Biiinenlandscli Nieuws.
Buitenlandse!! Overzicht.
Uit Stad en Provincie.
K e r k en S c h o o 1.
verhalen uitgaat" niet willen missen en vraagt
daarom
Waarom zal de openbare school dezen
machtigen factor tot de zedelijke en verstan
delijke opvoeding van het kind langer onge
bruikt laten dan noodig is M e begrijpen,
dat vroeger 't onderwijs in de Bijbelserie
geschiedenis op de openbare school een
onmogelijkheid waswie er om vroeg zou
doodgedrnkt zijn tusschen de aanhangers van
valsche begrippen omtrent godsdienstige
neutraliteit eenerzijds en de confessioneelen
anderzijds, die daarin „oneerlijke concurrentie
Za|laar als het gelukken mocht de pacifi
catie tot stand te brengen, dan is er van
concurrentie geen sprake meer, tenminste
niet in dien zin, en dan zal dunkt ons de
vraag gewettigd zijn of het dan geen tijd
wordt de openbare school ook dienstbaai te
maken aan het onderwijs in de Bijbelsche
geschiedenis. De gelijkenissen van Jezus, de
lotgevallen van Jozef, de historie van David
en Saul, zijn den paedagoog toch zeker bruik
baarder materiaal dan Jan van bchaffelaar
of de maar steeds bruiloften vierende Jacoba
van Beieren
Om tot dit doel te komen, zegt het blad
verder
Men zou öf aan art. 22 van de wet op het
Lager Onderwijs die uitbreiding kunnen geven,
dat op de Overheid de verplichting werd
gelegd aan de kerkbesturen te verzoeken de
godsdienstleraren beschikbaar te stellen voor
het godsdienstonderwijs, en dat onderwijs
zelf al moet ieder vrijblijven er aan dee
te nemen of niet meer tot een integreerend
deel kunnen maken van het geheele onderwijs
dan nu het geval is.
Of men zou moeten hebben een leesboek
met verhalen uit den Bijbel geschreven door
een uitnemend Bijbelkenner en paedagoog,
die in alle opzichten bij de samenstelling
rekening houdt met art. 35, alin. 2 \an tc
wet op het L. O.
Beter nog, zoo besluit het blad, ware het
misschien als men het eene deed en het
andere niet liet.
K a t w ij k.
De minister van binnenlandsche zaken, over
wegende, dat ten gevolge van het aannemen
door den heer mr. O. J. E. baron van Wasse-
naer van Catwijck van ziju benoeming tot lui
van de Eerste Kamer, in het kiesdistrict
Katwijk een verkiezing moet plaats hebben
voor een lid van de Tweede Kamer, heeft
bepaald, dat die verkiezing zal plaatshebben
op Dinsdag 2 Juni e.kde stemming, zoo
noodig. op Vrijdag 12 Juni d.a.v., de herstem
ming, zoo noodig, op Dinsdag 23 Juni d.a.v.
otct j
Het hoofdcomité van het Roode Kruis
in Nederland heeft thans besloten, dat liet -1
ambulances, ieder bestaande uit 1 hoofdver
pleegster en 2 verpleegsters en tevens die^
nende ter opleiding van inlandsch verplegend
personeel zal uitzenden voor de pestbestrijding
in Ned.-Indië. Twee ambulances zijn reeds
samengesteld en zullen 23 Juni uit Den Haag
vertrekken om de reis naar Java te aan
vaarde».
De Deensche en Nederlandsche konings
paren kwamen gisteren aan het Centraal sta
tion te Amsterdam Jaan, opgewacht door de
overheidspersonen. De Nederlandsche oorlogs
schepen werden bezichtigd. Vervolgens werd
genoemaald. De koningin en de prins keerden
daarop naar de residentie terug.
Oostenrijk en Italië.
De heftige verwijten in de Italiaausche pers
tegen Oostenrijk (Ëssad pasja zou slachtoffer
o-eworden zijn eener Oostenrijksche intrigue)
hebben, naai' de Neue Freie Presse verneemt,
welingelichte kringen te Weenen in hooge mate
verrast.
Men vermoedt dat de Italiaausche regeering
zelve aanleiding zal vinden de blijkbaar erg
opgewonden openbare meening in Italië op de
hoogte brengen van den staat van zaken, ten
einde een onbevangen oordeel daarover moge
lijk te maken.
De houding der Italiaansche pers schrijft
men hier in hoofdzaak toe aan inlichtingen,
haar door Essad pasja verstrekt. Essad heeft
zich namelijk tegen verscheidene Italiaansche
journalisten over de gebeurtenissen te Durazzo
uitgelaten in een om begrijpelijke redenen
voor Oostenrijk ongunstigen zm, om zoodoende
de openbare meening in Italië voor zich te
winnen.
