Van Houten's
cÓumA wxftJ&n
jwi xd&ctle cóOGMtymems
Biimeulandscli Nieuws.
Buitenlaiidsch Overzicht.
K e c 1 a m, e Bericliten.
Uit Stad en Provincie.
Kerk en School.
De heer v. d. Does de Willebois
(R.-K.) zegt, dat de roomsch-kath. fractie be
vredigd is door de voornemens van den mi
nister tegenover de zending, docli ten opzichte
van de onderwijs-regeling eveneens een dui
delijker verklaring noodig acht.
De heer Van Wassen aervan Ro
sa nde (C.-H.) bepleit een krachtige defensie
voor Indië.
De minister van koloniën betoogt
uitvoerig, dat hij de politieke verantwoorde
lijkheid draagt voor de daden van den aan
do Kroon administratief verantwoordelijken
gouverneur-generaal. De verhouding tusschen
den minister en den gouverneur-generaal is
een van staatsbeleid.
De zending kan de regeering alleen steunen
voor haar maatschappelijk werk.
Minister Cort van der Linden installeerde
gisteren te Den Haag de Staats-commissie
voor het onderwijs. Zich aansluitende bij de
omschrijving van de taak der commissie waar
buiten valt het hooger onderwijs, zag de mi
nister in het welslagen van haar gewichtigen
arbeid een bevestiging van de nationale een
heid en een waarborg voor de vrijheid van
het openbaar en bijzonder onderwijs met eer
biediging van ieders levensbeschouwing, opdat
het volksonderwijs nationaal worde en een
levende macht tot volksverheffing.
De voorzitter dier commissie, dr. Bos, ver
zekerde in zijn antwoord op de rede, dat bij
de commissie de oprechte wil bestaat tot het
vinden van een gemeenschappelijken grond
slag voor de deugdelijkheid van een school
wezen dat rekening houdt met de groote ver
scheidenheid in godsdienstige en opvoedkun
dige inzichten van ons volk, aldus de M. Crt.
Z. K. H. de Prins is gisterenochtend verge
zeld van zijn adjudant kapitein Ruys, uit Den
Haag naar den Taunus vertrokken. H. M. de
Koningin heeft den Prins uitgeleide gedaan.
Ook was tot het doen van uitgeleide aanwe
zig de Duitsche gezant, de heer Von Müller.
Z. K. H. de Prins is voornemens tot liet be
gin van April in Hohemark te verblijven en
zich weer onder behandeling te stellen van
dr. Friedlander.
Bij de stemming ter verkiezing van een
lid van de Tweede Kamer in Rotterdam 111
heeft de liberale candidaat, de heer B. D.
Eerdmans 1755 stemmen behaald, de R.-K.
candidaat, de heer H. Stulemeijer 1532, en
de sociaal-democraat, de heer A. B. de
Zeeuw 527, zoodat dus herstemming moet
plaats hebben tusschen de heeren Eerdmans
en Stulemeijer.
Z A B E R N.
De correspondent van de N. R. Ct. meldt
aan zijn blad
Het getuigenverhoor.
BERLIJN. De belangstelling voor de zit
tingen van den krijgsraad neemt nog steeds
toe. Vanochtend stond een groote menigte
nieuwsgierigen voor het gebouw.
Het getuigenis van den kreitscommissaris
Mnller uit Zabern veroorzaakte een ernstige
botsing. Hij deelde medeDen 9en November
was er in de straten van Zabern veel drukte,
doordat 's morgens de verkiezing voor het
plaatselijk ziekenhuis was gehouden. Daarom
waren vele menschen te Zabern gekomen.
Hij had gehoord, dat luitenant von Forstner
op weg naar de kazerne lastig gevallen was.
Rechter Slechts lastig gevallen
Getuige Jawel, d. w. z. hij moet door kinde
ren lastig zijn gevallen.
Rechter: Werd U niets meer bericht?
