beschadigd. Eén zonk, een tweede werd op
het strand gezet, de derde heeft een haven
bereikt. Onze verliezen aan menschenlevens
zijn gering.
BERLIJN, 23 Aug. (Korr. Nord.) De Ber-
lingske Tidende verneemt uit Parijs, dat te
legrafische berichten Uit Petrograd over een
met kracht voortgezette ontruiming van Bia
lystock gewagen. De regeering-stelde daarvoor
5 millioen roebel ter beschikking. In Riga
bevinden zich nog 300.000 menschen zij be
gaven zich naar den rechteroever van de
Duna. De stad wordt aanhoudend door Duit-
sche vliegtuigen bezocht, welke van Tukhum
komen.
Van het Oostenrijkscli-Italiaansche oorlogs-
tooneel wordt bericht, dat 70,000 man Oosten
rijksche troepen, die in Bosnië lagen, ter
versterking naar het Oostenrijksche front zijn
gezonden, terwijl Bciersche troepen van
nagenoeg gelijke sterkte naar Bosnië zijn
gezonden, om hun Oostenrijksche kameraden
te vervangen. In verband hiermede wordt
tevens bericht, dat de Oostenrijksche verliezen
vrij aanzienlijk zijn. Te Innsbrück worden
6000 gewonde Oostenrijkers verpleegd. Bijna
iederen dag komen treinen met gewonden aan,
voornamelijk uit her gebied rondom Görz, waar
voortdurend hevig gevochten wordt.
LONDEN, 21 Aug. (Reuter). De bladen
vernemen uit Rome, dat Italië een ultimatum
aan Turkije?gezonden zou hebben.
KONSTANTINOPEL, 20 Augustus. (Wolff.)
Italië heeft Turkije den oorlog verklaard. De
Italiaansche gezant is vertrokken.
Markies Garroni, de Italiaansche gezant,
heeft hederr- de Porte een nota overhandigd,
waarin wordt verklaard, dat Italië zich met
Turkije in oorlogstoestand acht. Tevens vroeg
de gezant zijn pas. Als redenen voor Italië's
oorlogsverklaring worden opgegevenonder
steuning van den opstand in Libyë door Tur
kije en de verhindering van de in Syrië
wonende Italianen om te vertrekken.
BERLIJN, 22 Augustus. (Wolff.) De B.
Z. meldt, dat het verdrag tusschen Turkije
en Bulgarije te Sofia geteekend is.
ATIIENE, 22 Augustus, (Reuter.) Weni-
zelos heeft een kabinet gevormd, Hij heeft
volledige overeenstemming met den Konipg
bereikt, die hem geluk wenschte.
LONDEN, 20 Aug. (V.-D.) Uit Athene
wordt geseind, dat de nieuwe Grieksche
premier Venizelos, de gezanten der Entente-
mogendiieden heeft bezocht en langdurige
gesprekken met hen had.
De Engelsche gezant had een onderhoud
met koning Konstantijn, die tevens den wensch
uitsprak met de overige gezanten der Entente-
mogendheden te confereeren.
ZURICH, 20 Aug. (V.-D.) Volgens be
trouwbare berichten, welke hier zijn ontvan
gen, gaat Turkije krachtig voort maatregelen
van militairen aard tegen Bulgarije te nemen.
Dertig Duitsche officieren zijn van Gallipoli
naar Kirk-Kilisse vertrokken. Ook komen
aldaar Turksche troepen uit Syrië en Damas
cus aan, die langs de Bulgaarsche grens ver
sterkingen en loopgraven maken. De Turk
sche troepen, die zich op het oogenhlik te
Kirk-Kilisse bevinden, worden op 40000 man
geschat.