Een feit is, dat bij de jongste voorvallen
te Durazzo niet alleen Oostenrijksche en Iali-
aansche officieren tegenwoordig zijn geweest
en zich ter beschikking van den vorst hebben
u-esteld, maar ook officieren uit Duitschland,
Engeland en andere staten zich vrijwillig
onder bevel der Nederlandsche officieren
hebben gesteld. Het is derhalve tendentieus
en onjuist, onder die omstandigheden van een
eenzijdig optreden van Oostenrijk te spreken.
Albanië.
De opstandelingen rukten Woensdag, 5 uur
's middags, naar Durazzo op, volgens de N. K. O.
De vorst heeft zich met zijn gezin en zijn
gevolg aan boord van het Italiaansche oorlogs
schip Misurata ingescheept.
Een te Triest ontvangen draadloos telegram
van de Szigetvar (het Oostenrijksche stations
schip te Durazzo hebben aangevallen. Dit
bericht wordt aan de Neue Freie Presse ook
van andere zijde bevestigd.
Het ministerie heeft zijn ontslag gevraagd.
De Malissoren weigeren tegen de opstande
lingen op te trekken.
De Albaneeselie gendarmerie rukt, ondei
bevel der Nederlandsche officieren, tegen de
opstandelingen in Sjak op. Uit de richting
van Sjak hoort men geweerschoten en het
vuur der machinegeweren.
Uit Weenen aan de Kölmsche Zeitung
Diplomatieke kringen spreken tegen dat de
mogendheden gemeenschappelijke tusschen-
komst in Albanië overwegen, Zij hebben
alleen overleg gepleegd in verband met liet
verzoek van den vorst om een deel der inter
nationale bezetting van Skoetari naar Durazzo
te zenden om de vorstelijke familie te be
schermen. Daartoe is reeds besloten.
Het Mohammedaansche oproer in Albanië.
De berichten uit Durazzo, aldus de N. R. 0.,
geven een treurig beeld van den toestand
aldaar, vooral voor de Nederlandsche officieren
en den prins.
Dat de verwijdering van Essad pasja dooi,
naar het schijnt, vrij eigenmachtig optreden
van de Nederlandsche officieren, gesteund
door de Oostenrijkers, heeft plaats gehad, is
een voorstelling van zaken, die, na alle over
eenstemmende berichten (ook onze I'corresj
pondent sprak in zijn brief in ons Ochtendblad
van gisteren over Oostenrijksche kanonnen,
die het huis van Essad hebben beschoten),
hoe langer hoe waarschijnlijker lijkt.
Daarna rustte op de gendarmerie onder de
Nederlandsche officieren de taak om, met behulp
van de nationalistische vrijwilligers en de lijf
wacht van katholieke Malissoren, den opmarsch
van de opstandelingen naar Durazzo te stuiten.
Dit is hun ten eenenmale mislukt. De oth
eieren zijn met hun manschappen gevangen
genomen.' De nationalisten zijn uiteengejaagd
en de Malissoren van de lijfwacht zijn op
Italiaansche schepen gevlucht!
Eerst nog een nader bericht over de gevangen
neming van Essad pasja: Het is afkomstig
van dr. Berghausen, den gewezen lijfarts des
prinsen, die wegens oneenigheid met von
Troth aden hofmaarschalk, ontslag genomen
heeft en naar Keulen is teruggekeerd.
Den 18den Mei, des avonds om 7 uur, zoo
vertelt dr. Berghausen, kwam majoor Sluis,
de commandant van Durazzo, bij nuj en zeide
Nu ziju wij allebei in ongenade gevallen.
Vanmiddag werd ik bij Essad pasja ontboden.
Hij wilde dat een groote hoeveelheid munitie
over Sjak en Tirana naar Epirus zou worden
gevoerd. Ik opperde bezwaar, omdat de heele
streek door opstandelingen is bezet, die zich
waarschijnlijk van de munitie zouden meester
maken." Ti
Essad antwoordde„Ik ben minister,
wat ik gelast, gebeurt."
Ik werd boos en zeide „Zijn uw bevelen
dan goed Zij zijn steeds tegen liet belang
van het land en tegen dat van den Mbret
6Essad liet mij terstond vertrekken, ging
naar den Mbret 'en bood zijn ontslag aan, als
ik niet onverwijld als commandant werd
mijn huis stond en temidden daarvan majoor
Sluis ontwaarde." Hoe vervolgens Essad s
huis werd platgeschoten, waarop lnj zich
moest overgeven, is reeds bekend.
