Buiteiilaiidscli Overzicht.
Korte Berichten.
Uit Stad en Provincie.
Kerk en School.
Landbouwberichten.
.Onder degenen, die H.M. hun opwachting
maakten, werd o. a. opgemerkt de heer Th. 11.
de Meester, directeur van de „Zeeland" te
Middelburg.
BELGIË.
„De Waalsche Furie."
De Vlaamse he Gazet' schrijft
„De Vlaamschhaters der „Flandre" hebben
de verwaandheid aan de Vlaamsche bevolking
in het algemeen en aan de Vlaamsche leiders
in het bijzonder raad te willen verstrekken.
Dit noemt men inderdaad de schaamteloosheid
wat verre drijven.
Tot stichting der komende geslachten druk
ken wij dit meesterstuk van de „Flandre"
over
„Wij meenen de aandacht onzer Vlaamsche
vrienden te moeten vestigen op de gramschap
en de verbittering die in Wallonië heerschen.
Dat ze zich wel inprenten dat deze gevoelens
eene oorzaak hebben en grondig nadenken
over de rechten, over de gevoelens, over de
kitteloorigheid van een ieder.
„Men verlieze uit het oog niet, dat de Waal-
sche terugwerking zeer levendig is en het
derhalve betaamt, gematigd eri beperkt te zijn,
wanneer nieuwe Vlaamsche eischen worden
gesteld.
„Vooral dat, naast de rechten der Walen,
ook nog de rechten der Vlamingen moeten
geëerbiedigd worden, die verlangen voort te
gaan het Fransch te schrijven en te spreken,
naar de traditie van Artevelde, van Rubens,
van Marnix en andere groote Vlamingen."
Zou men niet wanen rechtstaande te droomen,
als men zooiets leestMen schermt hier voort
durend met de rechten der Walen, maar met
de rechten van het Vlaamsche volk, waar blijft
men daarmeê
Heeft iemand in 't WTaalsche kamp, gesproken
van de vergramming en verbittering, die in
't hart der Vlamingen gedurende 80 jaar zich
heeft opgehoopt, terwijl ze als echte paria's
in hun land weiden behandeld
Wij, Vlamingen, hebben reden en groote
reden tot klagen, niet de Walen. Men keere
dus de rollen niet om
De taalkwestie is niet opgelost, omdat men
ons heeft toegeroepen: „Nu is het genoeg!
Alles wat ge redematig kondet vragen, hebt
ge verkregen 1"
Wij zeggen en herhalen, dat de Walen mis
leid en bedrogen worden door degenen die
ze voorstellen als onderdrukt, vernedert en
gekleineerd door de Vlamingen
Men bedriegt hen wetens en willens met
hun voor oogen te houden, dat ze gaan opge
slorpt worden door het Vlamingendom en het
brood van bun bord zullen zien wegnemen,
indien ze niet in opstand komen
De tafelspringers, die de Waalsche hanen-
beweging hebben ontketend, om er zoo een
politieke wipplank van te maken, mogen zeggen
dat ze alles behalve fraai werk hebben ver
richt. Zij hebben in Wallonië de laagste ge
voelens van zelfzucht opgewekt, alleen omdat
zulks past in hun kraam. Gelukkig zijn er
in Wallonië nog lieden met gezond verstand,
die den bluf en de blikslagerij van politieke
koordedansers naar waarde weten te schatten.
Wij, van onzen kant, stellen alle welmee-
nende Belgen op hun hoede tegen de honderd
voudige leugens, die naar aanleiding van de
Waalsche furie te Bergen het land worden
ingezonden. Het feit zelf, namelijk, dat Vla
mingen werden mishandeld omdat ze in hun
eigen taal hadden durven roepen „Leve de
Koning! „Leve België!", wordt verdraaid en
verknoeid of verzwegen. Maar daarrond wor
den leugens geweven, om een kolenlosser te
doen blozen.
Zoo wist een ernstigliberaal blad van
Brussel te vertellen, dat tegen de Waalsche
beweging nu ook, in 't hartje van Wallonië,
een Vlaamsche beweging wordt in 't leven
geroepen door de klerikalen.
