Antirevolutionair
voor
nieuws- en Advertentieblad
Zeeland.
Uit de Pers.
Binnenland.
Buitenland.
Zaterdag 6 November 1915-
13® Jaargang.
No. 1273.
ABONNEMENT:
Per drie maanden binnen Ter Neuzen 1,Franco
per post: voor Nederland ƒ1,10.
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars, Postdirec
teuren en Brievengaarders.
Dit blad verschijnt Dinsdag= en Vrijdagavond,
uitgezonderd op Feestdagen,
bij den Uitgever D. H. LITTOOIJ Az. te TER NEUZEN.
Inzending van advertentiën vóór uren op den dag der uitgave.
ADVERTENT1EN:
Van 14 regels ƒ0,40. Voor eiken regel meer ƒ0,10.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde adver
tentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend.
Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
INGEZONDEN STUKKEN TE RICHTEN AAN DE REDACTIE; ABONNEMENTEN EN ADVERTENTIEN TE BEZORGEN BIJ DEN UITGEVER.
Alle stukken voor de redactie be
stemd, te zenden aan den Uitgever,
Vlooswijkstraat 21, Ter Neuzen, met vermel
ding: „Aan de Redactie."
Aanname van Advertentiën tot 1 uur op
den dag der uitgave.
V Door de geschiedenis geoordeeld.
Toen de vorige algemeene verkiezingen in
ons vaderland ingeluid waren, kwam van de
zijde der vrijzinnige concentratie hevig verzet
tegen het zittend ministerie.
Er was een koers waar te nemen, in de
Regeering des lands, die kortweg als verderfe
lijk werd geteekend.
Wij weten er in ons district Oostburg im
mers ook nog alles van
Een der punten, welke hevige aanvallen
hadden te verduren, was het koloniaal beleid.
Landvoogd Idenburg moest weg.
„Den bezem in den mast" wilde de Concen
tratie voeren.
Schoon schip moest gemaakt.
De zending werd stuitend bevoorrecht.
Die zending met „rijst"-christenen.
Dat moest nu maar eens uit zijn.
Concentratie won, en
Gouverneur-generaal blééf Idenburg.
Thans trad deze af.
En wat verneemt ge nu
Eén loftuiting op zijn beleid.
En de zending, veel gesmaad
Alweer spreekt de historie recht.
In het Algemeen overzicht, opgesteld van
de uitkomsten van het Welvaart-Onderzoek
van Regeeringswege gehouden op Java en
Madoera leest ge
„Meer welvaart ten gevolge van den invloed
der Zending werd geconstateerd in 5 afdee-
lingen, waar de Zending reeds dieper had
ingewerkt op het volksbestaan en waar dien
tengevolge verbetering bespeurd werd in de
woningen, het huisraad, de kleeding, de erf-
beplanting, den veestapel, de aanzuivering der
belastingen en de geldelijke draagkracht, o.a.
door besparing van de uitgaven die anders
aan de bedevaarten besteed zouden zijn. In
II andere afdeelingen werden verschillende
gunstige verschijnselen waargenomen als gevolg
van den invloed der Zending, als b.v. het
ontstaan van een vaster huwelijksband, de
wering van den invloed van inlandsche geest
drijvers, de vermindering van bijgeloof, ver
betering van de positie' der vrouw, beter
onderwijs en schoolbezoek, meer arbeidzaam
heid en spaarzin, vermindering van verkwisting,
dobbelspel, opium-gebruik, prostitutie en poly
gamie, meer zorg voor land- en tuinbouw en
meer weerstand tegen slechten invloed van
het dessabestuur. Een algemeen erkend feit
is, dat de inlandsche Christenen zoo goed als
nooit met de politie in aanraking komen, dat
zij stipt hunne geldelijke en andere verplich
tingen nakomen en ingezetenen zijn waarvan
het Bestuur (ook het inlandsch) 'weinig last
heeft."
Ons dunkt, een stevig gebonden exemplaar
van dit werk mocht gewis toegezonden aan
zeker welsprekend redenaar, die in den jare
1913 het district Oostburg beredevoerde.
Was niet een der meest schitterende passa
ges van zijn, pure verdraagzaamheid ademende
oraties, die, welke de „rijsf-christenen van
Java ten tooneele voerde
Al dergelijk gezwets is reeds door de ge
schiedenis geoordeeld. Z.
