Hntirmlutionair
poor
nieuws* en Advertentieblad
Zeeland.
Theologische School.
FEUILLETON.
De Broeders.
Uit de Pers.
No. 1135.
Zaterdag 11 Juli 1914.
12e Jaargang.
ABONNEMENT:
Per drie maanden binnen. Ter Neuzen ƒ1,Franco
per post: voor Nederland ƒ1,10.
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars, Postdirec
teuren en Brievengaarders.
Dit blad verschijnt Dinsdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op Feestdagen,
bij den Uitgever D. H. LITTOOIJ Az. te TER NEUZEN.
ADVERTENTIËNr
Van 1 4 regels ƒ0,40. Voor eiken regel meer ƒ0,10
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde adver
tentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend.
Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
INGEZONDEN STUKKEN TE RICHTEN AAN
DE REDACTIE; ABONNEMENTEN EN ADVERTENTlfiCJ IE BEZORGEN BIJ DEN UI I GEVER.
Woensdag werd te Kampen de telken jare
druk bezocht wordende Theologische-Schooldag
gehouden.
De Rotterdammer geeft van dien dag het
volgende verslag
In de Burgwal kerk had Dinsdagavond een
bidstond plaats, waarin voor een groote schare
als voorganger optrad Ds. J. Kok, van Bedum,
die sprak naar aanleiding van Openb. 1 vs. IGa
„Ein hij had zeven sterren in zijne rechter
hand."
Na afloop was er Reünie in de Aula. Het
gezellig samenzijn werd gesloten door Prof.
Dr. H. Bouwman, van Kampen.
In liet bovengenoemde kerkgebouw werd
Woensdagmorgen te 10 uur de Theol.-Schooldag
geopend.
In de morgenvergadering werd o.m. het
woord gevoerd door
Ds. H. IV. Laman, van Assenover
„Heerlijk en begeerlijk."
Het is een vreemd verschijnsel, aldus Spr.,
dat er onder de zonen van Gereformeerden
huize zoo weinig ambitie blijkt te wezen naar
het predikambt. En dat, terwijl de Schrift het
zulk een voortreffelijk werk roemt, liet aantal
onzer zonen zoo groot is, en de iinancieele
kracht van vele ouders wel toereikend is om
hunne zonen te laten studeeren. Moet de oor
zaak van dit verschijnsel in de ouders dan
wel in de kinderen gezocht Bij de ketize van
een beroop letten de ouders voorzeker op de
neigingen des harten hij hunne kinderen, hoe
wel niet hij alle kinderen deze neigingen even
vast en sterk zijn. Worden nu zoo weinig
ouders hij hunne zonen een bijzondere begeerte
naar liet predikambt gewaar? En indiep de
sterke begeerten hij de jeugd ontbreken, kan
de oorzaak althans ten deele niet schulden bij
de ouders
De liefde kan opgewekt worden. Vuur wordt
door vuur ontstoken. Menigeen zegtals mijn
zoon dominee wil worden, ik zal hein niet
weerhouden, maar ik moedig er hem niet toe
aan Bij deze opvoedingsmethode zullen zeker
geen stoike begeerten worden gekweekt. Het
vuur brandt het felst, wanneer de wind er in
blaast. Als liet predikambt niet li e e r 1 ij k
gemaakt wordt voor de oogen onzer zonen, het
zal dan ook niet begeerlijk worden voor
hunne harten.
Het is te vreezen dat er meer gesproken
wordt over de schaduwzijde dan over de
heerlijkheid van het predikambt, ook voor de
ooren van liet opkomend geslacht. De kleine
11)
De toorn purperde Hendriks voorhoofd.
Hoe werd hij hier behandeld als een ellendige
schooierMeenden die twee daar, dat hij iets
kwam vragen
Maar hij bedwong zijn verontwaardiging.
„Wees gerust," zei hij, tocli met meer
bitterheid in zijn toon, dan hij willens was
er in te leggen, „wees gerust."
Ik kom je niets vragen, dan of je met me
mee wilt gaan. Mien ligt op sterven. Ze
heeft me gesmeekt, je te gaan halen. Ze wou
je nog éénmaal zien voor haar dood ze ligt
zoo over je te tobben. Ga je mee
Zijn toon was milder geworden. Dringend
klonk zijn verzoek.
De boer van Eikenliof was bleek geworden.
