Biimenlandsch Nieuws.
Korte Berichten.
Uit Stad en Provincie.
Kerk en School.
herinnerd De gretigheid, waarmede, ik
zeg niet het ongeloovig deel der protestanten
de woorden opvangt en colporteert, bewijst
wederom een keer te meer de waarheid
van het geciteerde„Het Christendom
en. nu denk ik hierbij inzonderheid aan het
Protestantisme 1 e e f t in het verleden.
En dan liefst nog maar eenige honderden
jaren achteruit. Alsof er nooit een jaar
1795 of een 1848 geweest ware, alsof er
geen staatskerk ware afgeschaft, alsof de
godsdienst in dit „klassieke land der vrij
heid" niet vrij was, wordt er geargumenteerd
en geredeneerd. Alsof er geen Grondwet
was
Werd nog niet onlangs op een hoogst
belangrijke vergadering 't uitgesproken, dat
de gastvrijheid der Nederlanders tegenwoor
dig toch wel al te ver gaat, nu zelfs een
Roomsche Voorzitter is van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal
Alsof dus de Roomschen in ons land
gasten zijn
Dat leven in het verleden heeft ten ge
volge, dat het wordt voorgesteld, alsof zoo
maar in eens de moord- en schandschavot-
ten zullen verrijzen, als er eens hier of
daar een Roomsche in Kamer of Staten
gekozen wordt. Er ontbreekt nog maar aan,
dat men beweert, dat alle martelaars en
gelen en alle Roomschen beulen geweest
zijn.
Ik vraaghebben die heeren nooit van
de Gorcumsche martelaren gehoord Of van
Dirk Duivel zijn heldendaden Of van den
gruwelijken dood door pastoor Musius te
Delft, door Van der Marck doodgemarteld
„so vervloeckt een handel kostte den
Prince dachten en traenen" (Brandt)? Of
van „de afgrijselijke martelingen door Son-
noy in Noord-Holland den Pausgezinden
aangedaan" (Motley)? enz.
Als hooggeleerde en zeergeleerde heeren
in het begin der twintigste eeuw toonen
nog niet geleerd te hebben de gebeurte
nissen te beschouwen in de lijst van haar
tijd dan geeft dit wel een gemakkelijk
succes bij de schare, die de geschiedenis niet
kent, of er maar wat van hooren zeggen
van weet, maar dan is 't toch of een blijk
van bekrompenheid of een bewijs van be-
neveldheid des geestes.
Op de vergadering der Chr. Hist. Unie ie
Amsterdam is zóó krachtig, zoo pittig en
puntig door ds. Eringa gezegd: „Die heeren
zijn 100 jaar "te laat, de geschiedenis van
de negentiende eeuw kan met uitgeschakeld
worden."
Zoo is 't. Wij staan voor feiten. De
Roomschen net zoo goed als de Joden heb
ben in ons land gelijke rechten als de pro
testanten. Allen zijn burgers van Nederland,
die gelijk staan voor de wet.
Maar, hoor ik vragen, moeten wij dan
de vrijheid, waar onze vaderen goed en
bloed voor geofferd hebben, zoo maar weer
prijs geven
Die vraag mag wel eens onder de oogen
gezien worden. Maar daaraan dient een
korte geschiedkundige herinnering vooraf te
gaan.
God sprak in 't begin der zestiende eeuw
„Er zij licht", en Luther en anderen hebben
de waarheid weer aan 't licht gebracht. Dat
is dus geschied onder het aanbiddelijk Gods
bestuur en wij kunnen er niet dankbaar
genoeg voor zijn.
Wat hebben de menschen echter van de
Hervorming gemaakt Schaamte bedekt ons
aangezicht, als wij zien wat verwoestingen
de splijtzwam, waarvan dr. Kuyper sprak
op het gouden feest der Christelijke Onder-
wijzersvereeniging, heeft aangericht. Dr.
