Buitenland.
Boekbeoordeeling.
van Amsterdam ruim één millioen gulden ge
kost.
In Het Volk lezen we omtrent
DE GLAZEN BOLLEN
liet volgende
Amsterdam, 10 Augustus 1915.
Naar aanleiding van de steeds en dagen
lange tijd en inktvermorsing terugkeerende
berichten omtrent die glazen bollen-geschiede-
nis, treft mij weer voor de zooveelste maal
het gebrek aan algemeene kennis en een beetje
ontwikkeling, tot zelfs bij die lieden, welke
aan anderen zóóveel van hun kennis moeten
meedeelen.
Die zeer gevaarlijke! glazen bollen, maar
dan inderdaad zoo onschuldig mogelijk, zag
ik reeds voor 10 jaar in gebruik bij de vis-
schers in de Oostzee, om er hunne lange lijnen
aan te bevestigen, en, als bewijs dat die niet
zoo gauw braken, als geleerde lieeren daar in
de „Courant" beweerden, kan dienen, dat ik,
als wij destijds zeilende waren in die Oostzee,
menigmaal een matroos uitzond om het geklop
te verwijderen hetgeen die „ballen" tegen de
ijzeren huid van onzen schoener maakten.
P. STEENSTRA, oud-gezagvoerder.
DE OORLOG.
PARIJS, 12 Aug. (Havas.) Het commu
niqué meldt
In Artois werden artilleriegevechten ge
leverd, alsmede gevechten met handgranaten.
Bij Souchez in Argonne nam de beschieting
in hevigheid toe op 11 Aug. waarhij ruim ge
bruik werd gemaakt van bommen met ver
stikkende gassen. Bij het aanbreken van
den dag werd door de Duitschers een zeer
heftige aanval, waaraan minstens drie regi
menten deelnamen, gedaan op de Fransche
stellingen tusschen den weg van Binasviele
naar Vienne le Chateau en het ravijn van
Ilouyette. In het centrum van deze cirkel
slaagden de Duitschers er in, tot aan de
Fransche posities door te dringen. Door
tegenaanvallen werden zij in den loop van
den dag er uit verdreven, waarbij zij slechts
een stuk van de Fransche loopgraven in de
eerste linie behielden.
BERLIJN, 12 Augustus. (W.B.) In de Ar-
gonnen veroverden de Duitschers Noordelijk,
van Vienne-le-Chateau een Fransche groep
versterkingen van Martin en maakten 74 on-
gewonde gevangenen, onder wie 2 officieren.
De buit bestond uit 2 machinegeweren en 7
mjjnwerpers.
De Fransclien leden bloedige verliezen. Bij
de ontruiming van een hunner loopgraven
vielen eenige gevangenen in Duitsche handen!
Zij lieten 40 dooden achter. De overige be
zetting vluchtte.
LONDEN, 10 Aug. (Off.) Hedennacht heeft
een vijandelijk vlieg-eskader boven de Oostkust
van Engeland bommen laten vallen, waardoor
13 menschen gedood en 12 gewond werden.
Een Zeppelin werd vernield.
BERLIJN, 11 Aug. (Off.) In den nacht
van 9 op 10 Aug. hebben onze marine-luchtj-
schepen aanvallen gedaan op de versterkte
kust- en havenplaatsen op de Oostkust van
Engeland. Niettegenstaande de pogingen tot
tegenwerking hebben wij bommen geworpen
op Engelsche oorlogsschepen in de Theems,
de dokken van Londen en op de torpedoboot-
basis te Harwich en belangrijke werken aan
de Humber. Men nam goede resultaten waar.
De luchtschepen keerden van hun goed ge
slaagde onderneming terug.
De Engelsche hulpkruiser „Indian" (7900
ton) werd ten Noorden van Rodö getorpedeerd.
Tachtig leden der bemanning werden door het
Zweedsche stoomschip „Gotaland" gered, 72
man zijn op Heiligvacrk geland.
CHR1STIANIA, 11 Aug. (V. D.) Naar uit
Bobö wordt geseind, zijn volgens de nieuw
ste berichten in het geheel 142 man van be
manning van den getorpedeerden Engelsclien
hulpkruiser India" gered en te Narwiqk
aan land gebracht. Voorts zijn elf dooden
met een der pooten, die de geredden ver
voerden, aangebracht. De kapitein zou tqt
de geredden bohooren. Totaal zijn ongeveer
160 man omgekomen.
