RONA Cacao
Van houten's
Binnenlandsch Nieuws.
1 a, e
e r
la. ten.
DE ÖESTE VOOR DEM PRIJS.
Korte Berichten.
Buitenlandse!» Overzicht.
Uit Stad en Provincie.
Kerk en School.
Lamlboiiwbericliten.
reed om liet organische of huismans kiesrecht
los te laten en het A. K. te aanvaarden bij
wijze van concessie tegen een bevredigende
oplossing van art. 192, het onderwijsartikel.
Zoo gaf men dus, buiten het Parlement, in
meer dan één orgaan het „principieel ve^ze^
(dat natuurlijk geen ruil of toegeven dulden
zou) prijs.
Het Centrum doet vervolgens uitkomen, dat
de katholieken, ook tengevolge van de houding
van De Standaard, in het kiesrechtvraagstuk
veel vrijer staan, dan voorheen
Er is bij ons vermoedelijk veel minder be
zwaar tegen, of liever veel meer animo vóór
algemeen kiesrecht, of wat daarmede in w®r"
kelijklieid overeenkomt, dan bij een aantal
liberalen. De vraag van het vrouwen-kiesrecht
dient daarbij afzonderlijk te worden beschouwd.
Zij stelt haar speciale problemen. Maar al
kan men voor de invoering daarvan den tijd
niet gekomen achten, al kan men er meei
dan één practisch en zakelijk argument tegen
aanvoeren, het besef, dat ook deze zaak niet
met een of anderen dooddoener is te vonnissen,
dringt al meer en meer door. De Prinzipiën-
reiterei, meestal voortspruitend uit onkunde,
angstvalligheid, of gebrek aan onderscheidings
vermogen, mag niet in de plaats treden van
het beginsel. Juist begrip van dat beginsel,
nuchterheid van oordeel en een grondige
studie van het onderwerp zullen ook hier
leiden tot een juist en gezond inzicht. De
teekenen daarvan zijn reeds menigvuldig.
Cort van der Linden en
Groen van Prinsterer.
De Antirev. Rotterdammer driestart:
Wel een der wonderlijkste argumenten, die
Minister Cort van der Linden voor zijn regi
ment gebruikte, was zijn beroep op Groen van
Prinsterer. Ook deze Christen-staatsman
immers had zich beroepen op het volk achter
de kiezers wat stond dan den tegen woordigen
premier in den weg om voor zijn Kabinet en
regeertaak zijnerzijds gelijk beroep te doen
Deze vergelijking hinkt ten eenen male.
In den tijd' van Groen had men een zeer
beperkt kiesrecht. Daardoor werd er geschapen
een „pays legale, een valscli volksbeeld, en
naar den „wil" van dat aldus kunstmatig
gefantaseerd volk werd dan door een partij
meerderheid de leiding der zaken aangegeven.
Zoo ontstond er een krachtige partij-regeering,
maar die gansclielijk niet klopte op het ver
langen des volks. Vandaar Groen's beroep
op het volk achter de kiezers. Er was, om
zoo te zeggen, een formeel zuiver constitutio-
neele meerderheid voor een krachtig regeer-
beleid, maar in werkelijkheid was dit, door
het beperkte kiesrecht, een lictie de werkelijke
„volkswil", om nu dit leelijke woord maar te
houden, yvas anders.
Wat Minister Cort van der Linden doet is
juist andersom. Hij kan geen op partij-
meerderheid steunende regeering vormen, en
om dit gebrek te vergoeden, maakt hij een
fantastischen volkswil, die juist hetzelfde wil
als de niet regeerkrachtige partij-meerderheid.
Hier is de partij-meerderheid de werkelijkheid,
maar deze kan niet regeeren en de volkswil
is een zuiver verzinsel. Bij Groen daarentegen
de partijregeeriug onwaar, en de volkswil
werkelijkheid.
Voor een zóó scherpzinnig man als onze
Minister van Binnenlandsche Zaken is zulk
een argumentatie op den klank der woorden
af, dunkt ons, moeilijk verdedigbaar.
