Antirevolutionair mt nieuws- en Advertentieblad Zeeland. FEUILLETON. Langs eigen Spoor. Biimenlaiidscli Nieuws. Buitenlandsch Overzicht. No. 1042. Woensdag 13 Augustus 1913. lle Jaargang. ABONNEMENT: Per drie maanden binnen Ter Neuzen ƒ1,Franco per post: voor Nederland ƒ1,10. Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars, Postdirec teuren en Brievengaarders. Dit blad verschijnt Dinsdag- en Vrijdagavond, uitgezonderd op Feestdagen, bij den Uitgever D. H. LITTOOIJ Az. te TER NEUZEN. Inzending van advertentiën vóór uren op den dag der uitgave. ADVERTENTIËN: Van 1—4 regels ƒ0,40. Voor eiken regel meer ƒ0,10. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde adver tentie wordt de prijs slechts hveemaal berekend. Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend. INGEZONDEN STUKKEN TE RICHTEN AAN DE REDACTIE; ABONNEMENTEN EN ADVERTENTIES TE BEZORGEN BIJ DEN UITGEVER. Advertentiën voor dit blad worden aangenomen tot 's namiddags I UUR op den dag der uitgave. V De uitslag in Rotterdam I. Aangezien de heer Spiekman, die in meer dan één district gekozen was als lid dei- Tweede Kamer, voor Rotterdam I bedankt had, moest hier een nieuwe verkiezing plaats hebben. Den lsten Augustus waren in het district van de 12248 kiezers 8957 opgekomen. Daarvan stemden 3984 op den heer Gerretson (c. h.), 2443 op den héér W. de Klerk (u. 1.), 54 op Dr. W. van Ravesteijn (s. d. p.) en 2531 op den heer A. de Zeeuw (s. d. a. p.) Vrijdag 1.1. was het herstemming tussclien de heeren Gerretson en De Zeeuw. De eerste verkreeg 4670 stemmen en de laatste 4241 stemmen, zoodat de heer Gerretson gekozen is. Aangezien de socialisten ook reeds den pas veroverden zetel in Hoogeveen verloren hadden, is thans liun aantal nog vóórdat de Kamer geopend is gedaald van 18 op 16. Het is thans dus 46 rechts tegen 54 links. V Het Congres te Zwolle. Met 375 tegen 320 stemmen en 15 blanco besloot het Partij-Congres der Socialisten, dat de leden der partij geen portefeuillles mogen aanvaarden in liet te vormen ministerie. Dit besluit werd genomen ondanks de rede voering van mr. Troelstra ter verdediging van zijne houding en van de resolutie van de meerderheid der partij-conferentie, die de aanvaarding der portefeuilles thans had aan geraden. Het klinkt eenigszins zonderling, dat de heer Troelstra na het bekend worden van liet resultaat der stemmirtg zijn groote vreugde uitsprak over de versterking van liet klasse- bewustzijn, zoo duidelijk uit het Congres naar voren getreden En nog vreemder klinkt na de nederlaag van mr. Troelstra de motie, die hij voorstelde ongetwijfeld een poging om de gedeelde schare bijeen te houden waarbij het Congres con stateert, dat de pogingen van burgerlijke zijde aangewend, om de schitterende overwinning der S. D. A. P. in de verkiezingen, te doen strekken tot verzwakking van de eenheid en de kracht van het proletariaat, de eenheid der partij niet hebben kunnen breken. Wat thans mr. Cort Van der Linden doen zal met zijne opdracht tot vorming van een ministerie? Als het er ten slotte maar niet op uitloopt, dat binnenkort een Kamer-ontbinding plaats heeft, opdat door een nieuwe verkiezing de mist, waarin men thans ronddoolt, verdreven worde. 