Bavinck heeft 't gezegd, dat er thans al
meer dan 200 kerkgenootschappen zijn en
is het geheel bezijden de waarheid, als
Le Sage ten Broek in een Open Brief aan
Bilderdijk (1829) zegt, dat het Protestantisme
de dekmantel is geworden waarmede allerlei
afwijkingen en dwalingen, ja zelfs het onge
loof mede bedekt wordt Een Melanchton,
die zelfs optrok naar het Concilie van Trente,
een Juliana van Stolberg, die haar zoon
Willem in 1544 naar 't hof van Karei V
zond, ja Luther zelf en zoovelen van de
edelsten onder de Protestanten, zijn blijven
gevoelen voor het universalisme van het
Christendom niet van het Protestantisme,
dat eigenlijk een scheldnaam was, hun door
de tegenstanders gegeven naar aanleiding
van het Protest door de Evangelischen
zooals zij zichzelf liever noemden op den
Rijksdag te Spiers ingediend. Prof. Van
üosterzee sprak het uit„Straks zal het
niet zijn Roomsch of Onroomsch, maar over
alle muren van kerkgenootschappelijk geschil
zullen de geloovigen elkaar de hand moeten
reiken om te kunnen bestaan in den grooten
strijd tegen elk geopenbaard geloof." Naar
aanleiding van wat er voor enkele jaren in
Frankrijk geschiedde, schreef prof. P. D.
Chantepie de la Saussaye„De tijd kan
komen zoo die er al niet is dat wij
Rome onder de kampioenen der vrijheid
moeten tellen. Ik acht die vrijheid onder
Rome niet veilig, maar ducht nog meer de
Jacobijnsche tirannie."
Meer zal ik maar niet citeeren, maar nog
even de vraag besprekenMoeten wij zoo
maar onze vrijheid prijsgeven
En dan herinner ik mij, dat de heer De
Savornin Lohman sprak, toen hij hier in
1899 een rede hield over Samenwerking
van Partijen, „De Roomschen in ons land,"
sprak hij, „hebben wel terdege den invloed
van liet Protestantisme ondergaan. Er is
zeer zeker een kenmerkend onderscheid tus-
schen de Katholieken in verschillende lan
den en daarom behoeven wij niet zoo be
vreesd te zijn er is immers nog een Grond
wet." Nog kort geleden hoorde ik nog op
een andere wijs die gedachte uiten„In
ons land heeft de pastoor heel wat van
den dominee geleerd."*)
Maar waar ik op wijzen wilde, is, dat
als het Christendom leeft met liet oog op
de toekomst de zaken een heel ander aan
zien vertoonen *als bovengenoemde heeren
ons voorhouden.
Wij moeten gelooven in de kracht van
het geloof, niet steunen op den staat, of
wat hetzelfde is op achteruitzetting of on
derdrukking van wie niet met ons eens
geestes is. Niet door uitwendige aan
zetting, maar door inwendigè uitzetting, moet
ons geloof zijn kracht openbaren. Het ge
loof, dat in het ongeloof den vijand, maar
in het bijgeloof een gekleurde afwijking
ziet, omdat de Roomsche het geloof door
het prisma zijner kerk ziet.
Hoeveel dwalenden zijn al teruggebracht
door het schimpen of kleineeren van de
Roomschen Maar wie zal den geestelijken
zegen onder cijfers brengen door het ware
d.i. het Protestansche geloof in de
wereld gewerkt
En waar nu de a.s. verkiezingen staan
in het teeken van de vrijmaking der school
de concentratie die bestrijdt, maar de coa
litie begeert die in de Grondwet te schrij
ven, daar moeten wij gelooven in de gees
telijke kracht van ons beginsel en voor
uitzien.
F. J. DUN,
Overschie.
Dat is thans door prof. Müller in zijn
rede te Eist erkend. Red.
Kamerverkiezingen.
Mr. J. A. de Wilde heeft voor de candi-
datuur voor de Tweede Kamer, hem te 's-Gra-
venhage I aangeboden door de anti-revoluti
onaire kiesvereeniging in district I, bedankt.
