nieuws- en flawronmblaö
Zeeland.
Antirevolutionair
voor
Een Gewapend Volk.
FEUILLETON.
IDe Biocdexs.
Uit de Pers.
No. 1155.
Zaterdag 19 September 1914.
12' Jaargang.
ABONNEMENT:
Per drie maanden binnen Ter Neuzen ƒ1,franco
per post: voor Nederland ƒ1,10.
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars, Postdirec
teuren en Brievengaarders,
Dit blad verschijnt Dinsdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op Feestdagen,
bij den Uitgever D. H. LITTOOIJ Az. te TER NEUZEN
inzending van aovertentiSn vóór uren op den dag der uitgave.
ADVERTENTIËN-
Van 1—4 regels ƒ0,40 Voor eiken regel meer ƒ0,10
Bij directe opgaat van driemaal plaatsing derzelfde adver
tentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend.
Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
INGEZONDEN STUKKEN TE RICHTEN AAN DE REDACTIE; ABONNEMENTEN EN ADVERTENTIÉU TEBEZORGENB!J OEN tdTOEVER.
Onder dezen titel schrijft de oud-minister
Coliju, thans lid der Eerste Kamer, in „De
Jonge Man" een artikel, waarin hij allereerst
liet doel en 't verkregen resultaat van onze
mobilisatie uiteenzet. De schrijver is van
meening, dat we tevreden kunnen zijn met
de bij den aanvang verkregen resultaten en
zegt dan verder
„B ij den aanvang... want nog is
het einde niet
Allereerst toch hebben we, zoolang de
vijandelijke legers nog bijna dagelijks in de
nabijheid onzer grenzen op elkaar stooten, te
waken dat troependeelen, die verdwalen of
over onze grenzen uitwijken, dadelijk ontwa
pend en geinterneerd worden.
Niet minder scherp zullen we er op hebben
toe te zien, dat, bij gevechten nabij de grens,
vervolgende troepen in hun ijver zich niet
laten verlokken hun vervolging uit te strekken
op Nederlandsch territoor. (Het gevaar daar
voor is door de Duitsche overwinningen na
het schrijven van dit artikel wel verminderd,
maar niet opgeheven, Antwerpen).
Zoolang men bij een en ander met kleine
troepenafdeelingen te doen heeft, levert deze
taak geen bijzondere moeilijkbeden op, maar
als er geheeie legers ontwapend en geïnter
neerd moeten worden zooals den len Februari
1871 het geval was met bet 84,000 man sterke
leger van Bourbaki aan de Zwitsersche grens
dan wordt de zaak moeilijker, vooral als zulk
een wijkend leger op den voet door den over
winnaar wordt gevolgd.
In de tweede plaats blijft bet ge
vaar voor opzettelijke neutraliteitsschennis
bestaan. Men zij in zijn oordeel daarover
voorzichtig en billijk. De nu aangevangen
worsteling is de geweldigste die de wereld
ooit aanschouwde. Het is voor de 4 continentale
grootmachten er op of er onder en waarschijnlijk
voor goed. „Het einddoel van dezen kamp"
zoo schreef de „Hamburger Nachricliten" van
11 Augustus j.l. „is eene nieuwe regeling
van de machtsverhoudingen in bet centrum
van Europa en daardoor eene wijziging in den
bloedsomloop van het geheeie politieke orga
nisme der oude wereld." Daar gaat het
inderdaad heen
Men bedenke wat dat zfeggen wil en vrage
zich dan dit eens afindien de zaken voor
Duitschland b.v. eens zóó komen te staan dat
het winnen kan door b.v. een half millioen
21)
Den laatstcn tijd bad Wouters liet beter
geacht, dat Karei maar niet voortdurend heen
en weer van de stad naar huis reisde. Daarom
had hij een kosthuis voor hem gezochtalleen
's Zaterdagsnamiddags kwam zijn zoon dan
naar huis tot den volgenden Maandagochtend.
Thans was hij alleen teruggekeerd en zoo
wel de eene als de andere ervaring die hij
dezen dag had opgedaan, stemde hem minder
aangenaam. De eene krenkte zijn trots, de
andere boezemde hem bezorgdheid inqh
beide brachten hem in een slecht humeur.
