Antirevolutionair
voor
nieuws- en Advertentieblad
Zeeland.
FEUILLETON.
Tweede Kamer.
No. 1278.
Woensdag 24 November 1915.
13e Jaargang.
ABONNEMENT:
Per drie maanden binnen Ter Neuzen ƒ1,Franco
per post: voor Nederland ƒ1,10.
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars, Postdirec
teuren en Brievengaarders.
Dit blad verschijnt Dinsdag= en Vrijdagavond,
uitgezonderd op Feestdagen,
bij den Uitgever D. H. LITTOOIJ Az. te TER NEUZEN.
Inzending; van advertentiën vóór uren op den dag der uitgave.
ADVERTENTIEN:
Van 1 4 regels ƒ0,40. Voor eiken regel meer ƒ0,10.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde adver-
tentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend.
Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
INGEZONDEN STUKKEN TE RICHTEN AAN DE REDACTIE; ABONNEMENTEN EN ADVERTENTIËN TE BEZORGEN BIJ DEN UITGEVER.
Alle stukken voor de redactie be
stemd, te zenden aan den Uitgever,
Vlooswijkstraat 21, Ter Neuzen, met vermei
ding„Aan de Redactie."
Aanname van Advertentiën tot 1 uur op
den dag der uitgave.
V De eenige Weg.
Terugwijkend als een fata-morgana voor den
dorstigen woestijnreiziger is het gewicht van
vrede, dat telkens opnieuw de hoop in veler
harten ontvonkt.
In de laatste weken kwamen voortdurend
meer of minder stellige aanwijzingen, dat aan
vrede werd gedachtdat van de zijde der
oorlogvoerenden zelve een streven tot beëin
diging van den oorlog werd gezocht in de
richting van overeenkomst of verdrag.
Maar de tegenspraak volgde steeds spoedig
genoeg.
En de schuchtere hoop werd wreed ver
stoord.
Luistert men naar de min of meer officieele
tegenspraak van de steeds weer opduikende
vredesgeruchten, dan beklemt de vreeze het
hart, of wel ooit weer de vrede zal keeren.
Beurtelings elke partij stoft op haar macht.
Werpt de gedachte, alsof van haar een
poging tot sluiting van den krijg ooit zou
uitgaan, met verontwaardiging van zich af.
Voelt het vermoeden daarvan als een be-
leediging.
Is metterdaad grooter verblinding en ver
dwazing mogelijk
En vindt, wie den toestand kent, eenige
gegronde verwachting op vredesherstel
Immers neen 1
Toch, en juist daarom, moet het gebed niet
inzinken.
Op prinsen geen betrouwen te vesten, ver
maant ons reeds de psalmdichter.
Zijn vermaning ga ons niet voorbij.
In het berekenen zijn we schrander genoeg.
Als Duitschland dit, als Engeland dat
enzoovoort.
Leert ons ook thans de ervaring niet, dat
we te véél berekenen, te weinig geloof toonen
„Ik geloof in God, den Almachtige, Schepper
des Hemels en der aarde."
Laat dan onze verwachting niet rusten op
gebeurlijkheden, mogelijkheden, gissingen, be
rekeningen, vermoedens.
Maar laat ons tot God bidden, dat Hij den
vrede beschikke bidden, zeker, met erkenning
Zijner vrijmacht, maar toch bidden.
Met aandrang.
Dat is de eenige weg. Z.
Uit jonge Jaren.
Henk Dorsman, was ongemerkt achter den
kleinen koopman geslopen en gaf onverwacht
een ruk aan het kastje dat deze op den rug
droeg, zoodat hij achterover viel, waarbij het
houten kastje losraakte en de lieele inhoud
ervan in de sneeuw terecht kwam.
Oude Pietersen had het alles gezien, want
het was vlak bij zijn deur geschied en boos
kwam hij naar buiten. In zijn eerste drift
had hij naar zijn stok gegrepen, maar daar
hij dien niet zoo spoedig kon vinden, moest
zoowaar de dekzwabber dienst doen. Toen
de bengels den ouden zagen naderen, zwaaiend
met zijn vreemdsoortige rotting, hadden ze
spoedig het hazenpad gekozen. Twee bleven
staan. Het waren Kees en Bertus. Ze waren
al bezig de verschillende voorwerpen, die de
mars bevatte en die nu her en der verspreid
lagen, bij een te rapenstukjes zeep, kam
metjes. vingerhoeden, boeken spelden, sigaren
pijpjes enz. enz. De ongelukkige koopman,
het kleine Joodje, nog rondkrabbelend in de
V De „goeie" Rotterdammer.
