Antirevolutionair
voor
Hieuws- en Advertentieblad
Zeeland.
FEUILLETON.
De reddende Hand.
Uit de Pers.
Binnenland.
No. 1256.
Woensdag 8 September 1915.
13e Jaargang.
ABONNEMENT:
Per drie maanden binnen Ter Neuzen ƒ1,Franco
per post: voor Nederland ƒ1,10.
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars, Postdirec
teuren en Brievengaarders.
Dit blad verschijnt Dinsdag» en Vrijdagavond,
uitgezonderd op Feestdagen,
bij den Uitgever D. H. LITïuOIJ Az. te TER NEUZEN.
Inzending van advertentlën vóór uren op den dag der uitgave.
ADVERTENTIEN:
Van 1—4 regels ƒ0,40. Voor eiken regel meer ƒ0,10.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde adver
tentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend.
Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
INGEZONDEN STUKKEN TE RICHTEN AAN DE REDACTIE; ABONNEMENTEN EN ADVERTENTIEN TE BEZORGEN BIJ DEN UITGEVER.
Alle stukken voor de redactie be
stemd, te zenden aan den Uitgever,
Vloosvvijkstraat 21, Ter Neuzen, met vermel
ding „Aan de Redactie."
Aanname van Advertentiën tot 1 uur op
den dag der uitgave.
V Ruggegraats-verzwakking.
Verleden week Woensdag werd te Leeu
warden de Landdag van den Christelijk Natio-
nalen Werkmansbond in Friesland gehouden.
Op die vergadering werd o. a. ook bet woord
gevoerd door Mr. J. Ankerman, over het
onderwerp: Oorlog en Arbeid.
Mr. Ankerman wees in zijn rede op de
toename van werkloosheid, gevolg van ver
schillende oorzaken, waaronder gebrek aan
grondstoffen.
Die toename van werkloosheid eischte het
iif leven roepen van Steun-Comité's.
Ieder zal het er over eens zijn, dat deze
Comité's in het algemeen een uiterst nuttig
werk verrichten.
Velerlei armoede is er door verzacht.
Velerlei leed ten minste eenigermate ge
lenigd.
Dat ook van deze Steun-comité's wel eens
misbruik werd en wordt gemaakt, wie zal het
ontkennen
Dat er gevallen zijn, waarin bet geld in den
zak kwam van dezulken, die er allerminst
behoefte aan hebben, is niet te loochenen.
Edoch, dit is een risico, waaraan elke groote
onderneming- op dit gebied blootstaat.
Als regel geldt toch, dat alleen steun
bekomt, wie steun behoeft.
En dat er velen zijn, die daarvoor in aan
merking komen, vooral in de steden, moet
ieder duidelijk zijn.
Mr. Ankerman wees echter, blijkens een
verslag in „De Nederlander" op een ander,
veel grooter bezwaar, dan het voorwenden
van behoeftigheid, en daardoor ten onrechte
geschonken ondersteuning, mag heeten.
Hij wees er op, dat een groote schaduwzijde
der Steun-Comité's werd, dat er een verslap
ping kwam onder het volk.
„De ruggegraat", zoo zeide hij, „werd door
dit hulpbetoon niet gesterkt, omdat men thans
voor niemendal ontving, waarvoor anders ge
werkt moest worden.
Dit is een opmerking, die zeker veel waars
bevat.
Men wordt gewoon, aan wat in den grond
der zaak, min of meer vernederend is.
Zoo ook met het Regeeringsbrood.
Velen, die het niet noodig hebben, gebruiken
het en laten zich alzoo bedeelen.
i)
Schoon is ons Insulinde. Dat getuigt ieder,
die het heeft doorkruist. Heerlijk schoon.
De natuur vertoont zich daar in haar weelde
rigste vormen en den reiziger, die er een oog
voor ontving, ontbreekt het dikwijls aan
woorden, om den overweldigende indruk weer
te geven, dien het landschap op hem maakte.
Machtige berggroepen, bruisende watervallen,
paradijsachtige vlakten, majestueuze bosschon
in ongerepte schoonheid, de diep-blauwe hemel
met gouden zon, het roept alles als om strijd
de grootheid van den Schepper uithet dwingt
tot biddende bewondering.