GetuigeNeen. Er kwam toen een brief,
waarop stond „groote spoed" en die aan den
burgemeester gericht was. Daar deze ziek
was, openden wij den brief. Hij was van
kolonel von Reuter, die mededeelde, dat wjj
voor rust en orde moesten zorgen en dat hij
anders van zijn macht gebruik zou maken,
om den staat van beleg af te kondigen.
RechterHoe ver ging het met het lastig
vallen van de officieren Gij hebt mij vroeger
meer gezegd.
heid, en terwijl de bezoekers hun schreden
huiswaarts richten, hooren zij nog de volle
accoorden der blaasinstrumenten, die een be
kend Duitsch Kerstlied spelen „Stille Nacht,
heilige Nacht."
Dit gebruik, om aan de kinderen brandende
kaarsen te geven, is uit Duitscbland inge
voerd, maar het moet erkend worden, dat er
hier een omstandigheid aan verbonden is, die
bewijst, dat de kinderen op de posten der
Labradorzending ten slotte toch echte jonge
Eskimo's zijn. Voor jaren waren het vet
kaarsen, en hun einde was steeds opgegeten
te worden door de gelukkige bezitters. In
latere jaren zijn zij vervangen door gekleurde
waskaarsen, en deze worden als minder
smakelijk beschouwd.
En nu kunnen wij onze vrienden naar hunne
woningen volgen en met hen deelnemen aan
hunne levendige, ongekunstelde vroolijkheid.
Vroolijk 7-ien deze woningen er uit op Kerst
avond, vroolijker dan op eenigen anderen tijd
van het jaarhet is een ware illuminatie
alle beschikbare lampen en kaarsen worden
aangestoken. De Kerstboom straalt naar alle
zijden en de geschenken worden uitgedeeld.
De buren gaan van huis tot huis om de ver-
Getuige (in groote opgewondenheid)Ik heb
echtër den indruk gekregen, dat mijn getuigenis
bij de instructie door den Kriegsgerichtsrat
Ossiander in een bepaalde richting verdraaid
is. Ik heb dat ook onmiddellijk aan den
kreitsdirecteur gerapporteerd.
De auditeur-militair dr. Ossiander protes
teert scherp tegen deze onderstelling.
De kreitscommissaris gaat verderIk heb
herhaaldelijk gelegenheid gehad om er tegen
te protesteeren. dat mij woorden in den mond
gelegd werden, die ik nooit gebruikt had.
Hij had ook eerst het proces-verbaal met
willen teekenen.
De auditeur-militair eischt, dat de griffier
gehoord zal worden.
RechterGij hebt toen gezegd, dat er kin
deren achter iuiteuant von Forstner aanliepen,
die met steenen naar hem wierpen.
Getuige Ik weet niet, dat ik dat gezegd
heb.
Rechter Het is toch van belang, dat een
officier met steenen geworpen wordt. Zoo
goed als gij het toen gezegd hebt, zoudt gij
het ook nu'kunnen zeggen. Wilt gij het be
strijden, dat gij het toen gezegd hebt?
De getuige geeft de mogelijkheid toe, dat
hij het gezegd heeft. Hij gaat dan verder.
Nadat wij den brief van kolonel von Reuter
ontvangen hadden, heeft de kreitsdirecteur
last gegeven, dat alle politie-beambten en
brandweerlieden gereed gehouden zouden
worden, om ieder oogenblik te kunnen optreden.
De kreitsdirecteur wenschte volstrekt, dat
krachtfg opgetreden werd. Vele lieden ver
zamelden zich in de nabijheid van de woning
van luitenant von Forstner. Er werd gejoeld
en eenmaal werd erive la I rance geroe
pen. Terwijl de brandweerlieden de slangen
aanschroefden, stond luitenant von forstner
erbij en rookte een cigaret. Ui] stond bij alles
toe' te kijken. De brandweerlieden waren
daarover zeer verontwaardigd en de directeur
van de brandweer zeide mij, dat hij vreesde,
dat zijn lieden niet meer zouden gehoorzamen.
Ik hem hem toen gezegd, dat hij zich tot den
kreitsdirectsur moest wenden en volgens zijn
instructies te werk moest gaan.