26) Nog een ander dan Emile Bekkers luisterde met gespannen aandacht't was Frans Gravels, die mede levendig belang stelde in een ge schiedenis, die door een eigenaardige samen loop van omstandigheden hem niet geheel vreemd was. Ofschoon ^niet door Emile op gemerkt, daar deze met den rug naar hem gekeerd zat, ontging hem geen woord van wat de boer vertelde, al hield hij zich ook, of hij uit loutere verveling naar buiten staarde. „Maar dat zal je waarschijnlijk minder in- terresseeren, denk ik. Notaris Bekkers was bier in den omtrek zeer gezien en genoot het algemeene vertrouwen. Verscheidene men- schen uit den kleinen burgerstand, die wat hadden overgespaard, brachten hem hun spaar penningen. Want hij was, zoo dacht men, zoo goed als de Bank. En het einde van de geschiedenis was, dat hij aan het spelen en speculeeren raakte, hij kón het niet laten het geld van zijn vrouw ging er grootdeels in verloren en toen hij ten slotte ook de centjes V Onjuist ingelicht. Zelandia meldde in haar nummer van Zaterdag 1.1. dat een onderwijzer aan de Chr. school te Ter Neuzen geschorst was. Wij kunnen het blad verzekeren, dat het verkeerd ingelicht is. Er is aan die school van geen schorsing sprake geweest. Meer wenschen wij op 't oogenblik van deze zaak niet te zeggen. Wij achten den tijd daarvoor nog niet gekomen. Sarikat Islam en de Zending. Zendeling Verhoeven te Tjideres schrijft in het Orgaan der Ned. Zend. Ver. Door conservatieve en door evenzoo vrees achtige liberale bladen in Indië, wordt beweerd dat dit ontstaan is te wijten aan „de Chr. Zending" en aan de „Christelijkheid" onzer huidige regeering. Toch zijn die vreesachtige en vrees-aanjagende bladen tot nu toe nalatig gebleven een eerste bewijs te leveren, dat ergens op Java de helaaszoo sporadisch arbeidende Chr. Zending, reeds die beweging en invloed verwierf, dat die beweging kon worden opgewekt door haar zoo vreedzamen arbeid. En wat betreft het totaal ongegrond verwijt tegenover de „Christelijkheid" onzer tegenwoordige regeeringbedoelde bladen moeten ook nog het eerste bewijs leveren dat onze regeering metterdaad iets meer belang rijks deed dan uitvoering geven aan wat onder voorgaand „liberaal régime" werd ontworpen en vastgesteld. Wellicht zal men mij wijzen op de „Zondag- circulaires", die blijkbaar minder boden dan de nu dreigende Sarikat Islam-beweging, om stembus-fanatisme te voeden. Want welk Moslim of Christen, welk ambtenaar of parti culier, ja welk dagblad-redacteur acht het niet gewenscht dat ieder mensch een rustdag in de week genieten moet het ook tevens niet prijzen dat bedoelde circulaires vooral bedoel den een reeds zoo lang gewenscht einde te maken aan den dwang van vele chefs, die hun ondergeschikt personeel dwongen ook op Zondag hun diensten te verrichten. Bedoelde redacteuren kunnen zich overtuigd houden, dat zeer velen hunner lezers er zich over hebben verbaasd, dat hunne zoo invloedrijke redacteurs toen opnieuw hebben bewezen nog maar immer te willen voortborduren op wat onze meester in onze jeugd ons verzekerde, dat Mohammed zijnen volgelingen verbood te rusten op Zondag, zooals de Christenen, of op Zaterdag, zooals de Joden, maar gelastte te rusten op Vrijdag. Welk Moslim beschouwt den Vrijdag als rustdag naar de opvatting van van zijn cliënten had opgebruikt en een schandelijk bankroet dreigde, schoot hij zich voor den kop." Emile was doodsbleek geworden, terwijl de verteller, die immers onmogelijk kan weten wat harde boodschapper hij was, in zoo weinig woorden, zoo kort en zoo wreed de waarheid sprak. 