BERLIJN, 20 Aug. (Norden). Over Weenen
wordt aan het „Berl. Tageblatt" gemeld, dat
de Russische regeering in den laatsten tijd
een sterken druk uitgeoefend heeft op Servië,
om gedaan te krijgen dat het Servische leger
weer het offensief neemt tegen Oostenrijk-
Ilongarije, en op die wijze het bedreigde
Russische leger ontlast. Volgens ontvangen
berichten heeft de regeering van Servië per
tinent geweigerd deze wenschen van Rusland
na te komen, met de verklaring dat het ge
lijk zou staan met zelfmoord in dien Servië
nu tot het offensief tegen Oostenrijk-Hongarije
zou overgaan. Het Servische leger, dat in
den oorlog door ontberingen en ziekten ge
teisterd werd, is nu in zooverre hersteld om
de grenzen van Servië ook tegen den sterk-
sten vijand te verdedigen, maar tot offensieve
operatiën wordt voorloopig niet overgegaan.
PARIJS, 23 Aug. (Reuter.) Officieel. Twee
Fransche torpedobooten ontmoetten in den
afgeloopen nacht een Duitschen torpedoboot-
vernieler bij Ostende en brachten dezen na
een gevecht tot zinken. De Fransche schepen
leden onbeteekenende schade.
LONDEN, 21 Augustus (Reuter.) De regee
ring heeft katoen tot volstrekte contrabande
verklaard.
Hoewel de omstandigheden zulk een maat
regel reeds vroeger zouden gerechtvaardigd
hebben, is de regeering van oordeel dat de
maatregel op dit oogenblik gunstiger is voor
de plaatselijke Amerikaansche belangen dan
een jaar geleden. De Regeering overweegt
maatregelen om zooveel doenlijk den abnor-
malen invloed, die tijdelijk storend op de
markt zou kunnen werken, te verzachten.
WASHINGTON, 21 Augustus. (Reuter.) De
spanning nam gisteravond toe, toen de consu
laire berichten met schriftelijke beëedigde
verklaringen van Amerikaansche overlevenden
het definitieve bericht brachten, dat de Arabic
niet gewaarschuwd was en eenige Amerikanen
vermist worden.
Blijkbaar blijft nog slechts één punt onop
gelost en dat is, of de Arabic getracht heeft
de duikboot te rammen of na verandering
van koers om de Dunsley bij te staan door
den commandant van den duikboot voor een
vijandelijk schip is gehouden.
De regeering wacht met ongeduld de juiste
bijzonderheden af en behoudt zich inmiddels
haar oordeel voor. President Wilson heeft
gisteravond lang met Lansing gesproken, maar
de algemeene meening is, dat de regeering
op een punt is gekomen, waarop zij zal moe
ten beslissen, of zij de diplomatieke betrek
kingen met Duitschland zal verbreken.
De visitatie te Aken is zóó scherp, dat
velen, die voor zaken Duitschland trachten
te bezoeken, de lust ontgaat de rei.s te
ondernemen. Door verschillende wachten npoet
de reiziger passeeren, alvorens hij „vrij" is,
Alle papieren worden hem ontnomen. De
vrees voor spionnen is blijkbaar bij de Duit-
sellers zeer groothet moet al gebeurd zijn,
dat op de iiuid van een persoon tal van
mededeelingen worden aangebracht. Wie Aken
naar Holland verlaat, mag geen enkel stukje
papier, zelfs geen Duitsche courant, mede-
nemen. En wie zich, blijkens zijn pas, niet
aangemeld heeft bij den politie-commissaris,
wordt het vertrek geweigerd.
De geëlectriseerde draden, welke dienen
voor de afsluitingen der gemeenten Capellen
en Eckeren, zijn Zondagnacht door hoogdruk
gesprongen. Of er ongelukken aan menschen
levens zijn, kan nog niet gemeld worden.
Daar het spoedig bekend was onder de
bevolking dezer gemeenten, kon men bemerken,
dat er verscheideuen de grenzen gepasseerd
zijn, en zich veilig op Hollandsch grondgebied
voelen.
