Biimenlaudsch Nieuws.
Buitenlaiidsch Overzicht.
Korte Berichten.
Uit Stad en Provincie.
Tydeman bedoelde precies betzelfde als wat
we thans van Minister Treub wachten mogen
Staatspensioen voor alle honorabele, 70-jarige
behoeftigen.
Welnu, hoe oordeelde het Kamerlid Treub
over dit tweede gedeelte van het stelsel-Tyde-
nian, dat naar het schijnt straks het
stelsel-Treub zal genoemd moeten worden
We zullen het letterlijk afschrijven zooals
het op blz. 378 der Handelingen is te vinden.
Daar zei de heer Treub
Wat is nu het groote gevaar van het
stelsel van den heer Tydeman of van alles
wat in dezen geest zal worden gedaan P
Dat men zal beginnen met invoering van
die zeer beperkte staatspensioneering. die
verbeterde armenzorg voor ouden van
dagen. Men zal dan zoo schrikken van
wat men heeft te betalen, dat er in jaren
op het gebied van de sociale verzekering
niets meer gebeuren zal. Dat is voor mij,
wat het financiëele gedeelte betreft, het
onoverkomelijke bezwaar tegen dat stelsel
en tegen de staatspensioneering. Ik heb
heel wat bezwaren van socialen aard ont
wikkeld en als ik voorts zie, dat men op
één kaart zooveel zet, dat, wanneer de
uitgaven daarvoor gedaan zjjn, men zal
terugschrikken en niets meer over zal
hebben voor de andere uitgaven, die op
sociaal gebied door den staat moeten
worden gedaan, dan kan ik daar niet met
medegaan."
Zoo oordeelde het Kamerlid Treub.
Zullen we het nu toch waarlijk zien gebeu
ren, dat een man als Mr. Treub, als Minister
voorstelt, wat hij als Kamerlid verwierp, om
dat er een onoverkomelijk bezwaar aan ver
bonden is
Zullen we Minister Treub hooren verdedigen,
wat het Kamerlid Treub veroordeelde P
Zoo'n ommekeer binnen een jaar tijds, dat
zou een politieke reuzen-zwaai zijn 1
We moeten het zien en hooren, vóór we
het van Mr. Treub gelooven.
O. G. v. d. VI.
in de Rotterdammer.
Deze omschrijving gaf Mr. Tydeman zelf
en werd door Mr. Treub aangehaald op blz.
375 der Handelingen.
Weer een nieuwe partij
De heeren C. E. van Koetsveld en C. J. A.
Bichon van IJsselmonde richten in het predik
beurtenblad te Amsterdam een oproep tot
degenen die, hoewel instemmend met de
Chr.-hist. en Anti-rev. beginselprograms, zich
niet kunnen vereenigen met organisatie, tactiek
en leiding van deze partijen, om op 15 Sept.
a. s. te Zwolle bijeen te komen.
De sluiting der Kamer.
Bij Kon. besluit van 5 dezer is bepaald, dat
de tegenwoordige zitting der Staten-Generaal
zal worden gesloten op Zaterdag 13 September,
des namiddags te drie uur.
De minister van binnenlandsche zaken is
gemachtigd zich op vermeld tijdstip te begeven
naar de vergadering der Staten-Generaal, ten
einde in een vereenigde vergadering der beide
Kamers, de zitting in naam der Koningin te
sluiten. (Stct.)
H. M. de Koningin heeft Zaterdagavond
ten Paleize in Den Haag, in tegenwoordigheid
van den minister van buitenlandsche zaken
a. i., mr. Cort van der Linden, in bijzonder
gehoor ontvangen den nieuwbenoemden gezant
der Vereenigde Staten van Mexico, den heer
C. Pereira, die tegelijk met de terugroepings-
brieven van zijn ambtsvoorganger, den heer
Grmboa, benoemd tot minister van buiten
landsche zaken in Mexico, zijn geloofsbrieven
heeft aangeboden.
Hedenmiddag om ongeveer 1 uur hoopt
H. M. de Koningin te Amsterdam aan te ko
men. H. M.'s verblijf aldaar zal duren tot
Maandagmorgen 10 uur.
Zondag hoopt de Koningin de godsdienst
oefening in de Nieuwe Kerk bij te wonen, en
's middags een bezoek aan Artis te brengen.
H. M. de Koningin zal vermoedelijk op
Donderdag 18 dezer van 's Gravenhage naar
het Loo terugkeeren.
Indische Begrooting.
De Indische begrooting voor 1914 is bij de
Staten-Generaal ingediend.
Risico-overdracht ongevallenwet.