Hoe schoon ons Insulinde echter moge zijn.
ook in dit paradijs schuifelt de slang. Het
is opmerkelijk, hoe de tegenstellingen ook
hier zoo dicht bij elkaar liggen. Indië het,
wonderland van dieren en planten, is ook de
bakermat van allerlei ziekten en kwalen van
zulke, welke zelfs bij name ons vaak onbekend
zijn. 't Is het tand van builen en wonden,
van pokken en pest en cholera, van koortsen
en dijsenterie, van huidziekten en melaatsch-
heid. En uit dit oord, waaruit het loflied der
De gang naar het stadhuis, zoo schreef on
geveer het socialistisch hoofdorgaan een poos
geleden, moet niet voor schande gehouden
worden.
De menschen moeten gaan inzien, dat ze
recht hebben op ondersteuning.
En waarom straks, als de vrede hersteld
is, dan niet dezelfde weg gevolgd zou moeten
worden
Wat nu kan, kan dan immers ook?
Hierin schuilt een zedelijk gevaar.
De fut gaat er bij velen uit.
De ruggegraat verzwakt.
En bij de dankbaarheid, voor den lenigende»
invloed, die van Steun-Comité's enOveiheids-
steun uitgaat, mag toch dit demoraliseerend
element niet onderschat worden. Z.
Het nieuwe Eedswetje.
Daarover schrijft „De Rotterdammer:
V Het Eedswetteken. Van den wal in de sloot.
De rechterzijde in de Eerste Kamer beeft
gemeend het Eedswetteken te moeten ver
werpen hetgeen wij betreuren.
In ettelijke strafprocessen moesten sinds
dien de aangeklaagden vrijuit gaan, doordien
getuigen weigerden den eed af te leggen en
daardoor bewijsmateriaal onthielden hetgeen
wij evenzeer betreurden.
De Regeering heeft in dezen noodstand
ijlings voorzien door de indiening van een
tweede Eedswetteken op hoop van zegen
Het eerste Eedswetteken werd als verdacht
„liberalistisch ooft" geweerd van den parle
mentairen disch.
Of thans aan de tegenstemmers gaver vrucht
wordt aangeboden
Wij meenen dit te moeten betwijfelen.
De inhoud toch komt hierop neer dat de
verplichting wordt gesteld, dat elk den eed
aflegt, ook hij die „niet tot eene godsdienstige
gezindheid" behoort.
Van die verplichting worden echter vrijge
steld le. degenen, die behooren tot eene
godsdienstige gezindheid welke den eed ver
biedt, en 2e. degenen, die tegen het afleggen
van den eed gewichtige gemoedsbezwaren
hebben.
Nuchter beschouwd komthet dus hierop
neerieder is verplicht om den eed af te
leggen, maar als men het niet doet, is het
ook goed.
Verwonderen zou het ons niet, indien menig
tegenstemmer natuurlijk in stilte zuchtte
zoo zijn wij van den wal geraakt in de sloot.
Immers het cardinale onderscheid tusschen
natuur in zulke heerlijke accoorden opklinkt,
vaart ook de bange zucht van wee en ellende,
van smart en ljjden omhoog.
Het getuigt voor Uw medelijdenden zin,
méér, van den priesterlijken trek van barm
hartigheid, als ge vraagt of er ook wordt ge
tracht, dien nood te lenigen, dat lijden te
verzoeten.
Welnu, laat ik u mogen zeggen, dat daar
aan ten eenenmale alles ontbreekt. Er moét
hulp van buiten af komen. Aan zich zelf
overgelaten vermag de inlandsche bevolking
de ellende slechts te vermeederen.
Natuurlijk gevoelt de zieke behoefte aan
hulp. En hij zoekt die ook. Maar hoe Hoe
vaak wordt hij het slachtoffer van geweten-
looze priesters, tooverdokters e. d.hoe vaak
ook meent men ter goeder trouw te zijn, en
is de z. g. medische behandeling slechts een
middel, om den lijder te spoediger in het
graf te brengen.
Om er U iets van te doen verstaan, ga ik
U een paar voorbeelden van zulke medische
hulp mededeelen.
In Pagimbar op Sumatra woont een Mobani-
medaansch hoofd priester. Hjj kan alle kranken
genezen. Geen wonder dus, dat het patiënten
bij hem stroomt.
