Antirevolutionair
Dieuws* en Advertentieblad
000?
6t?iairo«
Wat nu
Uit de Pers.
No. 1039.
Zaterdag 2 Augustus 1913.
11" Jaargang.
ABONNEMENT:
Per drie maanden binnen. Ter Neuzen ƒ1,Franco
per post: voor Nederland ƒ1,10.
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars, Postdirec
teuren en Brievengaarders.
Dit blad verschijnt Dinsdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op Feestdagen,
bij den Uitgever D. H. L1TT00IJ Az. te TER NEUZEN.
ADVERTENTIEN:
Van 1—4 regels ƒ0,40. Voor eiken regel meer ƒ0,10.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde adver
tentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend.
Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
Advertentiën voor dit blad worden
aangenomen tot 's namiddags I UUR op
den dag der uitgave.
Hot ministerie-Heemskerk moestweg liet
mocht niet langer aan 't bewind blijven.
Om dat doel te bereiken liep al wat vrij
zinnig of socialist was, te hoop. Zoo bracht
men de rechterzijde in de minderheid.
Maar als 't kabinet-Heemskerk aftreedt, moet
er toch weer een ander ministerie komen 1
Zeker en daarom droeg II. M. de Koningin
aan Dr. Bos op een stel ministers bijeen te
zoeken uit de geheele linkerzijde. Blijkbaar
had dr. Bos zelf deze laatste voorwaarde ge
maakt.
Men heeft kunnen lezen hoe mr. Troelstra
uilgenoodigd werd, met nog twee andere
socialisten in het ministerie zitting te nemen.
Wat de heer Troelstra reeds van den beginne
geëischt had, werd aan zijne partij aangeboden
drie zetels wilde Dr. Bos hen geven.
Doch gelijk we reeds gemeld hebbende
socialisten bedankten, toen het er op aankwam
te toonen, dat ze nog wat anders kunnen dan
af breken.
Wat ze wel wilden?
De vrijzinnigen steunen, als deze uit hun
midden een ministerie vormden, om algemeen
kiesrecht en staatspensioen er door te halen.
De socialisten zouden helpen.
Altijd onder voorwaarden.
Een dezer voorwaarden was, dat de oorlogs-
hegrooting niet hooger mocht zijn dan onder
het ministerie-Heemskerk.
Dat was voor de vrijzinnigen een moeilijke
positie.
Want de belofte, dat ze de oorlogsbegrooting
niet zouden veihoogen, konden ze onmogelijk
geven.
Ziehier waarom.
Het is algemeen bekend, welk een janboel
het met ons leger was. Tucht en orde waren
grootendeels weg en er ontbrak eigenlijk alles
aan ons stelsel van landsverdediging. We
gaven er veel geld voor uit en wat we hadden,
beteekende zoo goed 'als niets. Daarover is
elk deskundige het eens.
Doch ook hierover zijn de deskundigen het
eens, dat minister Colijn in dien chaos orde
heeft weten te scheppen.
Op treffende wijze heeft ook de concentratie
hiervan getuigenis afgelegd.
Ze had namelijk vóór de verkiezingen een
soort program opgesteld.
In dat program kwam niets voor omtrent
militaire zaken.
Toen ze deswege geïnterpelleerd werd,
luidde het antwoorddaarover hebben we
opzettelijk gezwegen, omdat we op den weg
dien de heer Colijn ons op zoo voortreffelijke
wijze heeft gewezen, wenschen voort te gaan.
Doch natuurlijk dat zou meer geld kosten,
dan er tot hiertoe aan besteed werd.
Een huishouding die jarenlang verwaarloosd
werd, kan zonder geld niet in orde komen.
De concentratie begreep dus zeer goed, dat
ze aan de voorwaarden der socialisten niet
kon voldoen.
Vandaar dat op de Woensdag gehouden
vergadering eenstemmig besloten is: nu de
socialisten weigeren, ons met ons een minis
terie te vormen, willen wij het zonder hen
ook niet doen.