De minister van landbouw, nijverheid en
handel heeft benoemd tot voorzitter der com
missie tot het instellen van een onderzoek
naar de resultaten, waartoe de risico-over
dracht bij de uitvoering van de Ongevallenwet
1901 heeft geleid, den heer A. S. Talma, oud
minister van landbouw, nijverheid en handel.
(Stct.)
Een Pantserschip van 21,000 t o n.
Naar de Nieuwe Ct. verneemt, zouden de
ministers van oorlog en van koloniën voor
nemens zijn de begrootingen van hun voor
gangers ongewijzigd te laten, terwijl de mi
nister van marine op de zijne de eerste aan
vraag zou brengen ten behoeve van een
pantserschip van 21,000 ton.
Het bloedbad van Degerloch en Mulhuizen.
De vreeselijke moordpartij, die door den
onderwijzer Wagner uit Degerloch bij Stutt
gart is aangericht, is, volgens de N. R. C., dooi
de latere berichten in een heel ander licht
gekomen. Eerst meende men met de daden
van een. krankzinnige of amokmaker, die door
ziekelijken lust tot brandstichten en moorden
was aangegrepen, te doen te hebben, maar de
deskundigen, die hem eergisteren gehoord
hebben, zijn zooals men weet eenparig van
oordeel, dat men hem niet als ontoerekenbaar
kan beschouwen.
Uit de uitvoerige berichten in de Duitsche
bladen kunnen wij thans een aaneengeschakeld
verhaal van de autecedenten van den moorde
naar en van het gebeurde samenstellen. Wag
ner, een man van 36 jaar, is geboortig uit
Eglosheim bij Ludwigsburg. Zijn ouders waren
boerenmensciien. Jaren lang is hij te Mui
huizen, het dorpje aan de Enz (niet te ver
warren met Muihuizen in den Elzas), onder
meester geweest. Hij was daar om zijn ver
waten manieren niet bemind. Hij knoopte er
betrekkingen aan met de dochter van den
waard van de herberg de Adelaar, uit welke
betrekkingen een kind is gesproten. - Wagner
werd daarom uit zijn betrekking ontslagen,
maar kreeg in 1903 een nieuwe betrekking
als onderwijzer te Radelstetten, waar hij liet
meisje trouwde. Wagner sloot dit huwelijk
met tegenzin. Zijn vrouw, die- zeer ijverig en
huiselijk was, was hem te eenvoudig en te
boerscïi. Hij bekommerde zich weinig om
haar en ging zijn eigen weg. Twee jaar ge
leden ongeveer kreeg hij een aanstelling als
eerste-onderwijzer te Éegerloch, waar hij
schijnbaar in den kring van zijn gezin tevreden
leefde, ofschoon men erbij weet té vertellen
dat hij aan den drank verslaafd en eenzelvig
was. Men meent, dat ontevredenheid over
zijn huwelijk en de haat dien hij de familie
van zijn vróuw toedroeg, de eigenlijke beweeg
redenen voor zijn daad zijn geweest. Waarom
hij dan echter zoovele mensclier., die niets
met hem te maken hadden, heeft neergeschoten,
is niet duidelijk. In elk geval heeft Wagner
aan de familie van zijn vrouw een brief ge
schreven, waarin hij te verstaan gaf, dat hij
al lang een moordaanslag in den zin had.
Ook schijnt hij geen pleizier in zijn beroep
gehad te hebben. „De voorbedachte raad bij
zijn daden en de geestkracht, waarmee hij ze
volvoerd heeft, de kalmte en onverschilligheid
waarmee hij Woensdagochtend de hem gedane
vragen zeer duidelijk beantwoordde zegt
de Stuttgartsche correspondent van de Frankf.
Ztg. maken dat het woedende volk niet
gelooft, dat net ongeluk dat hij aangericht
heeft, liet werk van een krankzinnige is."
Wagner is Donderdagavond uit zijn woon
plaats Degerloch naar Muihuizen, waar gelijk
men weet zijn schoonouders woonden, met een
fiets vertrokken. Voor het glas in zijn huis
deur had hij een bordje opgehangen met de
mededeeling, dat het geheele gezin een uit
stapje had ondernomen en er dus niemand
thuis was. Toen de justitie Woensdagochtend
de deur liet openbreken zag men een vreeselijk
schouwspel. In twee kamers lagen de vrouw
van Wagner, zijn 11- en 9-jarige dochters Elsa
en Klara en zijn 8- en 7-jarige zoons Robert
dood 'in hun bed. Zij waren niet, zooals het
eergisteren in de telegrammen heette, dood
gestoken, maar doodgeschoten.