Daarover schrijft de Keuische correspondent
van „De Tijd":
Ieder, die met de bovengenoemde politieke
kringen eenige voeling onderhoudt, heeft de
onwankelbare overtuiging, dat er niet de
minste sprake zal zijn van annexatie, zelfs
niet van het kleinste strookje Belgisch grond
gebied. De keizer heeft bij het uitbreken der
vijandelijkheden voldoende duidelijk gezegd
„Wij voeren geen veroveringsoorlog." En
Duitschland gevoelt ook bij de schitterende
overwinningen van het oogenblik aan geheel
iets anders behoefte dan aan het onder 't juk.
brengen van andere volken en het knechten
van nationale aspiraties, welke tyrannie vol
gens het jongste pauselijke schrijven opnieuw
baat van geslacht tot geslacht zou zaaien.
Met zijn trouwen bondgenoot staat Duitschland
alleen in dezen oorlog, en wat ook sommige
al-Duitschers mogen beweren, onze staatslieden
hebben juist door de schier algemeene vijand
schap van de overige wereld ingezien, dat
een sobere politiek het richtsnoer moet zijn
en chauvinistische verlangens moeten worden
ingetoomd. Geen blijvende vijanden van heden
en zeker geen nieuwe vijanden moeten ge
kweekt worden, wil Duitschland zijn wereld
positie handhaven en niet den wraakroepvan
het „Vae Soli" ondervinden in een tragischen
ondergang, die op den duur moeilijk zou kun'
nen uitblijven. Te bevoegder plaatse is dit
zeer wel ingezien, en al heeft nog pas de
regeering in den rijksdag tegenover de al te
brutale vraag van Liebknecht een recht-
streeksche verklaring over annexatieplannen
ontweken, om aldus bij de onvermijdelijk
naderende vredesonderhandelingen zoo sterk
mogelijk te staan, alle welingelichten twijfelen
niet aan de verzoenende houding, waarmed©
Duitschland straks de vriendschappen zal
trachten te verwerven, waaraan het zoozeer
behoefte heeft.
Wat inzonderheid België betreft, men
herinnere zich slechts de Duitsche regeerings-
verklaring aan Engeland, dat Duitschland niets
zou hebben aan een annexatie van België
zonder tegelijkertijd hetzelfde met een deel
van Nederland te doen, om te begrijpen, dat
Antwerpen niet in den Duitschen greep kan
liggen. Zelfs zal België ondervinden, dat het
„goedmaken", (door den rijkskanselier beloofd)
van de eventueele oorlogsschade in België,
ook nog zal gelden ondanks zijn verzet, al
zullen ook de Entente-machten aan dit „goed
maken" moeten meedoen. Het Duitsche Rijk
heeft echter te zeer ondervonden, hoe de inval
in België bij de neutrale volkeren van de oude
en nieuwe wereld is uitgespeeld, om niet de
behoefte te gevoelen aan een grootmoedige
handelwijze jegens België, welke een gepleegde,
zij het dan noodzakelijke fout van Duitschland
goed zal maken.
Een oud-soldaat vertelt in de Times, dat
er in een oorlog altijd veel waarde is gehecht
aan amuletten of talismans. Vroeger gold,
althans in hetJEngelsche leger, bij de infanterie
de knoop van de jas van een soldaat, die
overwinnend uit een veldtocht was gekomen,
en bij de cavalerie de tand van een paard,
dat hetzelfde voorrecht had gehad, voor een
goed voorbehoedmiddel tegen vijandelijke
kogels.
In den tegenwoordigen oorlog worden er
weer, volgens de Times, veel talismans ge
dragen. Vooral is in de gunst een poppetje,
van eikenhout en zilver of goud. Een zekere
H. Brandon, die het beeldje ontworpen heeft,
verzekert, dat hij er sedert het begin van
den ooulog 1,250,000 van heeft verkocht. Ilij
heeft van het front vele brieven gekregen
van soldaten, die hun behoud aan dien amulet
toeschrijven.