Mien stervende! Hij antwoordde niet dadelijk.
Het accoord met zijn vrouw verbood hem te
luisteren naar de stem des bloedszijn ver
bond met den seldsatan stelde zich tusschen
traktementen het misschien levenslang be
graven, zijn op een plattelandsgemeente; de
steeds grooter wordende eischen, waaraan de
prediker voldoen moetde nu juist niet op
bouwende wijze, waarop in sommige kringen
en sommige persorganen over de predikers
en hun prediking gesproken wordtdit zijn
dingen, waarover uitgewijd wordt, meer dan
over de li e e r 1 ij k h e i d der Evangeliebe
diening.
Het predikambt als rijke broodwinning of
als blinkende eerepost kan slechts aan matige
eischen voldoen. Wie zoo iets voor zijn kin
deren zoekt, moet ze geen dominee laten
worden. Maar er bestaan heerlijker dingen
dan een rijke broodwinning en blinkende eere-
posten. Vaders en moeders, welke een zoon
bezitten, die met hart en ziel dominee is, zijn
gelukkig te prijzen. Een werk, waarvoor
Christus zelf zich niet geschaamd heeft het
drie jaren te bedienen, behoeven wij voor onze
zonen niet te gering te achten.
Maar dan moet dit werk ook li e e r I ij k
worden gemaakt voor de oogen onzer kinderen,
zal het hegeerlijk worden voor hunne
harten. Wanneer in de huisgezinnen met
hoogachting, met waardeering, met liefde en
geestdrift over de bediening des Woords wordt
gesproken, licht dat liet hart van een der
kinderen tot jaloerschheid worde verwekt.
En vooral vornrogende ouders hebben hier
een heerlijke taak. Jongelingen uit gegoede
gezinnen zijn de aangewezen personen om de
kleine, herderlooze gemeenten te helpen, en
te arbeiden tot hun bewaring en vermeerde
ring. AI is de arbeider ook in het Koninkrijk
Gods zijn loon waardig, nooit mag liet ambt
van Dienaar des Woords als een brood
winning worden gezocht; liet is en blijft
een eerepost, die voor de beste onzer
zonen niet te gering is. En daarom gij,
ouders, maakt lietf ambt li e e r 1 ij k voor de
oogen uwer zonen, dan zal het ook b e -
geer lijk worden voor hunne harten. Bluscht
den Geest niet uit, maar wekt de liefde op.
Dan zal liet li geen gebrek, maar overvloed
wezen.
Na de pauze sprak
Ds. W. H. Oosten van Sclieveningen,
over
Spreker begon met op te merken, hoezeer
uiteenloopend het antwoord is, dat op deze
vraag wordt gegeven, en dat liet daarom wel
de moeite loont haar eens ernstig te over
wegen.
Eén opmerking wilde hij echter doen voor
afgaan, dat id. uit de formuleering der vraag
reeds blijkt, dat 't hier niet gaat om te spreken
over het kerkelijk doctorenambt, doch dat
hem en zijn stervende zuster.
Hij stond in tweestrijd.
Hendrik zag het.
„Doe het, Gerrit. Weiger de wonscli van
een stervende niet. Je kunt nog veel goed
maken tegen haar. Haal je geen eeuwig ver
wijt over je ziel. Ga mee
De boerin stond met nijdig gelaat te luisteren.
En Hendriks woorden deden haar haat feller
opvlammen.
„Goedmaken tegen haar Ze zou zich laten
gelden.
Ze stootte Gerrit aan.
„Je weet het," zei ze met lieesclie stem.
„Je weet, wat je hebt beloofd."
Hij keek haar aanhij zag haar liaatflikke-
rende oogen. Hij zag méér. Hij zag zijn
zuster, kampend met den dood, en hij
vreesde ze te ontmoeten. Hij vreesde, uit
haar veege mond woorden te hooren, die liern
wellicht zouden branden in de zieldie zijn
geweten zouden wakker roepen
„Beslis, Gerrit," drong Hendrik. „Ik kan
niet langer blijven. Ze is in haar uiterste
ik moet terug."
Nog een oogenhlik aarzelde Gerrit.
Toen wendde hij zich met een ruk om.
„Nee," zei hij, en zijn stem klonk hard.
„Ik ga niet mee i'Ven hij opende de deur, om
zicli weer naar binnen te begeven.
