Antirevolutionair
poor
nieuws* en Advertentieblad
Zeeland.
T
FEUILLETON.
Ivriet g,eda,c2i.t-
Uit de Pers.
No. 1107.
Woensdag 1 April 1914.
lle Jaargang.
ABONNEMENT:
Per drie maanden binnen Ter Neuzen ƒ1,—. France
per post: voor Nederland ƒ1,10.
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars, Postdirec
teuren en Brievengaarders.
Dit blad verschijnt Dinsdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op Feestdagen,
bij den Uitgever D. H. LITTOOIJ Az. te TER NEUZEN,
Inzending van advertentiên vóór uren op den dag der uitgave.
ADVERTENTIÊN:
Van 1—4 regels ƒ0,40. Voor eiken regel meer ƒ0,10.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde adver
tentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend.
Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
i
INGEZONDEN STUKKEN TE
ABONNEMENTEN EN ADVERTENTIE!) TE BEZORCIEN BIJ DEN UITOEVER.
Advertentiên voor dit blad worden
aangenomen tot 's namiddags I UUR op
den dag der uitgave.
Mopper niet; betaal maar.
Nenzen's vroede vaderen hebben verleden
week weer in 't zweet huns aanschijns gear
beid, teneinde de noodige dubbeltjes uit de
zakken der burgers over te storten in de
gemeentekas.
In anderhal ven dag kwamen ze klaar met
dezen zwaren arbeid en wie nu weten wil,
hoever hij en zijn buurman 't al in de wereld
gebracht 'hebben, koope voor 15 cent 't bekende
boekje.
Ongetwijfeld komt menigeen dan tot de ont
dekking, dat hij in 't geldverdienen eigenlijk
veel knapper is, dan hij zelf geweten zou
hebben, indien de heeren XIII 't hem niet
hadden gezegd.
Natuurlijk komt die knapheid van den een
veel gemakkelijker aan het licht dan van den
ander.
Arbeiders, die met een paar kinderen t brood
verdienen voor een groot gezin, zijn gemakkelijk
na te rekenen.
Ambtenaren met vast salaris en misschien
eenige bijverdiensten, kan men laten betalen
voor den laatsten gulden, die binnenkomt.
Er zijn er echter ook, die hun inkomen bij
duizenden tellen en van wie zelfs onze Raad
op geen voeten en vamen na zeggen kan, hoe
knap ze wel zijn in 't geldverdienen.
Doch één ding is zekerwe kunnen er op
rekenen, dat we elk jaar méér moeten betalen.
We hebben een melkkoetje op stal, dat ons
wel niet veel boter geeft, maar dat toch ieder
jaar meer vraagt aan voer.
En elk, dien de heeren XIII te pakken
kunnen krijgen, moet dat koetje mee in 't leven
houden.
Zullen we ons daarover beklagen
Ons dunkt, neen 1
We ziju indertijd voor dit dure beestje
genoeg gewaarschuwd en als 't ons nu wat
veel kost, hebben we dat aan ons zelf te
wijten
Laten we ons troosten met de gedachte,
dat we onze, zuur verdiende penningen offeren
voor een goed doel.
Yan onze dubbeltjes wordt een goed deel
besteed, om de kinderen van een klein groepje
heeren knap genoeg te maken, om straks de
burgerij en arbeidersstand met evenveel succes
te aoen bloeden als hunne vaders 't thans
reeds doen.
Die eer moet ons ook wat waard zijn.
En daarom: mopper niet; betaal maar.
3)
EEN VERTELLING
(Voor Kinderen.)
Frits is bang, dat de aanwezigen hem zul
len bemerken en hij haast zich naar het
achtereinde te sluipen, waar hij met hoog-
roode wangen, glinsterende oogen, maar een
benauwd hart, rondkijkt.
Op dit oogenblik hield de muziek, die tot
heden allerlei liedjes en straatdeunen ge
speeld had op, en Frits zag, hoe twee mannen
begonnen, om zoowat 4 Meter boven den grond
een stalen koord te spannen tussclien twee
palen. Zij trokken het stevig aan en daar
hing de strakgespannen draad, zoodat ieder
hem goed kon zien. Onder den draad op den
vloer werd een dikke laag zaagsel neergelegd
en nu scheen alles voor de komende ver
tooning gereed te zijn.