Den volgenden dag, Zaterdag, gold het den
opmarsch van de opstandelingen naar Durazzo
te stuiten.
Tegen den middag, zoo meldt een telegram
aan het Giornale d'Italia, kondigde een kanon
schot aan, dat het gevecht begonnen was.
Kolonel Thomson, (die, naar men weet, den
vorigen dag met generaal De Veer uit Epirus
terug was gekomen) voerde op een heuvel
het bevel over twee kanonnen (dezelde waar
mee op Essad's huis was gevuurd het vuur
had niet de minste uitwerking.
De Albaneesche troepen, die de stad moesten
verdedigen, stonden onder bevel van de Ne
derlandsche officieren Sluis en Roelfsema en
den (Oostenrijkschen?) kapitein Gumpenberg.
De laatste werd zwaar gewond.
Een paniek maakte zich van de bevolking
meester. De Italiaansche matrozen maakten
zich gereed om het gezantschap en het paleis
van den Mbret te verdedigen.
Later op den middag werd de strijd heviger.
De auto van den Italiaan Moscia bracht dooden
en gewonden naar de stad. Een groot aantal
mohammedaansche vrouwen nam de wijk op
liet Italiaansche gezantschap en op schepen,
die den vluchtelingen ter beschikking waren
gesteld.
Volgens het rapport van Aliotti, den Itah-
aanschen gezant te Durazzo, aan di San Giuli-
ano, den minister van buitenlandsche zaken,
was de afloop van het gevecht deze, dat alle
Nederlandsche officieren, tezamen met hun
manschappen, door de opstandelingen zijn
gevangen genomen. Daarop werd hevel ge
geven om het kanonvuur te staken. (Kolonel
Thomson, die het bevel over de kanonnen
voerde, zal dus wel niet bij de gevangenen
zijn Het was de Italiaansche gezant, die er
bij den Mbret op aandrong om zich op de
Misurata met zijn gezin in veiligheid te brengen
en vervolgens de afdeelingen van de Italiaan
sche en Oostenrijksche matrozen terug te
trekken Dit was 'vooral daarom noodzakelijk
zoo schrijft de gezant, omdat de aanwezigheid
der katholieke Malissoren een uittarting voor
de opstandelingen was.
Zoowel de Italiaansche gezant als een Alba-
neescli zegsman van de Turksche Tanin, die
plotseling verdacht veel inlichtingen over den
opstand heeft, bevestigt, dat deze een bevve
ging is van de mohammedanen van Noordelijk
Albanië tegen den niet-mohammedaanschen
vorst. Ook Essad pasja heeft gezegd, dat luj
nu het plan van de vervanging van den prins
von Wied door een zoon van Abdul-Hamid
geen droombeeld meer vond.
Hij deelde ten slotte mede welke maat
regelen thans door de regeering reeds zijn
genomen, om de lichamelijke opvoeding der
jongelieden te bevorderen, hoe voor onder
wijzers die in het bezit zijn der akte vrije- en
orde oefeningen der gymnastiek de gelegenheid
is opengesteld tot het behalen van een di
ploma, om op te treden als leider van open
luchtspelen, voor jongelieden tot den leeftijd
van 20 jaar en onder welke voorwaarden zij
daarvoor een belooning kunnen erlangen. Hij
deelde ook mede dat de heer Duizendstra,
leeraar in de gymnastiek aan de hoogere
burgerschool alhier bereid was een cursus te
houden voor het behalen van voornoemd
De vergadering, die geleid werd door den
burgemeester, werd bijgewoond door raads
leden, leden der schoolcommissie, directeur
en leeraren van de hoogere burgerschool en
verschillende hoofden van scholen en onder*
afgezet.
De Mbret ontbood mij en verzocht mij om
mijn overplaatsing naar Skoetari of Walona
aan te vragen, daar hij op het oogenbhk
Essad pasja niet als minister missen kon.
Ik antwoordde, dat ik ingevolge, de besluiten
van de conferentie van Londen op dezen pos
was geroepen en niet om overplaatsing vragen
kon. Ik zou echter aan de bevelen van den
Mbret gehoorzamen.
De Mbret zeide, dat hij nog bij zichzelf
moest overleggen en bestelde mij tegen ha
tien weer in de konak.
Ik vertelde de zaak aan den Oostenrijkschen
gezant von Löwenthal. Deze moet naar de
konak zijn gesneld en van den Mbret mijn
ontslag als commandant van Durazzo en het
herstel van Essad pasja hebben geëischt.