En een dergelijke dwaasheid verschijnt in
een „ernstig" blad wat vertellen de andere
bladen dan niet, waarin kortzichtige Vlaamsch
haters ten toon geven
FRANKRIJK.
De verbroedering van de beide volken aan
weerszijden van „vader Rijn" is nog altijd
zoek, en wij vragen ons af, of zij wel ooit zal
komen. Andermaal is in Nancy een Fransch-
Duitsch incident voorgevallen. Tengevolge
van de noodzakelijke uitbreiding der militaire
inrichtingen, nu 'de wet op den driejarigen
diensttijd is aangenomen, komt men* werk
krachten te kort, zoodat men deze uit het
buitenland laat komen. Zoo kwam het dat in
Nancy Franschen, Duitschers en Italianen aan
een en hetzelfde werk bezig waren. Dat ging.
Maar toen de Duitschers voor het Fransche
leger beleedigende liederen zongen en ook de
Franschen persoonlijk beleedigdeu, wat niet
alleen jammer was maar ook zeer is af te
keuren, had men de poppen aan het dansen.
Het kwam gelukkig niet tot een vechtpartij,
doch de Franschen en Italianen wilden niet
langer met de Duitschers samenwerken en
legden den arbeid neer. Om alle moeilijk
heden te voorkomen, nam de aannemer het
verstandige besluit om de Duitsche werklieden,
in het geheel een kleine honderd man, gedaan
te geven.
CHINA-JAPAN.
In buitenlandsche kringen te Peking heerscht
ernstige bezorgdheid over de door Japan aan
te nemen houding naar aanleiding van den
moord op Japanners te Nanking.
Geheel zonder grond is die bezorgheid niet,
wanneer men bedenkt, dat er in Japan en
vooral te Tokio de grootste ontstemming
heerscht tegenover China. Wij hebben er
Dinsdag iets van medegedeeld, en het trekt
hierbij vooral de aandacht, dat de politie in
de hoofdstad hoegenoemd niets heeft gedaan
om de volksbetoogingen tegen te gaan. Uren
lang voerden sprekers uit het volk het woord
om een oorlog van Japan tegen China te be
pleiten, zonder dat de politie optradzelfs
werd aan het ministerie van Buitenlandsche
Zaken een deputatie uit' de betoogers ont
vangen.
Intusschen heeft de Minister president aan
eenige politieke deputaties medegedeeld, dat
de regeering niet van plan was om tot een
mobilisatie over te gaan, maar de Chineesche
problemen met allen ernst behandelen zou.
De Schipbreuk van de L i.
BERLIJN, 10 September. Naar de ochtend
bladen opmerken, is de vernieling van het
marine-luchtschip L I bij Helgoland, het eersfe
ongeluk, aan een Zeppelin-kruiser overkomen,
waarbij menschen het leven gelaten hebben.
Het luchtschip heeft, vlak voor het ongeluk
gebeurde, een dradeloos telegram verzonden
met het bericht, dat het tengevolge van den
storm een landing op het water moest vol
voeren en om hulp vroeg.
De manoeuvres van de vloot voor de volle
zee worden, naar verluidt, voortgezet.
Door de koude, waarin het luchtschip zich
al ettelijke uren had opgehouden, was het
volumen van het gas sterk ingekrompen.
Bovendien waren tengevolge van het varen
hoog in de lucht ongeveer 2400 kubieke meters
gas verloren gegaan. Het gewicht van de
bemanning ging ten slotte de draagkracht van
het luchtschip te boven en het daalde met
vervaarlijke snelheid. Ten gevolge van die
verminderde draagkracht gehoorzaamde het
schip niet op de gewone wijze aan de horizon
tale stuurinrichting en ten slotte plofte het
met een snelheid van tusschen de 20 en 22
M. in de seconde in de Noordzee.
Na den val bleven de schuitjes weliswaar
nog eenige seconden boven water, maar daarna
werden zij door het gewicht van het metalen
geraamte en van het hulsel, dat water opzoog,
onder den waterspiegel gedrukt.
Morgen zal men moeite doen, om het lucht
schip, zoo mogelijk, te lichten.
TER NEUZEN, 12 Sept. 1913.