'tWas, of de bliksem voor zijn voeten was ingeslagen. De zoon van een schender van het vertrouwen zijner medeburgers was hij dusde zoon van een ellendigen bank roetier de zoon van een lagen dief Zijn kaartspel, dat bij oudertusschen met zeer weinig oplettendheid had vervolgd, inte resseerde hem in 't geheel niet meer. Andere gedachten, dan die welke op winst bejag gericht waren, bestormden zijn hoofd en hart. Zijn eigen hopelooze toestand, die hij wel tot nu toe voor zich zeiven had zoeken te verschoonen, scheen hem na het gehoorde te ellendiger. Was hij niet de zoon van een bankroetier, van één, die onder het mom van eerlijkheid andermans penningen zich toeeigende En het einde zijns vaders, zou het ook niet het zijne worden Een rilling voer hem opnieuw door de leden. Jood of Christen Dat die invloedrijke dag bladpers toch eens eindelijk liet varen hare totaal ongemotiveerde vijandschap tegen den vredelievenden arbeid der Christelijke Zending onzer dagen, óók op Java, en erkende en waardeerde het rechtvaardig en humaan beleid onzer regeeringdaarbij liet ontstaan en aan vankelijk succes van Sarikat Islam wilde zoeken daar, waar zulks gezien wordt door allen die Java kennen; hoe zouden wij, met vereende kracht die nu zoo onheilspellende beweging beter kunnen leiden in veilige banen tot heil des Volks 1 Dat spontane optreden van Sarikat Islam over geheel Java, en dus ook daar, waar de Chr. Zending nog nimmer met haar liefdewerk kon aanvangen, wijst op gansch andere en meer algemeen werkende oorzaken. Erkend moet worden, dat het algemeen ontwaken van het „Groot Oosten", aangevangen door het verbijsterend succes van Japan en ook van de republikeinen van China, doorwerkt in een deel van het Javaansclie volkwelk deel teeken van zijn ontwaken gaf door de stichting van Boedi Oetama". Dit „Edel Streven" echter heeft zijn invloeds-sfeer zeer beperkt, eenerzijds door siechts voor het meer ontwikkeld deel van liet Javaansche volk een betere toekomst voor te spiegelenanderzijds door op raad zijner Westersche voorlichters, te negeeren wat door den Oosterling nog zoo hoog ge waardeerd wordt n.m. Godsdienst. Teleurge steld door Boedi Oetama, gevoelden vooral de kleine neringdoenden den verhoogden druk van het kapitaal der Chineezen. Deze toch verloren een zeer belangrijk deel hunner be staansmiddelen op Java, toen het Gouvernement terecht in eigen beheer nam liet opium-debiet, de beleenbanken en andere pachten, weleer in handen der Chineezen, die daardoor bijna allen rijk werden. Hunne voordeelige brood winning, alzoo verloren hebbende, wierpen de in aantal immer toenemende Chineesclie klein-kapitalisten zich, over gansch Java, op de kleine winkel-neringen spoedig zagen de minder kapitaalkrachtige en ook minder ener gieke Inlandsche kleinhandelaren zich op hunne beurt uit hunne broodwinning verstooten door die „kafirs". Omdat overal dezelfde oorzaken werkten, werd ook overal op Java, waar Inlanders zich teruggedrongen zagen, de stoot gegeven tot het snel vermeerderen der deelnemers, tot uitvoering kwamen door het openen van Inlandsche winkels op vele plaatsen. Werd allermeest zoo niet uitsluitend door dezen zeer scherpen broodnijd aanleiding gegeven tot de bekende bloedige „relletjes" vooral te Soerabaja en Batavia over gansch Java heerscht nog dezelfde spanning naar verhouding van het aantal neringdoenden ter Waarom Hij kon er zich zelf geen rekenschap van geven. In de korte oogenblikken, thans in den trein doorgebracht luisterende naar zijn spraakzamen reisgezel, leek hem zijn eigen toestand duizendmaal verergerd. „Kom, jou beurt", klonk op eens op korzeligen toon de stem van een der medespeler. Deze had tot heden, dank zij het valsche spel van Emile, nog weinig voordeelgenoten, integendeel, staag had hij verloren. Verwezen staarde Emile hem aan. Werktuiglijk schikte hij de kaarten, maar zijn hand beefde en ze ontvielen hem. Bliksemsnel had de ander ze opgeraapt en onheilspellend staarden hem twee paar oogen aan. „Ha, haklonk het schamper, „daarom kun jij zoo winnen. Je speelt valsch man, dubbel spel 1 Zijn gewone brutaliteit ontging Emile totaal, 't Was trouwens ook niet tegen te spreken 't bewijs was in de handen zijner medespelers. De andere reizigers staken de hoofden bijeen. 