Zoo stapte hij zijn woning binnen.
Een vriendelijk tehuis was het niet en hij
scheen er ook geen behoefte aan te hebben.
In weinige woorden gaf hij zijn wedervaren
te kennen, doch het minder gunstige rapport
omtrent Kareis vorderingen, verzweeg hij
maar.
zijner reservetroepen snel in Noord-België te
werpen en dat liet verliest wanneer zulks te
laat geschiedt, wat zal liet dan doen
Dan zal bet alleen vragen wat grooter
tijdsverlies met zich brengthet Nederlandsche
léger op zij dringen of oen omweg maken ten
Zuiden van Limburg. En liet zal den weg
nemen die liet minste tijd kost. Men kan
volkomen dezelfde vraag stellen met betrekking
tot Engeland. Het is nog onmogelijk te zeggen
hoe liet verloop zal zijn. Iedere dag, ja ieder
uur kan nog nieuwe wendingen brengen.
En al dien tijd moet liet leger wachten,
gereed tot daden
Ten derde zij er de aandacht op geves
tigd dat Japan aan Duitschland een ultimatum
stelde, over inwilliging waarvan zelfs niet
gedacht kan worden, Zijn de courantenbe
richten juist, dan zou de Japansche actie zich
tot Kiau-Tsjao bepalen. Maar zal liet daarbij
blijven Zal Japan behalve Kiau-Tsjao mis
schien ook trachten Samoa, de Carolinen en
de verdere ten oosten en noord-oosten van
onzen Archipel gelegen Polynesische eilanden
te veroveren Zal liet hiermee zijn politiek
ideaalde alleenheerschappij in den Stillen
Oceaan een schrede naderbij komen Zal
Amerika dit zonder protest toelaten of staat
ons ook daar een strijd op leven en dood te
wachten? Zullen wij daar buiten kunnen
blijven En als wij in Azië eens meegesleept
móchten worden in een krijg tegen Engeland's
bondgenoot Japan, wat zullen daarvan dan
de consequenties zijn voor onze houding in
Europa
Het Japansche ultimatum brengt ons een
nieuw gevaar voor verwikkelingen.
Ook hieromtrent moet liet leger wachten,
gereed tot daden
Ten vierde ligt in de toepassing van
artikel 7 van bet Rijnvaarttractaat, dat aan
Duitschland vrijen doorvoer waarborgt een
oorzaak van mogelijke conflicten.
En e i n d e I ij k, nogmaals wijzend op de
„Hamburger Nachricliten" van 11 Augustus,
het gaat om een nieuwe regeling van de
machtsverhoudingen in centraal-Europa, in een
wijziging van liet geheeie politieke organisme
der oude wereld. Dat kan voeren tot de nood
zakelijkheid om onze neutraliteit te laten varen.
Wanneer er een geheel nieuwe kaart van
Europa geteekend moet worden, wanneer dat
eens de uitkomst zou zijn van de nu aange
vangen worsteling, dan kan er een oogenblik
komen dat ook wij onze stem moeten doen
liooren. Niet uit dwaze, belachelijke zucht
om aan groote politiek te doen, maar om bij
de eindregeling onze eigen belangen te waar
borgen. En dan verlieze men niet uit liet
De boerin schrok.
Was Karei erg ziek informeerde ze.
Wouters stelde haar gerust; een verkoudheid,
die met een paar dagen wel over zou zijn.
Belangstellend deed ook Greta haar vragen.
Ze hield veol van haar broer en miste hem
noode.
„Ik heb nu niemand om eens mee te spelen,"
klaagde ze.
„Dat meisje van vanmiddag ging ze
voort, maar een woedende blik van haar
moeder, deed haar eensklaps zwijgen.
De boerin stond driftig op.
„Zwijg daar maar overzei ze op harden
toon. „Dat is geen gezelschap voor jou."
„Wat was dat dan?" vraagde Gerrit.
„Een meid van 't dorp." haastte Anna zich
in 't midden te brengen, „die met haar mee
was komen Ioopen. Dat is geen gezelschap
voor haar."
De trots van de vrouw werkte aanstekelijk
op den boer.
„Ze was met Dina Willemse naar liet dorp
geweest en ze kwam zonder Dina terug. Dina
had haar laten staan hij den put."
