Buitenland.
Kleintjes.
Uit Stad en Provincie.
Kerk en School.
Landbouwberichten.
betreffende de herziening van deinvaliditeits-
ziekte- en radenwetten zullen worden inge-
-diend z o o d r a de belastingon twen
pen b ij de Kamer zullen z ij n en
dus bekend zal zijn op welke wijze ik mij
voorstel, de kosten van de sociale verzekering
te dekken.
Bij de indiening van de bedoelde wets
ontwerpen zal tevens de Memorie_van Ant
woord op het Voorloopig Verslag" omtrent
het wetsontwerp betreffende de ouderdoms
rente worden gevoegd." „De Nederlander.-'
DE OORLOG.
De legerberichten, aldus „De Nederlander
waarover we op het oogenblik beschikken,
leveren niet veel nieuws, wat o. i. voor de
Russen nog zulk een slecht teeken niet is.
Het Russisch legerbericht van eergisteren had
nog een mededeeling, die niet zonder belaug
is voor de bespreking van heden, hierin toch
werd gezegd, dat in de streek ten N.-W. van
de lijn Wileiki-Molodetsjino de gevechten om
het bezit van de Wilia-overgangen voortduren.
Deze mededeeling is hierom belangrijk, wijl
er uit blijkt, dat de Russen hier alle pogingen
in het werk stellen de Duitsche omvattings-
beweging uit het noorden tegen te houden,
om zoo het centrum te veroorlooven zich nog
uit de moeilijke positie te redden. Dit centrum
staat dan ook reeds oostelijk van de spoorlijn
Lida-Baranowitsj en dat de Duitscliers hun
hier zeer dicht op de hielen zitten, blijkt
overtuigend uit het Berlijnsch communiqué,
waarin gezegd wordt, dat de rechtervleugel
van Von Eichhorn's leger de streek ten O.
van Lida tot ten W. van Nowo Grodek heeft
bereiktNowo Grodek ligt oostelijk van
bovengenoemden spoorweg. De linkervleugel
dit klopt dan met het Russisch bericht
vordert echter niet hard gezegd wordt n.l.,
dat ten N.-W. en ten Z.-W. van Oschmjano
deze troepen verder aanvallen, een punt, dat
halverwege tusschen Wilna en Wileiki ligt,
een weinig zuidelijk van de linie der laatste
dagen.
In Berlijn is men optimistisch en verwachtte
men reeds eergisteravond het bericht van de
insluiting te zullen vernemen.
Reeds Woensdagavond te 9 uur zouden volgens
den corresp. van de N.-Y. World, Duitsche
patrouilles de eenige spoorlijn, die den Russen
overbleef, hebben bereikt en plaatselijk ver
nielden. Indien dit juist blijkt, zouden de
Russen inderdaad in een zeer critieke positie
verkeeren, die een vergelijking met Sedan zou
rechtvaardigen.
Over de sterkte van het met omsingeling
bedreigde Russische leger doen zeer uiteen-
loopende schattingen de ronde. Gisteren sprak
men van zeven legercorpsen, hetgeen 200,000
man zou wezen. Later noemde men reeds
10 a 12 corpsen en enkelen noemden heden
een sterkte van 400,000 man."
Oostelijk Front.
BERLIJN, 22 September. (Wolff.) Officieel
bericht uit het groote hoofdkwartier
Legergroep-von Hindenburg: Ten Z.W. van
Lennewaden (aan de Duna, ten N.W. van
Friedrichstadt) zijn de Russen een aanvallende
beweging begonnen. De strijd duurt nog
voort.
Ten oosten van Smelina (ten Z.W. van
Dunaburg) zijn onze troepen over een breedte
van 3 K.M. de vijandelijke stelling binnen
gedrongen en hebben 9 officieren en 2000
man gevangen genomen en 8 machinegeweren
buitgemaakt.