De muzikanten hervatten hun werk, en
terwijl de schrille, schreeuwende tonen door
de ruimte drongen, verscheen door een zij-
Professorale kleurenblindheid.
Eemge dagen geleden sprak professor Eerd-
mans, het jongste Tweede-Kamerlid, te Vlis-
singen voor de afdeeling van den Vrijzinnigen
Bond in Zeeland.
Ohder ons Persoverzicht geven we van de
rede liet verslag uit de Midd. Courant, ten
einde onzeu lezers te doen zien, aan welk een
ongeneeslijke bekrompenheid van blik ook
deze liberale professor lijdt.
't Is nog altijd dezelfde geschiedenis alleen
bij de vrijzinnigen is de vrijheid veilig.
Om zoo iets vol te houden, moet men toch
de geschiedenis van de laatste halve eeuw
niet mee doorleefd hebbeu. Vrijheid voor
iedereen ja, mits hij 't met de vrijzinnigheid
eens is en ander3straf voor de rest, niet
het minst in de beurs!
Alleen bij de vrijzinnigen is de maatschap
pelijke orde veilig.
We zouden zoo zeggen een vrij merkwaardige
uitspraak voor iemand, die 't jaar 1903 tocli
ook mee beleefd heeft.
't Vermakelijkst vinden we echter dezen
professor, als l"ij 't heeft over de vrijheid van
onderwijs.
Bij de vrijzinnigheid is alleen de vrijheid
op ieder gebied veilig, doch vrijheid op 't
terrein van onderwijs zou ons onze internatio
nale positie doen verliezen en daarom
Alleen aan de vrijzinnigen danken Roomsch-
Katholieken en Anti-revolutienairen hun poli
tieke vrijheidhoe ondankbaar dat ze die
vrijheid misbruikt hebben, om de vrijzinnigheid
in de minderheid te brengen.
De sociaal-democraten missen de persoon
lijke vrijheiddie alleen vinden we hij de
vrijzinnigen.
Alleen, om bijv. benoemd te worden tot
professor aan de door allen betaalde Rijks
universiteit dient men hij voorkeur vrijzinnig
te zijn. Dan loopt immers alles als van een
leien dakje wordt een ander benoemd, dan
komen daarover de gemoederen in beweging
niet het minst de vrijzinnige gemoederen.
Inderdaad, professor Eerdmans zal wel een
heel knap man zijn, immers ook hij is vrijzinnig,
doch hij lijdt ongetwijfeld aan kleurenblind
heid. IIij 'kent alleen liet grauw der vrijzin-
lieid.
De Midd. Courant zegt, dat de opkomst
slechts matig was.
Het verslag geeft ons niet den indruk, dat
er na 't hooren dezer professorale zelfverheer
lijking groote geestdrift was bij het matig
getal der hoorders.
Wat ons trouwens niet verwondert.
Deze verheerlijking van de vrijzinnigheid is
te zeer in strijd met de feiten, dan dat zelfs
de Vlissingsclie vrijzinnigen dit niet zouden
deur een knaap van denzelfden leeftijd als
onze Frits.
Hij was zonderling gekleed. Een nauw
sluitend, dun tricotpakje, van roode kleur,
waarin hij het zeker niet warm kon hebben,
bedekte zijn lichaam. Zijn hoofd was gesierd
met een vreemde, gele muts, die van hellen
was voorzien, welke bij iedere beweging, die
de knaap maakte, luid rinkèlden. In zijn
hand droeg hij een soort paraplu, open.
Frits kon zijn oogen niet van hem afwenden.
Hij was één en al verbazing. Hij volgde al
zijn bewegingen. Daar liep de kleine koord
danser, want dat was de arme jongen, naar
éen der palen toe, waaraan de stalen draad
was vastgemaakt, en klom terwijl de muziek
nog harder zich deed hooren, als een eek
horentje naar boven. Daar gekomen, zette
hij den eenen voet op den dunnen, smallen
draad en hield zich een oogenblik met de
handen aan den paal vast.
Plotseling zweeg de muziek en in spanning
keken honderden oogen naar den kleinen
koorddanser.
Frits durfde er bijna niet naar kijken. Moest
die jongen op dat dunne koord loopen,zonder
zich vast te kunnen houden liij had wel
willen roepen „doe het toch nietals ge valt,
krijgt go een ongeluk 't is zoo gevaarlijk
gevoeld hebben.
