m
flntirmluuonair
ooor
nieuws- en /idnertentieblad
Zeeland.
De Oorlog,
Uit de Pers.
FEUILLETON.
De Broeders.
No. 1153
Zaterdag 12 September 1914.
12e Jaargang.
ABONNEMENT;
Per drie maanden binnen. Ter Neuzen ƒ1,-
per post: voor Nederland ƒ1,10.
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars,
leuren en Brievengaarders.
INGEZONDEN STUKKEN TE
Franco
Postdirec-
Dit blad verschijnt Dinsdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op Feestdagen,
bij den Uitgever D. H. LITT00IJ Az. te TER NEUZEN
ADVERTENT1ÉN
Van 1 4 regels ƒ0,40. Voor eiken regei meer ƒ0,10
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde adver
tentie wordt de prijs slechts Tweemaal berekend.
ljjcvgi -■ tentie wordt de prijs siecnts tweemaal DereKenu.
advertentie. vó«r nre. op ne. dn* der uigave j Qrootere letters worden naai plaatsruimle perckend.
„F itRitACTIB: ABONNEmSntSn ENAÜVERTBIVf IÊC j" TE BEZOEOEN BU OEN ÜlTOBVKg.
De noodzakelijkheid van een
noodwet voor 't kiesrecht.
De gemeenteraad van Zaandam heeft aan
den minister verzocht een noodwet in te dienen,
om te voorkomen, dat door de tijdsomstan
digheden vele kieztrs van de lijst zouden
geschrapt worden.
Van dit verzoek zegt de Midd. Courant
Het behoeft geen lang betoog om aan te
toonen dat de tijdsomstandigheden voor 1915
een kiezerslijst dreigen te geven die hcelemaal
niet beantwoordt aan wat de wetgever be
oogde, de kwestie, die onder de aandacht-
der regeering is gebracht door t adres van
het gemeentebestuur van Zaandam.
Ten eerste zijn er nu zoo velen, en komen
dagelijks nog zoo veel Vneer bij, die „onder
stand" genieten, dat er talloozen volgens art.
4 der kieswet ontkiezerd zullen worden, hoewel
zij in normale tijden geen steun van anderen
noodig hadden.
En bovendien zullen er velen zijn die tot
nu steeds trouw bun rijksbelasting op tijd
betaald hebben, maar die nu geen kans zullen
zien ditmaal vóór den fatalen termijn bun
belasting te voldoen, met bet gevolg dat ook
zij van de kiezerslijst zullen worden geschrapt.
Dat de werkeloosheid een groote opruiming
zal houden onder de loonkiezers, die immers
sedert 1 Jan. van het vorig jaar bij niet meer
dan twee personen of ondernemingen in dienst
moeten zijn geweestdat menige spaarbank
kiezer genoodzaakt is zijn sommetje van de
bank te balen dat ook van de woningkiezers
verscheidene lmn aanspraak op het kiesrecht
zullen verliezen omdat ze voor de goedkoopte
bi] anderen gaan inwonen, of een kleinere
woning nemen, bet is alles zoo begrijpelijk
mogelijk.
En niemand heeft er om gedacht, en niemand
zal het ook willen, dat liet kiezerskorps zou
worden ingekrompen om zulke redenen.
Het verzoek, om door een noodwet deze
onvoorziene en* ongewenschte verandering te
voorkomen, is daarom o. i. volkomen gebillijkt.
Belgie's recht.
Onder dit hoofd schrijft de Nederlander
Herhaaldelijk wordt van Duitsche zijde
medegedeeld") dat reeds voor den inval in
België, Fransche troepen met goedkeuring
20)
Zijn vrouw bemerkte wel, dat er iets aan
schortte.
Hij telde het karig weekloon neereen
zucht vergezelde de handeling.
„Scheelt er wat aan vroeg Lena vrien
delijk. „Kom, je moet den moed niet zoo
gauw laten zinken. De week is weer ten
einde en we zijn gelukkig allen gezond en liet
weekloon, al is het niet
„Zeker, maar hoelang zal het nog duren!"
„Hoe lang? Wat bedoel je?"
„Je weet toch, dat er al lang sprake van
is, dat de boerderij zal worden verkocht."
„Dat zeggen ze al zoolang," viel Lena hem
in de rede.
„Zeker, dat zeggen ze id lang. Maar nu is
het zeker.
