Van Mouten's
HZ e c 1 a, m e Bericlite
Binnenlandse!» Nieuws.
Buitenlandsch Overzicht.
Uit Stad en Provincie.
Zitting van Woensdag 10 December.
De algemeeue beschouwingen over de
staatsbegrooting worden hervat.
De heer Anker man (C.-H.) meent, dat
het kabinet geen recht had tot de opmerking,
dat het zich niet met den loop der verkiezingen
heeft in te laten. Het kan zich z. i. ook niet
extra-parlementair noemen.
Spr. geeft dit nader aan en meent voorts,
dat de beteekenis van den uitslag der alge-
meene verkiezingen zeer onzeker is geweest.
Hij vraagt zich af, waarom de uitslag zoo
geweest is, en of er voldoende rechtvaardiging
was voor het optreden van het kabinet.
Het beginsel van de rechterzijde wordt dan
o. m. door spr. besproken en het standpunt
van de linkerzijde ten aanzien van het onder
wijs. Er is z. i. schreeuwend onrecht, omdat
christelijken moeten betalen voor de openbare
school en daarom moet het kabinet zijn aan
dacht wijden aan de facultatieve splitsing.
Spr. komt dan op de verkiezingen en de
daarbij gevoerde strijdwijze terug.
Eindelijk de positieve leuzen van de linker
zijde beschouwende, vraagt spr. o. m. hoe de
aanwezigheid van Mr. Treub in het kabinet
verklaard wordt. Hij keert weer terug tot
de verkiezingen en de daarbij gevoerde strijd
wijze.
Spr. verdiept zich in de beginselen der
vrijzinnigen ten aanzien ook van kerk en
school. Het kabinet kan z. i. den uitslag der
verkiezingen niet nemen tot richtsnoer van
zijn program, zonder de geestelijke belangen
daarin te betrekken. Al. 1 van art. 171
Grondwet moet gehandhaafd blijven, maar
al. 2 dient gewijzigd, om ook andere kerkge
nootschappen dan de Hervormde Kerk staats
steun te verschaffen.
Spr. is bevreesd, dat het kabinet de zetbaas
zal worden van concentratie en sociaal-demo
cratie. Hij is pijnlijk getroffen geweest over
de weinige aandacht, die er door de regeering
gewijd is aan onafhankelijkheidsfeest en
vredespaleis, hoewel hij door de proclamatie
weer wat is opgemonterd. Hij zet op uitvoerige
wijze de beteekenis van het vredespaleis uiteen.
De heer De M o n t Verhoren (A.-R.)
bespreekt de spoorweg-politiek. Kan de regee
ring meerdere gegevens verstrekken dan waar
over indertijd de staatscommissie beschikte,
dan heeft spr. tegen wijziging van het conto
finto geen bezwaar. Hij is het niet eens met
de beschouwingen, welke de heer Nierstrasz
gisteren in dezen gehouden heeft.
De heer Marchant (V.-D.) wijdt een
woord aan de lichamelijke geoefendheid van
de jeugd. De regeering moet zorgen, dat op
de lagere school de gelegenheid bestaat voor
elementair onderricht in de gymnastiek. Voorts
wil spr. het beheer van de domeinen over
gebracht zien van Financiën naar Landbouw
en vraagt hij de benoeming van een commissie
van onderzoek.
Ten slotte bespreekt de heer Marchant op
ironische wijze de gisteren gemaakte opmer
kingen van den heer Beumer.
De heer Schaper (S. D. A. P.) bespreekt
de portefeuille-kwestie en beantwoordt den
heer Loeft' met betrekking tot diens beroep
op het eergevoel der sociaal-democraten, wien
openbare posten worden aangeboden.
Spr. betoogt uitvoerig dat de houding dei-
liberalen zelf, hun smalen bij voorbaat op
socialistische ministers, de aanvaarding van
de portefeuilles niet gemakkelijk heeft gemaakt.
Hij erkent, dat een socialistisch-vrijzinnig
kabinet in de eerste plaats constitutioneel
was, en geeft toe, dat ook het tegenwoordig
kabinet constitutioneel is. Na de weigering
der S. D. A. P. had de concentratie echter
met den steun der socialisten moeten gaan
regeeren. Over den steun had onderhandeld
kunnen worden.