Uitstekende, gezonde, dagelijksche
drank. Verre te verkiezen boven
koffie en thee. Opwekkend en
zenuwsterkend. Vooral voor
kinderen zeer aan te bevelen.
Uit een K.G. van 1.50
maakt men 200 koppen.
Voor het afdeelingsonderzoek in de
Tweede Kamer op 17 dezer zijn behalve de
woningwetwijziging en het opcentenwetje o.a.
nog aangewezen de zoutaccijns, de wering van
aardappelziekte, de ouderdomsrente, de pen
sioenregeling personeel C. S. en de pensioen
wetten voor land- en zeemacht
Het bericht uit Frankfurt a./M. dat H.
M. de Koningin dit voorjaar op llohenmark
zou verblijven, wordt tegengesproken met
herinnering aan het voornemen der Koningin
om de maand April op het Huis ten Bosch
door te brengen.
In de serie boekjes Christendom en
Maatschappij is verschenenDe taak dei
gemeentebesturen in zake Zondagsrust door
Dr. H. H. Kuijper. Dit is nummer 9 en 1U
van serie 6. De zevende jaargang zal eene
verandering ondergaan. Naast Prof. Diepen
horst zal nu oud-minister Talma er ook aan
medewerken. Nog vele andere lieeren zijn
medewerkers. Met April verschijnt liet in
vergroot formaat en tweemaal per maand.
Do leden der Tweede Kamer van de
Staten-Generaal zijn thans ter vergadering
opgeroepen tegen Dinsdag 17 Maart des voor-
middags te 11 ure.
eerst bewaarde (niet het eerste, want de
reeks moet in 1621 zijn begonnen) exemplaar
van het eerste nieuwsblad in het Lngelscli
was Maar het pak nu in het Britsch Museum
bevat vijfentwintig bladen, waarvan het eerste
gedagteêkend is van 2 December 1620.^ Het
is „imprinted at Amsterdam by George
Veseler,and are to be soulde by I etrus
Keerius, dwelling in the Calverstreete, in the
uucertaine time". Uit een mededeeling van
dr. W. P. C. Knuttel, die de schrijver als
naschrift geeft, blijkt, dat deze Pieter van den
Keere een huis bewoonde, waar „eenuuiweik
dat keert" uithing. Vandaar „the uncertame
time"in een Fransch boek bij denzeltde
uitgegeven„demeurant en -la Calverstract,
a l'cnseigne du temps incertain". Dit alles
slaat natuurlijk op den naam.
De schrijver in de Nineteenth Century be
toogt, hoe het de belangstelling van het Engel-
sche publiek in den dertigjarigen oorlog, in
het bizonder in liet lót van I1 rederik van de
Palts en zijn Engelsche gemalin de Winter-
koningin en meer ln het bizonder in liet
regiment Engelsche vrijwilligers, dat in Jnni
1620 onder Sir Horace Vere naar het vaste and
was overgestoken, hoe het de belangstelling
voor dat alles was, die de uitgave van een
nieuwsblaadje mogelijk maakte. Het eerste
nummer bevat voornamelijk relazen van de
nederlaag bij den Witten Berg, die aan Frederik
en Elisabeth's korte heerlijkheid een einde
maakte. Dit soort van nieuwsbladen en
reeds in 1621 begint, gelijk vermeld een in
Engeland gedrukte reeks - bepaalde zich
trouwens nog lange jaren tot nieuws van het
vasteland, d. w. i. van den 30jarigen oorlog.
En ook zoo hadden de courantiers het hard
te verantwoorden. Reeds op 24 December
1620 werd een koninklijke proclamatie uitge
vaardigd, die niet malsch was en waarin de
onderdanen op het ernstigst werden gevvaar-
scliuwd zich niet „met pen of rede" in te laten
met zaken van staat, die „boven hun bereik
en roeping" liggen, noch aandacht te schenken
aan het praten van anderen.