Onder het kopje „Vrede" schrijft „Be
Standaard
Alles snakt in den meest letterlijken zin
naar vrede, en toch stoot men van allen kant
alle tasten naar vrede van zich af.
Aan vrede zal men dan eerst deuken gaan,
zoo de geslagen tegenpartij, op de knieën
gebogen, om vrede smeeken komt. En alsdan
zal 't een tractaat van vrede zijn, dat meer
op een tractaat van onder-de-voet-treding,
dan op een tractaat van terugkeeren tot de
oude vriendschap gelijkt.
En 't pijnlijkst hierbij is, dat de weigering
om zelfs over vredesherstel te sprekengedurig
al scherper uitkomt.
In hoofdzaak ligt dit aan 't bankroet van
's Rijkskas.
Zelfs is men het moment van financieele
uitputting steeds meer nabij gekomen, en men
begrijpt zeer goed, dat de overwinnende partij
allereerst zijn geldelijk verlies op den verslagen
vijand verhalen zal.
Het heugt nog, wat indruk in heel Europa
de vijf milliard francs maakten, die Duitsch-
land in 1870 van Frankrijk vroeg, en die
Frankrijk heeft moeten betalen.
Die vijf milliard francs vond men toen een
zoo alle voorstelling te bovengaand bedrag,
dat 't scheen of Frankrijk er mee uitgeput,
en Duitschland er door met weelde als over
stroomd was.
Doch wat zouden nu een twee milliard
gulden te beduiden hebben Wie samentelt
wat eenerzijds door de Geallieerden, en ander
zijds door de Midden-Europeesche machten
nu reeds is uitgegeven, geraakt in cijfers
verdoold, die met elke berekening spotten.
Loopt 't nu hierop uit, dat een dier beide
partijen, bezwijkende en niet meer kunnende,
met den ontzaglijken schuldenlast zitten blijft,
en dan nog een grooten schuldenlast aan de
overwinnaars zal moeten uitbetalen, dan liep
't in cijfers zoo reusachtig op, dat er geen
uitzicht op nationaal leven overbleef, indien
zulk een bedrag, zeg over een halve eeuw
verdeeld, uit de leege Rijkskas te offeren viel.
Vandaar de pijnlijke angst, om toch aan
geen vrede in ernst te denken, zoolang niet
de laatste kans op standhouden verkeken is.
Het ongeluk is nu maar, dat van maand
tot maand de milliarden nog steeds oploopen.
En wat dit te beduiden heeft, merkt men
nu eerst recht in ons eigen land.
Geen moratorium hebben we gekend. Van
oorlog bleven we vrij. Zelfs bracht de oorlog
aan niet weinigen een best sluitend jaarbudget.
En toch zitten we reeds ten onzent zoo
duchtig met de handen in't haar, dat Minister
Treub een mirakelvolle doos met nieuwe
belastingen moest vullen, om er ons door te
helpen.
Verbeeld u nu eens, dat de Telegraaf geen
fiasco had gemaakt, en we zeiven in den oorlog
waren meegesleept, en vraag u dan af, hoever
Treub 't nieuwe accres van lasten in de Nde
macht zou moeten opdrijven, om er ons door
te helpen.
En voelt ge wat jammer en ellende zulk
een casuspositie ons brengen zou, vraag u
dan eens af, wat 't failliet, neen erger, wat
het bankroet van een land als Servië thans
zal wezen.
Voor Servië, dat nog pas geleden meer dan
anderhalf jaar van den bangsten oorlog achter
zich had.
MINISTERRAAD.
Dinsdagmiddag ten 4 ure is een minister
raad gehouden, welke werd bijgewoond dooi
den opperbevelhebber van land- en zeemacht,
generaal Snijders.
Hieruit mag worden afgeleid, meldt het
correspondentiebureau, dat aan de besprekin
gen in dezen ministerraad o.m. de vragen en
wenschen betreffende eventueele demobilisatie,
zooals die tot uiting zijn gekomen in het af-
deelingsverslag der Tweede Kamer nopens de
algemeene beschouwingen over de staatsbe-
grooting-1916, wel niet vreemd zullen zijn
geweest.
BESCHERMING VAN DEN ARBEID.
Spoedig is te verwachten het afdelings
verslag der Tweede Kamer over het voorstel
van wet van de heeren Schaper c.s. betref
fende bescherming van den arbeid.
AFLOSSING OORLOGSLEENING.