Zitting van Donderdag 11 December.
Aan de orde is het wetsontwerp betreffende
subsidies voor het u. en m. u. 1. o.,
waarbij de regeling tot toekenning van een
hooger' subsidie aan de vóór 1 Jan. 1910 be
staande of geprojecteerde scholen voor u. 1. o.
en voor m. u. 1. o. niet tot 1 Jan. 1914, doch
tot 1 Jan. 1915 van kracht wordt verklaard.
De heer Van der Molen (A.R.) dringt
op intrekking aan. Men wil z. i. verhinderen,
dat er nog een paar m. u. 1. o.-scholen bij
komen. Als dit wetje niet tot stand komt.
dan is z. i. ook de aangekondigde noodwet
niet noodig, waartegen spr. zich eveneens
verzet.
De heer Van Wijnbergen (R.-K.) ver
klaart zich eveneens tegen het ontwerp. Men
moet z. i. öf voor 1 Jan. 1915 een nieuwe
definitieve regeling maken, öf het bevriezings
artikel moet vervallen.
De heer Ter Laan (Den Ilaag (S.D.A.P.)
vreest, dat de baan voor slecht m. u. 1. on
derwijs geheel vrij zou worden, indien de
minister tot intrekking of de Kamer tot ver
werping overging. Spr. vraagt echter, of de
minister niot een van de vier onderwijswetten
afzonderlijk [aanhangig zou kunnen maken en
wel dat betreffende het u. 1. o. en m. u. 1. o.
De heer De Jong (U.-L.) verdedigt het
ontwerp eveneens en wil ook uitschakeling
van het u. 1 o. en m. u. 1. o.
De heer Tydeman (V.-L.) doet hetzelfde.
Spr. wijst nog op de wenschelijkheid van een
nieuwe, definitieve regeling en herinnert er
aan, dat vele (congregaties oude en onbruik
bare leerkrachten aangesteld hebben om sub
sidies te trekken, terwijl sommige scholen meer
leerkrachten hebben dan lokalen.
De heer Ketelaar (V.-D.) sluit zich bij
de vorige sprekers aan.
stes-chcsviA&ri', a/cc^aa} ^AAumA^zy yt^tny y^Ariy
aais isxxns s£AA*tAiAy AccAiAAiv-eyyiy A^ciAiy
A&nA/eAAy A^cAAyrtA^ Andy. ymAXAZA/ylyzJy AAy A>^y
AlblJyAjAy /IKZns a/ïACC' ^ytAZAy/Ctc^Cy ^Zydy&^Ay
aaxoczat yrzAC^y AtAKJ-c^cAZ- y^c&y iswxa
A^ y^eyiAAA^CAVCfy, A^OAU ACAAt^-CAy A^AlA^XytHyriA,
u s Ss ,a
^a^c£ A£&XArn>cfó'&y yZic A^tAyrzy&eyfity
A^crfy smAZAtAs ytc y&A/ey?z>£eyrty aaS
De m i n i st e r van binnenlandsche
zaken verdedigt het ontwerp. Spr. ver
klaart zich tegen het denkbeeld, om het
m. u. 1. o.-ontwerp los te maken van de ly
ceum-ontwerpen. Hij is een beslist voorstan
der van het m. u. 1. o. en kan zich niet ver
eenigen met de ineenschakelingscommissie.
De minister is bereid te overwegen om een
afzonderlijke regeling voor het m. u. 1. o. te
maken.
De heeren Van der Molen en Van
Wijnbergen repliceeren. De heer Van
II a in e 1 (U.-L.) deelt mede, dat de commissie
van rapporteurs eenstemmig was bij het voor
stellen van een compromis. De heeren T y-
deman, Ketelaar, en Ter Laan re
pliceeren. De heer Van der Molen deelt
mede na de rede van den minister geen stem
ming te zullen, vragen.
Het wetsontwerp wordt z. h. s. aange
nomen.