Men kan de dagteekening van deze procla
matie aanvoeren als een aanwijzing, dat het
blaadje van 2 December inderdaad het eerste
van zijn soort is geweest. Een auder bewijs,
dat de heer Williams bijbrengt, lijkt eer er
tegen te pleiten, al kan men hem toegeven,
dat het uitwijst, dat men althans niet yóór
1620 behoeft te zoeken. Op 16 Februari 1622
schreef John Chamberlain aan Sir Dudey
Carleton, den bekenden gezant bij de Staten,
over de onzekerheid van nieuwstijdingen en
vervolgt: „For, since two years that vorgeor
mint was set up at Amsterdam, we have
never left off coining, so apish are we in
imitation of what is worst."
Het blaadje van 2 December 1620 draagt
geen titel, De volgende (van 23 December
1620, 21 Januari 1621 enz.) wel. Een merk
waardigheid daarbij is, dat zij in dien titel
een batavisme bevatten. „Courant newesout
Parlements-crisis in Japan.
TOKIO, 3 Maart. De Eerste Kamer heeft
besloten, om als protest inzake het vloot-
schandaal, op de door de Tweede Kamer met
30 millioen verlaagde vloot-kredieten, inplaats
van 30 67 millioen te schrappen.
De Tweede Kamer verzet zich tegen deze
nieuwe verlaging, omdat dit een piecedent zou
kunneu worden voor het wijzigen, door de
Eerste Kamer, van door de Tweede Kamer
goedgekeurde begrootingen.
Een conflict tusschen de beide Kamers is
thans onvermijdelijk.
Ernstig verdacht.
TESSINO, (Zwitserland) o Maart. Op ver
zoek van het O. M. is de directeur van de in
staat van faillisment verkeerende Tesiner-
National-Bank gearresteerd. Hij wordt ver
dacht van verduistering van 300.000 Mark.
Meerdere arrestaties worden verwacht.
voor rijkspostspaarbank van 8—9 u.
voor postwissels, quitantiën, postpakketten
en rijksverzekeringsbank is de dienst des
Zondags gesloten;
terwijl van 1—2 u. ook gelegenheid wordt
gegeven tot het afhalen van stukken, welke
op die dagen niet besteld worden.
B u s 1 i c h t i n g heeft plaats des voormid
dags om 6.52 u., 8.29 u., 9.57 u. en des na
middags om 12.42 u., 1.44 u., 6.09 u. en 8 uur.
Dit ontleenen wij aan de Ax. Crt. ten ge
rieve van onze lezers.
Men verzoekt ons hoewel een week na dato,
opname van hef volgende
Hulst. In een der ldfcalen van het school
gebouw had op Vrijdag 27 Februari 1.1.,'s nam.
6s/i ure de algemeêne vergadering plaats van
Donateurs, Leden en Afgevaardigden van de
„Vereeniging tot oprichting en instandhouding
eener Ambachtsschool te Hulst."
Blijkens ingekomen stukken, waarvan voor
lezing geschiedde door den voorzitter, den
Heer F. van Waesberghe, is voor het jaar
1914 aan de Ambachtsschool een subsidie van
f6000,— en aan de daaraan verbonden Avond-
vakteekenschool een subsidie van f 1250,
toegestaan.
In 1913 werd aan Rijkssubsidie door die
scholen respectievelijk f5500,en f 1000,
ontvangen. Deze cijfers getuigen wederom
voor de groote belangstelling der Regeering
voor beide scholen en der hooge waardeering
van het daar gegeven ambachtsouderwijs.
De rekening en verantwoording van den
penningmeester werd, na mededeeling van de
daaromtrent door de commissie van onderzoek
uitgebrachte rapporten, bij acclamatie goed
gekeurd.
De rekening der Ambachtsschool over 1913
bedroeg in uitgaaf f 13539,57s, in ontvang
f 12756,895 en sloot mitsdien met een nadeehg
saldo van f782,68.
Die voor de Avondvakteekenschool bedroeg
in uitgaaf f 1974,69', in ontvang f1919,—.
Nadeelig saldo f55,695.
In verband met de door het Rijk toegestane
subsidieverhoogingen, vestigde de voorzitter
de aandacht op de ruime bijdragen van het
Rijk in de exploitatiekosten der beide scholen,
zoo gunstig afstekend bij de totaal-bijdragen
van omliggende gemeenten, als direct belang
hebbenden, en den ontvangen linancieelen
steun van particulieren.