„En is dat dan nog zoo erg. Je bent immers
al zoolang op de boerderij. Bij den nieuwen
van België de onzijdigheid van dat land hebben
geschonden, dus voor den afloop van den ter
mijn in het Duitsche ultimatum gesteld dat
o. n. twee Fransche regimenten infanterie
den Ben Augdstus aan liet Zuiderstation te
Brussel waren. En er zijn, ook in ons land,
bladen 'die meenen dat België, door dit toe
te laten, zelf schuldig is geworden.
Al onthouden wij ons, vooralsnog, van het
beoordeelen van de rechtvaardigheid van dezen
wereldkrijg en van de schuld van lien die
hem hebben doen ontstaan, om redenen, die
onze lezers later zonder twijfel afdoende zullen
vinden, wij willen toch niet nalaten reeds nu
te verklaren, dat, naar onze meening, de zoo
even genoemde feiten op zich zelve niet tegen
België getuigen. Dat Duitschland steeds plar.
had in België te vallen, kon wel aan niemand
verborgen blijven, en België was dus volkomen
gerechtigd, zijnerzijds al het mogelijke te doen
om den inval "af te weren. Bij de snelle ma
nier waarop tegenwoordig de groote Mogend
heden elkaar te lijf gaan, kan men, als er
gevaar dreigt, met het nemen van tegenmaat
regelen niet snel genoeg handelen.
Indien derhalve reeds vóór den afloop van
liet ultimatum, d. w. z. even vóórdat Duitsche
troepen [in België zouden vallen en dat
wist de Bslgische regeering op 3 Augustus
met wiskunstige zekerheid, België daarbij
Franschen enkel ter verdediging te
hulp heeft geroepen, was het volkomen in zijn
recht. Slechts indien bleek, dat België zich
verbonden had Fransche troepen, naar Duitsch
land gedirigeerd, door zijn land te laten pas-
seeren, zou Duitschland' recht hebben gehad
ter zelfverdediging het volkenrechtt^schenden.
De Duitsche bevelhebber, die den doortocht
verzocht, heeft met geen enkel woord te ken
nen gegeven dat zulk een verbond of afspraak
bestond, en tot dusver is daarvan ook niets
gebleken. Duitschland heeft zich beroepen
op „militaire noodzakelijkheid" alsof dit
iets anders beteekende dan op „de macht
van den sterkste", een macht, die tusschen
rechtsstaten, waartoe alle volken in
Westelijk Europa behooren, niet gelden mag.
Men meldt aan de N. R. C. uit Maastricht
In liet huis van den heer Louis Regout,
Boschstraat, wordt het Belgische consulaat ge
vestigd. Met bekwame spoed is de nieuwe
consul aan het werk getogen en heeft reeds
een gunstige oplossing verkregen voor de door
vaart op Belgisch grondgebied der Zuid
Willemsvaart. Ook kunnen de boeren uit de
eigenaar zou je misschien toch ook wel klaar
kunnen komen. Je kunt van je haas wel
goede getuigenis krijgen en dan heb je de
beste kansen."
„Ik wou dat liet zoo was."
„Is het dan zoo niet
„Neen de boerderij wordt verkocht en liet
heele terrein zal dienen om er een groote
fabriek op te zetten. En wat dan?"
„Ja, wat dan
Ilij had liet niet zoo ineens, en zeker nu
nog niet willen zeggen aan haar, die altijd
zoo trouw hem ter zijde stond. Maar liet
was er nu toch van gekomen en goed be
schouwd, wat kwam het er eigenlijk ook op
aan de waarheid werd er niet door verzacht.
Het gesprek stokto.
Man en vrouw lieten elk hun gedachten den
loop. Maar ze keerden telkens weer tot do
harde werkelijkheid terug. En dat tegen den
winter
Lena was van aard niet zwaartillend, en
wanneer Hendrik het hoofd het hangen, wist
zij hem in den regel nog moed in te spreken.
Toch zag ze nu ook den toestand duister in.
„Is het wel waar?" waagde ze nog.
„Maar al te waar, Lena. Vlei je niet, dat
het niet waar zou zijn. En wat dan te be
ginnen."