'tWas grof," vond men. Emile brak het angstzweet uit. „Mijn geld terug, manneke, of anders klaag ik je aan bij de politie. Is dat een eerlijk plaatse. In die smeulende vuurtjes werd olie geworpen toen vele Maleische couranten met grooten ijver bericht gaven van de vele neder lagen der Turksche geloofsgenooten in het Westen, en men de immer te hoog gewaande glorie van den Islam bedreigd achtte. En dat de groote spraakmakende menigte, die niets meer verliezen kan, het oorspronkelijk niets kwaads bedoelende „Sarikat dagang Islam" verscherpte tot het onheilspellende „Sarikat Islam", geschiedde bijna uitsluitend door den reeds lang gekoesterden haat tegen het immer groeiende overmachtige kapitaal der vreemden, die het Javaansche volk degradeeren tot een volk van afhankelijke koelie's en geenszins uit vijandschap tegenover ons Gouvernement, noch tegenover de Christelijke Zending. Ook die menigte ervaart en erkent, dat de regeering het haar mogelijke beproeft om het Javaansche volk intellectueel en oecoeomisch vooruit te helpen. En die groote menigte zal desge vraagd eenparig verklaren, dat zij van de Christelijke Zending niets anders ervaart dan vriendelijke, belangelooze hulpvaardigheid. HetCongresderS. D. A. P. Het buitengewone congres der S. D. A. P. te Zwolle heeft Zondag met 375 tegen 320 stemmen en 15 blanco besloten geen Minister portefeuilles te aanvaarden. Vredespaleis. Aan de opening van het Vredespaleis op 28 Augustus a.s. zal het karakter van een galaplechtigheid worden gegeven. De inwijding zal des namiddags te half drie plaats hebben en daags daarna gevolgd worden door een tuinpartij op het terrein, waarvoor 1500 uit- noodigingen zullen gedaan worden en welk feest zal opgeluisterd worden door een con cert van de Kon. Mill. Kapel. De P. O. N. T. De Provinciale Overijselsche Nijverheids- Tentoonstelling werd de eerste week na de opening bezocht door ruim 30.000 personen. Hieronder zijn niet begrepen de houders van doorloopende kaarten. De vrede geteekend. Zondagochtend om ecoed half elf aldus de N. R. C. hebben de vredes-onderhandelaren te Boekarest zich vereenigd om de kroon op hun werk te zettenhet vredes-verdrag met hun onderteekening te bekrachtigen. Het verdrag is door de afgevaardigden in alfabe- spelletje kaart spelen, zooals je voorgaf. Mijn geld terug, of je weet het." „En 't mijne", schreeuwde de ander. „Dief Het schemerde Emile voor de oogen. Op dit oogenblik floot de locomotief. Men naderde B. Plotseling stond Emile op. De anderen hielden hem tegen. „Geef op dadelijk!" Ook de anderejreizigers namen een dreigende houding aan. De trein remde en stond weldra stil. De conducteur riep luidkeels den naam van het station. Snelbesloten tastte Emile in den zak, haalde al het geld dat er in was te voorschijn en het zijn verrasten medespelers toewerpend, rukte hij zich los en sprong ijlings uit de coupé. Verwenschingen en hoonlachen volgden hem. Een oogenblik later snorde de trein reeds verder. Als in een droom wandelde Emile het kleine smalle perron af en begaf hij zich naar den uitgang. Op eenige passen afstands achter hem aan volgde Frans Gravels. Emile zag hem niet. (Wordt vervolgd.) DOOR ZELANDIA.

Krantenbank Zeeland

Luctor et Emergo | 1913 | | pagina 1