Hij sprak den wensch uit, dat die bijdragen
de naaste toekomst nog aanmerkelijk
De oudste Engelsche Nieuwsbladen.
De oudste Engelsche kranten zijn te Amster
dam gedrukt. X7.
J. B. Williams schrijft in de Nineteenth
Century over wat er nieuws valt te leeren
uit een pak oude kranten, dat in November
1912 door het Britsch Museum is verworven.
Men hield het er totnogtoe voor dat „A
currant of generale newes, Dated the 14th ot
May" van 1622, en uitgegeven bij 1 ïomas
Archer van Popé's Head Alley, Cornhill, het
of Italy etc." Het woord „courant" was in
het Engelsch ongebruikelijkmen schreef
„corrant". Dergelijke Nederlandsche insluip
selen zijn trouwens meer op te merken in het
facimile, dat de Nineteenth Century van liet
eerste nummer geeft. Zoo staat boven de
„correspondenties" als plaats ?van herkomst
vermeld „Weenen" en „Ceulen".
Op 9 Juli 1621 begon een andere reeks, ge
drukt bij „Broer lonson", wonende te Am
stelredam „On the new side bellinde Borch-
wall, in the Silver Can, by the Brewery". De
uitgever noemt zich „Corranter to lus Excel-
lencie" Het is mogelijk, dat de schrijver in
de Ninetheent Century gelijk heeft, wanneer
hij veronderstelt, dat hiermee Sir Herace Vere
is' bedoeld. Voor het Ilollandsche publiek van
die dagen echter was de Excelleutie bij uit
nemendheid, zonder eenigen twijfel prins
Maurits.
Voor de waardeering van de diensten door
onze ondernemende uitgevers aan het kranten
wezen in zijn kindsheid bewezen, is do vondst
zeker een gewichtige bijdrage. Londensche
correspondent der N. R. Ct.
TER NEUZEN, 6 Maart 1914.
Nogmaals maken wij onze lezers er op
merkzaam op dat sinds 1 dezer de Prov. boot
's morgens om 5 uw vertrekt van hier.
Deze week kwamen nog verscheidene passa
giers te laat aan de boot, meenende dat ze
om 5.20 afvoer. Een ouzer abonné's vertelde
ons dat hij Maandagmorgen om 4 uur per
fiets uit 'Axel, en met de eerste boot
naar Vlissingen vertrok. Hij kon echter niet
met de eerste boemeltrein mede, daar deze
bij aankomst der boot vertrokken was.
Axel. Donderdag werd door B. W. aan
besteed het vervoeren van haardasch en
straatvuil tot 31 December 1914.
Laagste inschrijver was L. Faas voor tl. 3,
per dag, aan wien de levering is gegund.
L. 1. Dinsdag werd, ten verzoeke van de
weduwe en kinderen P. J. Wiest geveild het
door hen bewoonde huis. Het goed werd
als hoogste bieder voorloopig toegewezen aan
G. J. Gast voor fl. 1475. De herveiling zal
plaats hebben op Dinsdag 10 Maart a. s.,
namiddags 2 uur.
Axel. De heer Zegers van hier trad Woens
dagavond voor de Antirev. Kiesvereeniging
te Baarland op met het onderwerp^ „Het
karakter der hedendaagsche politiek". Hij
stelde het karakter van het socialisme en het
liberalisme in het licht. Er was ook debat.
Spreker sloot deze samenkomst met dankgebed.
Axel. Dinsdag is hier een spoedeischende
raadsvergadering gehouden. De voorzitter
bracht hulde aan de trouwe plichtsbetrachting
van den ovórleden gemeente-ontvanger.
Aangenomen werd om als borgtocht voor
den waarnemenden ontvanger in plaats van
een zakelijke, een persoonlijke te aanvaarden.