Hierna worden de algemeene beschouwingen
over de staatsbegrooting bervat.
De minister van binnenlandsche
zaken zet zijn Woensdag onderbroken rede
voort. Hij bespreekt de verhouding van het
kabinet tot de verschillende partijen. Wat
de S. D. A. P. aangaat, met haar bestaat
geenerlei gemeenschap van staatkundige be
ginselen wèl een gemeenschap ter bereiking
van een bepaald doel. De S. D. A. P. is re-
volutionnair, maar dat zijn de vrijzinnigen en
de Calvinisten ook wel eens geweest. Er is
evenwel een ander onderscheid de S. D. A. P.
staat op het standpunt van den klassenstrijd
en zij weet, dat zij staat tegenover een bour-
geois'kabiuet, dat haar geenerlei concessies
kan doen.
Wat betreft de. benoeming van socialisten
tot ambten, waarin staatsgezag wordt uitge
oefend, de minister deelt niet de meening van
den Loeff, die deze benoembaarheid niet wil,
omdat de socialisten het staatsgezag zouden
misbruiken tot ondermijning van den staat.
De consequentie van de meening van den
heer Loeff zou zijn, dat men den socialisten
het lidmaatschap van vertegenwoordigende
lichamen ontzegt.
Tusschen het kabinet en de vrijzinnigen is
wèl gemeenschap van beginselen. Evenwel,,
van de programma's der vrijzinnige partijen
staat het kabinet volkomen los, en omgekeerd
zullen de voorstellen van het kabinet geea
consequenties hebben voor die partijen.
Wat het onderwijs-vraagstuk aangaat, bij
een compromis mag geen beginselverzaking
plaats hebben. Intusschen hoopt de minister,
dat de onderwijshervorming tot stand zal
komen. Er kan in de staatscommissie een
compromis gevonden worden, en als op grond
daarvan in de Kamer een initiatief-voorstel,
wordt gedaan, dan zal de regeering daartegen
over uiterst welwillend staan.
De mini st er van financiën noemt
het een illusie, dat de uitgaven voor den ge
wonen dienst zouden kunnen worden gevonden
uit de gewone middelen. Er moeten nieuwe-
lasten worden opgelegd, niet het minst voor
de uitvoering van art. 869 van de Invalidi
teitswet.
De verhooging van de successierechten ira
de rechte lijn zal zich beperken tot de zeer
hooge bedragen. De minister hoopt, dat de
nieuwe wet op de inkomstenbelasting reeds;
met 1 Mei zal kunnen werken. Hij wil over
wegen de herziening van de belastbare op
brengst op de ongebouwde eigendommen en;
zal gaarne zijn medewerking verleenen om de-
wetsontwerpen in zake leniging van den nood!
der gemeenten spoedig aan de orde te stellen.
De minister verdedigt vervolgens de conti,
finti van de regeering.
De heer Roodhuyzen (U.-L.) betoogt,
dat de beschuldiging van onbetrouwbaarheid,
der concentratie bij het portefeuille-aanbodl
berust op onjuiste veronderstelling.
De heer Troelstra (S. D. A. P.) repliceert.
-De president der Tweede Kamer.
In het Kameroverzicht van de „Msb." lezen
wij daaromtrent het volgende
Woensdagmorgen moest de orde in de Kamer
wordeu hersteld door den heer Van der
Molen, die het woord had en wat stilte ver
langde. Het geval wilde, dat de voorzitter
een weinig zijn functie vergat en het alleraar
digste is, dat het de heer Borgesius zelf was,
die luide sprak en door den heer Van der
Molen tot de orde moest worden geroepen.
Daartoe is wel eens moer reden.
's Voorzitters leiding laat nog al eens te
wenschen over. Bestond niet zeer duidelijk
de bedoeling bij .links de socialisten zijn
b. v. de laatste twéé weken zoet als lammeren,
zoodat men ze niet herkent om hem te
ontzien en zijn leiding niet in gebreke te doen
blijven, dan zouden nog andere tooneelen be
leefd worden. Toch is er van eenige presi
diale kracht geen sprake. Dat mocht Woens
dagmorgen de heer Rutgers ondervinden, die
lang getracht had het al maar aanzwellend
gegons en gerumoer te overroepen, maar .ein
delijk den strijd maar opgaf en zeer zacht
spreken ging. Daardoor misten we een zeer
belangrijk deel zijner, voorzoover we begrepen
zeer rake beschouwing.