Voor het wagentje van den zieken jongeling
waarvan we in ons vorig nummer een adver
tentie plaatsten is tot nog toe ingekomen
Van A. f2,50; Z. Z. f 1,—O. f 1,—S. v.
L. f 1,Mej. d. S. f 1,en N. N. f2,-.
De Unie-collecte ten voordeele van h^t
Suppletie-fonds der Chr. school in de Jozina-
straat alhier heeft dit jaar opgebracht f 103.50.
Het vorig jaar bedroeg deze collecte f 130.16.
De St. Ct. bevat de statuten van de N.V.
van Wijck's meelhandel te Ter Neuzen, opge
richt door de heeren P. van Wijck te Ter
Neuzen, J. Dieleman Pz. te Zaamslag, P. Au-
gusteijn te Axel, A. de Feijter Jz. en J. van
Wijck Pz. te Ter Neuzen en werkend met een
kapitaal van f 40,000 waarvan f 17000 is ge
plaatst en volgestort.
In de afdeeling paarden van de Land
bouwtentoonstelling te Den Haag werd de le
prijs toegekend aan de hengstenvereeniging
„De Toekomst" te Axel, vijfde prijzen aan
Emiel Bon te Sluis en de Abdaalsche hengsten
vereeniging te St. Jansteen. Eervolle vermel
dingen verwierven B. C. Puylaert te Zuiddorpe
en L. J. Aernaudts te Sluis.
Een eervolle vermelding kreeg W. J. Aer
naudts te Sluis, een derden prijs Aernaudts
voornoemd, een vierden prijs J. van Dixhoorn
te Axel.
Onder St. Jansteen is een man, die op een
met steenen geladen wagen was gezeten, in
slaap gevallen, waardoor hij van den wagen
viel, welke hem over het geheele lichaam
reed. De ongelukkige is aan de gevolgen
overleden.
Donderdagmorgen vertrok naar Vlissingen
per Prov. stoomboot een detachement vesting
art. uit Ter Neuzen ter sterkte van een serg.-
maj., 1 sergt. en 14 man. ter begeleiding van
2 kanonnen welke per spoor naar Geertruiden-
berg werden vervoerd, 's Middags keerde het
detachement weder terug.
De met het oog op de landbouwfeesten
gisteren vertrokken extratrein naar Den Haag
vervoerde van Vlissingen 2 reizigers, Middel
burg 297, Noord Kraaijert 12, Arendskerke
13, Goes 172, Biezelinge 22, Vlake 229, Krui-
ningen 118, Krabbendijke 82, Rilland 2,Wouw
150, Zevenbergen 112. Totaal 1211 reizigers.
Twintig rijtuigen liepen in den trein. M. C.
Middelburg Alhier tracht men te komen
tot oprichting van een coöperatieve ijsfabriek.
Men zou gaarne een fabriek zien verrijzen
van minstens 20 tot 22 duizend gulden, waar
van de machines 10 tot» 12 duizend gulden
kosten, terwijl deze vijftien tot twintig duizend
staven kristalijs per jaar moet kunnen ver
vaardigen.
Middelburg. In de gisteren gehouden ver
gadering van de centrale anti-rev. kiesvereeni-
ging zijn voor de Prov. Staten in het district
Middelburg candidaat gesteld
iu de vacature-II. P. den Bouwmeester, II.
R. Struve, Middelburg
in de vacature-S. Louwerse, W. Melis, Se-
rooskerke.
Gereformeerde Kerken.
Beroepente LangerakJ. Meijer te Bie-
rum; te Pieterburen (Gr.) C. Bouma, cand.*
te Groningen.
Bedanktvoor Nieuwendijk, II. II. Schoe-
makers te Alblasserdam.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Tholen (le pred. pl.) K. van
As te Moercapelle te Sybrandaburen (toez.)
J. Swart te Purmerte HoogmadeF. L.
Haitjema, cand. te Rozendaal.
Bedanktvoor Ooltgensplaats door P. de
Looze te Waarder.
Chr. Geref. Kerken.
Bedanktvoor Werkendam J. W. Polman
te Hoogeveen voor Noordeloos: A. H. Berk-
hoff te Leeuwarden.