Maar leerrijk was liet betoog ongetwijfeld
daarin had de heer Van Niftrik gelijk.
't Is alleen maar jammer, dat de vrijzinnig
heid zoo liardleerscli is, dat bij hen liet leer
rijkste betoog weinig baat.
Lezing Prof. Dr. B. D. Eerdmans.
Prof. dr. B. D. Eerdmans, lid der Tweede
Kamer hield voor de afdeeling Vlissingen van
den Vrijzinnigen Bond in Zeeland een lezing
over Vrijzinnige politiek een nationaal belang
in vergelijking met de vorige week, toen de
heer uir. H. P. Marchant optrad, was de op
komst ditmaal slechts matig.
De voorzitter de heer J. G. van Niftrik
heette mef een kort woord de aanwezigen
welkom, waarin hij de hoop uitsprak dat liet
optreden van de heeren Marchant en Eerd
mans, krachtig zou medewerken tot het ver
spreiden van de vrijzinnige beginselen.
Prof. Eerdmans zijn rede aanvangende, wees
er op, dat hij niet bedoelde namens een be
paalde partij te spreken want juist zou hij
trachten aan te toonen, dat het noodzakelijk
is in den breede vrijzinnig te zijn.
Wij Nederlanders in het bijzonder hebben
een zeer sterk nationaal gevoel, dat zich meer
speciaal uit in een gevoel voor vrijheid, veel
meer dan bij andere volkeren. Dit gevoel
voor vrijheid hebben wij geërfd van onze voor
vaderen, die den worstelstrijd tegen Spanje
hebben aangebonden; het is de kern van onze
nationaliteit en liet is de bedoeling der vrij
zinnige politiek dat meer naar Voren te brengen,
waardoor die politiek direct komt tc staan
tegen de clericale.
Het is beslist onjuist als men beweert, dat
de regeering der republiek in de Vereenigde
Nederlanden in den grond Calvinistisch was.
De kerk stond in die dagen ondei het staats
kundig gezagzjj heeft echter altijd door ge
tracht zich van dat gezag te onttrekken en
zelf haar invloed in het landsbestuur te ves
tigen. Dit is haar vroeger nooit gelukt en
het politiek gezag heeft zich altijd met overleg
buiten de kerkelijke kwesties gehouden, nadat
het leergeld had betaald met de Dordtsclie
Synode van 1619 en de daaruit voortgesproten
godsdiensttwisten, i
Elk rechtgeaard Nederlander heeft van buis
uit een zekere mate van vrijheidsgevoel be
houden, waardoor hij zich verzet, als men hem
al te veel aan banden wil liggen dit uit zich
vooral bij onze vrijzinnig voelende landge-
nooten. De liberalen zijn liet geweest, die
liet beginsel van vrijheid en verdraagzaam
heid in onze grondwet liehben vastgelegd
Maar hij durfde niet roepen.
Was het niet slecht van al die mannen en
vrouwen, die daar zaten te kijken, dat ze het
toelieten, dat die kleine jongen z'n le ven ging
wagen, alleen maar om hun plezier te doen
Was het niet goddeloos; was liet niet een
groote zonde Ja, vader had wel gelijk gehad.
O, als daar eens op dat koord een kind van
die menschen, die nu zoo nieuwsgierig zaten
te tijken, had moeten loopen 1 Als Frits het
eens had moeten doen Frits werd hoe langer,
hoe angstiger. Toch moest hij kijken. Toch
wilde hij zien, als bonsde liem ook het hart
in de keel.
Zie, daar laat de knaap den paal voorzichtig
en langzaam los en daar staat hij, zonder
eenig steunsel, vier Meter hoog boven den
grond, op den smallen draad. Zijn armen
zweven heen en weer en met de rechterhand
zwaait hij liet scherm boven liet hoofd, om
zich te beter in evenwicht te kunnen houden.
Daar verzet hij den voet, en, met korte, kleine
pasjes loopt hij, al buigende en draaiende naar
het andere eind, waar hij den paal vastgrijpt
en stilstaat.