Men moet maar, evenals de heer Van der
Molen deed, voor zijn recht op stilte opkomen.
Niemand is verplicht te luisteren. Maar het
recht van spreken, dus van stilte moet ge
handhaafd.
De heer Van Idsinga lid van de Tweede
Kamer voor Bodegraven, vertoeft om gezond
heidsredenen in het buitenland. Hij heeft
dan ook nog geen vergadering van de Kamer
bijgewoond.
Het burgermeesterschap
van Zaandam.
Naar het „N. v. d. D." verneemt, komt de
heer K. ter Laan zeer ernstig in aanmerking
voor den met 1 Januari te bezetten burge
meesterszetel van Zaandam.
ZAANDAM. Woensdagnamiddag zijn hier
de zeven nieuwe motorspuiten, aangekocht
voor rekening der gemeente, in tegenwoordig
heid van vele genoodigden, onder wie ook
vertegenwoordigers der gemeentebesturen van
naburige en meer afgelegen gemeenten, be
proefd. Zij voldeden uitstekend. Van deze
zeven spuiten geeft één 1500 L., één 500 L
en geven vijf 300 L. water per minuut. Met
de grootste spuit kan bij een straalwijdte van
40 m.M. een hoogte van 47 M. bereikt worden.
Het nieuwe Fransche ministerie.
De Radical protesteert tegen de bewering
van sommige Fransche en buitenlandsche
couranten, waarin Caillaux wordt voorgesteld
als een vijand van de Fransch-Engelsche
entente. Zijn smaak en neigingen maken
Caillaux integendeel juist wel tot een voor
stander dier entente.
Volgens de Eclair schat men de som, die
Caillaux zich door middel van schatkist-bons
denkt te verschaffen, op 800 millioen frank.
Volgens de Excelsior zal er in de ministe
rieele verklaring geen sprake zijn van ver
korting van den militairen dienstplicht anders
dan uit een oogpunt van beginsel, dat echter,
zoolang het huidige ministerie aan blijft, niet
in overweging genomen zal worden. Minister
Noulens denkt eenige hervormingen voor té
stellen en zware artillerie bij het leger in te
voeren. Hij zal meer in bijzonderheden het
bevel over de troepen regelen evenals de be
voegdheid van den generalen staf en van den
hoogen raad van oorlog.
Volgens de Lanterne zal de regeering, wan
neer zij tegen Februari de leening uitgeeft,
een voorstel van de financieele commisssie
uit de Kamer betreffende de immuniteit van
den coupon in stemming brengen, waarbij
rekening is gehouden met de opvatting van
Noulens.
De leidster der suffragettes.
Er is melding gemaakt van de slimme wijze,
waarop de politie te Plymouth de uit Amerika
terugkeerende mevrouw Pankhurst, leidster
der suffragettes, aan boord van haar schip
arresteerde. Daardoor werd voorkomen, dat
medostandsters hun plan volvoerden, om haar
een geestdriftige en feestelijke ontvangst te
bereiden. Terwijl de politie die vrouwen liet
wachten op de plaats, waar de boot in normale
omstandigheden zou hebben aangelegd, was
de kapitein van de boot, die mevrouw Pank
hurst aan boord had, door middel der draad-
looze telegrafie gewaarschuwd. Deze voer
dan ook met de poiitie-beambten naar een
ander punt aan de kust, waar de suffragette
ontscheept en tersfond naar de gevangenis
gebracht werd.
Daar is ze weder uit ontslagen. Zij paste
het beproefde middel der hongerstaking toe.
Uiterst verzwakt reisde ze naar Londen waar
ze het hoofdkwartier der suffragettes binnen
werd gedragen tusschen haagsgewijs opgestelde
vrouwen, die, elkander aan de armen vast
houdend, zich dwars over het trottoir hadden
opgesteld. Zij is nu weder te Parijs gekomen.