Para Bellum 1
De Ainsterdamsche correspondent van fle
Frankf. Ztg. heeft naar aanleiding van het
artikel van J. N. Deibei in de Gids een lahg
telegram aan zijn blad gezonden, waarin hij
o. a. zegt, dat Deibel's meening, als zoudpn
de Duitschers Zeeuwsch-Vlaanderen niet kun
nen ontberen, voor het geval zij zouden be
sluiten Antwerpen te behouden, volgens Duit
sche opvatting ongegrond is. Er is natuurlijk
niet aan te denken, schrijft hij, dat Duitsch
land bij het sluiten van den vrede of daarna
zou ingrijpen in de rechten van een naburigen
staat, die op zoo voorname en loyale wijze
als Nederland de neutraliteit heeft gehand
haafd. Meer grond schijnt er volgens den
correspondent voor de zorg dat een hersteld
België, na een vrede in den zin van de Entente,
weliswaar niet Middelburg en Vlissingen, maar
dan toch de geheele linker Schelde-oever onder
het „Slagwort" van natuurlijke grenzen, voor
zich zou opeischen. Deibei heeft zich de
moeite getroost, het kadaster te raadplegen
over de verhoudingen van het grondbezit in
handen van Nederlanders en buitenlanders,
in dit geval bijna zonder uitzondering Belgen.
Hij komt tot de belangwekkende slotsom, dat
het aantal Belgische grondbezitters slechts */s
minder bedraagt dan het aantal Nederlandsche.
De correspondent is van meening, dat uit
het Gidsartikel voor den onbevangen lezer
duidelijk blijkt, dat België reeds jaren, mis
schien zelfs wel geslachten lang heeft gewerkt
om in Zeeuwsch-Vlaanderen door te dringen
met op den achtergrond de gedachte aan een
latere inlijving.
PARIJS, 10 Augustus. De Ilumanité van
heden bevat een brief van haar correspondent
te Havre, die vol lof is voor de Nederlandsche
regeeriner, wier sympathie en edelmoedigheid
jegens België, zegt hij, eeuwige dankbaarheid
verdienen. N. R. C.
De Londensche correspoudent van de Man
chester Guardian weet mede te deelen, dat
het Amerikaansche, Congres binnen eenige
weken bijeen zal komen en dat een wetsont
werp zal worden ingediend, waarbij de uitvoer
van oorlogsmunitie aan oorlogvoerenden ver
boden wordt. Deze agitatie zou uitgaan van
de paccifisten.
Dfe Matin verneemt uit Rome
Men seint uit Scutari dat de Montenegrijn-
sche gouverneur-generaal Veskovich. met het
oog op [dreigende onlusten in Albanië, de
onmiddellijke in hechtenisneming heeft bevolen
van talrijke Albaneesche hoofden, die onder
verdenking staan, den opstand te hebben aan
gestoken, welke in het binnenland is uitge
broken, alwaar de oproerige en van roof
levende bevolking door Oostenrijksche agenten
wordt aangezet.
Generaal Veskovich heeft bijgevolg de lei
ders van dien opstand doen gevangen nemen.
Onder hen bevinden zich, Cara Saïd pacha,
die de Turken tegen de Serviërs aanvoerde
in den slag van KutnanovoRefic bey Top-
tani, den neef doch tevens doodsvijand van
Essad pacha.
Ook zijn verscheidene leden gearresteerd
van de beroemde Albaneesche commissie,
welke door den Prins von Wied werd inge
steld, benevens een vijftigtal jong-Turkeu, die
in de soldij van Oostenrijk stonden en Duitsch-
Oostenrijksche propaganda maakten. Dezen
zijn in Montenegro geïnterneerd.
Reuter heeft onlangs uit Parijs geseind, dat
een verdrag tusschen de Entente en Roemenië
waarbij Roemenië zich verplichtte uiterlijk
eind Augustus aan de zijde der entente aan
den oorlog deel te nemen, nog slechts de
onderteekening van een der oorlogvoerenden
behoefde.