„Ik zat daar alleen in mijn wagentje," kwam
Greta verklarend.
„En waarom was Dina niet bij je gebleven?
Waarom liet ze je daar alleen?"
„Dina moest om boodschappen naar liet
oog, dat een paar honderd duizend man vol
komen versclie troepen aan liet eind van een
grooten oorlog driemaal zooveel waard zijn
als in liet begin.
Ook daarom moet liet, leger wachten,
gereed tot daden.
De lieer Colijn besluit aldus
Ga zoo is ons aller bede de oorlogs-
geesel aan ons Land en aan zijn Koloniën
voorhijWij hegeeren niet anders dan een
bescheiden plaats onder de zon, dan een on
afhankelijk volksbestaan en de getrouwe be
waring van wat ons door Gods voorzienig
bestel in den loop der historie is toebetrouwd.
Evenwel, komt liet anders, dan zal liet ge
wapende Nederlandsche Volk zijn plicht doen,
dan zal blijken dat „Das Volk in Waffen!"
niet alleen voor Duitschers geschreven werd.
Tot zoolang wachten
Bidt God, maar houdt liet kruit droog
De Troonrede.
De Standaard (a.-r.) zegt er van
Natuurlijk kon geen Troonrede gehouden
worden als anders. Van een politiek program
kon geen sprake zijn, aan het uitspelen van
eigen partij-voornemens tegenover de wenschen
van andere politieke partijen kon niet gedacht
worden. Alles wat aan een kiezen op betwist
terrein ook maar kon doen denken, moest
gemeden worden. Zelfs over de Grondwets
herziening liet de Troonrede, en volkomen
terecht, geen woord los.
Maar juist die volstrekte afwezigheid van
alle politiek geding geeft dan ook aan deze
Troonrede een beteekenis, ja zelfs een aan
trekkelijkheid, als dusver nimmer van eenige
Troonrede uitging.
Er is in deze Troonrede geen zinsnee en
geen regel, die, Links toegejuicht, aan de
Rechterzijde teleurstelling of ergernis kon-
wekken.
Het is eeu Troonrede, die op niets anders
doelt, dan op het krachtig handhaven van het
nationaal belang, en allen partijen zonder on-
ondersclieid is dit Koninklijk woord dan ook
uit liet hart gesproken. Later, als vrede ons
werelddeel weer zegenen mag, komt van zelf
ook in ons land de politieke worsteling weer
aan de orde, maar in dit hachelijk oogenblik
wil ons volk van niets anders liooren dan van
„het gemeene vaderland", en van wat strekken
kan om onze neutraliteit, hier en in de Kolo
niën, te verzekeren.
Er is dan ook geen twijfel, of allerwegen,
in heel ons land, zal dit woord onzer Koningin
weldadig aandoen, en de indruk ervan in liet
dorp. En ik vroeg, of ze me wou rijden. En
hij den put heb ik haar doorgezonden ik wou
daar op haar wachten."
„Waarom ging je niet mee?"
„Ik wil niet door iedereen nagekeken worden
en aan den put is liet heerlijk st.il en er
groeien zulke mooie bloemen."
„En waarom is Dina niet teruggekomen?"
„Ze is teruggekomen, maar toen was ik al
weg."
„Waarom wachtte je niet?"
„Er kwam onweer. En ik was zoo hang.
Toen hebben Jacob en Eva me naar huis ge
reden. Ik was o, zoo bang."
De boer keek zijn vrouw aan. Haar woede
scheen hem niet ganscli gerechtvaardigd onder
deze omstandigheden, al moest hij toegeven,
dat zijn dochter zich niet met liet mindere
volk mocht ophouden.
„Wie waren liet?" informeerde liij nog eens.
„Jacob en Eva Wouters.''
„Wouters?" herhaalde hij met gram-
storigen blik.
„Eva zei, dat ze mijn nichtje was. Is liet
waar
Nu merkte ze pas den onlieilspellenden blik
van haar vader. Ze was dat niet gewoon, en
verschrok er van. Wat was toch de oorzaak
van die ongewone booze blikken, die zoowel
vader als moeder op haar wierpen
Buitenland zal zeer stellig onze onze positie
als neutrale mogendheid sterken.