In verband met het niet plaatsen van
den naam van dr. J. Th. de Visser op de beide
drietallen, opgemaakt ter voorziening in de
vacatures-ds. Vos en ds. Van der Horst te
Amsterdam, heeft een lid van een der kerkelijke
kiesvereenigingen bij dr. De Visser te 'sGra-
venhage een bezoek gebracht. Bij dit onder
houd zoo meldt men aan de Nieuwe Ct.
deelde dr. De Visser mede, dat hij gaarne
weer predikant wilde worden en dat een
eventueel uitgebracht beroep naar Amsterdam
zou worden aangenomen. Ook heeft dr. De
Visser de verzekering gegeven, in dat geval
dadelijk te zullen bedanken als lid van het
hoofdbestuur der Chr. Hist. Unie.
(Van onzen Landbourv-Medcm erker.)
Over de chilisalpeter-prijzen.
Gemeenteraad van Ter Neuzen.
In de eerste plaats iets over het gehalte aan
stikstof van het chilisalpeter. Wanneer chilisal-
peter scheikundig zuivere salpeterzure natron was,
zou het op 100 K.G. hoogstens kunnen bevatten
,00/85 X II K.G. 168/i7 K.G. stikstof, dus nog
geen 16'/j K.G. De jongeren onder de lezers, die
een beetje scheikunde kennen, herinneren zich, dat
salpeterzure natron kan voorgesteld worden door
Na N O3 en dat de atoomgewichten zijn Na
23, N 14 en O 16 op 23 -f 14 3 X 16
85 K.G. salpeterzure natron vinden we dus 14
K.G. stikstof. De bovenstaande berekening kunt
ge nu begrijpen. Daar chilisalpeter 95 °/0 zui
vere salpeterzure natron bevat, kunnen we dus
als basis voor het stikstofgehalte van chilisalpeter
aannemen lö'/j bestaat niet.
De prijzen varieeren meer dan het gehalte. Zij
hangen af van den tijd, waarop en waartegen men
koopt. Verder is het chilisalpeter een artikel, dat
aan markt- en beurskoersen onderhevig is, welke
koersen weer samenhangen met den aanwezigen
voorraad enz. Op het oogenblik [Augustus 1913]
is de prijs van het chilisalpeter, aanstonds beschik
baar te Rotterdam fl 12.12 (10.10 per 50 K.G.) en
voor Sept.-Oct.-levering 11 12.21. Maar de prijzen
zijn verleden jaar heel wat hooger geweest, soms
tot fl 14 toe. Daar staat echter tegenover, dat ze
wel eens veel lager waren dan fl 12. Wanneer
we op het oogenblik de prijzen van eenige der
belangrijkste stikstofkunstmeststolïen vergelijken
met hun gehalte, dan komen we tot het resultaat,
dat 1 K.G. stikstof van
Chilisalpeter kost frs 1.57 fl 0,75
Zwavelz. amm. frs 1,61 fl 0,77
Kalksalpeter frs 1,57 fl 0,75
Kalkstikstof frs 1,82 fl 0,87
Wanneer het chilisalpeter ongemalen is, kan men
het gemalen vragen met een prijsverhooging van
f 0.24 (dus een kwartje) per 100 K.G. Het ge
beurt tevens, dat de zakken ongeregeld zijn. Men
kan dan eerst het chilisalpeter laten overzakken
in balen van 100 K.G. Gewoonlijk rekent men
ongeveer 7'/j ets per 100 K.G. Men ziet dus, dat
het chilisalpeter, gerekend per K.G. stikstof niet
van de duurste, doch van de goedkoopste stikstof
meststoffen is, gewoonlijk heeft de verhooging in
prijs van de eene stikstof meststof invloed op den
prijs der andere, zoodat het duurder worden van
de eene ook stijging in prijs van de andere ten
gevolge heeft. En, wanneer men op verschillende
tijden de prijzen berekent, komt men tot de con
clusie, dat het chilisalpeter over de geheele lijn
het goedkoopst is.
Zitting van Donderdag 11 Sept 1913.
Voorzitter dhr. J. Huizinga, burgemeester.