De antirev. kiesvereeniging te Arnhem heeft
definitief candidaat gesteld mr. J. A. de Wilde,
te 's-Gravenhage.
De centr. antirev. kiesvereeniging in het
district Dokkum heeft besloten den Chris.-
Ilist. candidaat mr. R, van Veen, te steunen.
Mr. baron A3. Mackay heeft de candidatuur,
hem aangeboden door de Christ. Hist, kies
vereeniging te Hilversum (niet aangesloten bij
de Christ. Ilist. Unie), aanvaard.
Naar gemeld wordt, heeft de Chr. Ilist.
kiesvereeniging te Friezenveen tot candidaat
gesteld voor het district Ommen den heer dr.
J. Th. de Visser.
De centrale Christ.-Ilist. kiesvereeniging in
het district Hilversum heeft mr. V. II. Rutgers
candidaat gesteld.
Minister Col ij n te Vlissingen.
De minister van marine ad interim bezocht
gisterenmiddag het nieuwe loodskantoor, het
tonnenmagazijn, de loodsen- en roeierwachten,
de stoomloodsvaartuigen en andere en ver
leende audiëntie aan het personeel. Heden zal
hij met een torpedoboot de buitengaats krui
sende loodschoeners en het lichtschip „Schou-
wenbank" bezoeken en te Hoek van Holland
debarqueeren.
Ten gunste der Tariefwet.
Men schrijft uit Leiden aan de Rott.
Bedroeg tot heden het invoerrecht in Amerika
van onze hyacinten een halven dollar per
duizend, dit recht is nu verhoogd, wat in de
bloemisten wereld heel wat opschudding ver
wekt. Immers het invoerrecht is verhoogd,
nadat de orders zijn geplaatst, zoodat het
voor den exporteur een verlies beteckent van
f 5 per duizend hyacinthen.
De Russische consuls in Armeniö maken
melding van verscheidene aanvallen van Koer
den op Ariheniers, waarbij ongeveer 50 Arme
niërs vermoord werd.cn. Het Russische mi
nisterie van Buitenlandscho Zaken heeft den
Russischen gezant te Konstantinopel in op
dracht gegeven, den grootvizier het nemen
van maatregelen tegen deze gruwelen in over
weging te geven.
Het dorp Grobescowe, bij Warschau,
werd door brand vernield. 400 huizen zijn
een prooi der vlammen geworden en de schade
wordt op 2 millioen geschat.
Te Bucnos-Ayres zijn twaalf menschen
gedood door 't springen van een ketel op de
havenwerken.
PARIJS, 24 Mei. De rechtsche pers is zeer
verontwaardigd over een uitval van den Ka-
mer-voorzitterp Deschanel, gisteren in de Ka
mer. Deschanel zeide namelijk, dat het niet
aanging degenen, die protesteerden tegen den
wet van den drie-jarigen diensttijd, anti-patri
otten te noemen. Zoowel deze woorden zelve,
als het feit, dat de voorzitter, die steeds neu
traal blijft, gesproken heeft, vindt iivde recht
sche pers zeer afkeurende critiek.
Het bericht van den dood van keizer
Joshihito van Japan kan nu beslist als onwaar
worden afgewezen.
Er is, naar Reuter bericht, een algemeene
verbetering gekomen in den toestand van den
mikado.
TER NEUZEN 27 Mei 1913.
Heden had alhier ten overstaan van notaris
Van der Moer en ten verzoeke van de erven
van D. Scheele Jz. alhier, de verkooping plaats
van een Hofstede, bestaande in gebouwen, erf,
boomgaard en tuin, bouw- en weilanden, dreef
in den Nieuwen Neuzenpolder, gemeenten Ter
Neuzen en Hoek, groot 45 H A. 60 A.80c.A.
(102 g. 105 r.)in huur bij Abr. van Hoeve Jz.
Van kavel 12, 3, 7 en 8 werd kooper de
heer Jac. van Hoeve voor f660 per gemet.