Uit De Rotterdammr (a.-r.)
Voor eigen inwoners beraamt de regeering
een aantal maatregelen, welke economischen
druk kunnen afwenden. Gaarne hadden wij
daarbij met name vermeld gezien de toezeg
ging van stappen, die het vrij verkeer met
onze koloniën heter dan tot dusver waarborgen.
Van beteekenis in dit staatsstuk is het be
roep, dat op de burgers gedaan wordt.
De leidende gedachte in de Troonrede is
liet ernstig streven om onze neutraliteit te
waarborgen. De regeering voelt echter daartoe
alleen niet in staat te zijn. Ons volk zelf
moet meehelpen en uitdrukkelijk wordt dan
ook gewaarschuwd tegen elk pogen om door
egoïstische liandelsmanupulaties de onzijdig
heid in gevaar te brengen.
Zij dat beroep niet tevergeefscli.
De Nederlander (Clir. II.) zegt, dat
niemand iets anders van de Troonrede ver
wacht heeft dan dat zij een weerslag zou
geven op de omstandigheden van liet oogenblik.
Wij lezen o. m.
De aansporing, ook aan de handelaren in
liet hijzonder gericht, om zich te onthouden
van allen schijn als zou door den handel partij
worden getrokken voor één der oorlogvoerende
Mogendheden, en de in onze koloniën getroffen
maatregelen ter handhavine van onze staat
kundige onzijdigheid, mogen ten overvloede
doen zien, dat Nederland niets liever begeert
dan zichzelf te zijn en zichzelf te blijven.
Dat er in de omstandigheden waarin wij
verkeeren in deze Troonrede geen nieuwe
uitzichten voor wetgevenden arbeid worden
geopend, was te voorzien. In de eerste plaats
eisclit thans ons volksbestaan alle aandacht
en elks voortdurende inspanning.
Toch is er voor ons gevoel eene leemte in
deze troonrede, die niet te miskennen valt.
Nu met de droeve feiten is aangetoond hoe
een krachtige weermacht, ook voor een klein
-volk, van beteekenis is voor de handhaving
van dat volksbestaan, had naar onze meening
niet mogen ontbreken eenige aanwijzing van
de richting, waarin de regeering zich de
verdere vervulling van onzen defensieplicht
voorstelt. Dit te eer omdat de plannen voor
de verdediging in het bijzonder onze Koloniën
zoo goed als gereed liggen, en voorts omdat
door de inrichting van liet zoogenaamd „Ver-
dedigingsfonds" reeds een bepaalde stap gedaan
is. Hoe schoon het ook lijke, aan pacititisclie
illusies mogen we ons vooralsnog niet over
geven. Intussclien, er kunnen goede redenen
zijn, waarom in dezo omstandigheden dit punt
niet moet worden ter sprake gebracht.
„Je hebt met dat volk niets te maken," zei
Gerrit hard.
„Wat doe je je daarmee te bemoeien. Ik
verbied je
Greta begon te sölireien.
„Zo zullen niet meer hij mij willen komen
ook. Moeder heeft ze uitgescholden voor
schooiers en ze van 't erf gejaagd."
Er was een oogenblik stilte.
„Ga naar bed. Vrouw breng ze naar bed."
Ze keek haar vader schuw aan. Wat was
er toch. Wat had ze misdaan? Plotseling
brak ze in een zenuwachtig snikken los, dat
haar leere lichaampje deed schokken.
Dit gezicht deed de hoosheid en toorn
luwen. Met zoete woordjes werd ze gesust,
ontkleed en te bed gebracht.
Toen Gerrit en Anna alleen waren, zei
de boer
„Waarom heb je je zoo aangesteld tegen
die kinders
Anna nam een uitdagende houding aan.
„Ze hebben hier niet noodig," -zei ze.
„Nee, dat hebben ze ook niet. Maar ze
kwamen nietmit 'r eigen. Ze brachten Greta.
Ze bewezen je een dienst. Je liadt ze minstens
zonder scheldwoorden kunnen laten ver
trekken."
(Wordt vervolgd).
55^
Advertentiën voor dit blad worden
aangenomen tot 's namiddags I UUR op
den dag der uitgave.
Nadruk verboden.
DOOR
Z E L A N D I A.