Van Radom en het door de Russen geheel
verwoeste Nowo Alexandria, schrijft de oorlogs
correspondent van den Berliner Lokal Anzeigcr,
kwam ik naar Iwangorod, dat drie dagen te
voren door de Russen verlaten was. De strijd
om deze Weichsel-vesting heeft zich als volgt
afgespeeld
Nadat de Russen door de legers van Woyrsch
en Koevecs den 20n Juli uit Radom wegge
drongen waren, trokken zij zich concentrisch
op Iwangorod terug, om hier over de twee
bruggen den Weichsel over te steken. De
verdedigingskracht van de vesting lag niet in
de eigenlijke forten maar in de zeer omvangrijke
veldstellingen, die er nog gedurende den oorlog
voor waren aaugelegd. De forten zijn afkomstig
uit het midden van de vorige eeuw. Zij zijn
van aarde en baksteen en tegenover moderne
artillerie zoo goed als weerloos. Dc citadel
is nog twintig jaar ouder. Van tien tot
vijftien kilometer buiten de vesting werd een
nieuwe versterkingsgordel aangelegd, die den
Russen sterk genoeg voorkwam, om den
gewichtigen overgang over den Weichsel te
verdedigen.
Den gersten Augustus kwam het intusschen
tusschen de verdedigers en het leger van
Koevecs tot het bekende doorbraak-gevecht
bij Slowicki-Nowo. Weinige kilometers ten
zuiden van den beneden Iwangorod in westelijke
richting stroomenden Weichsel. De sterke
stelling werd volkomen overhoop geloopen,
zoodat de Russen niet eens tijd vonden de
tweede gereed gemaakte stelling bij Klasztorna-
Wola, zeven kilometer verder oostelijk, te
bezetten, maar onmiddellijk in de twijfelachtige
dekking van de westelijke forten over den
Weichsel teruggingen.
Het snelle aanvallen van generaal Koevecs
had het weerstandsvermogen van do voorste
stellingen direct gebroken. Het verdere lot
van de vesting werd nu snel beslist. Uit het
zuidwesten kwam het leger van den aarts
hertog Jozef Ferdinand snel genaderd en
dreigde met een volkomen insluiting. De
Russen gaven er de voorkeur aan het niet er
op te laten aankomen, daar de verouderde
forten binnen weinige uren in puin zouden
gelegen hebben. In den nacht van 3 op 4
Augustus vlogen de Lruggen over den Weichsel
en de forten op den westelijken oever in de
lucht. Den achtsten volgden de verdedigings
werken aan de oostzijde. De groote citadel
ging met al zijn voorraden en ammunitie-
magazijnen in vlammen op. Den negenden
trokken de Russen terug, nadat zij de om
liggende dorpen aangestoken hadden. Op den
weg naar Barauow merkten zij het gevaar,
dat hun dreigde van den kant van het leger
van aartshertog Jozef Ferdinand, en zij sloegen
zich, blijkbaar omdat de hoofdweg reeds af
sneden was, op zijwegen naar het noordoosten
er door heen. Op den zelfden dag den negen-
Augustus om twee uur 's morgeus, trok de
voorhoede van het leger Koevecs over den
Weichsel en begon onmiddellijk de vervolging.
Dr. Paul Michaelis schrijft dd. 13 Augustus
uit Mariampol aan het Berliner Tageblatt
De dag van gisteren was in den strijd om
Kowno het hoogtepunt van het bombardement.
Daar de dag nevelig aanbrak en het weer ook
verder onbetrouwbaar bleef, kon men er op
rekenen, dat het niet tot hevige gevechten
zou komen, 's Middags echter helderde de
lucht iets op en nu begon eerst van Duitschen
kant een buitengewoon hevig geschutvuur,
waarin later de infanterie zich mengde. Tegen
het invallen van het donker begon ook de
Russische artillerie met ongekende hevigheid
te schieten. Van vier uur 's middags tot in
den morgen werd onophoudelijk heen en weer
geschoten en toen ik tegen drie uur 's morgens
het gevechtsterrein verliet, vielen nog steeds,
zij het ook met grootere tusschenpoozen, de
gr&naten en knetterden onophoudelijk de
geweren.