Ten N.W. en Z.W. van Osehmjana maakt
ons offensief goede voortgang. Wij zijn de
Gawca aan beide kanten van Subotniki over
getrokken. De rechtervleugel is totdestreek
ten N. van Nowo-Grodek vooruitgekomen.
ATHENE, 21 September. (Reuter:) De
berichten hedenochtend uit Sofia ontvangen,
maken indruk in ambtelijke en diplomatieke
kringen, waar men overigens het stilzwijgen
bewaart. Intusschen is uitgelekt dat Bulga
rije 100,000 man mobiliseert.
Verscheidene regimenten ruiterij zullen met
onbekende bestemming uit Sofia vertrekken.
De Lokal-Anzeiger zegt in een bespreking
van het offensief der centrale mogendheden
tegen Servië, dat Semendria, met welks be
schieting deze veldtocht is ingeleid, weliswaar
als een der bevestigde steden van de Donau-
linie geldt, doch feitelijk niet als een moderne
vesting kan worden beschouwd. Het oude
kasteel met zijn 6 meter hoogen ringmuur,
zijn 24 flankeerende torens en zijn 6 meter
diepe droge grachten, is thans niet meer als
een werk van beteekenis te beschouwen, en
hetzelfde kan worden gezegd van de beidé
andere bevestigde punten aan de Donau,
Belgrado (40 K.M. ten N.W. van Semendria)
en Kladovo. Het voor Semendria gelegen
eiland biedt den verdediger geen bescherming,
daar de artillerie er overheen schiet, terwijl
de aanvaller er bij een overtocht over de
rivier een steunpunt in vindt. Zoo ook heeft
de stad Semendria voor den aanvaller grooter
beteekenis dan voor den verdediger. Ze
vormt de ingangspoort tot het Jezava- en
Morawa-dal, met den grooten heirweg en de
nog belangrijker spoorlijn van Semendria naar
het spoorwegkruispunt Nisj, vanwaar de lijn
verder loopt naar Sofia en Konstantinopel.
Daar het dal der Morawa echter bij Svilajnac,
55 K.M. ten Zuiden van Semendria bedenkelijk
smal wordt en het gebergte tusschen dit dal
en de Oostelijke grensstaten Roemenië en
Bulgarije uiterst steil is, zijn deze omstan
digheden, naar de Lokal-Anzeiger ten slotte
opmerkt, voor een snelle oorlogvoering minder
gunstig.
BERLIJN, 20 Sept. De „Korrespondenz
Nordon" seint, dat de hervatting van het
offensief tegen Servië te Berlijn groote
vreugde bereid heeft. Uit de mededeeling
dat Duitsche troepen aan bet offensief mede
werken, wordt de gevolgtrekking gemaakt,
dat het offensief in grooten stijl is ont
worpen en dat nu eindelijk en voorgoed afge
rekend moet worden met den onmiddelijken
bewerker van dezen wereldoorlog. Hoe
beknopter de legeraanvoering haar be
richten inkleed, des te meer wordt door het
publiek daarin de voorbode gezien van groote
dingen. Het publiek heeft zich in dit geval
niet vergist, en indien de voorteekenen
niet bedriegen, dan zijn nog deze week ge
beurtenissen op den Balkan te verwachten
Ontzettende cijfers
De Pruisische verlieslijsten No's 320 t/m.
329 (6 September16 September) vermelden
de namen van 58.445 gesneuvelden, gewonden
en verminkten. Het totaal aantal der op
de Pruisische lijsten vermelde verliezen be
draagt thans 1,852,680. Daarbij komen dan
nog 221 Beiersche, 194 Saksische en 264
Wurtemburgsche verlieslijsten, en 49 van d,e
marine.
De haven van Antwerpen, schrijft het
Belgisch Dagblad, blijft eenzaam èn verlaten.