Deze worden op de volgende wijze „behan
deld." Ten eerste ontvangt de patient een
strenge berisping, dat hij zich niet nauwgezet
het verworpen ontwerp en het nu ingediende
bestaat daarin, dat de gemoedsbezwaren, die
de eedsweigeraar had bij de eerste regeling,
door den rechter moesten worden gekeurd.
Nu heeft de rechter liet hoofd te bukken
en legt de getuige liever geen eed af, dan is
het uit.
Geen wonder dat het liberale Vaderland
zich hierover verheugt, want dat toetsings-
recht is „in strijd met de liberale beginselen".
Door dat toetsingsrecht kwam juist duidelijk
aan het licht hoe het afleggen van den eed regel,
normaal was en de belofte abnormaal.
Met de opheffing van dit onderzoek der
bezwaren is feitelijk vrije keuze gegeven en
de eed facultatief gesteld.
Het zal velen ietwat duister zijn hoe dit
voorstel de meerderheid zal moeten halen,
indien gelet wordt op de gronden door de
tegenstemmers in de Eerste Kamer ontwikkeld.
Van eenige meerdere toenadering van dit
wetteken tot de rede van Dr. Kuyper be
speuren wij niets.
Zeker is het een noodregeling zij is
slechts tot 1 Januari 1919 van kracht.
Maar dat tijdelijk kennen wij, en aange
nomen dat het inderdaad eene tijdelijke solutie
is, mag dan Zoo maar zonder meer ettelijke
jaren de losmaking van den eed in ons rechts
leven worden geduld?
Wij branden van nieuwsgierigheid om te
hooren waarin dit ontwerp zich gunstig van
het eerste onderscheidt en niet evenzeer als
booze uitwas van revolutionaire leerstellingen
moet worden begroet.
Zoodra wij er meer van weten, zullen wij
het eerlijk vertellen
OPENING DER STATEN GENERAAL.
De Ned. zegt goede rede te hebben om te
vermoeden, dat II. M. de Koningin ook ditmaal
(op Dinsdag 21 September) weer in persoon
de zitting der Staten-Generaal zal openen, zij
het met beperkt ceremonieel.
DE ANTIREV. PARTIJ.
De Nederl. verneemt dat er binnenkort een
brochure van den oud-premier mr. Th. Heem
kerk zal verschijnen, ter bestijding van het
geen dr. A. Kuyper in 53 driesterren in De
Stand heeft aangevoerd.
PENSIONNEERING VAN WEDUWEN EN
WEEZEN VAN ONDERWIJZERS.
„Het Onderwijs" verneemt, dat aan het
departement van financiën een wetsvoorstel
is ontworpen strekkende om aan de weduwen
en weezen ven onderwijzers bij het lager on-
geuoeg van zijn godsdienstplichten heeft ge
kweten. Daarna wordt hem beloofd, dat hij
voor fb de medicijnen zal kunnen bekomen,
die hem stellig zullen genezen. Natuurlijk
geeft de patient gaarne die fb. Nu wordt
hem door den hoofdpriester overhandigd
een leeg fleschje. Als het nu op een Woensdag
regent, moet hij dat met water vullen, en er
eiken dag eenige malen van drinken. De
patient stelt hierin het volste vertrouwen.
Immers, de hoofdpriester heeft vóór hij het
fleschje overhandigde, er allerlei gebaren over
gemaakt en onverstaanbare formules over
uitgesproken. Na een paar weken wachtens
regent het op een Woensdag. Ondertusschen
heeft hij van zijn betooverde fleschje verteld
aan andere zieken en zoodra nu op den be-
wusten Woensdag de regen valt, komen deze
bij hoopen met ledige fleschjes naar buiten
ze houden ze even tegen het betooverde aan
en vullen ze dan met regenwater.
De patient wordt evenwel na het gebruik
van het vreemdsoortige medicijn niet beter
wel erger. Dus terug naar den hoofdpriester.