De verschillende vormen en kalibers van
geschut, tot de grootste toe, zijn voor Kowno
te zamen getrokken en trachtten elkaar weder
zijds te overstemmen. Onophoudelijk spuwen
de batterijen hun vernietigende projectielen
naar de Russische forten en de daarvoor en
daartusschen aangelegde, met zeer sterke
artillerie bezette stellingen. De Rus weet
zeer goed wat Kowno voor hem beteekent.
Hij heeft evenzeer aan infauterie als aau
artillerie hier alle beschikbare krachten te
zamen getrokken. Ook gisteren begonnen de
Russen, nadat zij blijkbaar eerst in hun bom
vrije kazematten de Duitsche kanonnade over
zich heen hadden laten gaan, terug te schieten.
Spoedig raakten zij op dreef en nu nam het
lawaai ontzettende afmetingen aan.
Van een hoogte kon men het geveehtsterrein
overzien. Het maakte volstrekt geen doodschen
indruk. Integendeel, als men eenigermate
weet waar de stellingen, batterijen en loop
graven van vriend en vijand liggen, dan krijgt
de schijnbaar verlaten liggende streek een zeer
levendigen inhoud.
In het gebied ten zuiden van Kowno daalt
het vlakke land langzaam naar de Njemen
in golvende lijnen, maar zonder werkelijk
behcerschende hoogten. De toeschouwer
heeft daarvan het voordeel, dat ieder hooger
liggend punt een ruim vergezicht en een alge
meen overzicht geeft. De Russen weten uit
stekend van de voordeelen van het terrein
gebruik te maken Precies om zeven uur
hielden de Duitsche kanonnen op om de
infauterie gelegenheid te geven tot den aanval.
Reeds in den nacht van elf Augustus was de
infanterie iets vooruit gegaan om haar op de
vorige dagen veroverde stellingen aan te vullen.
Zoowel aan de Njemen als voor Jaeucin was
men vooruit gekomen. Nu wilde men nog
dichter naar de vesting en de Russische loop
graven, die in den weg lagen, nemen.
Nauwelijks was het Duitsche geschutvuur
verstomd of een verwoed geweervuur-geknetter
begou. De Duitsche linies hadden hun loop
graven verlaten en vielen de Russische stelling
aan, waaruit zij hevig beschoten werden. Ook
machinegeweren mengden zich in het geraas.
Het was onmogelijk den aanval der Duitsche
infanterie in bijzonderheden te volgen. Men
kon alleen gevolgtrekkingen maken uit het
feit, dat het langzaam weer beginnende
geschutvuur steeds meer naar voren werd
verplaatst.
Een uur lang hoorde men dit vuur, nu
eens sterker dan weer zwakker, soms ver
flauwde het, maar geheel verstommen deed
het nooit. Des te heviger echter begon dan
weer het vuur der kanonnen. Het was in
tusschen geheel donker geworden en de slag
leverde het prachtigste vuurwerk, dat men
zich denken kan. Onophoudelijk bliksemde
het boven Kowno alsof daar een vreese'ijk
onweer woedde. Onophoudelijk rolde het ge
donder van de kanonnen, lichtkogels blonken
en verlichtten het terrein als bij dag. Ra
ketten vlogen omhoog en drie ontzaglijke
Russische zoeklichten, waarbij men gemakkelijk
van de kaart kon lezen, zociitten voortdurend
het geheele terrein af.