Aanwezig de heeren Visser, Dees, Moggré, De
Jager, R. Scheele, Lensen, De Feijter, De Bruijne,
Donze, Eijke, Van Borssum Waalkes en D. Scheele.
Afwezig de heer Wieland.
Na opening der vergadering stelt de Voorzitter
aan de orde
1. Beëediging raadsleden.
De herkozen leden de heeren Lensen, R. Sclieole
en Donze en het nieuw gekozen lid de heer D.
Scheele worden binnengeleid en leggen in handen
van den Voorzitter de vereischte eeden af.
De Voorzitter wenscht de heeren geluk en zegt
dat het geen gemakkelijke taak is aan het hoofd
van een gemeente te staan, vooral ook van deze
gemeente, waar we aan den -vooravond staan van
belangrijke gebeurtenissen en gij geroepen wordt
te werken in het welzijn en de ontwikkeling van
deze plaats. Niet alleen dient de Raad leiding te
geven, doch is geroepen de rust en welvaart te
bestendigen. Het worde u gegeven de noodige
kracht en wijsheid te ontvangen om tot bloei dezer
gemeente mede te werken, een ieder naar de mate
zijner gaven en krachten. Spr. verzoekt den heeren
thans plaats te nemen.
2. De vaststelling der notulen van de vorige
vergadering wordt aangehouden daar deze niet
tijdig rondgezonden zijn.
Naar aanleiding dier notulen wil de Voorzitter
nog een kwestie ter tafel brengen. Dit betrof de
vaststelling van het Huish. Reglement der H. B.
S. en wel art. 1. Hierin zou nog een redactie
wijziging moeten geschieden en stelt voor die te
doen. Z. h. s. wordt de wijziging aangebracht.
3. Ingekomen stukken.
a. Verslag van den Kamer van Koophandel.
Dit wordt ter inzage van de leden gelegd.
b. Schrijven van den heer K. Duizendstra, leeraar
in de gymnastiek aan de H. B. S- alhier, waarin
hij zijn dank betuigt voor zijne benoeming.
Aangenomen voor kennisgeving.
c. Missive van Ged. Staten, berichtende de goed
keuring van het Reglement van het Burgerlijk
Armbestuur.
Aangenomen voor kennisgeving.
d. Adres van het uitkeeringsfonds „Hulp in
Nood" waarin het met dank bericht het genot van
f 60 subsidievoorts vraagt het verhooging dier
subsidie, daar het niet beantwoorden kan aan het
doel om een hooger bedrag uit te keeren.
Op voorstel van B. en W. wordt dit adres aan
gehouden om bij de a s. begrooting te worden be
handeld.
e Missive van Ged. Staten, waarin zij berichten
dat het hun wenschelijk voorkomt, naar aanleiding
van onregelmatigheden, dat in de reglementen van
burgerlijke en gemengde instellingen van welda
digheid de uitdrukkelijke bepaling voorkomt, dat
de kas en de boeken van hen, die met het geldelijk
beheer belast zijn, ten minste eens per jaar door
of vanwege B. en W. worden opgenomen.
Op voorstel van B. en W. zal een dergelijk art.
nog toegevoegd worden aan het pas goedgekeurde
reglement van het Burgerlijk Armbestuur.
f. Schrijven van den heer Van Dixhoorn, hoofd
van school B, waarin hij bericht dat hij vernomen
heeft dat bij de verandering zijner school in een
school voor gewoon lager onderwijs op 1 Sept.
a.s. het salaris tot nu toe door hem genoten, ten
gevolge van de vermindering van het aantal on
derwijzers met f 50 verlaagd zal worden dat, toen
het hoofd van school C onlangs in een dergelijk
geval verkeerde, diens salaris niet verminderd is
geworden dat een dergelijke gunstige beschikking
ook genomen is ten opzichte van het hoofd van
school A, zelfs nog voor deze in functie getreden is
dat het salaris van ondergeteekende als hoofd van
het m. u. 1. o. steeds veel minder bedragen heeft
dan het hoofd der nieuwe m. u. 1. o.-school ont
vangen zaldat hij meent door zijn trouwe diensten
gedurende lange jaren aan de gemeente bewezen,
niet minder aanspraak op eene gunstige beschik
king te hebben dan zijn collega's en verzoekt
daarom zijn salaris vast te stellen op een bedrag
niet geringer dan de jaarwedde, tot nu toe genoten.