De rechter vraagt: Was dat alles?
Getjiige: Ja, den 9den, maar den lOden
November is er gejoeld en gefloten. De rechter
wijst erop, dat hij dat in de instructie niet
gezegd heeft, en dat Ossiander dus niet zoo
veel invloed op zijn getuigenis geoefend kan
hebben. De getuige verklaart, dat hij toch
dezen indruk gekregen heeft. Hij verklaarde
verder: Er werden opmerkingen uit de me
nigte gemaakt, gejuicht, gelachen. at men
riep was niet te onderscheiden.
De rechter vraagt, of de toestand den9den
nog niet bedenkelijker was dan Maandag den
lOden. De getuige kan dat niet zeggen. Het
waren vooral veel vrouwen en kinderen en
ook veel nieuwsgierigen uit den gegoeden
stand, die kwamen kijken. -
sieringen en geschenken in oogenschouw tq,
nemen.
Ieder is verrukt over wat zijn oog ziet.
In het midden der Kamer staat de Kribbe
met biddende herders en wijzen, daarachter
wat de Eskimo zelf aan schatten bezit, of door
hem expresselijk voor Kerstviering is ge
maakt.
Op den Kerstdag zeiven is er om vier uur
godsdienstoefening, waarbij een van de zende-
liugen preekt. Na deze samenkomst gaan de
zendelingen met hunne vrouwen bij al de in
boorlingen rond, en- bewonderen de versie
ringen en spreken tot elk eenige hartelijke
woorden. Des namiddags is er tegenbezoek
in het Zendingshuis, dat weldra tot in het
kleinste hoekje gevuld is. Om vijf uur is er
wederom een samenkomst, waarin bijna uit
sluitend gezongen wordtde Eskimo's zijn
daar zeer mede ingenomen, want zij houden
buitengewoon veel van zang.
En zoo wordt met lofliederen de herdenking
van de geboorte onzes Heeren Jezus Christus
ten einde gebracht, Die, schoon Hij rijk was,
ter wille van ons en de arme Eskimo's arm
werd, opdat wij en zij door Zijne armoede rijk
zouden worden. (Amsterdammer.)
De rechter vraagt, of hij zevenklappers
heeft hooren springen.
Hij antwoordde Zondag heb ik een zeven
klapper hooren springen in de nabijheid van
de Franciscaner kerk. Maandag hebben wij
niets meer van dezen aard gehoord.
RechterZijn Maandag de gendarmen met
steenen geworpen
Getuige: Dat heb ik niet gezien. Dinsdag
werd de gendarmerie versterkt en toen was
alles rustig. Van 26 tot 28 November was
ik voortdurend in de stad. Als men niet op
het juiste oogenblik erbij was, was alles voorbij
en kon men niets meer zien of hooren. Den
28en November kwam de zoon van redacteur
Wiebd^e bij mij, en zeide, dat het lieve leven
weer gaande was, en dat de kreitsdirecteur
er niet was. Toen ik aan het plein van de
kazerne kwam, vroeg ik hem, wat er dan aan
de hand was, want de straat zag er uit als
anders; ik zag slechts militaire patrouilles.
Ik ging naar den kreitsschout Grossmann en
ging met hem samen naar kolonel von Reuter
in de kazerne. Grossmann verzocht den ko
lonel de patrouilles terug te trekken. Deze
këerde zich om en zeideAls gij daarvoor
gekomen zijt, dan zijn wij gauw klaar. Gross
mann zeide nu, dat de bovolking onrustig
was omdat de militairen voortdurend door de
straten trekken. Als ze teruggetrokken wer
den, dan zou de rust terugkeeren. De kolonel
antwoordde: Mijne officieren worden voort
durend beleedigd en kunnen niet rustig naar
huis gaan. Ik heb dat zelf aan den lijve
ondervonden. Het burgerlijk bestuur be
schermt de militairen niet, daarom zullen wij
het zelf doen en hij voegde erbijNu heb
ik het commando. Grossmann antwoordde
daarop, dat hij voor een ongeluk vreesde en
daarop antwoordde de kolonelIk beschouw
het veeleer als een geluk, als thans bloed zou
vloeien. Grossman merkte op, dat de lieden
niets deden, maar slechts op straat stonden,
wat hij niet verhinderen kon en kolonel von
Reuter antwoordde toen Juist dat op straat
staan wil ik in ieder geval verhinderen.
