Antirevolutionair
voor
nieuws- en Advertentieblad
Zeeland.
FEUILLETON.
H>e Broeders.
Uit de Pers.
Tweede Kamer.
Binnenland.
No. 1229.
Zaterdag 5 Juni 1915.
13' Jaargang.
ABONNEMENT:
Per drie maanden binnen Ter Neuzen ƒ1,Franco
per post: voor Nederland ƒ1,10.
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars, Postdirec
teuren en Brievengaarders.
Dit blad verschijnt Dinsdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op Feestdagen,
bij den Uitgever D. H. L1TT09IJ Az. te TER NEUZEN.
Inzending van advertentiën vóór uren op den dag der uitgave.
ADVERTENT1ËN:
Van 14 regels ƒ0,40. Voor eiken regel meer ƒ0,10.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde adver
tentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend.
Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
INGEZONDEN STUKKEN TE RICHTEN AAN DE REDACTIE; ABONNEMENTEN EN ADVERTENTIEN TE BEZORGEN BIJ DEN UITGEVER.
Alle stukken voor de
redactie bestemd, te
zenden aan den Uitgever, Vloos-
wijkstraat 21, Ter Neuzen, met
vermelding„Aan de Redactie."
Aanname van Advertentiën
tot 1 uur op den dag der uitgave.
V Haat.
Als er iets is, 'dat met bezorgdheid moet
vervullen voor het saamleven der natiën in
de toekomst, dan is hot wel het thans bijna
algemeen waargenomen verschijnsel van ont-
zinden en redeloozen haat, die het ééne volk
tegen het andere koestert.
Engelschen en Duitschers haten elkaar
doodelijk.
Duitschers en Italianen haten elkaar niet
minder.
Hier is niet slechts het ontvlammen der
oorlogswoede, de drift om den tegenstander
te verslaan, die onafscheidelijk aan krijgvoeren
verbonden zijn. t
Ilier is do grimmige, bittere haat.
Keer, zoo zeide dezer dagen een spreker,
elk der lofprijzingen van de liefde, die gij in
1 Corinthe 13 vindt, om, en ge hebt een beeld
van den haat.
De haat ontaardt en ontadelt den mensch
en doodt schier alle overblijfselen in hem van
het beeld Gods.
Schrikkelijk oordeel voor hèm, die dien
hartstocht ontketend en voedt. Wie zal de
vruchten van het zaad, dat thans met zoo
volle hand wordt gestrooid, weder te niet doen
Zie het in Italië. Berichten melden ons,
hoe benden opgeschoten jongens in sommige
steden Duitsclie eigendommen verwoesten.
Eu dat is nog maar een begin. De haat vindt
ten slotte slechts lessching in het bloed van
den naaste. De honger van den haat wordt
slechts bevredigd met het leven van den naaste.
De haat is echt duivelsch.
De hel viert in deze dagen haar hooge
triomfen.
De volkeren hebben den haat lief.
„Van nature geneigd God... en den naaste
te haten." Z.
V Agitatie.
üp vele plaatsen in ons land is een vergade
ring-woede uitgebroken.
Protest-meetings zijn niet van de lucht.
De zaak, die zooveel beroering wekt, is het
Z E L A N D I A.
56)
Ineens trekt ze de deur naar zich toe. Ze
buigt zich voorover, om den inhoud na te
gaan. Maar 't is haar te donkerze staat
op en haalt het licht. Gevaarlijk zwaaiend
laat ze zich weer op de knieën zinken. Het
lampje zet ze naast zich. Nu kan ze in de
kast blikken, 't Is slechts een zeer eenvoudige
met een oogopslag heeft ze den inhoud over
zien. Een grijns van minachting maakt haar
gezicht nog afschuwelijker. Ze bespeurt geen
geld, slechts een paar kleine stapeltjes guldens
eenige rollen kwartjes Maar daar, achterin
Ila, papier. Haar, sidderende handen halen
het naar zich toe. PapierMaarDat
zijn
Ze houdt ze met haar beverige vingers
dichter bij het licht. En ze bemerkt, dat het
effecten zijn. Ze is woedend. Effecten zijn
in haar oogen altijd in waarde gelijk geweest
voorstel der Regeering tot instelling van een
tijdelijk gezantschap bij den Paus.