Toen Wagner na middernacht te Muihuizen
aankwam, droeg hij, gelijk gemeld is, een
zwart masker en bovendien nog eert zwajten
sluier over zijn gezicht heen. Om een uur
's nachts stak hij eerst aan het einde van het
dorp vier schuren in brand. Do menschen in
het dorp snelden ontdaan naar buiten, om de
vlammen te blussschen. Zij kwameu op straat
Wagner tegen, die in beide handen twee
groote Mauser-revolvers vasthield en langs
zijn borst een gordel met 200 patronen droeg
de razende man schoot van de straat iemand,
die zijn raam opengeschoven had, neer. Daarna
rende hij naar den stal van de herbergde Os,
om ook dien in brand te steken. Hier liep
hij menschen tegen het lijf, die het vee uit
een van de brandende schuren naar dien stal
wilden brengen hij schoot op hen, verwondde
er vier zwaar en legde ook twee koeien neer.
Daarna liep hij het dorp in, doodde weereen
man, die aan 'liet raam stond, en verder nog
twee anderen. Nu ging hij naar het huis van
den schout en vroeg naar hem. Toen de
vrouw antwoordde, dat haar man al naar be
neden was, rendde hij de straat weer op,
schoot een man die een koe aan een touw
voortleidde, neer, verwondde een tweeden, die
voor zijn huis stond, met diens vrouw zwaar
en schoot ook hun kind dood. Daarop liep
hij weer naar de plaats van den brand en
loste ook daar onophoudelijk schoten. Drie
menschen werden getroffen.
Hij raakte voorts den politieagent en den
nachtwacht, maar met een slag met zijn sabe
wist de agent, hoewel hij gewond was, hem
buiten gevecht te stellen. De dorpelingen
vielen nu op hem aan en mishandelden hem
zoo zwaar, dat hij zich niet meer verroeren
kon.
Bij bewustzijn gekomen, zag hij den schout
die 'hem vroeg „Wagnor, waarom heb je dat
gedaan strak aan. Eerst gaf hij geen ant
woord. Toen men hem daarna den moord op
zijn vier kinderen voorhield, kreeg hij een
aanval van wanhoop en zeide hij, dat wat hij
te Muihuizen gedaan had, niets te beteekenen
had! Hij hij al zes jaar lang rondgeloopen
met het plan om te moorden en brand te
stichten en ging altijd met een dolkmes. (Dit
doet weer meer aan vervolgingswaanzin
denken.)
's Middags werd de man van het armhuis
waar hij voorloopig ondergebracht was, in een
ziekenrijtuig, dat door zes marechaussees be
geleid werd, naar een ziekenhuis te Vaihingen
overgebracht. De menigte, die uit dorpelingen
en tal van nieuwsgierigen van elders bestond,
stiet verwenscliingen uit, maar liet het rijtuig
ongehinderd voorbij.
Twee van de menschen, die gewond waren,
zijn Vrijdag bezweken, waardoor het aantal
dooden met inbegrip van Wagner's vrouw
en kinderen, tot vijftien klom. Er moeten
verder nog twintig gewonden zijn.
Toen men Wagner onschadelijk maakte
hij had toen alle patronen van zijn twee
revolvers afgeschoten en geen tijd meer om
ze opnieuw te laden werd hij aan een arm
zoo zwaar gekwetst, dat men dien Vrijdag
heeft moeten afzetten.
De commissie van het gerecht verklaarde
hem geestelijk normaal. Maar wat moet men
dan denken van den brief, dien hij Donderdag
aan het Stuttgarter Neue Tageblatt heeft ver
zonden en waarin hij o.m. schreef„Aan mijn
volkIk geloof aan geen God, wensch de
bondgenoot van den duivel te zijn en zou
iedereen die voor mijn pistool komt, willen
folteren. Maar ik weet, dat dit niet altijd
kan. Ik wil ook, dat men mij na mijn daad
zal folteren."
ENGELAND.
Balfour heeft Zaterdag in een redevoering
gezegd, dat hem geruchten hadden bereikt,
naar luid waarvan de regeering geneigd is,
zoodra de Home-Rulewet aangenomen en door
den Koning bekrachtigd is, eene algemeene
verkiezing te houden voor haar in toepassing
te brengen. Balfour keurde dat in sterke
mate af en drong er op aan, dat de regeering
iet oordeel van het land over Home Rule zou
inroeperr voor het wet werd.
Hierop is echter weinig kans. Dezer dagen
heeft Birrell nog eens, in een brief aan zijn
kiezers, dat geroep om het oordeel van het
land onoprecht genoemd. Het was algemeen
bekend, schreef Birrell, toen de kiezers voor
de tweede maal over de parlementswet uit
spraak moesten doen, dat die wet in de eerste
plaats bestemd was om Home Rule door te
zetten. Over Home Rule behoeft het oordeel
van het land niet meer gevraagd te worden.