Zoo komt er dus geen concentratie-kabinet.
Algemeen stemrecht en staatspensioen,
waaraan zoo groote behoefte heette te zijn,
moeten dus wachten.
Tot hoelang
Ja, dat valt moeilijk te zeggen.
't Zou best kunnen gebeuren, dat er nu een
kleurloos zaken-kabinet komt en dan zullen
genoemde punten voorloopig wel niet aan de
orde komen.
Doch op de vraag, wat er nu gebeuren zal,
kan niemand nog een antwoord geven.
Intusschen is reeds de maand Juli voorbij
en zitten we nog in 't moeras.
Juist, zooals onzerzijds is voorspeld ge kunt
wel Heemskerk en zijn ministerie wegjagen,
maar zelf zijt ge onmachtig, het land te
regeeren.
Afbreken is nog altijd gemakkelijker werk
dan opbouwen.
V Oorzaken.
Vanwaar toch die enorme vooruitgang in
stemmencijfer der socialistische candidaten
heeft menigeen zich afgevraagd na den uitslag
der laatste verkiezingen voor de Tweede Kamer.
Natuurlijk kunnen velerlei verklaringen van
dit verschijnsel worden gegeven.
Men kan b.v. letten op de groote woorden,
de verbijsterende beloften, die de socialisten
deden hooren en waardoor stellig ook menig
minder nadenkend kiezer er is ingeloopen.
Toch heeft de zaak ook een meer geestelijke
zijde.
En wel deze, dat door de gestadige, stelsel
matige bearbeiding van de geesten in socialis-
tischen zin, langzamerhand een kentering is
tot stand gekomen.
Die bearbeiding geschiedt rusteloos in cou
rant, pamflet, meeting, dagelijksch gesprek.
Maar ook, en niet voor het geringste deel,
door de school.
Valt het niet op, dat juist in de groote
steden de vooruitgang van het socialisme het
treffendst is
En het is immers een bekend feit, dat juist
daar de meeste socialistische onderwijzers
worden aangetroffen
Och, we weten het wel, dat het onderwijs
neutraal heet.
Maar we vergeten evenmin, dat de Belgische
socialist Anseele op 15 Dec. 1902 in Amsterdam
sprekende, zei„de kerk zegtlaat de kinder-
kens tot mij komenwij socialisten zeggen
Jaat de kinderkens bij ons blijven, we zullen
ze ons socialistisch evangelie leeren."
En evenmin vergeten we, dat „Het Volk"
van 21 Febr. 1904 schreef„onthoudt het
voor uw kinderen, die gij hebt groot te brengen
iu den dienst van het socialisme
We herhalen formeel zullen de socialistische
onderwijzers hun ideeën niet propageeren op
de school.
Maar de geest, die hen bezielt, kan nu een
maal niet nalaten, grooten invloed uit te
oefenen op de kinderen, die door hen worden
onderwezen.
Een invloed, die nog meer direct wordt
aangewend, zoodra de schoolbank is verwisseld
voor werkplaats of kantoor.
Eén der doeltreffendste middelen ter be
en blijft dan
der jeugd
strijding van het socialisme is
bearbeiding
ook de intensieve
cbristelijken geest.
Op de school.
Maar ook daarna.
Hierin is vaak een groote leemte, voor
welke te vervullen een ieder zijn roeping
versta.
Wel roepen de socialisten ons vaak smalend
toe, dat in hun gelederen, en vaak vooraan,
oud leerlingen der christelijke school of oud
leden der christelijke jongelingsvereeniging
strijden, maar dit zijn uitzonderingen.
In 't generaal recruteert de S. D. A. P. haar
mannen niet uit dezulken.
Want ook hier geldt het Woord: leer den
jongen de eerste beginselen als hij ook
oud zal geworden zijn, zal hij daarvan niet
afwijken."
V Ze durven niet.
Men weet, dat de socialisten geweigerd
hebben, zitting te nemen in een linksch
kabinet.