TER NEUZEN, 12 Dec. 1913.
In de Memorie van antwoord inzake de
oorlogsbegrooting schrijft de minister o. m.
De werken bij Ter Neuzen en Ellewoutsdijk
kunnen worden verlaten, zoodra het fort bij
Vlissingen gereed zal zijn.
Bij de Tweede Kamer is gisteren inge
komen iiet onteigeningswetsontwerp, voor den
aanleg van de havenwerken te Ter Neuzen.
Woensdag werd te Middelburg aanbe
steed het onderhoud van de uitwaterings-
werken van het kanaal van Ter Neuzen,
vroeger in beheer bij de Genie gedurende het
jaar 1914. Raming f 1000.
Ingeschreven werd door de heeren M. A.
Verschelling voor f 920, G. A. v. d. Straaten
voor f 945 en D. Tholens Az. f 1050 allen
wonende te Ter Neuzen.
Driewegen. De ouderavond is hier j.l. Woens
dag schitterend geslaagd. Een der localen
was met vereende krachten veranderd in een
tentoonstellingszaal, waarin langs de wanden
fraaie platen waren opgehangen, terwijl op
tafels lagen gesorteerd de leermiddelen, de
producten onzer Indische bezittingen en het
schriftelijk werk der leerlingen. Verder waren
de borden versierd met teekeningen en waren
mede de natuurkundige instrumenten en do
handwerken der meisjes tentoongesteld.
Dit alles had veel bekijks en overtrof aller
verwachting.
Ook de vergadering was zeer druk bezocht
door vaders, moeders en verdere belangstel
lenden. Het hoofd der school opende na het
zingen van Ps. 1055 en gebed de bijeen
komst, las Deut. 6 en hield naar aanleiding
van het gelezene eene toespraak, waarin ge
wezen werd op de dure verplichting, welke
op de ouders rust, om aan hunne kinderen
eene Christelijke opvoeding te geven en op
gewekt om den strijd voor de Christelijke
school niet op te geven, voor in Nederland
volkomen recht zal gedaan zijn.
Het doel en de hooge beteekenis van den
ouderavond werd uiteengezet.
De Voorzitter der schoolvereeniging sprak
daarna, mede in aansluiting met het gelezene,
een ernstig woord tot de vergadering, daarbij
opwekkende om met de onderwijzers samen
te werken, hen te steunen en te gedenken in
het gebed.
Nog werd eene voordracht gehouden door
den oudsten onderwijzer, die mede met groote
aandacht gevolgd werd.
Daar het programma te rijk was, moest
wegens het late uur veel tot een volgend jaar
worden uitgesteld. Allen werden onthaald
op thee, gebak en sigaren. Psalmen werden
bij afwisseling gezongen, terwijl de vergade
ring met dankgebed door den oudsten onder
wijzer werd gesloten. De gehouden collecte
bewees, dat allen voldaan huiswaarts gingen.
Zaamslag. Dinsdag werd alhier door notaris
Van der Moer ten verzoeke van den onher
roepelijk gemachtigden hypothecairen schuld-
eischer van F. en W. Verstrate, rijwielhande
laars alhier, in het openbaar verkocht
een woonhuis met toebehooren, en een
winkelhuis met toebehooren enz. te Zaamslag.
Hiervan werd kooper de heer W. Dieleman
Jz. voor f 2600 en voor f 1400.
Axel. Te Spui bracht dit jaar de Unie-Col
lecte f 81,195 op.
Axel. Aan de opslagplaats aan het station
alhier, werden| in deze bietencampagne opge
slagen 29 millioen K.G. suikerpeeën tegen een
kwantum van .38 millioen K.G. gedurende
de campagne 1912/13.
Het gerechtshof te 's Gravenhage heeft
tegen M. arbeider te Sluis, beklaagd van
doodslag te West Sayville in Amerika ge
vangenhouding bevolen en overbrenging naai
de gevangenis te Middelburg.
Breskens. De Unie-Collecte bracht dit jaar
hier op f 72,85.
RPNA Cacao