Een helsche glimlach gleed over Anna's
het alleen te doen is om een historisch
procédé te geven en de bezwaren ingebracht
tegen liet doctoraat, nader te bezien.
Spr. ging van twee gegevens uit, dat hij
nl. liet doctoraat opvat in den zin van een
wetenscliappelijken titel, welke bevoegdheid
verleent tot het geven van Hooger Onderwijs
en van de School spreekt, gelijk zij nu is, als
eigen inrichting der Kerken.
De vraag naar het doctoreeren aan de
Theol. School is niet nieuw, maar reeds 35
jaar geleden was er sprake van èn in de Pers
èn op verschillende kerkelijke vergaderingen.
De tijd was niet rijp er voor. Tal van andere
vraagstukken traden op den voorgrond, tot
eindelijk in 1908 en 1911 de zaak werd be
handeld op de Synode, doch om practi
se he redenen werd terzijde gesteld. Nu
komt weder de vraag ter sprake en is zij meer
urgent dan zij vroeger was, om verschillende
oorzaken, ook mede door de weinig toeschiete
lijke houding van de zijde der Vrije Universi
teit in zake de erkenning van het candidaats-
diplnma der School.
Principieel dient nu de zaak heslist te worden.
Daarop gaat Spr. de historie der School na,
aantoonende hoe de oprichting geschiedde
met practise li doel, doch hoe in den loop
der jaren naast, het practische het weten
schappelijke op den voorgrond kwam te staan
en het werd na 1892 uitgesproken, dat de eigen
inrichting voor de g e li e e 1 e Theologische
vorming had te zorgen, door de w e t e n-
schappelijke studie der Theologie.
In 189(5 had een radicale verandering plaats,
wijzigde de School zich, werd de eigen in
richting zoo bevestigd en versterkt, dat zij nu 5
lioogleeraren bezit, waaronder 4 doctoren.
Waar zij in ieder opzicht gelijk is aan de Fa
culteit der Godgeleerdheid, waarom dan haar
liet promotierecht onthouden, waar niemand
haar wetenschappelijke beteekenis in twijfel
trekt De school heeft reputatie genoeg gekre
gen en, getuige den wetenscliappelijken naam
van vele leerlingen, oih aan den doctorstitel
wetenschappelijke erkenning te geven, en niet
tot aanfluiting te maken.
Daarop ging Spreker de hoofdbezwaren na,
ingebracht tegen liet promotierecht der School.
Hij splitste ze in drie soorten, nl. p r i n c i
pieele, ethische én practische
bezwaren en gaat deze in den breede na,
vooral den nadruk leggend op liet ethi
sche bezwaar, als zou het vragen van het
doctoraat in strijd zijn met liet voor Gods
aangezicht gestelde beding.
Na alzoo het vóór en liet tegen gesteld te
hebben, kwam Spr. tot zijn conclusie.
Hij sprak zijn waardeering uit voor liet
maken van ernstige bezwaren, al was de toon
soms te scherp. Docli krachtig verzet hij er
zicli tegen, waar de schijn gewekt wordt, als
gelaat. Ze had gewonnen.
Toorn en droefheid trilden in Hendriks
stem, toen hij den onverlaat toevoegde
„Gerrit, weet wat je doet. God zal liet
over je bezoeken en je eenmaal tot verant
woording roepen
Het was ijdel spreken.
De deur sloot zicli reeds achter liet echtpaar.
De satan had getriuinfeerd.
Maar van binnen was het niet rustig. Dien
avond bleef de boer van Eikenliof langen tijd
huiten. Alleen. Onrustig wandelde hij zijn
erf op en neer. Het werd duister. De wind
stak op. De regen stortte neer iu stroomen
Iiij bleef buiten.
Eindelijk, het was al bij tienen, trad hij
liet woonvertrek weer binnen. Anna badge-
wacht. Ze was blij, dat hij was gekomen ze
had zich ongerust gemaakt. IIij liet liet maal
onaangeroerd, en zij deed of ze liet niet merkte.
Eindelijk zei ze
„Ik weet niet, wat je mankeert. Je stelt
je aan, alsof je niet goed wijs bent. Als je
zooveel met je familie op hebt, welnu, had
dan
Hij viel haar in de rede.