Von Löwenthal moet daarbij hebben gedreigd,
onmiddellijk het Oostenrijksche oorlogschip te
laten wegstooinen, als de Mbret niet toegaf.
De Mbret gaf toe, ik ging naar Essad pasja
en zei hem, dat ik nog steeds commandant
van Durazzo was en de Mbret zijn ontslag
had aangenomen ik eischte van hem, omdat
hij thans een particulier persoon was, alle
wapenen uit te leveren. Essad vyeigerde dat,
maar gaf een van zijn dienaren bevel nnj te
vergiftigen. De bediende weigerde en werd
toen door een anderen bediende op bevel van
Essad doodgeschoten."
In den nacht na deze gebeurtenisseni is toen
de gevangenneming van Essad gevolgd.
Essad pasja heeft daar zelf nog over gezegd,
dat de beschuldiging, dat hij een aanslag op
den Mbret beraamde, bespottelijk was omdat
hij immers al lang de gelegenheid had gehad
om, als hij wilde, hem op zij te schuiven.
In den' laatsten tijd, zoo heeft Essad ge
zegd, was de vijandelijke houding van de
Nederlanders en Oostenrijkers zoo duidelijk
geworden, dat ik den Mbret tot tweemaal toe
mijn ontslag aanbood, wat ten slotte werd
aangenomen.
Daarop werd het gerucht verspreid dat ik
honderd gewapende mannen in huis had. Ik
had er echter maar 16.
Reeds had ik bevel gegeven, de wapens
neer te leggen, toen ik bemerkte dat er een
dreigende bende christelijke Albaneezen voor
Mexico en de Vereenigde Staten.
Te Washington loopen geruchten, datPuebla,
de sterke stelling die Huerta als laatste bol
werk zou hebben verkozen, in handen der
opstandelingen is gevalllen. Huerta laat nu
Queretaro, de stad ten Noorden der Mexicaan-
sche hoofdstad, waar in 1867 keizer Maximihaan
is doodgeschoten, in staat van tegenweer
brengen.
Carranza heeft Saltillo als de hoofdstad van
zijn voorloopig bewind gekozen.
Uit Niagara Falls komt bericht, schrijft de
N. R. C., dat Carranza zich toch nog, 't zij
officieus, ter bemiddelingsconferentie wil doen
vertegenwoordigen. Hij heeft er José Nas-
concelos heengezonden, maar men acht het
niet waarschijnlijk dat de bemiddelaars hem
zullen toelaten," tenzij de Carranzisten de
vijandelijkheden staken.
'Aan 'Huerta schrijven de Amerikaansche
dagbladcorrespondenten te Vera Cruz weei
plannen toe om heimelijk de plaat te poetsen
Het Duitsche stoomschip Yipiranga heelt bevel
gekregen zich gereed te houden om naar
Puerto Mexico te verstoomen, ten einde daar
een „hooge persoonlijkheid" aan boord te
nemen. Daarmede is naar hun overtuiging,
niemands anders bedoeld dan Huerta.
Naar men te Washington zegt, is taan de
opstandelingen te danken, dat de petroleum-
bezittingen bij Tampico ongemoeid zijn gelaten.
Generaal Zaragoza, de bevelhebber van het
garnizoen, had ze willen vernielen voor hij
de stad ontruimde, doch op voorstel van den
bevelhebber der opstandelingen heeft hij dat
nagelaten, onder beding dat hij met zijn
troepen zou mogen aftrekken en tot op een
afstand van 160 K.M. buiten Tampico met
zou worden aangevallen.
wijzers.
'Bij de gelegenheid tot het stellen van vragen
werd door den heer De Groot, hoofd van
school C. in het verband der rede gewezen
op het ontbreken van een gymnastieklokaal
bij de openbare scholen, waardoor daaraan
meestal geen gelegenheid bestaat tot het geven
van vrije- en orde-oefeningen, in verband met
jaargetijde of weersgesteldheid. Hij meende
dat die oefeningen zeer ten goede zouden
werken, om voor te bereiden het door den
heer Balfort besproken onderwijs aan jonge
lieden. Hij verzocht den burgemeester de ge
legenheid voor het geregeld geven van de
vrije- en orde-oefeningen door het beschikbaar
stellen van een lokaal, voor de hoogste klassen
zoo mogelijk onder geheel bevoegde leiding te
willen bevorderen.
De burgemeester verklaarde, voorzoover het
van hem afhangt, aan dat denkbeeld steun te
willen verleenen.