Deze ondervraagt hem naar den aard zijner
ziekte, zeer uitvoerig en het einde van het
nieuwe consult, dat alweer fb kost is, dat de
priester antwoordt„Ja vriend, ge hebt me
de vorige maal niet nauwkeurig genoeg uw
kwaal beschreven want nu is het me duidelijk
genoog, waar het aan ligt, dat ge nog niet zijt
derwijs, vóór 1906 overleden, met ingang van
1 Januari 1915 een pensioen toe te kennen
naar de regeling der Weduwenwet voor de
onderwijzers 1905.
Dr. KUYPER OVER HET STAATSRECHT.
Bij den bekenden uitgever J. H. Kok te
Kampen is met enkele dagen de uitgave van
een hoogst belangrijk studiewerk van Dr. A.
Kuyper Sr. te wachten.
Aan enkelen was het reeds bekend, dat
Dr. Kuyper in de laatste jaren zich inge
spannen bezig hield met de studie voor een
uitgebreid werk over het Staatsrecht, een werk,
dat bedoeld is als een breede en zakelijke
Toelichting op Ons Program."
Thans is deze studie zoover gevorderd, dat
de verschijning een aanvang kan nemen. Het
geheele werk zal in afleveringen worden uit
gegeven, en compleet twee omvangrijke deelen
vormen, waarvan het le deel De Beginselen,
en het 2e deel De Practische toepassing zal
bevatten. De prijs van het werk zal zeer
billijk zijn.
ZOO HOORT HET
Wegens het plegen van handelingen in strijd
met de bepalingen van de regeling tot het
verkrijgbaarstellen van goedkoop ongebuild
tarwebrood zijn tot heden te Delft een zestal
bakkers gestraft.
Eveneens hebben B. en W. aan een 12 tal
gezinshoofden verboden, van welken bakker
te Delft ook, voor korter of langer tijd ro-
geeriugsbrood te betrekken.
DE PAARDENUITVOER.
Van Maandag tot en met Donderdag zijn
te Zevenaar uitgevoerd 1882 jonge paarden.
Drie stuks zijn voor uitvoer afgekeurd.
Op 30 en 31 Augustus en 1 en 2 Septem
ber zijn over 't station Oldenzaal ruim 2000
ruinen beneden 20 maanden en veulens naar
Duitschland uitgevoerd.
KAMERLIDMAATSCHAP.
Naar vernomen wordt, zal de S.D.A.P. bij
eventueel bedanken van den heer Vliegen
voor zijn lidmaatschap van de Tweede Kamer
als afgevaardigde van Amsterdam IX den
heer van den Tempel, secretaris van het ver
bond van vakvereenigingen, candidaat stellen
voor den opengekomen zetel.
UITVOER ROGGEMEEL.
De minister van landbouw heeft tot de bur
gemeester een circulaire gericht, waarbij
hij verzoekt, om den uitvoer van roggemeel
te beletten en zoo noodig hem machtiging te
vragen, dat meel krachtens de aanvullingsbe-
bepalingen der onteigeningswet in beslag te
nemen.
genezenge hebt niet den Woensdagschen
maar den Vrijdagschen regen noodig.
Ziehier een der vele staaltjes van tastbaar
bedrog, van grove beurzensnijderij.
Mag ik U nu in gedachten even heenleiden
naar Halmaheira Hier zult ge niet het
Mohammedaansche bedrog, maar de heiden-
sche practijken waarnemen.
„De Galilarees gelooft, dat de ziel van den
afgestorvene als „goma" in de geestenstad
voortleeft om de achtergebleven familie te
zegenen en te bewaken. Hoewel hij geen
leer der wedervergelding kent, is toch de dood
voor hem Koning der verschrikking, die met
alle macht moet worden geweerd. Omdat te
kunnen doen, is het terrein der medicineerende
toovenaars steeds uitgebreid, het aantal der
geneesmiddelen en geneeswijzen vermeerderd
en liet gordijn van geheimzinnigheid steeds
dichter toegehaald. De Alfoer kent een groote
verscheidenheid van ziektenvreemdelingen
komen ze nooit alle te weten; want de groot
ste geheimzinnigheid wordt hierbij in acht
genomen. Wat is de oorzaak dezer ziekten
In het algemeen kan men zeggen, dat zeniet
beschouwd worden, als gevolgen van een
ziekteproces binnen in bet lichaam maar als
gevolg van {de inwerking van buiten af door
booze geesten, tooverijen enz.
(Wordt vervolgd).