De Berlingshe Tidende, die het ook had
opgenomen, heeft thans van den Roemeenschen
consul-generaal te Kopenhagen de volgende
tegenspraak ontvangen.
„Het bericht over een verdrag tusschen
Roemenië en de entente en over het ingrijpen
van Roemenië tegen de centrale mogendheden
is een betreurenswaardige mystificatie. Ik
verzoek u te melden dat dit alarmeerende
bericht geheel onjuist is."
Het Nowoje Wremja meldt:
In den raad der oudsten van de Doema be
klaagde Kerencki, de leider der revolutionaire
arbeiderspartij Troedowiki, er zich over, dat
wat hij over vredewenschen had gezegd uit
het officieele stenogram was geschrapt.
Daarop zei Markof, dat als Kerenski geen
lid van de Doema was, hij voor die uitlating
den strop verdiende.
In dezelfde zitting van den raad der oudsten
werd vastgesteld, dat generaal Swonikof, de
opperoorlogscensor, de zittingen van de Doema
bijwoont om samen met den voorzitter te be
palen, wat uit het stenogram zal worden
openbaar gemaakt.
PRETORIA, 10 Aug. Kolonel Maritz, de
leider der rebellen, is door de Portugeesche
autoriteiten gearresteerd. Hij was met zijn
aanhangers naar Angola uitgeweken.
Verscheiden Engelsche ochtendbladen be
vatten hoofdartikelen over de telegrammen
van het Amerikaansche Nieuws-agentschap
United Press. Dit slaat op de volgende tele-
grammenwisseling tusschen den president van
de United Press en von Bethmann-Holhveg.
New-York, 5 Augustus.
Aan Zijne Majesteit den Duitschen Keizer,
Warschau, Polen.
De United Press, die 700 van de voornaamste
Amerikaansche bladen bedient, verzoekt Uwe
Majesteit eerbiedig haar te telegrafeeren, op
dit oogenblik van Duitschlandsgrooten triomf,
een uitdrukking van de historische beteekenis
van de Duitsche overwinning in Polen, of een
aanduiding van den grondslag, welken Duitsch
land noodig acht om den Europeeschen vrede
te verzekeren, en de beschaving het zekerst
te bevorderen.
Mogen wij eerbiedig Uwe Majesteit wijzen
op de onmetelijke mogelijkheden gelegen in
den druk van de neutrale openbare meening
voor vrede, indien definitieve en billijke voor
waarden kunnen worden geformuleerd
9 Augustus.
Aan den president van de United Press,
New-York.
Zijne Majesteit de Keizer betreurt het, om
redenen van beginsel, niet in staat te zijn,
aan het verzoek van de United Press- om een
proclamatie van zijn persoon bij gelegenheid
van het succes van de verbonden Duitsche
en Oostenrijksch-Hongaarsche legers te vol
doen. Terwijl ik de eer heb u hiervan kennis
te geven, mag ik daar de verklaring aan toe
voegen dat Duitschland, vóór alles, hoopt dat
deze overwinning het einde van dezen oorlog
zal verhaasten.
Tegelijkertijd verzoek ik U, U te herinneren,
dat de Keizer in al zijn proclamaties, laatstelijk
nog op den 31sten Juli van dit jaar, heeft
verklaard dat Duitschland vecht voor een
vrede, die het, en met Duitschland ook de
mogendheden, die den grooten strijd aan zijn
zijde strijden, zal waarborgen, de vertrouwbare
beveiliging die zal behoeven voor een duur-
zamen en haar nationale toekomst. Ver buiten
de grenzen van Duitschland, zal deze vrede,
dien wij nastreven aan alle nationaliteiten de
vrijheid der oceanen waarborgen, en zal allen
naties de mogelijkheid openen het werk van
vooruitgang en beschaving te dienen dooreen
vrijen handel over de geheele wereld.
Bethmann-Hollweg.
1. Van het Slagveld der Natiën, door Frank
Gericke. Compleet in 25 afleveringen
a 10 ets. (Dit boek zal tegen 't Najaar
als eerste deel van de Bibliotheek
voor Hoofd en Hart verschijnen).
Uitgave D. A. DAAMEN, Den Haag.