Afgaande op tal van vroegere uitlatingen
van ministers moeten wij ook zeggen, dat de
geruchten over een verkiezing tusschen be
krachtiging en toepassing van de wet ons
zeer onwaarschijnlijk voorkomen. De regeering
is overtuigd, van het land opdracht te hebben,
Ierland metterdaad zelfbestuur te schenken.
Had zij die overtuiging niet, dan zou zij het
lgnd eerst over het wetsontwerp uitspraak
laten doen, niet nadat het al wet was geworden.
DE BALKAN.
Nu de groote mogendheden hebben toege
laten, dat er van de grenslijn Enos Midia niets
komt, schijnt de Porte de tijd gekomen te
achten, om te trachten ook in de kwestie van
de eilanden meer te verkrijgen dan de mo
gendheden haar hebben toegedacht, en Grie
kenland tot rechtstreeksche onderhandelingen
daarover te dwingen.
Dit kan men ten minste opmaken uit een
artikel van de officieuse Tanin. Het gebied,
zegt dat blad, hetwelk Turkije voortaan in
Europa te verdedigen heeft, is kleiner dan
vroeger. De verdediging zal dus gemakkelijker
zijn. In geval van een nieuwen oorlog met
Griekenland, zal slechts ter zee de beslissing
kunnen vallen. Vroeger grensde Griekenland
slechts aan Turkije, thans ook aan Servië en
Bulgarije. Die omstandigheid verhoogt geens
zins Griekenlands veiligheid en dwingt het,
veel meer voor zijn leger uit te geven dan
tot nog toe. Griekenland zal niet verstandig
doen, om in een tijd, dat het Bulgarije als
zrjn vijand beschouwt, zich ook Turkije tot
vijand te maken. Als men dat te Athene
inziet, moet men in de kwestie van de eilanden
tot eenige offers bereid zijn. Daarvan is tot
heden echter niets te bemerken. Griekenland
zal er dus op uit moeten om zijn vloot te
vergrooten. Maar Turkije, al kan het er nooit
aan denken een zeemogendheid van beteekenis
te worden, moet echter zijn kusten kunnen
verdedigen en zou daartoe gemakkelijk zijn
vloot anderhalf maal zoo groot als de Grieksche
kunnen maken.
China en Japan.
LONDEN, 6 Sept. De Times verneemt uit
Peking, dat het vaststaat dat de regecrings-
troepen in Nanking op groote schaal hebben
geplunderd en zich aan allerlei uitspattingen
hebben schuldig gemaakt. De officieren zouden
dat hebben toegelaten. Het gebeurde brengt
de troepen der Noordelijken en de regeering
van Joeansjikai in discrediet, temeer wijl
bekend is, dat de val van Nanking veeleer
een gevolg is geweest van omkooping dan van
het krijgsmanstalent der Noordelijke troepen.
De inneming van Nanking maakt vooreerst
een verdere rebellie van de zuidelijken onmo
gelijk, maar de geest van den opstand is geens
zins voor goed onderdrukt.
De toekomst van China op financiëel gebied
laat zich hoe langer hoe minder gunstig aanzien.
De kosten der onderdrukking van de binnen
landsche troebelen stijgen, de handel vermin
dert. Nieuwe eischen tot schadevergoeding,
door buitenlanders ingediend, hebben den nood
van de schatkist doen toenemen, terwijl de
Chineezen, blind voor hun eigen belang, een
reorganisatie van de zout-belasting tegenhou
den.
TOKIO, 0 Sept. Naar verluidt is de regee
ring voornemens om ter zake van den moord
op de Japanners te Nanking niet alleen de
bestraffing der schuldigen en schadevergoeding
te vragen, maar bovendien bizondere vergoe
dingen.
De eerste minister heeft zich in allerijl naar
Nikko begeven om den Keizer van het besluit
der regeering kennis te geven.
Als de onderhandelingen met China niet
het gewenschte resultaat hebben, is de uit
zending van de twaalfde divisie van Kokoera
te verwachten.
TER NEUZEN, 9 Sept. 1913.
In de op a.s. Donderdag, des voormiddags
te 10 ure, te houden .openbare vergadering
van den gemeenteraad alhier, komen de vol
gende punten in behandeling
Beëediging raadsleden.
Notulen.
Ingekomen stukken.
Gratificatie onderwijzerspersoneel aan school
D-
Verzoek hoofd van school D om uitbreiding
personeel aan die school.