De schrijver van de Haagsche Kroniek in
de Nieuwe Gron. Ct. meldt, dat de vrijzinnig-
democratische Kamerfractie een voorstel zal
doen tot heffing van een belasting ineens voor
de aflossing van de oorlogsleening van 275
millioen. Een ontwerp van die strekking moet
zoo goed als gereed zijn voor indiening. Dade
lijk na de bijeenkomst der Kamer, op 9 dezer,
zou men dit voorstel hebben te verwachten.
VERZEKERINGSWETGEVING.
Bij de Tweede Kamer ingediende verzeke-
ringsontwerpen een ontwerp-Organisatiewel,
een ontwerp van wet tot wijziging van do
Ziektewet.
WOL.
De N. O. T. deelt mee, van Engeland tele
grafisch bericht te hebben ontvangen, dat wol
hoogstwaarschijnlijk weder ten uitvoer zal
worden toegelaten.
DE KONINGIN OP REIS.
Dinsdagmiddag 5 uur is II. M. de Koningin
te Leeuwarden aangekomen. Per auto begaf
H. M. zich langs het Wilhelminaplein, waar
de vrijwillige landstorm onder commando van
kapitein de Greve en de te Leeuwarden ge
legerde troepen onder commando van kapitein
d'Engelbronner waren opgesteld, naar de
woning van den commissaris der Koningin,
waar de thee werd gebruikt, 's Avonds 7 uur
vervolgde de Koningin haar reis tot Zuidhorn.
Even als bij de aankomst ter begroeting deden
de burgemeester en de tijdelijke garnizoens
commandant overste Kroeze en thans ook de
commissaris der Koningin II. M. uitgeleide.
De Koningin werd overal geestdriftig toe
gejuicht... N. li. C.
DE OORLOG.
Grieksche neutraliteit.
BERLIJN, 1 Nov. (V. D.) De „Lokal An-
zeiger" verneemt uit Budapest, dat de Atheen-
sclie korrespondent van het te Konstantinopel
verschijnende blad „Neologus" de leden van
het kahinet Zaïmis over den toestand heeft
ondervraagd.
Zaïmis zeide, dat de regeering een politiek
voerde in het belang van het land en zich
door geen overwegingen daarvan zal laten
terughouden.
Rhallys zeide, dat de regeering besloten had
de strengste neutraliteit in acht te nemen.
Hij beschouwt de aanwezigheid van vreemde
troepen op Grieksch grondgebied als een
schending der neutraliteit. De regeering heeft
verschillende maatregelen te nemen om verdere
schending der Grieksche souvereiniteit te
voorkomen.
Theotokis zeide eveneens, dat de Grieksche
regeering voor strikte neutraliteit is en dit
standpunt met alle beschikbare middelen zal
verdedigen.
Goenaris zeide, dat de Grieksche regeering
de Grieksche belangen moest behartigen, al
zou dit ook indruischen tegen de belangen
van zekere groote mogendheden.
Generaal Vanklitos en Kundoriatns uitten
zich in denzelfden geest.
LONDEN, 2 Nov. (Reuter.) Officieel wordt
bekend gemaakt, dat torpedoboot no. 96gisteren
in de Straat van Gibraltar is gezonken na
een aanvaring met een als hulpkruiser dienst
doend koopvaardijschip. Twee officieren en
negen man worden vermist.
WEENEN, 3 November (Wolff.) Officieel
bericht uit het groote hoofdkwartier
De tegen Montenegro vechtende O.-II. troe
pen hebben ten zuiden van Awiawar de op
vijandelijk gebied gelegen hoogte Bobija en 3
andere door de Montenegrijnen taai verdedigde
bergtoppen bestormd. Op de Bobija is een
kanon van 12 cM., van Italiaansche herkomst,
veroverd.
In Servië is een O.-II. kolonne Oesjitsa
binnengerukt, andere O.-H. troepen zijn' ten
zuiden en Z.O. van Tsatsak in gevechten ge
wikkeld.
Ten zuiden van den weg Tsatsak—Kragoe-
jewats en op de hoogten ten Z.O. van Kra-
goejowats maken de O.-H. en Duitsche troepen,
ondanks uiterst taaien tegenstand van den
vijand, overal vorderingen.
In Kragoejewats zijn 6 kanonnen, 20 ge-
schutloopen, 12 mijnwerpers, eenige duizenden
geweren, veel munitie en oorlogstuig buitge
maakt.
Het Haagsche Correspondentiebureau meldt
aan de N. R. C.