Het is te begrijpen, dat dit voorstel, of
wilt ge, wets-ontwerp, heel wat pennen en
tongen zou in beweging brengen.
Dat is verklaarbaar met het oog op onze
volkshistorie.
En dat kon niet uitblijven, indien men aan
zekere spreekwoordelijk geworden agitatie
middelen denkt, waaraan de laatste heugenis
nog geen twee volle jaren oud is.
Wat de kwestie zelve betreft, we laten ons
daarover niet uit.
We gelooven, dat de zaak waard is, van
alle zijden nuchter en kalm beschouwd te
worden.
En het recht, dat iemand zich vóór of tegen
publiekelijk uitspreekt, blijft onverkort.
Toch komt het ons voor, dat de tijden er
zich al bijzonder slecht toe eigenen, over dit
onderwerp min of meer ophitsende rede
voeringen te houden, die uitmuntend kunnen
werken, om de Nederlandsche natie te ver-
deelen.
En zeker mocht toch tevens wel eens
ernstig overwogen worden, of ons huidig
ministerie, 't welk het jsntwerp indiende met
het oog op een mogelijke medewerking ter
bevordering van den vrede, dan in dezen totaal
zijn hooggeloofde voorzichtigheid en beleid
ganschelijk verloor.
Eenig vertrouwen meer, zou toch rechtmatig
kunnen worden verwacht.
Het gaat dan 0. i. ook niet aan, nog vóór
het eindverslag is verschenen, het instellen
van bedoeld gezantschap te kwalificeeren,
gelijk 31 Mei in Den Haag geschiedde door
een der sprekers op een „protestbijeenkomst."
Bedoelde spreker noemde het gezantschap
nutteloos, noodeloos en zinneloos.
Dergelijke krachttermen moest men niet
gebruiken.
Meestal verraden ze eigen zwakheid.
En stellig bevorderen ze niet een zakelijke
behandeling. Z.
„De Zeeuw" schrijft:
De heer II. Koelmans te Ter Neuzen heeft
tegen het begin van deze maand het redacteur
schap van ons zusterorgaan „Luctor et Emergo"
nedergelegd.
Wie, als wij, van het werk van dezen be
kwamen penvoerder heeft kennisgenomen,
beseft wat de a.-r. Pers in hem verliest. De
artikelen van zijn hand waren vooral op
polemisch gebied, in den regel zeer logisch
en ad rem. Vooral d'e magistraat van Ter
met schuurpapier. Liefst had ze blanke
guldens en rijksdaalders. En kon het niet
anders, dan bankpajner. Maar hier vindt ze
niets dan effecten. Trillend door de uitwerking
van den drank en woede, houdt ze nogmaals,
als om zich stellig te overtuigen, de papieren
bij het lichtTe dichtZe vatten vlam
Hevige schrik doorschokt haar lichaam. Ze
tracht het brandend papier te doovenze
stoot tegen het lampje, dat kantelt, omvalt
de olie verspreidt zich, drenkt de papieren,
het vloerkleedDe vlam groeit, groeit,
lekt gulzig met lange tongen, slaat honderd
armen uitbespringt het tafelkleed
sluipt naar de raamgordijnen, klimt er in
razende vaart tegen opmet een knal
springen de ruiten in stukkende wind
jaagt de vlam terugvoor een oogenblik
dikke rookwolken vullen de kamer
de vlammen steigeren langs de wanden
blaken de zolderingschilderijen vallen
vlammend in den vuurpoel
De boerin van den Eikenhof is huilend op-
gestooven. Maar de drank werkt na. En na
een paar sprongen stort ze neer, bijna stikkend
in den heeten walm. Weer overeind, weer
een paar schreden vurige duivels schijnen
haar van alle zijden te bespringen. Ze wil
zich oprichten aan de tafel, maar de tafel
brandtzij zelve ze brandtZe
Neuzen en de liberale Kamerleden uil zijn
district zullen zijn heengaan niet betreuren.