Axel. In de Vrijdag gehouden gemeente
raadszitting alhier waren tegenwoordig de
heeren Lamaïtre, Kruijsse, Oggel, Dregmans,
F Dekker, Dieleman, Smies, de Feijter en
Wolfert. Afwezig de heeren Van priel en
P. Dekker. Voorzitter dhr. L. J. den Hol-
lander, secretaris dhr. J. A. van \essem.
Het lezen der notulen van de vorige verga
dering 'wordt aangehouden tot de volgende
zitting. ju o
Ingekomen was een schrijven van dhr. P.
de Putter Pz., dat hij zijne benoeming tot
ontvanger der gemeente en boekhouder dei-
gasfabriek aanneemt, hopende de betrekkingen
naar eisch te vervullen, tevens dankende voor
bet in hem gestelde vertrouwen. Wordt voor
kennisgeving aangenomen.
De Voorz. deelt mede dat B. en W. hebben
besloten, gezien de gunstige resultaten in
andere gemeenten, een politiehond aan te
schaffen, en vraagt of de Raad dit college
machtigen wil om inlichtingen hieromtrent m
te winnen, om dan in een volgende vergade
ring een voorstel te doen. Z. h. s. wordt
hiertoe besloten.
Daar niemand meer het woord verlangt,
sluit de Voorz. de openbare zitting, die over-
-gaat in eene met gesloten deuren, ter be
handeling van het primitief kohier van den
hoofdelijken omslag. Ax. Crt.
Den nieuwbenoemden opzichter bij den
Rijkswaterstaat, A. Leenhouts Jz. te Schoon-
dijke, is met 1 Juni a. s. den Hoek van Holland
als standplaats aangewezen.
Sluis. Het bestuur van de Kon. Kantwerk
school alhier besloot onlangs bij gelegenheid
van het bezoek van het Deensche Vorstenpaar
aan ons land, aan II. M. de Koningin van
Denemarken een van Sluische kant expres
voor de Koningin op de school vervaardigde
waaier aan te bieden. De waaier werd ge
monteerd door een maison te laiijs.
Zaterdag ontving het bestuur van den gezant
van Denemarken bericht, dat het H. M. de
Koningin behaagd heeft, de waaier te aan-
^DeTvaaier wordt nu door tusschenkomst
van den gezant naar Kopenhagen gezonden.
M. Crt.
TER NEUZEN, 26 Mei 1914.
In de vergadering van stembevoegde in
gelanden van den Vlooswijkpolder werd be
noemd tot ontvanger-griffier de lieer Joh.
Scheele alhier, inplaats van den heer Schalk,
aan wien op zijn verzoek eervol ontslag was
verleend.
Bij den dienst der directe belastingen
alhier is verplaatst met ingang van 1 Juli C.
W. Schuit, kommies 2de kl. van Ier Neuzen
(alg. dienst) naar Amsterdam (G. D.)
Vrijdagavond werd in het gymnastiek
lokaal der hoogere burgerschool alhier aldus
de Midd. Crt. door den heer Balfort inspec
teur in de tweede afdeeling voor de lichame
lijke opvoeding, eene lezing gehouden over de
lichamelijke opvoeding, waarbij hij wees op
Engeland, waar de lichamelijke opvoeding op
zoo'n Imogen trap staat, en op de positie die
deze natie in de wereld heeft weten te ver
overen.
Vrijdag sprong de kommies-te-water P.
B te Hansweert, na een korten twist met zijn
meisje van de groote sluis in het water met
liet doel zich te verdrinken
Een lid der bemanning van de „Cosmopilite
sprong hem na, maar telkens wist de drenke
ling zich aan zijn greep te ontrukken. Nadat
ook een sleepbootkapitein en de hulpsluis-
meester zich te water begeven hadden, gelukte
het met vereende krachten den levensmoede
aan wal te krijgen, echter niet voordat lnj den
sluismeester nog krachtig in de hand gebeten
had.
Middelburg. Zondagnacht werd de politie
geroepen bij een inwoner alhier, omdat hij
dacht dat er dieven in den tuin waren, iocn
de politie met een electrische lantaarn den
tuin doorzocht, zagen zijtwee groote
ratten zich weg scheren. Dat gebeurde in
1914 in de hoofdstad van onze provincie.
De gemeenteraad van Poortvliet (Tholen)
heeft besloten een leening aan te gaan van
f62 100 aan te gaan tegen een rente van ten
hoogste 41/» pet; zulks voor de deelneming m
de naamlooze vennooischap voor den aanleg
van een waterleiding op het eiland iholen.
Geref. Kerken.
Beroepente Herwijnen C. J. Hobman te
Hollum (Ameland).