Ik wil ook niet, dat de lieden lachen, als
dat nog meer gebeurt, dan zal ik laten schieten.
Grossmann zeide daarop, dat de soldaten toch
niet konden ingrijpen, als de lieden rustig
bleven, en om erger te verhinderen, verklaarde
hij, dat hij er voor zou zorgen, dat zij niet
bleven staan. De getuige was toen met
Grossmann door de stad gewandeld en daar
hadden ze eenige volkomen ongegronde arres-
tatiën gezien.
De rechter merkt op Gij wist toch niet,
wat de lieden te voren gedaan hadden.
Verder vertelde Müller van het dienstmeisje
van een kapitein, die gezegd had, dat in het
paroolboek stoild, dat de machinegeweren
gereed gehouden moesten worden. Een oppas
ser van een officier had gezegd, dat luitenant
von Forstner gezegd had, dat er blauwe boonen
zouden vallen.
De voorzitter merkte op, dat, als men op
deze wijze doorging en alles ging onderzoeken,
wat een oppasser en een dienstmeisje gezegd
hadden, het proces dan wel drie weken kon
duren.
De auditeur militair eischt echter, dat ook
deze inenscheu gehoord zullen worden.
het nachtlampje in brand geraakt. Door de
benauwde lucht en rook werd de vrouw des
huizes wakker, en wist de vlam te dooven,
waarbij zij zich eenigszins brandde.
Met ingang van 16 Januari is de zee
varende C. J. van Oppen te Ter Neuzen aan
gesteld als hulploods ter standplaats Vlissingen.
Dinsdag werden door de rechtbank te
Middelburg verhoord de gebroeders W. en
F. V. kooplieden uit Zaamslag, die sinds half
October gedetineerd zijn wegens frauduleus
bankroet.
Aan beklaagden werd ten laste gelegd dat
zij ten nadeele van schuldeischers aan hunnen
faillieten boedel hebben onttrokken een zeer
groote partij rijwielen en rijwielonderdeelen,
diverse huishoudelijke artikelen, en eene schuld
bekentenis van f 3400.
Als eerste getuige werd volgens de Tern.
Crt. gehoord, Mr. A. C. A. Jacobse Boudewijnse
advocaat te Middelburg, curator in het fail-
sement van beklaagden, die verklaarde dat
beklaagden, toen hij te Zaamslag kwam inven-
tarisseeren, niet hebben gesproken over goe
deren hen tocbehoorende, die bij zekeren
Rademakers in de Jodensteeg te Rotterdam
in depot waren en ook niet over een schuld
bekentenis van dienzelfden Rademakers. Wel
was medegedeeld, dat er een vordering was
op L. van den Bosch te IJzendijke, maar niet
dat ook in het pakhuis van dezen goederen
waren geborgen toebehoorende aan beklaagde.
Beklaagden, hierna ondervraagd, bekenden
dat zij niet over dit alles gesproken hebben
en dat de goederen te Rotterdam en te IJzen
dijke hun eigendom waren, Zij gaven ook toe
op 3 October failliet te zijn verklaard.
De getuige, Van den Bosch, zeide op 17
October nog goederen van beklaagde in depót
te hebben gehad, welke toen door den briga-
"dier der marechaussees in beslag zijn genomen.
De inspecteur van politie te Middelburg
heeft op verzoek van den rechter van instructie
te Rotterdam een onderzoek ingesteld en een
groote voorraad rijwielen en onderdeelen ten
huize van Rademakers in beslag genomen.
Ook nam getuige een paar lessenaars, een
schrijfmachine en andere kantoormeubelen in
beslag, welke echter volgens Rademakers aan
hem behoorden.
Beklaagden zeiden dat ook de bedoelde
meubelen hun eigendom waren.