Rondom ons begon het te fluiten en te
sissen.. Granaten en schrapnels vielen links
en rechts van ons neer en soms boog men
onwillekeurig het hoofd in het gevoel, dat ze
over ons heen gingen. Uren en uren ver
liepen, maar bij alle vreeslijkheid van het
schouwspel kon men zich er niet van los
maken. Toen het half elf was, begon het
geweervuur, versterkt door de machinegewe
ren, opnieuw, en kwam tot in den vroegen
morgen niet meer tot zwijgen. Na midder
nacht werd het eenigszins kalmer. Van de
Duitsche batterijen verstomde de een na de
ander. Alleen een paar kanonnen vuurden
nog. De Russen waren hardnekkiger. Een
groot kanon had het bijzonder op onze bat
terij voorzien. Iedere vijf minuten kwam een
projectiel aan, dat eerst bromde als een boos
aardige horzel, om dan met steeds dieperen
toon te naderen en met luiden knal in onze
onmiddellijke nabijheid te ontploffen. Wij
zochten ten slotte in een schuilplaats dekking
tegen dit geschiet, dat overigens geen schade
aanrichtte.
Toen de morgen aanbrak, begonnen wij
den terugweg te aanvaarden. Bij het om
kijken zagen wij nog steeds den Russischen
bliksem, hoorden wij nog eenige kanonnen
donderen en boven het in flets morgenlicht
liggende landschap laaide het roode vuur
van brandende hoeven.
In „De Burger" het nieuwe Christelijke
Volksblad voor Zuid-Afrika, leest men o. a.
„De Burger is ceu kind van de smart en
van de hoop. Hij is geberen uit de weeën
wan ons volk. Indien zware rampen niet ons
volksbestaan hadden getroffen, hij zou er zeker
niet geweest zijn. En daarom, al zeggen wij
ook dat hij vandaag voor het eerst liet licht
aanschouwt, toch is hij geboren in de nacht,
't Is donker in do wereld. De volkeren zijn
gekomen in het dal der schaduwe des doods.
Ook voor ons eigen volk is het de donkerste
ure. Eens was er een tijd toen wij één waren,
één in hart, ook al waren wij gescheiden door
de grenzen van vier staten, ook al woedden
de stormen over ons heen. Dezelfde .staat
sluit ons vandaag allen in. Unie is zijn naam.
Maar onze harten zijn verscheurd en ons
volksleven is verbitterd
„Maar de Burger is... kind niet alleen van
de smart maar ook van de hoopDiep
beneden onder al de ruwe stormen van partij
schap is er toch nog iets dat bindt, 't is
waar, ook dat kan ten slotte gebroken worden
en dan is er geen hoop meer. Maar er zijn
onmiskenbare tekenen dat het nationale hart
weer begint te kloppen. Er is een innig,
bijna hartstochtelik verlangen bij het volk
ontstaan naar de vroegere, betere, gelukkiger
dagen, toen het zich niet schaamde zich een
Afrikaner volk te noemen en toen het nog
één was. Zoals van tijd tot tijd ten overvloede
uit onze kolommen blijken zal, ruist er door
het ganse land een nieuwe stroom, die steeds
sterker wordt, 't Is de vaste wil om een
volk te zijn. Hij ademt de frisheid van de
jeugd, hij bezit de volharding van de Afri
kaanse vrouw, hij laat zich gelden met de
mannolike kracht van innige, zelfopofferende
volksliefde. Die stroom heeft wel nodig om
getemd en beheerst en geleid te worden.
Ilij moet geadeld worden door het besef van
nationale roeping en verantwoordelikheid.
Zo niet, dan kan hij ontaarden tot een ge
vaar Nieuwe volksliefde zal de kracht
hebben om weer samen te binden wat nooit
moest gescheiden geweest zijn en wat om
vele redenen bij elkander behoort. In de
De ontruiming van Bialystock,
Zuidelijk Front.
Italië—Turkije.
Italië verklaart Turkije den oorlog.
Bulgarije en Turkije.
Een nieuw ministerie-Wenizelos.
Op den Balkan.
De Duikbootenoorlog.
Katoen contrabande.
Duitschland en Ver. Staten.
Scherpe visitatie.
Electrische draden.
België inlijven bij Duitschland 7
Modern Heidendom,
Hoe Iwangorod viel.
Het bombardement van Kowno.
Zuid-Afrika.