"We ontvingen afl. 1 en 2 van dit werk, dat
keurig gedrukt op degelijk papier, ongeveer
300 (driehonderd) fraaie illustraties zal bevat
ten, geteekend naar oorspronkelijke foto's, door
Jan Itinke. De illustraties zijn, naar wat deze
twee afleveringen ons laten zien, inderdaad
fraaid. i. duidelijk (tot zelfs de zeer kleine
en af. Men kan soms in dit soort van teeke-
ningen producten krijgen, waarin aan de plian-
tasie van den beschouwer zoo ongeveer alles
is overgelaten deze illustraties munten uit
door nauwkeurigheid.
Wat den inhoud aangaat, we kunnen nog
slechts een oordeel geven over de ontvangen
afleveringen. „Van het Slagveld der Natiën"
behelst persoonlijke herinneringen, reisbeschrij
vingen, stemmingsbeelden, indrukken, opmer
kingen, beschouwingen, anecdoten en verhalen
over België, zijn bevolking en dier levenswijze
tijdens den nog woedenden oorlog. Een dorre,
droge kroniek moet ge hier niet verwachten.
Zooals Jan Rinke teekent met de stift, zoo
DE TOESTAND
De Berl. Lok. Anzeiger ontvangt uit Stockholm
het bericht, dat de ontruiming van Riga nu zoo
goed als volbracht is- Het Roode Kruis, het kabinet
van den militairen bevelhebber en het politiebestuur
hebben de stad reeds verlaten. De rubberfabriek
Prowodnik, die nog duizenden arbeiders telde, heeft
het bedrijf gestaakt.
Het stadsbestuur heeft, uit gebrek aan pasmunt,
papiergeld in de waarde van kopeken uitgegeven.
Generaal Kurlow heeft bekend gemaakt, dat huis
zoekingen zullen worden gehouden, en dat ver
zamelaars van kleingeld, die van de gelegenheid
gebruik maken om daaruit winst te slaan, streng
gestraft zullen worden.
Volgens berichtei} in de bladen te Petrograd,
zijn ook de leden der geestelijkheid, het personeel
van de Banken, de ambtenaren van de posterijen
en van de spoorwegen naar Moskou vertrokken.
Ook hieruit blijkt wel, dat men rekent op een
spoedige vermeestering van de stad door de Duit-
schers. Maar toch blijken de laatste loodjes voor
dezen nog zeer zwaar te wezen. Het Russische
lapport van gisteren en dezen morgen spreekt van
afgeslagen aanvallen, en er zijn er zelfs al, die
gelooven aan een opgeven van de Duitsche be
weging tegen Rigawat dan duidt op het mis
lukken van 't algemeene plan om de terugtrekkende
Russen tot een slag te dwingen, vóór zij de Brest-
Litowsk-linie bereiken.
De telegrammen meldden den val van Lomza.
Daardoor wordt de Narew-linie zeer verzwakt, zoo
niet onhoudbaar. Vermoedelijk heeft zij echter
reeds haar dienst gedaan en is de verovering van
Lomza dus het intrappen van een open deur.
Vroeger was Lomza, dat nu '27,GOO inwoners
telt, een van de grootste steden van Polen. De
stad ligt in de nabijheid van groote bosschen, die
door de Koerpiki, een gemengd ras van Masoeren
en Jatwiagen, bewoond worden.
Straks zullen we wel hooren, of de Duitschers
Riga nog voorloopig met rust zullen laten, dan
wel koste wat het kost, zich van de stad trachten
meester te maken. Volgens Russische rapporten
(men weet het) is ook de aanval van een Duitsch
eskader om de golf van Riga te forceeren, mislukt.
Ook werden de in den strijd tusschen Dwina en
Memel (niet de bekende rivier, maar een zijrivier
van de Aa in Koerland) de Duitschers, die uit
Friedrichstadt kwamen opzetten, teruggeworpen.
Maar vermogen die echècjes het Duitsche krijgs
plan te wijzigen
Behalve dat Riga als steunpunt voor de Duit
sche vloot van belang is, vooral voor de samen
werking tusschen land- en zeemacht bij de volgende
operaties, heeft het geen bijzondere strategische
beteekenis.