Axel. Woensdagmiddag werd alhier het
stoffelijk overschot van den heer M. L. van
Vessem, in leven gemeente-ontvanger, ter
aarde besteld. De burgemeester, de leden van
den gemeenteraad en eenige beambten dei
gemeente waren op de begraafplaats tegen
woordig.
Aan het graf werd gesproken door den heer
L. J. de Vries van Ter Neuzen. De heer
A. J. van Vessem dankte allen voor de laatste
eer, zijn overleden broeder bewezen.
Axel. Het post- en telegraafkantoor alhier
is voor het publiek opengesteld op de dagen
en uren als hieronder is aangegeven.
a. Op werkdagen: voor telegraaf, telefoon,
postzegels, aanneming en afgifte van aange-
teekende stukken, postpakketten van 8 1 u.,
van 2—3Va u. en van 5—7Va u.
Voor postwissels, quitantiën, rijksverzeke
ringsbank en uitbetaling Invaliditeitsrenten
van 8Va~ 1 u- en van u-
b. Op Zon- en Feestdagenvoor telegraaf,
telefoon, postzegels, aanneming en afgifte van
aangeteekende stukken van 8 9 u. en van
1-2 u.;
mochten toenemen of vergrooten en dat van
die gemeenten, welke nog geen subsidie ver
leenden, dat alsnog mocht worden tegemoet
gezien. Na eene opwekking tot de aanwezigen
om door actief optreden, het aanbrengen van
donateurs, leden enz. de belangen der Ver
eeniging te dienen en te bevorderen, sloot
de voorzitter, na rondvraag, deze vergadering.
Hulst. Van het kerkgebouw alhier, dat ten
deele bij de Ned. Herv. gemeente en ten deele
bij de katholieken in gebruik is, heeft dr.
Cuypers verklaard dat het een monumentaal
gebouw is. Een plan tot restauratie is ont
worpen en thans is de kerkeraad der Nnd.
Herv. gemeente van plan, te trachten rijks
subsidie voor de restauratie van het haar
toebehoorende deel te verkrijgen. (Hand.)
Hontenisse. Alhier is een bloemfabriek op
gericht. Eigenaar hiervan is de heer Aug.
Poppe, deurwaarder te Hulst.
Oostburg. Dinsdag is alhier een oud echt
paar gevonden, waarvan de vrouw reeds over
leden en de man bewusteloos was, door kolen
damp uit hun kachel. De man zijn toestand
is thans vooruitgaande hoewel hij nog niet
spreken kan.
De nieuwe St. Jacobstoren te Vlissingen
krijgt 33 klokken, wegende 7000 K.G.
De heer J. Snellen, gemeente-secretaris
van Zierikzee heeft wegens schrijfkramp met
1 Mei ontslag gevraagd.
Geref. Kerken.
Beroepente Peursum en te Giesen Oud
en NieuwkerkG. R. Kuiper te Schoondijke
te Amsterdam F. C. Meijster te Rotterdam.
Aangenomennaar Dokkum (A.)B. van
der Werft' te Harlingen.
Bedankt: voor Oud-LoosdrechtG. H. de
Jonge te Scharnegoutum.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen: te Egmond aan Zee A. J. van
Wijngaarden, cana. te Katwijk aan Zee (toez.)
Aangenomennaar St. PaucrasC. Vlas
blom te Woudsend (Fr.)
(Van onzen Landbouw-Medewerker).
Een eenvoudige les over het gebruik van
chilisalpeter bij granen.
Bij ons op het dorp is het de gewoonte, dat we
s'wintersavonds zoo nu en dan bij elkander gaan „buur
ten." Zoo komen we de lange winter avonden ge
zellig door. Onlangs vroeg me de gastheereen
flinke boer „Komaan, meester, vertel ons nog eens
wat nieuws van den kunstmest." Daarvan zal wel
niet veel nieuws meer te vertellen vallen," zei zijn
neef, ook een landbouwer en mede een der gasten,
,ik denk, dat alle boeren het gebruik en het nut
van den kunstmest onderhand wel op hun duimpje
zullen kennen." „Dat geloof ik niet, Peer,' ant
woordde ik, niet ongenegen aan dit verzoek te vol-
in «v, -