De laatste jaren ging liet in den landbouw
Belgische provincie Limburg vrij met hun
veld- en boomvruchten de grens overschrijden
en behoeft van de uit Maastricht uitgevoerde
koloniale waren geen invoerrecht betaald te
worden. Verschillende Belgische uitgewekenen,
o.a. de secretaris va» Visé, zijn onder zijn
leiding werkzaam en in de allereerste plaats
is men bezig een burgerlijken stand samen te
stellen van alle hier en in de omstreken aan
wezige Belgen. Verder zal er gezorgd worden
dat do op Nederlapdscli grondgebied wonende
vrouwen en kinderen van in Belgischen dienst
zijnde militairen ondersteund worden. Volgens
den nieuwen consul zou dit aantal wel meer
dan duizend bedragen.
Door bemiddeling van de Vcreoniging Onze
Vloot, afdeeling Maastricht, heeft de firma
goh. Philips alhier 10.00Q pakken pruimtabak
voor liet Nederlandsche leger en duizenden
sigaretten voor de militairen hier ter stede
beschikbaar gesteld. Aan geneesmiddelen be
gint reeds gebrek te komen. Een apotheker
kou heden verschillende recepten niet klaar
maken bij gebrek aan de henoodigde ingre
diënten die alleen uit het buitenland te ver
krijgen zijn. Niet minder dan zes geneesheereri
en negeii apothekers uit de Belgische grens
plaatsen vertoeven hier.
De Times schrijft dat de voortdurende aan
komst van Belgische en Fransche vluchtelingen
op de Engelsche kust een ernstig probleem
begint te worden. Te Folkestone zijn door
zes booten 3000 vluchtelingen van 't vasteland
aangebracht. Er zijn er onder, die over ruime
middelen beschikken en eigenlijk nauwelijks
den naam vluchtelingen verdienen, maar de
meesten verkeeren in berooide omstandigheden.
Die arm zijn zegt de Times zijn ver
schrikkelijk arm. Ze hebben niets dan een
paar haastig bijeengeraapte dingen. De auto
riteiten en particulieren doen wat ze kunnen
om hulp te bieden.
Een officieel Duitsch communiqué meldt
De Engelsche minister van buitenlandsche
zaken heeft ambtelijk doen mededeelen, dat
Duitsche visschersbooten o.a. A. E 27 uit
Emden in den mond van de Tyne mijnen
zouden hebben gelegd.
De Duitsche marinestaf verklaart, dat deze
Engelsche bewering een zuiver verzinsel is.
In den Rijksdag werden aan vertegenwoor
digers der pers dumdum-kogels getoond, die
hij de Fransche gevangenen waren gevonden.
De wijze van samenstelling en verpakking
bewijst zonder twijfel, dat zij fabriekmatig
zijn vervaardigd.
Volgens een Londenscli Reuterbericlit zou
in Duitschland de aanvankelijke geestdrift
niet hijzonder voordeelig en tengevolge daarvan
was er ook overvloed van werkvolk. De kans,
om bij een ander werk te krijgen, en juist
tegen den winter nog wel, was zeer gering.
„Kom", trachtte Lena te bemoedigen, ,,'t is
nog zoo ver nietwie weet, wat er nog ge
beurt. Je kunt alvast eens uit gaan kijken
naar wat anders. Het overvalt ons toch niet
op het oogenblik."
Maar het ging haar slecht af. Zélf was ze
meer bezwaard, dan ze nog wilde laten merken.
„Als liet nu goed was tusschen ons en
Gerrit," opperde Hendrik, „misschien zou die
me wel aan wat werk kunnen helpen, om den
winter ten minste door te komen.
„Gerrit?" zei Lena. Haar stem had zulk
een hitteren klank, baars ondanks, dat Hendrik
haar bevreemd aanzag. Hij was dat niet van
haar gewoon. Als hij zich nog wel eens een
hard woord liet ontglippen, dan was liet juist
Lena altijd, die hem terechtwees.
„Is er wat gebeurd
„Och, het is maar heter, er over te zwijgen.
Wat haat het ook. Maar tóch
„Wat is or dan?"
Ze vertelde liet, zooveel mogelijk liet meest
grievende verzwijgend. Maar de waarheid
kon toch niet verborgen blijven.
„Was Gerrit er hij?"
„Neen, de boerin was alleen. Maar zou hij
voor den oorlog voor groeten rouw over ver
liezen aan menschenlovens hebben plaats ge
maakt. Ook worden mishandelingen van
krijgsgevangenen door Duitsche soldaten ge
meld. De kwaadwillige bedoeling is te door
zichtig om tegenspraak noodig te maken.