Het is de hoofdstad van Lyfland en telt 300,000
inwoners, o. a. 125.000 van Duitsch element
voorts zijn er 20 pCt. Russen en 20 pCt. Letten.
Riga herinnert in vele opzichten aan de Duitsche
Oostzee-steden. De stad is overwegend protestantsch
(65 pCt.) 17'/i pCt. der bevolking is Grieksch, 6
pCt. toomsch-katholiek, 12 pCt. Joodsch.
Riga is de derde havenstad van Rusland [Peters
burg en Odessa komen in de eerste en tweede
plaats]. De stad bestaat uit de „oude stad", de
Petersburger en de Moskouer voorstad, die rechts
van de Dwina liggende Mitauer voorstad ligt
links van de rivier. De oude stad heeft vele mo
numentale, historische gebouwende straten zijn
er nauw en bochtig, en alleen de oude Rigabe-
woners houden van de oude stad, Nagenoeg alle
grootere firma's hebben daar hun kantoren. De
nieuwere wijken van Riga zijn met smaak aan
gelegd. In 1856 zijn de wallen geslecht en in
fraaie boulevards veranderd, die thans met de
parken het mooiste gedeelte van de stad vormen.
Riga is een oude stad. Ze dateert al uit de
11 of 12de eeuw. Den 4en Juli 1710, na de neder
lagen van Karei XII van Zweden, moest de stad
zich overgeven, en kwam onder Russisch bestuur.
„De Standaard."
Westelijk Front.
Oostelijk Front.
Aan de Servische grenzen.
LONDEN, 11 Aug. De correspondent van
de Daily Mail meldt uit Rome, dat de Oosten-
rijksch-Duitsche troepen zich op de Servische grens
verzamelen.
Hun hoofdpunt hebben zij bij Orsowa op de
Servische-Roemeensche grens gevormd.
Tegelijkertijd wordt gemeld dat ongeveer 100.ooo
man op de Servische grens, in 't bijzonder bij
Orsowa verzameld zijn. De vrees bestaat dat de
Duitschers voornemens zijn Servië en Bulgarije
binnen te dringen, ten einde het Turksche leger
hulp te verschaffen.
BERLIJN, 11 Aug. (W. B.) Het leger Van
Von Hindenburg wees de zwakke aanvallen, die
de Russen de laatste dagen links van den weg
naar Riga deden gemakkelijk af. Overigens geen
wijziging ten noorden van de Njemen.
Een aanval van sterke Russische troepen uit
Kowno mislukte. Het aantal daar sedert den 8eb
gevangen genomen Russen klom tot anó, het
aantal machinegeweren tot 6.
Oostelijk van Lomza dringen onze troepen tegen
de boven-Narewlinie vooruit. De vijand houdt
een bruggehoofd bij Wizna bezet. Zuidelijk van
Lomza wijkt het heele Russische front achteruit.
Luchtaanslag op Engeland's Oostkust.
Een Engelsche hulpkruiser getorpedeerd.
Het torpedeeren van de "India".
KRISTIANIA, 12 Aug. (Tel.) Het Storthing
heelt Maandag in geheime zitting toegestaan
9.760.000 kronen voor (le verdediging van Kristia-
nia-tjord, 223,000 voor het vlootstation Kristiansund,
690,000 voor het vlootstation Trondjem enz.
Oostenrijksche duikboot vernield.
ROME, 11 Aug. Off. Een Italiaansche duik
boot heeft in de Adriatische Zee een Oostenrijk
sche onderzeeër tot zinken gebracht. De bemanning
kwam om.
40,000 Machinegeweren.
Een correspondent van de Daily Chronicle in
het Noorden van Frankrijk zegt uit een welin
gelichte bron te hebben gehoord, dat de Duitschers
aan hun Westelijk front, van de Noordzijde tot de
Zwitsersche grens ongeveer 40.000 machinege
weren hebben, het nieuwe lichte soort inbegrepëh.
De sterkte van het leger daar op anderhalf millioen
stellende, komt men zoo tot een machinegeweer
op nog geen 40 man er is er ook éen op elke
22'/, M.
Duitschland en Zeeuwsch-Vlaanderen.
Uit Frankrijk.
Zou het
Oproerige bewegingen in Albanië.