„Zwijg, zeg ikklonk het kort. en er lag
zulk een dreiging in, dat ze zweeg.
llij balde de vuist en liet haar met geweld
op de tafel neerkomen.
„Geen woord meer daarover, en nóóit meer
zcu voorstander van de School en van het
doctoraat gelijk staan met te zijn tegenstander
van de Vrije Universiteit.
Dat loochenen de feiten
liet vragen van liet doctoraat aan de School
vloeit niet voort uit onedele concurrentiezucht"
of uit tegenzin tegen onze Vrije Universiteit,
Openlijk sprak \hij uit op dezen Schooldag,
dat wij allen hebben te arbeiden voor deze
stichting en haar hoog belang voor volk en
vaderland en voor de wetenschap hebben te
bedenken.
Doch dit erkennende, en de bezwaren over
wogen hebbende, kwam Spr. op voor het
recht der School en gelooft dat liet doctoraat
niet anders is dan de vrucht der natuurlijke
ontwikkeling, welke aan de eigen inrichting
niet mag onthouden worden.
Voorts refereerde Prof. Dr. A.G. Honig van
Kampen over „Synthese".
Ds. J. II. Rietberg van Koudekerk sprak
over: Belijdenis en belijdende Kerk."
Prof. E1. M. ten Hoor van Grand-Rapids
sprak een woord van blijdschap, deze Schooldag
te kunnen hijwonen.
De slotrede werd uitgesproken door Ds G.
H. A. v. d. Vegte van Urk, over: „Hoe moet
de bearbeiding der gemeente in onze dagen
geschieden met het oog op het sociale leven
Geanimeerde diseussien volgden op deze
belangrijke en schoone referaten.
Van Noord en Zuid, van Oost eu West
waren broeders en zusters opgekomen om deze
Theol. Schooldag bij te wonen. De belang
stelling was grooter dan ooit te voren.
Volle treinen met belangstellenden kwamen
te Kampen aan. Van Enkliuizen en Urk was
een extra boot gekomen. Toen liet referaat
over het doctoraat geleverd werd, kon de
kerk de saamgestroomde schare bijkans niet
bevatten.
ftp verzoek zal dit referaat in druk ver
schijnen.
Deze Schooldag mag uitnemend geslaagd
heeten.
Bij de gratie van den werkman.
Wij lezen in de Maasbode
In onzen tijd wordt er om gelachen om de
weidsche phrase van regeerende personen die
zich koning noemen „bij de gratie Gods
De gratie Gods is in onzen modernen tijd
vervangen door de gratie van het volk, meer
gedetailleerd door de gratie van den werkman.
Zij die tot de regeering en het bestuur
geroepen worden, ondervinden deze onder
scheiding hij de gratie van den werkman.
Zij moeten er naar streven dat zij zicli den
Onderwijl dit op den Eikenliof voorviel, had
Hendrik zicli naar huis teruggespoed. Hij
kwam niets te vroeg. De arme lijderes zou
liet niet lang meer maken. Elaar oogen vroegen
liet antwoord; hoe moest Hendrik haar teleur
stellen. Ze lag een oogenhlik met een uit
drukking van ue innigste smart op liet gelaat.
Toen wenkte zo Hendrik dicht hij haar te
komen. Hij boog zich over haar neer, om
haar woorden te kunnen opvangen.
„Je mag hem niet haten, Hendrik. Zul je
lie m niet haten
Kon hij haar een weigerend antwoord geven,
haar Nu
En alweder bewogen zich haar lippen.
„En zul je hem altijd als broeder behan
delen. Zul je hem zoeken to winnen zul je
hem liefhebben
Hortend kwam het er uit. En die weinige
woorden vermoeiden haar bovenmate.
„Ik zal liet trachten, Mien. Met Gods
hulp
„Ja, goed," ademden haar bloedlooze lippen.
„Met Godes hulp."
Ze maakte het niet lang meer. Stil beidde
ze de Engel des Levens.
Toen de zon opnieuw verrees, bleven in het
huisje aan den straatweg de blinden gesloten.
(Wordt vervolgd.)
Inzending van advertentlBn vóór uren op den dag der uitgave.
Advertentiën voor dit blad worden
aangenomen tot 's namiddags I UUR op
den dag der uitgave.
r
Nadruk verboden.
DOOR
Z ELAN DIA.
„Ligt het doctoreeren op de lijn der ontwikkeling
onzer Theologische School