De heeren, die zoo heel erg voor de vrijheid
zijn, hebben het intusschen blijkbaar niet aan
gedurfd, de beslissing aan een partij-congres
over te laten.
Heelemaal niet democratisch, maar daarom
juist heel socialistisch, bedisselden de „leiders"
het heele zaakje buiten de eigenlijke partij
om.
Een treffend staaltje alweer van de wijze,
waarop de politiek van domperij en slaafsche
volgzaamheid, die zij zoo gaarne aan de chris
telijke partijen en met name aan de anti-
revolutionnairen verwijten, door hen zelf in
practijk wordt gebracht.
Welk motief zal men nu intusschen aan
voeren, om de weigering aannemelijk te maken?
Is men bevreesd, nu, waar men sinds
maanden het land deed gewagen van zijn liefde
voor het onderdrukte proletariaat, zijn beloften
niet te kunnen inwisselen
Ducht men, dat het, v^anneer een stel socia
listische ministers mocht komen, op een groot
fiasco zou uitloopen
Dat moet toch wel de reden zijn.
En dat is wel de stevigste bevestiging van
de vaak van onze zijde geuite bewering, dat
rood wel kan beloven, maar niet volbrengen
wel afbreken, maar niet opbouwen.
Een wreede ontnuchtering wel voor de
stakkerds, die werkelijk meenden, dat nu de
kip met de gouden eieren zou geslacht worden.
„Ze kunnen niet wachten, geen dag en geen
nacht."
Dit woord van Dr. Kuyper, zoo schromelijk
misbruikt, hadden de socialisten immers over
genomen
En nu moeten ze tóch weer wachten.
Zeg nu niet, dat de socialisten immers zullen
steunen een kabinet, dat naar hun pijpen
zal dansen, en dat het er dus feitelijk niet
op aankomt, of ze al formeel ook zetels be
zetten in een ministerie.
Want dat is niets dan misleiding.
De socialisten vertrouwen immers de libe
ralen niet
Noemde het socialistische „Volksweekblad"
in een artikel ten behoeve van de candidatuur
Stolle tegenover den chr. hist, candidaat, de
liberalen niet „lamgeslagen en futloos
Moeten dan lamgeslagen en futlooze lui do
zaken sturen, als men zélf in de gelegenheid
is, ze te behartigen
Ons blijkt uit dit alles zonneklaar, dat er
maar één reden is, waarom de socialisten de
regeeringsverantwoordelijkheid weigeren.
En die reden is, dat ze niet durven
Z.
De kabinetscrisis.
In de Woensdag in Den Haag gehouden
druk bezochte vergadering van de Kamerleden,
behoorende tot de vrijzinnige concentratie, is
besproken, hoe deze organisatie zich verder
zou verhouden ten aanzien van de oplossing
van de crisis.
Eenstemmig betreurde de vergadering de
weigering van de sociaal-democraten om zitting
te nemen in een ministerie, dat een voldoende
meerderheid zou gehad hebben in de Tweede
Kamer om den strijd voor het algemeen kies
recht en de oudeidomspensionneering met
goed gevolg ten einde te brengen.
De vergadering was van oordeel, dat de
voorwaarden, welke mr. Troelstra ten aanzien
van den steun, door de sociaal-democraten aan
een concentratie-kabinet te verleenen, heeft
medegedeeld, geen waarborg bieden voor de
mogelijkheid om het program uit te voeren,
en dat het nutteloos werk, liggende beneden
de waardigheid van de concentratie zou zijn,
nader met de sociaal-democraten te onder
handelen over dergelijke voorwaarden van
steun.
Algemeen wenschte de vergadering dan ook
in de verdere beschouwingen met de voor
waarden der sociaal-democraten geen rekening
te houden.
Een belangrijk aantal leden meende, dat ook
de concentratie op zich zelve met kans op
welslagen zou kunnen pogen het program tot
uitvoering te brengen.