Roemenië.
Leve de vrijheid
Maritz gearresteerd.
De Vrede.
Aan de Isonzo.
De Weensche correspondent van de N. R. C.
schrijft.
Roda-Roda, de bekende oorlogscorrespondent
van de Neue "Freie Presse, vertelt, dat in de stad
Görz, trots de bestorming van het bruggehoofd en
de omliggende bergen, het leven vrijwel zijn ge
wonen gang gaat. Dit komt omdat de stad dooi
de Isonzo in twee deelen is gesplitst. Het Weste
lijk deel, dat door de Italianen hevig wordt be
schoten, is ontruimd het Oostelijk deel is betrekke
lijk veilig. Alleen als er geschoten wordt, ver
mijdt men het voetpad voor de huizen, die aan den
kant van den vijand liggen. In het café Corso is
een zitje, van waaruit men zoo ongeveer de Ita
liaansche stellingen zou kunnen zien, als er niet
juist een dak van een huis voor stond. Over dat
dak komen nu wel eens Italiaansche kogels aan
gevlogen, die een gat door de ruiten slaan. Er is
echter een hoekje in het koffiehuis, dat veilig is
en daarom door den kellner wordt aanbevolen. In
de hoog gelegen buurten van de stad ruikt men
bij Westenwind lijkenlucht. Die komt nit de buurt
schap Podgora, waarom hevig gevochten is en
waar talrijke lijken nog onbegraven zijn. Om zich
daartegen te beveiligen, hebben de soldaten proppen
in den neus, die in menthol gedrenkt zijn, terwijl
de Italianen uien eten tegen den stank, dien ze
misselijk maakt.
Onze posities, op het plateau van üoberdo
vertelt Roda Roda verder zijn op den rand van
den heuvel gegraven en beschermen die van alle
kanten. Dat plateau spriugt een heel eind naar
voren, buiten de lijn. (Ik heb van bevoegde zijde
gehoord, dat deze loopgraven slechts van tijdelijkon
aard zijn en daarachter nog veel sterkere versper
ringen liggen. Waartegen de Italianen nu vechten,
moeten de slechts kort voor het uitbarsten van
den oorlog gegraven zijn. Corr.) De Oosten
rijkers liggen bovenop het plateau in de kuilen,
terwijl de Italianen aan den voet van de hoogte
staan. Wij zien dan altijd hetzelfde gebeuren, na
melijk hoe de Italianen tegen de steile hoogte
opstormen en met groote verliezen teruggeslagen
worden. Wij hadden onze linies nog sterker kunnen
maken, maar omdat wij tenslotte nog op een
schikking met onze bondgenooten hoopten, wilden
wij hen niet uitdagen. Bij het graven van die
loopgraven kwam ons onze oorlogservaring zeer
te pas, zoodat onze verliezen, ondanks het over
stelpend vuur der Italianen, niet zoo groot zijn als
wij gedacht hadden. Alleen bij soldaten als de
onzen, die door den oorlog zeer dapper en zeer
koelbloedig geworden zijn, is het mogelijk, gedurende
het hevige kanonvuur in de dekkingen stand te
houden. Achter het front hebben wij een heel
wegennet gebouwd voor den militairen toevoer.
Haast nog onder het bereik van den Italiaansche
geschut, is onze landweer met stoomwalsen bezig
die wegen te effenen. De trein is goed in orde
en eiken vrachtwagen is zoowel op marsch als in
het kamp met groene takken bedekt. De Italiaan
sche artillerie schiet goed, maar de verkenningen
door vliegers lukken niet in dit ruige terrein.
Op het kasteel in Laibach zaten voorloopig een
haar honderd Italianen als krijgsgevangenen. Zij
zijn gehoorzaam en gedragen zich ordelijk en
moeten stokken maken voor schoppen, waarvoor
wij in de magazijnen van Nowo Radomsk het ijzer
gevonden hebben, dat de Russen hadden achter
gelaten.
Het leger aan de Isonzo staat onder bevel van
generaal Bozöevic, denzelfde die de Karpathen zoo
moedig heeft verdedigd. In Tirol commandeert
generaal Dankl, die vóór het uitbreken' van den
oorlog bevelhebber in Innsbruck was.