De Voorzitter stelt voor dit schrijven door te
zenden naar B. en W. om bericht en raad. Alzoo
besloten.
g. Missive van Ged. Staten, berichtende goed
keuring van het raadsbesluit, houdende aanvulling
van het besluit van 18 Juli betreffende regeling
der jaarwedde van een aan de school voor m. u. 1. o.
te benoemen onderwijzer.
Aangenomen Voor kennisgeving.
h. Idem van Ged. Staten berichtende dat zij
niet kunnen overgaan tot goedkeuring van het
kohier schoolgeld 2e kwartaal daar er in de op
telling enz. eenige fouten zijn.
De Voorzitter zegt dat die abuizen zullen ver
wijderd worden en daarna opnieuw aangeboden
zal worden aan Ged. Staten.
4. Gratificatie onderwijzend personeel aan school D.
De Voorzitter deelt mede dat er -destijds besloten
is aan genoemd personeel voor het verrichten van
buitengewone diensten gedurende 15 Jan.17 Maart
1913 een gratificatie toe te komen van 25 gulden,
te verdeelen onder de drie leerkrachten. Dit be
sluit is opgezonden naar Ged. Staten en deze heb
ben bericht dat zij dit besluit niet kunnen goed
keuren omdat de belooning van ieder afzonderlijk
niet meegedeeld wordt. Bovendien vinden zij het
bedrag te gering.
B. en W. stellen nu voor dat besluit in te trekken
en voor te stellen aan het hoofd, de heer Risseeuw
toe te kennen f 25 en aan den onderwijzer N.
Imandt en de onderwijzeres J. S. Nijssen ieder f 15.
Alzoo wordt besloten.
5. Verzoek van hoofd D om uitbreiding personeel
aan die school.
Uit een schrijven van het hoofd dier school blijkt
dat de schoolbevolking steeds stijgende is. Op 15
Jan. was de bevolking 69 jongens en 67 meisjes
126 leerlingen en thans 77 j. -j- 76 m. 153
leerlingen. Hij herinnerde er aan dat hij, betreffende
de vacatures Klots en Tauber geadviseerd heeft om
een vacature te vervullen daar hij het zeker achtte
dat daar een Kathol, bijz. school zou komen. Hier
van hoort hij echter niets. Inplaats van vermin
dering der bevolking wordt het getal steeds hooger
zoodat het niet onmogelijk is dat het getal voor
de winter 170 bedraagt. Daarom geeft hij in over
weging het getal leerkrachten te brengen op 4 en
een oproeping te doen voor een onderwijzeres.
De Commissie van toezicht adviseert tegemoet
te komen aan dit verzoek door de benoeming van
een tijdelijke onderwijzeres.
Deze leerkracht ware misschien te vinden zegt
de Comm. onder de met I Aug. en 1 Sept. vrij
komende aan school A. en B.
Na eenige discussie hierover wordt besloten deze
zaak aan te houden en de regeling daarvan aan
B. en W. over te laten.
6. Aangaan geldleening.
B. en W. vragen machtiging tot dekking der
meerdere kosteu van oprichting en inrichting eener
H. B. S. en school voor m. u. 1. 'oaan te gaan
een geldleening van f 5000 tegen ,ten hoogste
4Vj af te lossen in 25 jaren.
De heer De Jager vraagt of dat bedrag voldoeude
zijn zal en of dit een aparte leening wordt, waarop
de Voorzitter toestemmend antwoordt.
Z. h. s. wordt de machtiging verleend.
7. Wijziging begrooting 1913.
De Voorzitter licht toe waarvoor de wijziging
dient te geschieden, waarna deze z. h. s. wordt
aangenomen.
8. Benoeming amanuensis-congierge.
De heer Lensen vraagt of deze, daar er nog geen
instructie is, benoemd wordt op nader vast te stellen
instructie, wat de Voorzitter bevestigend beant
woordt.