Er zal geen oorlogsschatting betaald moeten
worden doch door den generaal wordt van de
stad Gent geëischt 10,000 liter benzine, 1000
liter mineraal-water, 150,000 kilo's haver, 100
rijwielen, 10 motorrijwielen, 25 luchtkamers
voor auto's 10 rollen'elk van 40 meter lengte
voor verbanden van wonden, veel sublimaat
pastilles, 100.000 sigaren, ook de geweren van
de burgerwacht. De leveringen voor liet
Duitsche leger zullen worden betaald met
oorlogsbons.
Het vernemen dezer voor Gent zoo gunstige
voorwaarden werd luid toegejuicht en men
schrijft deze toe aan het optreden van den
buigcmeester en de goede houding der
Gentenaren tegen het Duitsche leger.
De N. R. C. geeft de volgende telegrammen
PARIJS, 9 September. Het officieele bericht
van vannacht luidt
Tegenover den Franschen linkervleugel zijn
de Duitschers hij hun terugtrekkende beweging
de Petit Morin overgetrokken. Zij hebben,
om hun verbindingslijnen te beschermen,
hevige, doch vrucliteloo'ze aanvallen gedaan op
de Fransche strijdkrachten op den rechter
oever van de Ourcq. De Engelschen zetten
hun offensief m de richting van de Marne
voort. Op de hoogvlakten ten Noorden van
Sézanne (meer naar liet Oosten) vorderen de
Fransche troepen, hoewel moeilijk.
Het Fransche centrum is in hevige gevechten
gewikkeld, met als resultaten deels voor-
waartschi', deels achterwaartsche bewegingen.
Aan den Franschen rechtervleugel is de toe
stand voor Nancy en in de Vogezen goed.
LONDEN, 8 September. 11 u. 45 m. (Reuter).
Het officieele persbureau deelt het volgende
mede
De algemeene toestand blijft bevredigend.
De bondgenooten winnen op den linkervleugel
terrein langs de linie van de Ourcq en van
de Petit Morin. De Engelsche troepen hebben
den vijand hier 10 mijlen teruggedreven.
Do strijd wordt verder Oostelijk langs de
linie bij Montmirail en Le petit Sompuis voort
gezet, met voordeelen voor geen van heide
partijen.
Nog verder Oostelijk, van een punt in de
nabijheid van Vitry le Francois tot Sermaize
les Bains (tusschen Vitry en Bar-le-Duc) is de
er anders over denken
Hij wist wel heter. Gerrit zou liefst derge
lijke tooneeleu mijden, maar wat veranderde
dat feitelijk aan de zaak. Hendrik moest het
zichzelf met weemoed en wrevel bekennen,
dat de laatste vonk van broederlijke liefde
hij den Eikenhof reeds lang verdwenen scheen.
Het was een droevige avond. Hoofd en
hart vol zorgen. Een versche wonde van
diep grievende bejegening. De avondmaaltijd
bleef schier onaangeroerd en het gebed was
flauw en lusteloos.
HOOFDSTUK VIII.
De eigenaar van den Eikenhof had zijn hoeve
bereikt. De ontmoeting van zijn broeder
onderweg had slechts een zeer vluchtigen in
druk hij hem nagelatenandere gedachten
vervulden zijn hoofd. Het ging niet naar
wensch in de stad met Karei. Er haperde
al eenigen tijd wat aanen nu was hij er
zelf eens op afgegaan, om te onderzoekeu.
Daarbij had hij een dubbele ontdekking ge
daan. In de eerste plaats, dat de vorderingen
alles behalve voldoende waren; in de tweede
plaats, dat Karei dien Zaterdagmorgen in 't
geheel niet op school verschenen was, 't geen
hij nader onderzoek zijn oorzaak vond in een
ongesteldheid, die, hoewel niet van ernstigen
aard, hem toch noodzaakte het bed te houden.
(Wordt vervolgd).
j Inzending van
Advertentiën voor dit blad worden
aangenomen tot 's namiddags I UUR op
den dag der uitgave.
Nadruk verboden.
DOOR
ZELANDIA.
Van de Limburgsche grens.
Duitsch oorlogsnieuws.
Geen oorlogsschatting voor Gent.
De Duitschers in Frankrijk.