Zelandiaschrijft
De heer II. Koelmans te Ter Neuzen heeft
met het eindigen der maand Mei de redactie
van de aldaar verschijnende Luctor et Emergo,
welke hij gedurende 12 jaar gevoerd heeft,
nederlegd. In hem verliest het anti rev. blad
een slagvaardige pen en de coalitie een onver
moeid strijder.
Verschenen is het voorloopig verslag in zake
•het Tijdelijk Gezantschap bij den Paus.
Hier volgt een verkort uittreksel van de in
de afdeelingen gemaakte opmerkingen.
Een eerste opmerking gold den aandrang,
die van de Regeering uitgaat tot een buiten
gewoon spoedige behandeling. De Minister
van Binnenl. Zaken verklaarde wel, dat de
zaak, waarom het gaat ernstig geschaad zou
worden, indien zij werd uitgesteld, maar nader
gemotiveerd werd deze verklaring niet. Bij
vele leden had dit bevreemding gewekt.
In de tweede plaats achtten vele leden,
dat de Regeering in hare Memorie van Toe
lichting geen voldoende licht had ontstoken,
omtrent de redenen, welke haar bij de be
handeling hebben geleid. De zending van
Dr. Nolens geeft naar het oordeel van vele
leden blijk, dat ook zonder aanstellen van
een tijdelijken gezant de Regeering zich met
den Paus in verbinding kon stellen.
10 Febr. j.l. verklaarde de Min. v. Buitenl.
Zaken in de Eerste Kamer, dat de omstan
digheden er niet naar waren om de missie
bij den Pauselijken Stoel te herstellen. Zijn
die omstandigheden sedert zoozeer veranderd
En waarin bestaat die verandering P
Aangedrongen werd op overlegging aan de
Kamer van het schrijven van den Kardinaal-
Staatssecretaris, waarin deze het „hoogst
nuttig" achtte, dat een vertegenwoordiger van
Nederland zich bij het Vaticaan te Rome
bevond. De zaak-zelf van het aanstellen van
een tijdelijken gezant bij den Paus werd zeer
verschillend beoordeeld.
Sommigen waren sterk tegen, anderen waren
er vóór.
Anderen wilden eerst nadere inlichtingen
van de Regeering en stelden daarvan hun
stem afhankelijk.
Sommigen achtten het wetsontwerp princi
pieel onaannemelijk.
Anderen vreesden dat met dit w. 0. de
eenheid der natie in gevaar zou kunnen komen.
Verscheidene leden wilden de Regeering de
vrije hand laten en lieten de verantwoor-
rukt zich de brandende kleeren van 't lichaam.
De ontzaglijke werkelijkheid maakt haar rade
loos. Ze doet nog een wanhopipe poging te
ontkomen, 't Gelukt haar de deur te bereiken
snijdend angstgegil brengt haar geheel
tot bezinning, 't Is Greta, die, hulpelooze als
ze is, haar hulp inroept. Ze licht de arme
uit het bed, draagt ze naar buiten. Nergens
anders is ze immers meer veilig. Maar opeens
voelt ze een heeten gloed, een snerpende
pijn de felle wind heeft haar nog smeulende
kleederen weder vlam doen vatten en in een
oogenblik staat ze in lichtelaaie
HOOFDSTUK XIX.
Laat, zeer laat in den avond had de zoekende
boer van den Eikenhof nog licht opgemerkt
in het hem zoo welbekende huisje aan den
straatweg. En het had hem verwonderd.
Sterker zou zijn bevreemding geweest zijn,
indien hij er ware binnengetreden. Hij zou
er gevonden hebbenzijn eigen kind, den
vermisten zoon
Toen Gerrit Wouters in zijn dolle woede
het mes had gegrepen, was Karei weggeijld.
Een ontzettende angst had hem overmeesterd,
en in ijlende vaart had hij zich het erf afge-
spoed. Ilij temperde zijn gang niet, voor hij
den Eikenhof een eind achter den rug had.