Behalve eenige kleine stoomschepen die dienst
doen tusschen Rotterdam, Antwerpen en
Brussel, treft men er enkele visscherssloepen
aan. Enkele autobootjes doorkruisen den
stroom. Het publiek mag de haven niet be
zoeken. De grootte hekken blijven gesloten,
behalve voor de zeldzame dokwerkers die ar
beiden. Deze werklieden worden nauwkeurig
in het oog gehouden-
Een belangrijke post Duitsche soldaten be
waakt de Suikerrui. Een bijzondere toelating
wordt vereischt om de Schelde over te steken.
In de dokken liggen de schepen gemeerd,
die de haven niet kunnen verlaten. Het zijn
vooral Duitsche vaartuigen. Er bevinden zich
daar een Belgisch, twee Èngelsche, een Fransch
en het Belgisch schoolschip Graaf de Smet
de Naeyer.
Op 25, 26 en 27 September zal er, naar
de Ilumanité aankondigt, een nationaal socia
listisch congres te Parijs worden gehouden,
dat zich zal bezig houden met bespreking
van den algemeenen toestand, de houding
der socialistische partij in den oorlog en de
versterking van de landsverdediging.
BERLIJN, 20 Sept. (Norden.) Aan de
„Voss. Ztg." wordt langs een omweg uit
Petrograd gemeld, dat tegen heden te Moskou
een buitengewone vergadering is uitgeschreven
der vertegenwoordigers van de Russische
zemstwosteden, waaraan ook een groof aantal
Doemaleden zal deelnemen. Men was aan
vankelijk te Petrograd in het onzekere, of
de regeering deze vergadering zou toelaten
en wilde Goremykin of den minister van
binnenlandsche zaken daartoe verlof vragen.
Op het laatste oogenblik werd overeengekomen
geen aanvrage te doen en de vergadering te
houden, op gevaar af van een gewelddadige
ontbinding. Het hoofdpunt der vergadering
vormt natuurlijk de verdaging der Doema.
De verschillende partijleiders zullen rede
voeringen in dien zin houden en verklaringen
afleggen. De stemming is uiterst woelig.
Op 79 jarigen leeftijd is in Zwitserland
overleden, de bekende schrijver F. Bettex.
De Ganges overstroomingen (Britsch-Indië)
hebben 18.000 huizen vernield en 80.000 men-
schen dakloos gemaakt.
De Koningin, Haar Gemaal en Haar Moeder
bezochten Woensdag de militaire sportoefe-
ningen te Leiden.
De Camera-Obscura voorstellingen in Utrecht
hebben f 3200 opgebracht.
Aan Nederland zal per kwartaal 10 miljoen
kilo katoen worden geleverd door Engeland.
Garens 3.200.000 kilo per maand.
Aan de Technische Hoogeschool zijn thans
771 studenten ingeschreven.
Dr. Kuijper spreekt D. V. 21 Oct. een rede
uit in De Doelen te Rotterdam, ter gelegen
heid van het 25-jarig bestaan van het zieken
huis Eudokia.
Naar we in de Rotterdammer lezen hoopt
Ds. J. F. van Hulsteijn, predikant bij de
Geref. kerk alhier, Zondag 17 Oct. a. s. afscheid
te nemen van zijn gemeente.
Zondag 31 Oct. hoopt Z.Eervv. te Middelstem
zijn intrêe te doen, na bevestiging door den
consulent Ds. J. Duursema van Uithuizen.
Op de Waterstaatsbegrooting komt o.m.
voor de uitbreiding van los- en laadplaatsen
te Ter Neuzen. Voor de uitvoering dier
werken voor het jaar 1916, zal vermoedelijk
een bedrag van f 200,000 uitgetrokken worden.
Axel. Voor het verbeteren van het gedeelte
tusschen de spoorweghalte Kijkuit en de Platte
brug, door het aanbrengen van eene keibe
strating werden de noodige fondsen bij de
Staatsbegrooting beschikbaar gesteld. Het
overige gedeelte van den weg, van Axel tot
de spoorweghalte Kijkuit, zal in 1916 zijn te
verbetereu door het opbrengen van een
gewalste deklaag van steenslag. Hiervoor is
f 15,000 uitgetrokken.