„De Rotterdammer" viert haar koperen feest.
En ter gelegenheid daarvan geeft ze een
jubileum-nummer uit van 24 pagina's van de
zelfde grootte als het blad, kunstdrukpapier.
Een nummer, dat er wezen mag.
Dat getuigt van enormen vooruitgang, van
nijvere werkzaamheid.
Ons dukt, dat zelden een blad zulk een
opgang maakte.
We herinneren ons de eerste dagen, waar
van in het jubileum-nummer Mr. De Jong, de
eerste hoofdredacteur, thans reeds geruimen
tijd Wethouder van Rotterdam, schreef, dat
het prachtdagen waren.
Vooral onder de jongeren was er geestdrift
voor een eigen blad.
De naam
Er werden er bij tientallen genoemd.
En tegen „De Rotterdammer" kwam het
bezwaar, (het was op de bovenzaal van „Het
Nut") dat men zou gaan verwarren, onze
courant met de Nieuwe Rotterdammer"
Waarop als immer mr. Slob, thans burge
meester van Haarlemmermeer, antwoordde:
Vraag je aan den krantenjongen aan den trein
een „Rotterdammer", en hij wil je „De Nieuwe
Rotterdammer" geven, dan zeg je immers
neen, ik moet de goeie Rotterdammer hebben.
En een goeie Rotterdammer is het geworden.
Onder den zegen des Heeren.
Toen pas „De Rotterdammer" bestond, kreeg
een inzender op zijn vraag in het, eertijds opper
machtige „neutrale" Rotterdamsch Nieuwsblad,
wat dat toch voor een blad was, die Rotter
dammer' ten antwoord, dat het weer èen
van die blaadjes was, zooals men er van die
zijde al zoo vele malen had gepoogd op te
richten, maar dat het binnenkort weer wel
opgedoekt zou worden.
Maar onder de krachtige leiding van Mr.
A. de Jong en later onder de tegenwoordige
Redactie en Directie is het jonge siekjc ge
wassen tot een stevigen boom.
Tot der vijanden beschaming.
Wij bieden „De Rotterdammer" onzen op
rechten gelukwensch aan.
Prikkele het ook ons volk in onze omgeving,
om z.g. neutrale kranten lectuur uit het huis
te bannen en mede te werken aan den bloei
der eigen anti-revolutionaire, ook plaatselijke
en gewestelijke pers.
Z.
V Facultatief.
De zoogenaamde facultatief-stelling van het
godsdienstonderwijs in de zendingsscholen in
Ned. Oost-Indië, bracht in de Tweede Kamer
heel wat tongen in beweging.
sneeuw, vergat dc pijn, die zijn val hem be
zorgde, en, bang dat die twee hem zijn schatten
gingen ontrooven. schreeuwde hij, heesch van
boosheid „Nah, je zei d'er afblijven, blijf-ie
d'r af!!" Hij tastte naar zijn stok, die hem
eveneens ontvallen was, als wou hij daarmee
de jongens te lijf.
„Nee, Mozes," riep Bertus, „we willen je
helpen. We zullen alles voor je oprapen
wees maar niet bang, dat we iets zullen honen,"
en Kees had (wat vreemd werk voor hem
Mozes geholpen op te staan.
Pietersen stond verwonderd. „Jullie bennen
een paar flinke jongens, hoor. Hou je roer
recht, ouwevoegde hij er bg, toen Mozes,
nog bevend van zijn val en van boosheid,
weer bijna kapseisde.
Mozes pruttelde en mopperde, keek wan
trouwig -het graaien van die jongens in de
sneeuw aan.
„Nah, gooi het er maar in
Hij was verdrietig. Zijn mooie kastje lieele-
maai in wanorde, en misschien nog wel iets
weg of stuk. En zijn vingers waren blauw
van de kou en stijf.