Koop 4, 5 en 6 werd gekocht door de heeren
D. E. Wolfert c. a. voor f670 per gemet.
In de gisteren alhier gehouden raads
vergadering is benoemd tot directeur van de
gemeentelijke II. B. S. de heer Dr. C. E. Godee
Molsbergen, leeraar aan de II. B. S. te Zaan
dam en privaat-docent aan de gemeentelijke
universiteit te Amsterdam.
Voorheen was de benoemde vanaf de op
richting gedurende vijf jaren directeur van een
Christelijke II. B. S. te Rotterdam, daarna
werd hij benoemd als docent in de geschiedenis
aan de universiteit te Johannesburg (Zuid-
Afrika). Indirect waren politieke toestanden
aldaar oorzaak, dat zijne betrekking eindigde
hij kwam toen naar Nederland terug. Later
werd hij benoemd in de betrekking, die hij
thans nog bekleedt.
Zondag werd er in de Katholieke kerk
alhier feest gevierd.
De Eerwaarde Joh. Ilamerlijnck, de eerste
in onze gemeente geboren, die tot het pries-
schap dezer dagen was opgegegaan, droeg in
de kerk voor 't eerst de H. Mis op.
Een pater van't capucijnen-klooster te Sluis
kil hield de feestrede.
Voor het beroep naar de Geref. gemeente
te Goes is door Ds. Fraanje, predikant bij de
Geref. gemeente alhier, bedankt.
Tot hoofd der christelijke school te Spui,
gemeente Axel, is tegen 1 Augustus a. s. be
noemd, de heer J. C. de Koning, hoofd der
Chr. School te Othene, gemeente Zaainslag.
Zaamslag. Aan de oproeping tot bijwoning
eener vergadering tot het vormen van een
commissie om feest te vieren ter gelegenheid
van de herdenking van Neêrlandsch Onaf
hankelijkheid, was door ruim een zestigtal
ingezetenen voldaan. Een uitgebreide com
missie werd benoemd bestaande uit de heeren
J. Stolk, voorzitter, A. P Wisse, secretaris,
J. M. de Vos, penningmeester en verder uit
de heeren J. M. Baert, J. Bruijnzeel, A. Dees
Jacsz., D. Dees, Abr. Dieleman Pz., Jac. Dielo-
man Pz., J. C. Eijke, Aarn. de Feijter, M. de
Jonge, L. T. Kaijser-Platteeuw, J. C. de Ko
ning, Luwema, Fl. J. M. de Moor, L. A. de
Mul, W. de Mul, J. Riemens Sz., W. Scheele,
G. de Visser, S. van de Velde, C. A. Wisse,
ïz Wisse en J. Wisse, bouwkundige.
Axel. Zaterdag 24 Mei j.l. vergaderde de
A. Rev. Kiesvereen. alhier. In deze vergadering
werd tot definitief candidaat voor de 2e Kamer
gesteld de Wel.Ed.Gestr. heer Mr. P. Diele
man te Middelburg.
Voor de Provinciale Staten werden de 4
aftredende leden wederom candidaat gesteld.
Verder werd besloten om voor de verkie
zingen door middel van een inteekenlijst gel
den op te halen terwijl tevens de propagan
da en het werk der contröleburcaux in de
stemdagon geregeld werd.
Axel. In de laatst gehouden vergadering
van stembevoegde ingelanden van den polder
„Beoostenblij Benoorden" werd besloten een
gedeelte van den Armendijk te bekeien en
met macadam te beleggen, wanneer de polder
„Beoosten- en Bewestenblij" 1/s in de kosten
bijdraagt.
Axel. Door Burgemeester en Wethouders
is bepaald dat de stemming voor leden van
den Raad zAl plaats hebben op 1 Juli en de
herstemming zoo noodig oj» 11 Juli a s.
Aan de beurt van aftreding zijn de heeren
W. Dieleman, A. E. C. Kruijssc en J. M. Oggel.
Zondag namiddag brak door onbekende
oorzaak brand uit in de schuur van den land
bouwer P. G. te Koewacht, liet perceel brandde
met de landbouwmaterialcn dat het bevatte
geheel af, evenals de belendende schuur van
den voerman A. V.