Koewacht. Een kalf kwam in aanraking met
den electrischen grensdraad en was onmiddel
lijk dood, Het vleesch zag zwart en was
ongeschikt voor de consumptie.
In Zeeuwsch-Vlaanderen W. D. beginnen
de vlashandelaren en speculanten reeds nu
land te pachten om daar tegen 1916 vlas in
te zaaien. Er wordt f 100 tot f 125 aan pacht
per gemet gegeven. Een koopman pachtte
zoo reeds 160 gemeten, aldus de Midd. Crt.
Middelburg. Eenige weken geleden hadden
brandstichtingen plaats te Vlissingen. Thans
is zulks alhier óók op drie plaatsen voorge
komen. De politie stelt een scherp onderzoek
in. Er schijnen jonge mannen aan schuldig
te zijn.
De 75-jarige oud-landbouwer A. Wabeke
te Wemeldinge, in Zeeland en daar buiten
bekend en bemind wegens zijn vele versjes
in „De Zeeuw" en andere bladen en tijd
schriften, heeft met 't oog op de tijdsomstan
digheden een Tijdvers 'gemaakt, hetwelk
belangeloos zal worden uitgegeven door den
heer J. Buijse, Hoofdredacteur van het dagblad
„De Zeeuw" te Goes, aan wien de heer
Wabeke het Tijdvers geheel belangeloos heeft
afgestaan op voorwaarde dat alle baten zouden
komen aan het Koninklijk Nationaal Steun
comité.
Zijne Excellentie Jhr. Mr. A. F. de
Savornin Lohman schreef een woord (er aan
beveling.
Het vers, dat om zijn inhoud zeer waard
is algemeen gelezen te worden, bestaat uit
125 vierregelige strophen, en zal, netjes
gedrukt, bij getallen voor verspreiding tegen
den luttelen prijs van 10 ets. verkrijgbaar
worden gesteld.
Bij ruime verspreiding, ook onder militairen,
kan dit geschriftje een ruime bate geven voor
genoemd Comité.
Woensdagavond is bij den overweg bij
het station 's-Heer Arendskerke een treurig on
geluk gebeurd. De vrijwillige landstorm uit
Goes had bij een oefening enkele punten bij
de spoorweghjn bezet, welke tegen oen vijan
delijke groep verdedigd moesten worden.
De IS jarige landstormer A. Joosse uit Goes
werd op een gegeven oogenblik aangevallen
maar wilde zich niet overgeven en liep
achteruit over de spoorrails.
Op hetzelfde oogenblik kwam de sneltrein
van 7,56 uit Middelburg langs den overweg
en greep den jongen, die nog een honderd
meter meegesleurd werd. De trein reed door
en de machinist die in Goes geen melding
van het gebeurde deed, schijnt niets bijzon
ders bemerkt te hebben.
De jongen was afschuwelijk verminkt en
schijnt onmiddellijk dood te zijn geweest.
Per lorrie werd hij naar het station Goes
vervoerd, door de afdeeliug Goes van den
vrijwiligen landstorm begeleid. M. Crt.
Loop der lievolking van Ter Neuzen.
In de loop dezer week hebben zich in deze
gemeente gevestigd:
F. J. van Doeselaar, zonder beroep, 2e
Kortestraat 1, uit Tholen A. van Overbeeke,
zonder beroep Westkolkstraat36, uit Kampen
K. Bareman, koewachter, P. 94, uit Hoek J.
Oppeneer, dienstbode Kerkhoflaan 15, uit
Zaamslag.