Aangaan geldleening.
Wijziging begrooting 1913.
Benoeming amanuensis-congierge.
Oproeping directeur of leei'aar voor de
H. B. S.
Instelling van een parallejklas op de m. u:
I. o. school.
De officieele opening van de Gemeentelijke
H. B. School alhier is verzet op Donderdag
18 Sept a.s. Voor congiere aan deze inrichting
hebben zich thans 25 sollicitanten aangemeld.
- Zaterdagmorgen had in de haven alhier
een ongeluk plaats. Een 17 jarige schippers
knecht was bezig de zeilen te strijken. Hij
kwam met zijn rechterhand tusschen lier en
mast, zoodat zijne vingers verbrijzeld werden
en zijn hand in het ziekenhuis afgezet moest
worden.
- Maandag a.s. begint in onze stad de
kermis tot Zaterdag d. a. v. des nachts te 12
uur. Die week mogen de tapperijen, spellen
enz. den ganschen nacht open blijven. Ge
durende de kermis mag er dansmuziek plaats
hebben en groote draaiorgels mogen alsdan
spelen.
De dansmuziek behoeft niet eerder te ein
digen dan des nachts om 2 uur. Diegenen,
die in de nabijheid van zulke gelegenheden
wonen, gaan dus een rustelooze week tegemoet.
- Dezer dagen ontving een tusschenpersoon
van de rente-commissie te Ter Neuzen wegens
Zelandia het volgende schrijven van een rente
aanvrager. „Het jaar van Emmapolder 8
maanden 't jaar en voor Aderjaansen Wal
soorden 4 maanden 't jaar naar den polder
aan Ossenisse voor vermolken Groenendijk 5
maanden 't zelfde jaar aan de have van Wal
soorden voor vermolken en J. Woud 3 maan
den gevlet en zand gevaren er voor kanaal
van Hansweert maar voor wien kan ik ook
niet meer zeggen 2 maanden voor Woensdrecht
en polder als hij gedijkt is 7 maanden later
sturman 2 maanden edwegpolder voor Ver
straten 4 maanden gevlet en in 't najaar nog
zand gevarep 2 maand jen dan nog schelpen
gevaren vor Ierseke alle jaren van 1894 tot
1901 alle jaren onverschillig 't een jaar 3
maanden en wel jaren van 4 maanden en naar
1903 tot 1913 alle jaren aan de suikerbetcn
gewerkt dus ik kan het naaste er allemaal
niet meer opschrijven want ik weet dat ook
zoo juist niet meer, maar dat gij toe zal komen
dat weet ik zeker."
Wij zouden willen vragen of de tusschen
persoon wel „toe zal komen" met z'n tijd ons
deze „puzle" uit te zoeken. Van een uitge
breid onderzoek zal hier ook wel sprake zijn.
Hoek. Thans is deze gemeente in feestdos.
Gelokt door het keurige weder gingen we óok
eens Hoekwaarts gisteren. Om half 10 ure
gisterenmorgen had in de Ned. Ilerv. kerk de
kerkelijke herdenking plaats. Ds. E. Raams
sprak op boeiende wijze een krachtig feest-
woord. Z.Eerw. legde vooral er den nadruk
op, om dit te houden onafhankelijkheidsfecst
waardig te doen eindigen, zoodat het een
feest moge zijn zonder wanklanken.
Het kerkgebouw was zéér vol. De collecte
bedroeg f87,—. Die gelden werden gebruikt
voor uitdeeling aan de armen in deze gemeente
van alle gezindten. Kleine gezinnen kregen
één, grootere gezinnen twee krentenbrooden,
benevens eenig geld.
In den namiddag had de historische optocht
plaats.
Deze tocht slaagde goed en honderden bij
honderden menschen hadden zich opgesteld
om deze stoet te zien voorbijtrekken. Op bet
raadhuis werd Prins Willem van Oranje toe
gesproken en de eerewijn aangeboden.
Prins Willem zat met zijn gevolg in keurige
costuums gestoken, in een open landauer.
Voorts was in den stoet een praalwagen,
waarin de Nederlandsche Maagd hare voor
stelling maakte en in het geheel een keurig
deel van den optocht uitmaakte, Een wagen
voorstellende de provinciëu ontbrak ook niet.
Typisch was het den wagen te zien, waarop
gezeten waren boeren en boerinnen uit den
tijd van 1813 en daarbij hen in den tegen-
woordigen dracht. Het muziek speelde bij
den rondgang er lustig op los. Het dorp was
aardig versierd en mooie eerepoorten trof men
aan.
In een der straten stond het volgende versje
op een der poorten