De zaak werd geschorst tot Vrijdag 16 Ja
nuari.
Axel. Woensdag hield de vereeniging „Werk-
mansbelang" haar 13e jaarvergadering ter
herberge van den heer M. Koole.
De ontvangsten over het afgeloopen boek
jaar bedroegen f759,20; de uitgaven daaren
tegen f988,676, zoodat er een nadeelig saldo
is van f229,476, waardoor het kapitaal werd
teruggebracht tot f 1321,536.
De contributie der gewone leden beliep
f518,75; die der donateurs f31,50:
De vereeniging telt thans 145 leden en
24 donateurs.
Er werden goedgekeurd 202 varkens, waar
van 38 zijn onteigend of gestorven, samen
wegende 1821 K.G, en waarvoor is uitgekeerd
f819,45. Wegens verkoop kwam verder f 184,85
terug in kas.
De heeren P. Koole en A. E. C. Kruijsse
werden met respectief 53 en 55 van de 58
geldige stemmen als bestuurslid herkozen.
Het entreegeld bleef bepaald op f 1 voor
nieuwe leden en de uitkeering op f0,45 per
KG. brutogewicht. De maand vrij van contri
butie werd afgeschaft.
Hontenisse. In eene op j. 1. Maandagavond
druk bezochte ledenvergadering is met bijna
algemeene stemmen tot predikant der Ned.
Herv. gemeente alhier beroepen Ds. E. Raams,
te Hoek.
De 23-jarige A. Bliek te Biervliet, die
Zaterdag een slag van een paard had gekregen,
is eergisteren aan de gevolgen overleden.
Bij het gebruik eener dorschmachine
Woensdag op de hoeve van den heer C. Ver-
planke te Hoofdplaat is een werkman in aan
raking met het werktuig gekomen, met het
treurie gevolg, dat hij reeds denzelfden dag
overleed.
Naar de nieuwe Zeeuwsche Courant meldt,
zijn te Kattendijke bij het verrichteu van grond
werken ongeveer dertig geraamten gevonden.
Daar bij zeer velen dier skeletten nog vele en
gave tanden in het kaakbeen zaten, zijn het
ongetwijfeld jonge menschen geweest, die hier
begraven zijn. Van deskundige zijde werd be
weerd dat die geraamten er wel 400 jaar kun
nen gelegen hebben. Dan zouden zij behooren
tot de dagen der Spaansche troebelen en wel
licht bij den een of anderén strijd zijn geval
len en haastig zonder kist of lijkwagen ou
der den grond gestopt.
1914.
TER NEUZEN, 9 Jan
Op het post- en telegraaf kantoor te Ter
Neuzen werden in 1913 behandeld:
5306 verzonden aangeteekende stukken
6307 ontvangen dito; 20.298gestorte en 11.685
uitbetaalde postwissels; 9847 verzonden en
21.359 ontvangen pakketten; 9491 quitantiën
4731 inlagen Rijkspostspaarbank 1504 terug
betalingen dito'; 2328 handelingen in zake de
Rijksverzekeringsbank; 19.021 verzonden en
15.018 ontvangen telegrammen 41.233 opge
nomen en verder geseinde telegrammen.
Donderdagavond had in de kazerne een
begin van brand plaats.. Een brandende pe
troleumlamp viel van de zoldering af. Ge
lukkig was het vuur spoedig gedoofd.
Bij een ingezetene alhier was hedennacht
Geref. Kerken.
Beroepen te FijnaartP. Nomes, cand. te
Zaandamte VoorthuizenS. Doornbos te
Doetincliem.
Aangenomennaar Werkendam 13) door
Boeijenga te Arnemuiden.
Ned. Herv. Kerk.
Aangenomennaar Glanerbrug door W
Groeneweg te Enter.
Gemeenteraad van Ter Neuzen.
Zitting van Donderdag 8 Januari 1914.
Voorzitter do heer Huizinga, Burgemeester.
Aanwezig de heeren Dees, de Jager, de Feijter,
RpNA CACAO