Vertrokken zijn
A. C. de Feyter, bankwerker, Schooliaan 15,
naar Gennep E. C. A. Wilhelm, dienstbode,
Nieuwediep 100, naar Vlissingen; J. J. de Mul,
werkman, Nieuwediepstr. 45, naar Rotterdam
K. "Remeyn molenaarsknecht, Donze Visser
straat 28, naar OvcrschieM. J. de Zeeuw,
dienstbode 7 E, naar Rotterdam A. W. A.
van der Bilt, zonder beroep, O 31, naar
Langenweg.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepente Tholen, J. G. Dekking, te
Montfoortte Arnemuiden, I. Kievit, cand. te
Oud-Vosmeer.
Geref. Kerken.
Tweetalte LeidenR. E. van Arkel te
Soest, en Tj. Petersen te Purmerend.
Beroepente Serooskerke (W.) dr. C. N.
Impeta te Avereestte Gendercn B. J. Lam-
bers te Loppersum te Veenwoudsterwal W.
F. Geerds te Idskenhuizon.
Geref. Gemeenten.
Beroepen te Goes, A. Janse te Barneveld.
Ds. A. S. Tal ma.
Met den gezondheidstoestand van ds. A. S.
Talma is het nu zoover gevorderd, dat hij naar
Noordwijk aan Zee is kunnen vertrekken, om
daar een maand te vertoeven, alvorens zijn
ambtsbezigheden als predikant te Bennebroek
te kunnen hervatten. „N. v. d. D."
Vrije Universiteit te Amsterdam.
De pro-rector Mr. Diepenhorst opende den
nieuwen cursus met een rede over „Elk sjtu-
dent soldaat ook de theoloog."
De Vereeniging van Predikanten in de
Gereformeerde Kerken in Nederland hield
Dinsdag en Woensdag haar Algemecne Ver
gadering.
Ds. Bouwman van Ilallum sprak over
„Volkskerk en Vrije kerk"Ds. Grosheide
over „Schriftcritiek" Ds. Hagen over „De
geestelijke verzorging van onze militairen"
Ds. Van Herwerden refereerde over: „Een
exegetisch-practische studie over 2 Petri 3 vs.
18«"Ds. Elzenga over „Practische Opmer
kingen over de Catechisatie."
Jubileum Prof. Dr. W. Geesink.
Met dankbaarheid werd in deze dagen
herdacht, dat Prof. Dr. W. Geesink vijf en
twintig jaren als hoogleeraar aan de Vrije
Universiteit werkzaam is.
Aan de V. U. werd Dr. Geesink benoemd
tot hoogleeraar om onderwijs te geven in de
ethiekeerst als buitengewoon hoogleeraar
en sedert 1895 als gewoon hoogleeraar.
Later werd hij ook benoemd tot buitenge
woon Hoogleeraar in de faculteit der letteren
en wijsbegeerte. Zijn arbeid aan de Vrije
Univ. aanvaardde hij met een rede over„De
beteekenis van het leerstuk der oorspronkelijke
Gerechtigheid voor de Godgeleerde Zedekunde."
Op het gebied van de zedekunde heeft hij
voornamelijk gewerkt. Van zijn hand ver
schenen o. a.De Ethiek in de Gereformeerde
Theologie, en Zedelijkheid en recht, twee
belangrijke rectorale oratie's„Van 's Ileeren
Ordinantiën", een breede populaire ethiek
Voetius' KerkrechtCalvinisten in Holland
Handleiding bij het Kort begrip Geschiedenis
der Geref. kerken in Nederland gedurende de
19e eeuw 1 Gideons Hervormingsdaad, een
gelegenheidspreek en voorts twee preekbundels
van 12 preeken De nederigen vertroost en
De lieflijkheid des Ileeren. Behalve in de
Ethiek gaf Prof. Geesink ook onderwijs in de
Elenctiek, in de geschiedenis der Wijsbegeerte,
de Psychologie en de Logika en mocht voor
zijn colleges de warme belangstelling van zijn
studenten verwerven, voor wie hij ook buiten
de studiën om zich steeds een welwillend
raadsman betoonde. „Standaard."
U n i e-C o 11 e c t e.
Totaal van 300 Locale Comités 44,387 967».