Nu is het een oogenblik een leven van be
lang. Meu klapt in de handen, men trapt
met de voeten, dat de grond er van dreunt,
om den kleinen koorddanser te kennen te
Thorbecke was daarvan de man. Deze heeft
echter, toen hij dat schoone beginsel tot uiting
bracht, niet voorzien, dat liij daardoor juist
een macht in de hand werkte, waartegen
zijn beginsel eigenlijk was gericht. De katho
lieke kerk heeft gretig geprofiteerd van liet
vrijheidsbeginsel. Ook de opkomst van een
protestantsch godsdienstige partij is daarvan
het gevolg geweest, die echter van den be
ginne alleen rechts was hij de korkelijke
stembus, niet bij de politiek. Dit laatste is
er pas ingebracht door dr. Kuyper. Op die
wijze ,zijn ten slotte de liberalen in den druk
gekomen tusschen partijen, wier ontstaan door
hen mogelijk was gemaakt. Pas in den laat
sten Jtijd is men dat in liberale kringen gaan
beseffen, toen door die nieuwe machten de
Nederlanders in hun nationaal bezit, hun vrij
heidsgenot, werden aangetast, toen het hier
den weg op dreigde te gaan van onze Ooste
lijke naburen.
Gaan we den uitslag der verkiezingen van
verleden zomer na, dan zien we, dat overal,
niet alleen daar, waar de liberalen nieuwe
zetels hebben veroverd, maar ook elders, de
clericale steinmencijfers aanmerkelijk zijn
teruggeloopen. Dit bewijst, dat de uitslag dier
verkiezingen niet alleen geweten kan worden
aan de wisselvalligheid der fórtuin, doch dat
een nieuwe geest onder ons volk is wakker
geworden, die ieder zijn persoonlijke vrijheid
wil toekennen.
Slechts onder een liberaal bewind is liet
mogelijk, dat die vrijheid, die iedere Neder
lander als nationaal goed bezit, niet wordt
aangerand.
Om nog eens te wijzen op het onderwijs
vraagstuk, zeker is niet te ontkennen, dat men
meer zal bereiken door eenheid in het onder
wijs dan door verdeeldheid daarin. Vroeger
stond het onderwijs onmiddellijk onder toe
zicht van den staat. Later kregen we daarin
echter was die vrijheid in den Fran
sclicn tijd niet volkomen en die geest werkte
na in liet tijdperk van onze vereeniging met
België. Reeds toen werd de kreet voor bij
zonder onderwijs gehoord. Pas in dc schoolwet
van 1857 werd de volkomen vrijheid van
onderwijs gewaarborgd. Wel was de Staat
genegen subsidie te verleenen aan bijzondere
scholen, mits liet onderwijs aldaar geen aan
stoot zou kunnen geven. Dit beginsel heeft
den schoolstrijd doen ontbranden, die nu nog
ons volk in twee vijandelijke deelen scheidt
en jlie als het clericale beginsel hierin op den
duur zal overwinnen, ons volk zal verdeelen
in onderscheidene elkaar vijandige fracties.
De liberale politiek wil althans niet ons op
voeden tot vijanden onzer medeburgers. Zij
heeft in haar vaandel de zinspreuk Eendracht
maakt macht en om die eendracht te bereiken
geven, hoe mooi men zijn kunsten vindt. Maar
Frits kan er niet aan meedoen en met schrik
bemerkt hij, hoe de jongen zich in beweging
stelt om voor de tweede maal den gevaarlijken
tocht te ondernemen, ditmaal zonder scherm.
Het wordt weer doodstil.
't Lijkt wel, of elke stap van den knaap
Frits boven op het hart treft en het gerinkel
der belletjes klinkt hem als doodsgelui in de
ooren. Frits weet bijna niet meer, waar liij
isin zijn gedachten loopt bij mee over liet
koord iédere zwaai, iedere zwenking voert
hij mee uit.
Halverwege is de jongen reeds gevorderd
opeenseen vreeselijke gil 1 neen,
gegil, geschreeuw uit houderden kelenver
warring en rumoer
De knaap is omlaag gestortliij heeft liet
evenwicht verloren en ligt daar, 4 Meter lager
dan waar hij pas stond, bewegingloos neer 1
Ieder dringt naar vorenieder wil zien
ieder wil helpen, maar is dat geen tvreede
barmhartigheid
Frits dringt niet naar voren. Hij heeft
meegegild, toen de kleine koorddanser viel,
maar toen heeft een groote angst hem aan
gegrepen, en als brandde de grond hem onder
de voeten is hij weggeijld naar buiten 1
(Wordt vervolgd.)
DOOR ZELANDIA.
vr„
