlacht véélbeteekenend Het Jodendom
grinniktDe lieele wereld spol Het „dédain"
voor het kerkelijke groeitHoogst-onkerke-
lijke kenissen hebben me wel eens gezegd
„'Wat 'n rale boel tegenwoordig bij jullie
Het waren ijverige lezer van de N. R. C.
Handelsblad'; 'n enkele las ook wel eens
De Telegraaf of Nieuws van den
Dag. Misschien meenen de „Op den Uitkijk"
heeren der liberale pers het interesse in
„Godsdienst" te bevorderen door een breede
rubriekKerknieuws. Misschien leeren ze
later het mooie spreekwoord verstaan „eigen
ruiten ingooiën".
Openbaar öf Bijzonder onderwijs?
„De Bott." wijst op een uitlating van mo
derne zijde.
V Regel en uitzondering.
Het bijzender onderwijs regel, het openbare
uitzondering ter aanvulling, het wordt almeer
ingezien dat dit de eenige juiste toestand is,
die aan de behoefte voldoet.
Thans is het weder de moderne Dr. A. Rut
gers van der Loeff, die te velde trekt tegen
de openbare school.
Na uitvoerig den verkeerden toestand te
hebben beschreven en gecritiseerd besluit de
schrijver aldus
Voor velen van onze godsdienstige geest
verwanten is deze toestand die voort
komt, voort moet komen uit de omstan
digheden waaronder wij met onze scholen
leven, een reden te meer om aan te stu
ren op het tot stand komen van bijzon
dere scholen in vrijzinnig godsdienstigen
geest. Die kunnen wij inrichten geheel
in onzen geest, zonder iemand aanstoot
te geven, zonder afhankelijk te zijn van
onderwijzers-benoemingen waarop wij geen
invloed kunnen uitoefenen.
Daar zijn er, die wel voor onze bijzon
dere scholen sympathie gevoelen, maar
ach meewerken aan de totstandkoming
van bijzondere scholen en (bedoelde per
sonen sloten zich aan bij een der liberale
staatkundige partijen daarbij liberaal bljj-
ven, dat kan immers niet, meenen zij.
Compromitteerd men zich dan als liberaal
mensch door aan bijzonder onderwijs de
voorkeur te geven boven openbaar onder
wijs? Moeten de eischen van het gods
dienstige leven achtergesteld worden bij
eischen der politiek Van iedere liberale
staatkunde mag men toch verwachten,
een gramstorigen blik van Bertus bezorgde.
„Alleen", vervolgde Pietersen, „het was
daar niet zoo koud als op de sneeuw. Op
eens stonden we voor een soort van opening,
de mond van de grot, moet je weten. Ik
dacht, waar zullen we nu belanden We
moesten langs'een smal en heel ongelijk pad
naar beneden. Het werd al donkerder en
donkerder, en dat niet alleen, maar het werd
ook kil en koudik begon te rillen en te
huiveren, maar dat ging langzamerhand weer
over.
We waren nu aangekomen in een soort van
kelder, dat wil zeggen, een natuurlijke kelder,
een tamelijk ruim vierkant hol. De gidsen
maakten licht. We zagen nu in alle richtingen
gangen, die uit den kelder leidden. Waarheen
We wisten het niet. 't Was net een doolhof.
En al die gangen waren even donker en
sombereen eindje konden we er in kijken
bij het licht van de fakkels. Eigenlijk had ik
weinig zin om nog verder onder den grond
te gaan, maar ik wou toch niet weten, dat
ik bang was en zoo volgde ik met de anderen
de gidsen. We gingen zoo'n onderaardsche
gang inhij was laag genoegwe moesten
bukkende voort.
(Wordt vervolgd.)
DOOR ZELANDIA.
Nadruk verboden.