Uit het overzicht van de 300 gepubliceerde
Locale Comité's blijkt, dat bij 29 L. C. het
bedrag der Uniecollecte lager, bij 9 L. C.
even hoog en bij 262 hooger was dan in 1914.
Het totaal bedrag is reeds zevenduizend zes
honderd gulden (7,600) meer, dan bij diezelfde
300 Locale Comités in 1914.
Het volgende overzicht van den stand van
den oogst der landbouwgewassen is, onder
medewerking der Rijkslandbouwleeraren, sa
mengesteld naar gegevens, verstrekt door do
correspondenten van de Directie van den
Landhouw.
In het algemeen moet worden geconstateerd,
dat, sedert het verschijnen van het oogstover-
zicht van 14 Juli 1915, het weder voor ver
schillende gewassen niet gunstig is geweest.
Moest in genoemd overzicht worden gemeld,
dat droogte en nachtvorsten veel kwaad had
den gedaan, in de maand Augustus is de
regenval zoo overvloedig geweest, dat onder
scheidene gewassen daarvan zeer ernstige
schade hebben ondervonden.
Granen, in het bijzonder tarwe en haver,
hebben gedurende den oogsttijd van de tal
rijke regens veel geleden, de haver het meest.
Uit schier alle provinciën wordt gemeld, dat
de qualiteit der haver van het vele vocht
geleden heeft, waarbij nog komt, dat op vele
plaatsen het gewas reeds onvoldoende was
door het koude en droge weer van den voor
zomer. Ook de tarwe heeft overal van den
regen geledenover schot werd veel ge
klaagd. De opbrengst was in de meeste ge
vallen goed, maar het gewicht viel tegen.
Het aardappelgewas heeft zich, waar het
door de Juni-nachtvorsten schade had geleden,
in het algemeen niet voldoende hersteld. In
zuidelijk Groningen brachten hagelbuien hier
en daar nieuwe schade. Iu vele provinciën
kwam door den overvloedigen regenval in
Augustus ziekte in de knollen vooral op de
kleigronden. De opbrengsten zullen over het
algemeen lager zijn dan het vorige jaar.
Ook suikerbieten hebben te veel water ge
had. De onvoldoende bemesting met Clnli-
salpeter is duidelijk aan het gewas te
bespeuren.
In de uien trad in Zuidholland door het
vele vocht schimmel op.
De herfstvoedergewassen zijn in het alge
meen goed aageslagen. De herfstknollen
hebben echter hier en daar ook al te veel
water gehad.
Over den goeden stand der klavers en
grassen was maar één roep. Deze gewassen
hebben van het overvloedige hemelwater ter
dege geprofiteerd. De naweide was alom
zeer goed en waar eene tweede snede grashooi
werd geoogst, was deze uitmuntend.
Bijna overal heeft de qualiteit der tarwe
geleden van de vele regens gedurende den
oogsttijd. In vele gevallen met „schot" ge
oogst. De opbrengst was overal goed in
Friesland alleen zeer goed.
De Haver heeft overal geleden van het
overvloedige vocht. In enkele provinciën
had de haver zich bovendien niet hersteld
van de gevolgen van den droogen kouden
voorzomer. Er 'is ten slotte veel met „schot"
geoogst. De korrelopbrengst was zeer ver
schillend goed iu Friesland en Zeeland, vrij
slecht tot matig in Limbug, matig tot vrij
goed in Overijssel, elders vrg goed tot goed.
Ook op de suikerbieten heeft het natte
Augustnswederzooals voor de hand ligt
een zeer slechten invloed gehad. Droogto en
DE TOESTAND.
Bulgarije mobiliseert I
Het nieuw offensief tegen Servië.
De nieuwe aanval op Servië.
De haven van Antwerpen.
Socialistisch Congres.
Niet rustig.
TER NEUZEN, 24 September 1915.
Stand der Landbouwgewassen omstreeks
13 September 1915.