Een 800 kg. aardappelen, een 5000 sigaren,
die voor verder vervoer gereed stonden en
ook eenige landbouwgereedschappen werden
mede vernield. Een en ander was, hoewel
laag, tegen brandschade verzekerd.
Biervliet. In de vergadering van ingelanden
van den Elisabethpolder is besloten tot be-
grinding van den Lange weg, den verbindings
weg met den steenweg in den Koninginnen-
polder, lengte 1100 Meter.
Hoofdplaat. De- vorige week zijn door den
gemeenteraad benoemd in de vacaturen aan
de school in de kom mei. J. Ramphart te
Bergen op Zoom en de heer A. Lauret te
Oostburg.
IJzendijke. Bij de aanbesteding voor het
bouwen van een school in de kom der gemeente
was de laagste inschrijver Fr. Groosman,
alhier, voor f22075,ilet werk is gegund.
Bij de Vrijdag door notaris L. G. James
te Sluis gehouden verkoopingen van de vol
gende onroerende goederen0,43,80 H. A.
(297 r.) bouwland, 1,16,30 H.A. (2 g. 188 r.)
bouwland en .rietveld, 0,76,90 H.A. (1. 221 r.)
bouwland en 0,62,00 H.A. (1 g. 120 r.) bouw-
lgnd, werden deze 4 pcrceelen aan J. M.
Beyaart te Stoppeldijk voor f4700 verkocht.
Tot onderwijzeres aan de chr. school te
Bergambacht is benoemd mej. C. P. de Die
te Oostburg.
Te Groede is Zaterdag een 8-jarig jon
getje, dat bij 't naderen van een wielrijder nog
den weg overstak, aangereden en omver ge
worpen. Hij bekwam een beenbreuk onder
het kniegewricht.
Op het Walchersch Zendingsfeest, dat
Woensdag 4 Juni a. s. op Valkenisse onder
Biggekerke zal gehouden worden, zal o.m.
spreken Ds. C. W. Blijd, ncger-piedikant te
Suriname, die schetsen uit zijn leven en zijn
arbeid zal medededeelen.
Op Woensdag 4 Juni a. s. hoopt de
Vereen, tot Christ, verzorging van Krankzin
nigen in Zeeland, hare 9e jaarvergadering te
Middelburg te houden. In een bidstond zullen
's morgens voorgaan Ds. J. B. Netelenbos te
Middelburg en Ds. Joh. Kijne te Ierseke. Des
middags heeft o. m. verkiezing van bestuurs
leden plaats. Als slot zal Dr. H. Schokking,
predikant te Den Haag een rede uitspreken
over„Krankzinnigheid en Bezetenheid".
Toen men dezer dagen te St. Maartensdijk
zich naar den toren begaf teneinde een onder
zoek in te stellen of het carrillon nog te be
spelen zou zijn, wanneer het mechanisme wat
in orde werd gebracht, ontdekte men dat uit
al de klokken, ten getale van 17, de klepels
waren verdwenen. Langer dan twee jaar
kunnen zij nog niet weg zijn, want bij een
herstelling aan den toren [in 1911 waren zij
nog aanwezig.
Gereformeerde Kerken.
Aangenomennaar Hoogeveen door H. S.
Bouma te Hazerswoude.
Bedanktvoor Augustinusga-Surhuizen door
M. P. Pel te Eestrum voor Garrelsweer door
G. Kersies te Wolvega.
Ned. Hervormde Kerk.
Aangenomen naar N. Hickerie (Suriname,
door H. W. Eldermans te Noordwolde (Fr.))
Bedankt: voor Souieren c. a. (toez.) door
J. A. A. Ouwejan te Waverveen (U.).
De Geref. Jongelingsvereeniging „Onze hulpe
zij in den naam des Heeren" vergadert a. s.
Woensdagavond om 8l/t uur in de consistorie
kamer der Geref. Kerk in de Nieuwstraat
alhier.