Toen kwam hij eenigermate tot bezinning.
delijkheid voor den voorgestelden maatregel
voor rekening der Regeering.
Vele leden ontvingen gaarne duidelijk en
positief antwoord op de volgende vragen
le. dat zij tot instelling van een permanent
gezantschap bij den Paus in geen geval naar
medewerking zal verleenen
2e. dat zij aan de tijdelijke zending een
einde zal maken, zoodra de vrede geteekend
is of reeds vóór dien tijd, als moest blijken,
dat samenwerking met den Pauselijken Stoel
niet aan pogingen tot herstel van den vrede
bevorderlijk kan zijn
3e. dat zij, indien men zich later ter be
stendiging van het eezantschap zou beroepen
op het antecedent der tijdelijke missie, dat
beroep ongegrond zou achten.
Verscheiden leden verklaarden
hun stem niet aan het ontwerp te
kunnen geven, indien de Regoe-
ring deze vragen niet onomwon
den in bevestigenden zin beant
woordde.
Anderen achtten den Paus den geschiksten
bemiddelaar voor den vrede, en legden er den
nadruk op dat slechts een tijdelijke en bijzon
dere missie wordt voorgesteld, waarom het
opperen van principieele bezwaren, ontleend
aan de scheiding van Kerk en Staat, misplaatst
werd genoemd.
VERKIEZINGEN.
Zaandam. Zoowel de sociaal-democraten
als de vrijzinnig-democraten hebben besloten,
bij de periodieke raadsverkiezingen den Gods
vrede te bewaren. De katholieken en de
anti-revolutionairen hebben reeds eerder een
dergelijk besluit senomen.
Zaandam. In de vergadering van de
afdeeling Zaandam der S. D. A. P. werd na
langdurige discussie besloten in te gaan op
het voorstel der antirevolutionaire kiesvereeni-
ging „Nederland en Oranje" ter aanvaarding
van het bestand.
Bussum. De vergadering van de Vrijzin
nige Kiesvereeniging besloot bij de a. s. ge
meenteraadsverkiezingen den Godsvrede te
handhaven, indien ook de rechtsche partijen
daarin meegaan.
A r n h e m. De Centrale Vrijzinnige Kiesver.
heeft, betreurende het besluit van de afdeeling
der S. D. A. P. in zake de gemeenteraads
verkiezing in 1915 en van oordeel, dat ook
thans nog strijd ongewenscht is, besloten, de
aftredende vrijzinnige leden opnieuw candidaat
te stellen en de candidaten der andere partijen,
Wat thans aan te vangen? Aan terugkeeren
durfde hij niet te denkenin het donker van
den avond meende hij elk oogenblik het groote
mes in vaders hand hem te-zien tegenblikkeren.
En daarbij kwam nog de vrees, dat Aart
Bouwens woord zal houden en aan Wouters
schrijven zalzeker zal hij de zaken nóg
erger en ongunstiger voorstellen, dan in werke
lijkheid reeds zijn, en wat zal er dan niet ge
beuren
Werktuiglijk loopt hij den straatweg verder
op. Daar is hij het thans weer bewoonde
huisje van zijn oom Hendrik genaderd. Oom
HendrikIn zijn verbeelding ziet hij zich
weer staan in den winkel, op heeterdaad ge
grepen, maar ook herinnert hij zich daarbij
onmiddellijk de edelaardige handelwijze van
zijn oom, de vriendelijke en vermanende
woorden, hem daar toegesproken. Er schiet
een gedachte door zijn hoofd, daar aan te
kloppenwant al woont oom Hendrik daar
niet, daar is toch immers, naar hij vernomen
heeft, Eva En de vriendelijke oude vrouw,
die hij dien bewusten avond, ook heeft
ontmoet.
Weifelend staat hij stil. Hij voelt zich 7.00
diep ellendig. DakloosDoor zijn eigen vader
bedreigd, verdreven.
(Wordt vervolgd.)
I
[1
j Nadruk verboden.
DOOR