„Kom maar even in de roef, Mozes, dan
kun-je eerst wat opkikkeren, jongens", uoodigde
Pietersen den koopman.
Mozes begreep de uitnoodiging maar half
en keek Pietersen, die nog steeds zijn dok-
Wat verstaat men er onder
Dit
Wanneer op de zendingsscholen leerstellig
godsdienstonderwijs wordt gegeven of er
worden godsdienstige plechtigheden verricht,
dan moeten Mohammedaansche ouders het
recht hebben hun kinderen aan de bijwoning
van een en ander te onttrekken.
Dit geldt alleen voor plaatsen, waar niets
anders dan een zendingsschool bestaat.
Niet voor dezulke, als Batavia bv., waar
ouders, die niet van het zendingsondcrwijs
gediend zijn, voor hun kinderen plaats kunnen
krijgen op de openbare scholen.
Nu zit aan die facultatiefstelling nog iets
anders vast.
Wanneer een zendingsschool dezen eisch
der facultatiefstelling niet aanvaardt, moet
zij de subsidie derven.
Voor nieuwe scholen n.l., zoo heeft minister
Pleyte geantwoord, d. w. z. zulke, die na
1 Augustus 1915 zijn opgericht, geldt per sé
de eisch der facultatiefstelling.
Maar aan den bestaanden toestand zal niet
getornd worden.
Sommige drijvers van links wilden nu van
de Regeering de verklaring hebben, dat overal,
waar een zendingsschool mocht zijn, die den
eisch der facultatiefstelling niet aanvaardde,
onmiddellijk regecringsscholen naast de eerste
moeten worden gebouwd noodig of niet.
Anders is er gewetensdwang, zoo beweren ze.
En van gewetensdwang is links altijd van
heeler harte afkeerig geweest
Waar zijn die heeren toch bang voor?
Brengt de zending ergens beroering? Werkt
ze schadelijk Nadeelig in het belang van
Indië
De zending is zoo onverdraagzaam, zei de
heer Otto.
Zoo onverdraagzaam
Niet waar, dat is nog eens een splinternieuw
argument.
Het rook sterk naar 1918. Z.
SMEEKBEDE.
Het leven sloeg zoo menig diepe wonde,
het sloeg ze met meedoogenlooze hand.
Ach, dat ik eindelijk toch vrede vonde
van smart die telkens nienw mij overmant,
of dat ik schreien, schreien, schreien konde,
te stillen pijn, die in mijn binnenst brandt
Ik heb te veel geschreid reeds in mijn leven
droog is de bron die lafenis eens bracht
maar met mijn handen tot U opgeheven
smeek ik O Heer, toon mij Uw liefdemacht
In steê van tranen wil gena mij geven
te zingen psalmen, psalmen in den nacht
zwabber 'in de hand hield, vragend aan.
„Ja, kom maar even voor anker! Nou, als
je dat beter verstaat, ga even mee in huis
De jongens stonden er bij. Ze kondon nu
wel aftrekken, meenden ze.
„Nee, gaan jullie ook mee," beslistePietersen.
Ze keken elkaar aan. Bij Pietersen in huis
Of ze wilden. En mekaar knipoogjes gevend,
terwijl ze onder oppertoezicht van Mozes het
kastje meesjouwden, volgden ze hem.
En daar binnen hadden ze genoten. Mozes
had zijn kastje weer netjes opgeruimder
was niets „weg" en niets gebroken; en na
een kopje koffie te hebben gedronken, was
hij vertrokken onder veel dankbetuigingen.
De jongens hadden zich ook gereed gemaakt.
„Blijf jullie nog even", zei Pietersen, terwijl
hij den koopman uitliet. Hij zag wel, hoe
bewonderend ze rondkeken en dat streelde
hem.
„En hoe vinden jullie het hier in de kajuit
had hij gevraagd.
Ze begrepen hem wel. Hij was met zijn
gedachten altijd nog op zee.
„Nou, fijn oordeelde Kees.
„Kan-die praten informeerde Bertus er
tusschen door, op den papegaai wijzende.