Gemeenteraad van Ter Neuzen.
Zitting van Maandag 26 Mei 1913.
Voorzitter dhr. J. Huizinga, Burgemeester.
Verder aanwezig alle leden behalve dhr. Wieland.
Na opening der vergadering worden de notulen
der vorige vergadering onveranderd vastgesteld.
Aan de orde komt
1. Ingekomen stukken.
Voor kennisgeving worden aangenomen
a. Een kennisgeving van Abr. de Koeijer dat
hij de benoeming tot plaatsvervangend lid van het
stembureau in het 2e stemdistricf aanneemt.
b. Idem van J. J. van Leeuwen dat hij de be
noeming tot lid der commissie van toezicht op het
lager en het middelbaar onderwijs gaarne aanneemt.
c. Een schrijven van C. A. de Looze, directeur
der H. B. S. te Brielle, berichtende dat hij zijne
sollicitatie als directeur van de H. B. S. alliier
intrekt, omreden de H. B. S. waaraan hij thans
verbonden is, uitgebreid wordt tot eene met vijf
jarigen cursus.
d. Een kennisgeving van Th. Fermont, dat hij
de benoeming tot plaatsvervangend lid van liet
stembureau in het 2e stemdistrict aanneemt.
e. Een schrijven van hot comité tot bevordering
van do stichting eener muziektent, berichtende dat
de inzameling van gelden bij de ingezetenen mot
inbegrip van de gift der wielrijdersclub „Ter
Neuzen' heeft opgebracht f797.53, waarvan f 15.61
af moet voor administratiekosten, zoodat het saldo
was f781.92. Verder meldt het schrijven dat do
voorziter van dat comité een woord van dank uit
sprak aan genoemde clnb, de talrijke ingezetenen
en bovenal aan het college van B. on W- voor de
ondervonden medewerking, verzoekende dien dank
over te brengen aan den Raad voor het nemen
van zijn besluit, waardoor uitvoering kon worden
gegeven aan het beoogde doel nl.stichting eener
muziektent, der gemeente waardig.
f. Omtrent het aangehouden schrijven der Com
missie van toezicht op het lager onderwijs, be
treffende het niet overgaan van leerlingen op
school B naar de zevende klasse, deelt de Voor
zitter mede, dat B. en W. een conferentie gehad
hebben met het hoofd der school, dhr. Van Dix-
lioorn en dat in die conferentie twee vragen werden
gesteld nl. le hoe komt het dat zoovele leerlingen
niet zijn overgegaan en 2e of het hoofd bereid was
te trachten de kinderen te helpen in die vakken
waarin zij zwak zijn. Op de eerste vraag werd
door het hoofd te kennen gegeven dat hiervan ten
eerste oorzaak was ziekte en schoolverzuim en ten
tweede dat anderen geen voldoende kennis hadden.
Hieraan werd toegevoegd dat, als dit vroeger ge
beurde, die leerlingen in een hoogere klasse door
hem werden—bijgewerkt, waarvoor h(j, na het in
treden van een anderen toestand, thans niet meer
in de gelegenheid is. Op de tweede vraag ant
woordde het hoofd dat hij bereid was daaraan te
voldoen indien er geen buitengewone moeite voor
vereischt wordl.
Niemand verlangt hierover nog het woord.
g. Omtrent een adres van A. C. de Pauw e. a.
betreffende het neerwerpen van straatvuïl in de
nabijheid van den Stationsweg, welk adres in de
vorige vergadering in handen gesteld werd van
Burg. en Wetli. om advies, zegt de Voorzitter,
dat aan O. v. d. Peijl vergunning is verleend om
een van Domein verkregen terrein op te hoogen
met straatvuil, onder die voorwaarde nl. dat er
telkens een laag aarde over heen moet. Hieraan
is echter niet altijd voldaan, waarom B. en W.
Van der Peijl er attent op maakten, dat hij dat
doen moet, daar anders de vergunning ingetrokken
wordt.
Voor kennisgeving aangenomen.