Van geloofwaardige, doch niet officieele zijde
wordt ons verzekerd, dat eenige leden van
den Duitschen Rijksdag onlangs te Amsterdam
hebben vertoefd en een hunner, bij besprekingen
die bij die gelegenheid zijn gehouden, heeft
gezegd, dat de rijkskanselier, de heer von
Benthmann Hollweg, als voorwaarden waarop
Duitschland geneigd zou zijn vrede te sluiten,
heeft genoemd, behoud door Duitschland van
de Belgische Maaslinie, zoowel uit een militair
als uit een industrieel oogpuntbehoud, door
Duitschland, van Koerland, en een oorlogs
schadevergoeding van dertig milliard mark.
Dato, de Spaansche minister-president, heeft
een tegenspraak doen openbaar maken van
de in omloop zijnde geruchten omtrent vredes
onderhandelingen, die door het Spaansche
kabinet ten behoeve van Duitschland en
Oostenrijk Hongarije zouden zijn ingeleid.
Aldus een Reuter-telegram uit Madrid,
gedagteekeud van Maandag.
LONDEN, 2 November. (N. R. C.) Asquith's
rede heeft dien indruk van geestelijke even
wichtigheid en persoonlijke kracht' gewekt,
waardoor hij op groote netelige oogenblikken
het vertrouwen pleegt te herstellen en het
verzet weer te bedwingen. Flinkweg ver
wierp hij de onverantwoordelijke kritiek,
waaraan hij de laatste weken is 'blootgesteld
geweest en met nadruk verzekerde hij, dat hij
geenszins in het boetekleed verscheen.
Zijn verdediging van de Dardanellen-expe-
ditie was stellig uiterst knap. Hij verheelde
niet, dat de mislukking groote teleurstelling
baarde. De kansen op een goeden uitslag
waren aanvankelijk als overwegend beschouwd,
wat zeggen wil, dat mislukking niet ten eenen-
male als uitgesloten werd geacht. Maar, zei
hij, soms is het noodig een kwade kans te
loopen en gevaien het hoofd te bieden. Wat
de verantwoordelijkheid betreft, zei Asquith,
niemand draagt een grooter deel der verant
woordelijkheid dan ik, wat natuurlijk ten doel
had Churchill tegen persoonlijke aanvallen te
dekken.
Wat Servië aangaat, zoo hebben de bond-
genooten tot het laatste oogenblik gerekend
op Griekenland's voornemen zijn verdrags
plichten na te komen.
Asquith werd luide toegejuicht, toen hij het
huis binnentrad, en al zijn verzekeringen aan
gaande zijn ferm besluit om, onbevreesd voor
perssmaad, voort te gaan, werden opnieuw
luide toegejuicht.
Carson volgde als spreker. Zijn rede ging
over in een zeer scherpe kritiek op de wijze
van oorlogvoering door de regeering. De
Times en Morning Post hebben met hun veld
tocht, dit is nu wel duidelijk, een vastberaden
en bekwaam voorvechter in Carson gevonden,
die, sprekende van de eerste bank der op
positie, daar de overheerschende persoonlijk
heid zal blijven. Hij bespotte Asquith's reme
die der instelling van een kleinen oorlogs
raad met handhaving van de verantwoordelijk
heid van het kabinet in zijn geheel. Gecon
centreerde verantwoordelijkheid, dat heeft het
land noodig. Besnoei het kabinet tot vijf of
zes werkelijk verantwoorlijke personen.
Carson deed in zijn rede merkwaardige ont
hullingen, en leverde bittere kritiek. Niet
één van de een en twintig, zei hij, hierbij zich
zelf inbegrijpend, is ooit in staat geweest
achter de ware oorzaak van het gebrek aan
munitie te komen. In het voorjaar heeft hij
zijn betrekkingen met de regeering afgebroken,
toen het ten spijt van Grey's belofte aan
Servië op 28 September, bleek dat het kabinet
geen enkel plan had voorbereid en, toen door
Griekenland's nalatigheid de toestand dringend
een beslissing vereischte, aarzelde en alleen
besloot een generaal te zenden om verslag
te doen.
Reuter zal ongetwijfeld den tekst van den
brief seinen, dien hij aan Asquith heeft ge
zonden. Eerst nadat zijn rede is beantwoord
Engelsche torpedoboot vergaan.
Servisch gevechtsterrein,
Duitschland's vredesvoorwaarden
Tegenspraak.
Asquith's Rede.