Lorre gaf zélf het antwoord op de vraag, door
met veel overtuiging en nadruk te verkondigen
„mooi weertje, baasmooi weertje, baas
Ik bid Uwil mijn ketenen verbreken,
werp ied'reu afgod in mijn ziel ter neer,
en laat daarin Uw stem alleen nog spreken
Dan deert geen aardsche droefenis mij meer,
dan gaan uit droge oogon tranen leketi
van hemelsche verheugenis, o Heer
„De Nederlander"
NELLIE.
Donderdag was allereerst de heer Scheurer
(a.r.) aan het woord. Hij hield een belangrijke
rede, die bijna twee uur duurde. We stippen
eenige punten uit zijn rede aan.
Ten eerste de kwestie van de z.g. decen
tralisatie van het bestuur in Oost-Indië; ten
tweede het vraagstuk der defensie of verde
diging van Indië, die hij ten eenenmale on
voldoende achtte en ten derde de geschiedenis
van art. 128 van het Regeeringsreglement,
volgens hetwelk de zendelingen een speciaal
verlof van het Gouvernement noodig hebben
om hun werk te mogen verrichten daartegen
staat, dat mohammedaansche geestelijken, om
ze nu zoo maar eens te noemen, hoewel de
term niet heelemaal juist is, zonder zulk een
verlof mogen werkzaam zijn. Het is ook
waarlijk een kras staaltje van tegenwerking
door de Regeering van een Christelijk volk.
Natuurlijk antwoordde straks de minister wel
„a la Pleijte" dat dit maar een gevoelskwestie
was, dat het diende om de persoonlijke vei
ligheid van den zendeling te waarborgen, en
dat onder de zendingsvrienden ook verschil
van meening op dit punt heerschte, zoodat
het maar best was het zoo te laten. Inder
daad sterke argumenten werden niet genoemd.
Na de rede van den heer Scheurer, kwam de
voorzitter, die zoo „vaderen" kan of „bazigen"
met een vermaning. AlweerMr. Goeman
Borgesius acht zich telkens daartoe verplicht.
Gelijk pas tegenover de thuisblijvers, waarbij
hij echter vergat te melden, dat hij zelf als
kamerlid zich aan het eilvel schuldig maakte.
Tijdens de zitting 1912/1918 werd, naar een
snuffelaar in „De Handelingen" meedeelt, 12
maal de straflijst opgelezen en van die 12
keer was mr. Goeman Borgesius 11 maal
absent! Wie kreeg er nu weer een beurt?
Och, zoo in het algemeen was de herinnering
kort te zijn bij het redevoeren. Maar het
was dunkt ons, op het brutale en ongepaste
af, om juist na een lange rede van den heer
Scheurer nu te komen met een uitspraak als
deze lk weet wel, dat het moeilijker is, een
korte redevoering te houden en veel te zeggen,
dan een lange en dan weinig te zeggen.
Enfin, de Voorzitter had zeker behoefte zijn
„Wat-zeit-ie vroeg Kees. Hij kon die
papegaaientaai niet zoo gemakkelijk verstaan.
„Hij zeit, dat het mooi weer is," legde
Bertus uit. „Hoor daar begint-ie weer
„Hou-je maar taai, ouwesnerpte krom
snavel, en de jongens moesten lachen, om de
zonderlinge bemoediging.
„Mooi 4)0681, hé kwam Kees weer, vol
ongeveinsde bewondering.
Maar Bertus had aan den zolder boven zich
de mooi opgetuigde bark m het oog gekregen.
„Zoo hadden we d'r thuis ook éen," zei hij,
half tegen Kees half in zichzelf.
„Zoo'n papegaai vroeg Kees.
r „Nee, jö, zoo'n barkkijk, net als diéen
Kees, die amper wist wat een bark was,
volgde de richting van Bertus' uitgestoken
hand.
Hij voor zich vond dat „scheepie" ook wel
mooi, maar in zijn oogen spande de papegaai
toch de kroon.
Oude Pietersen had zich neergezet in zijn
ouden leunstoel aan de zijde van de kachel.
Hij luisterde, kalmpjes, zijn pijp genietend,
naar hun gesprek.
Nu werd hij opmerkzaam.
„Zoo jö, hebben jullie thuis er ook zoo éen
„Nee, Pietersen," lichtte Bertus in, „we
hadden er een. Hij is verkocht."
(Wordt vervolgd.)
DOOK ZELANDIA.
8) Nadruk verboden.