Daar evenwel van verschillende zijden met
kracht de tegenovergestelde meening werd
verdedigd, was de vergadering eenstemming
van oordeel, dat daarvan moest worden af
gezien. Zoo ooit, dan nu, zou kans op wel
slagen geheel uitgesloten zijn bij meenings-
verschil.
Ook bij de verdere besprekingen beheerschte
de wensch om het reeds ontwikkelde program,
dat algemeene instemming heeft, uitgevoerd
te krijgen, de beraadslagingen.
De vergadering van vrijzinnige Kamerleden
heeft tot 's nachts 1 uur geduurd.
Dr. Bos is heden voor korten tijd naar het
buitenland vertrokken.
Een Zaken-Kabinet
De eenige oplossing der crisis acht „De
Tijd" een Zaken-Kabinet, bestaande uit leden
der linkerzijde en zijn arbeidsveld zoekend in
de neutrale zone.
De rechterzijde zal dan een welwillende
houding tegenover een dergelijk Kabinet
moeten aannemen, mits men zich van liberale
zijde geheel losmaakt van het bondgenootschap
der socialisten en van de eischen van het
socialistisch program.
Het r.-k. dagblad „Het Huisgezin" kan zich
niet zeer vinden in de „oplossing" van het
zusterorgaan en schrijft o.m.:
Nu is het niet onmogelijk, dat het ten
slotte tot een liberaal zaken-kabinet
komt, en de houding, welke de rechter
zijde eventueel tegenover een dergelijk
kabinet zal hebben aan te nemen, zal af
hangen van den aard en van de gedra
gingen van het kabinet, maar het lijkt
ons niet geheel zonder bedenking, een
zoodanig ministerie als het ware uit te
lokken, de vorming daarvan te vergemak
kelijken door beloften van goed gedrag
en samenwerking.
Iets dergelijks hebben de liberalen aan
ons waarlijk niet verdiend.
Evenmin als zij verdiend hebben, dat de
socialisten thans tot den gemeenschap-
pel ij k e n vijand worden geproclameerd.
Het lijkt haast een bespotting van het
geen nog maar enkele weken achter ons
Over wat, met terzijdestelling van het
persoonlijk gevoel, het landsbelang vraagt,
kan men verschillend oordeelen.
Het zou kunnen zijn, dat het landsbe
lang niet gediend ware met het verflauwen
der grenzen tusschen de liberalen en tus-
schen ons, wél met het in den scherpst
denkbaren vorm handhaven der antithese.
Niet met aan de kleurlooze middenstof
een succes te bezorgen, wél met zoo goed
als tegen de socialisten ook tegen de „ge
matigde" liberalen (maar niet gematigd
in hun anti papisme onze batterijen op
gesteld te houden.
Niet met het uitstellen eener beslissing
over de groote strijdvragen, wél met het
uitlokken eener nieuwe botsing, waarbij
wij in veel gunstiger positie zouden staan.
Intusschen, niet wij kunnen verhinderen
dat er, als er geen andere oplossing moge
lijk is, een zaken-kabinet, Maar wel heb
ben we, naar ons inzicht, ons te onthou
den van jalles wat deze oplossing zou
kunnen in de hand werken.
De „kersteningspolitiek" weg.
Onder dit opschrift lezen wij in het r.-kath.
„Huisgezin"
Ook de „N. R. Ct." wil den gouverneur-
generaal weg hebben.
Zij kan niet toestaan dat hij zijn vijf
jaren uitdientop staanden voet moet hij
de laan uit.
De komende Minister van Koloniën zal
hem dit onmiddellijk hebben te beduiden,
indien de heer Idenburg niet uit eigen
beweging zijn ontslag neemt.
Dat de tegenwoordige gouverneur-gene
raal een superieur man is, baat niethij
is een voorstander van de „kerstenings
politiek", en een Christen man, die zich ook
Christen durft te toonen, kan men ondereen
Inzending van advertentiën vóór uren op den dag der uitgave.
br i tc uc/nor.PM rï i nPM 11ITHPVPD
in
