flntirmiutionaif
nieuws- en üdoertentieblad
Zeeland.
Mr. P. Bieleman.
DOOI
TP. »Ez°RnEN
Gem eenter a a d.
De Partijdag te Does.
No. 1019
Zaterdag 24 Mei 1913.
10" Jaargang.
abonnement
Per drie maanden binnea Ter Neuzen ƒ1 Franco
per post: voor Nederland ƒ1,10.
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars, Postdirec
teuren en Brievengaarders.
Dit blad verschijnt Dinsdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op Feestdagen»
bij den Uitgever D. H. L1TT00IJ Az. te TER NEUZEN.
Inzending van advertentiën vóór uren op den dag der uitgave.
ADVERTENTIËN:
Van 1—4 regels ƒ0,40. Voor eiken regel meer ƒ0,10.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde adver
tentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend.
Grootere letters worden riaar plaatsruimte berekend.
Advertentiën voor dit blad worden
aangenomen tot 's namiddags I UUR op
den dag der uitgave.
De Burgemeester der gemeente TER NEUZEN
maakt bekend, dat eene Openbare V e r g a-
dering van den Gemeenteraad zal worden ge
houden op Maandag den 26 Mei 1913» des vooi-
middags te 10 ure.
Ter Neuzen, den 23 Mei 1913.
De Burgemeester voornoemd,
J. HUIZINGA.
V Wien te gelooven?
't Is voor een gewoon rnensch om in de war
tö ruken.
Als links zich opmaakt, om het regeerkasteel
te veroveren, loopt alles te hoop.
En ieder bestrijdt liet kabinet met zijn eigen
argumenten.
Het kan dan soms raar loopen.
In hun ijver, om de menschen bang te maken
voor ons 'christelijk ministerie, spreekt men
elkaar vaa.k vierkant tegen.
Wilt ge daarvan nu eens een aardig staaltje
Oud-minister Rink beweert in een reue,
gehouden Juli 1912 te Arnhem, dat liet
christelijk kabinet is: conservatief-clerikaal.
En de heer Van Doorn, de afgevaardigde
van Gouda, zegt in de Tweede Kamer, dat
minister Talma is een socialist.
Nu zijn beiden, mr. Kink en de lieer Van
Doorn liberaal.
Tusschen twee haakjes een eigenaardig
politiek beginsel, dat tot twee totaal tegen
overgestelde conclusies leidt.
Zitten de lieeren er nu niet mee verlegen
tegen de stembus?
Wel, in 't geheel niet.
Aangezien tegen het zittend kabinet alles
geoorloofd is, kunnen beide uitspraken uit
muntend dienst doen, hoezeer ze elkaar ook
tegenspreken.
Dat gaat dan zóó.
Zijn er menschen, wien bet ministerie-
Heemskerk te conservatief is, dan luidt het
Accoord precies onze meeningsteeds van
onze zijde beweerdkijk maar hier wat minister
Rink al in 1912 te Arnhem gezegd lieeft.
Ontmoeten de lieeren lui, wien het ministerie-
Heemskerk te rood is, dan heet lietAccoord
precies onze meening; herinner u slechts, wat
onze partijgenoot Van Doorn in de I weede
Kamer heeft gezegd.
Zoo snijdt het mes naar twee kanten.
Misschien lukt het zelfs met dit onwaar
gedoe, wat kiezers te verschalken.
Maar, hoe moeten straks die heeren het
vinden, als het hun eens mocht gelukken
(door wat middelen laten we nu even buiten
bespreking,) te winnen
Dan zal de innerlijke zwakheid en onmacht
ten duidelijkste uitkomen.
Tot groote schade van ons land.
Wie dat wenscht te verhinderen, stemme
17 Juni, op
z.
Aan De Zeeuw ontleenen we het volgend
verslag van onzen Provincialen partijdag.
Dinsdag had de antirevolutionaire partij in
Zeeland haar partijdag, door liet provinciaal
comité georganiseerd, en onder de leiding van
haar voorzitter den lieer D. Mulder, van
Zierikzee, uitnemend geslaagd. De vergadering
was toegankelijk voor leden van rechtsclie
partijen. Het was derhalve een coalitie-meeting.
Men zag in de vrijwel volle zaal vele christelijk-
historischen en roomsch katholieken met de
antirevolutionairen bijeen, met een enkelen
verwaaiden liberaal in hun midden. Ook de
drie rechtsclie Kamerleden uit Zeeland uo
lieeren Blum, Fruytier en De Savornin Lobman
waren aanwezig hetgeen door de vergadeiing
op bijzondoren prijs werd gesteld, en dezen
partijdag tot eeii prachtigen coalitie-dag
stempelde.
De voorzitter opende met gebed, las 1 salm _0
en sprak naar aanleiding hiervan een opwek
kend woord. De secretaris de heer mr. 1
Dieleman bracht liet gewone jaarverslag uit,
waarin hij op onderhoudende wijze de ver
schillende centrale's en kiesverenigingen de
revue liet passeeren, don aanwas en uen
achteruitgang der partij op elke bepaalde
plaats deden uitkomen, en al naar liet verdiend
was aan de verschillende besturen, en vooral
secretarissen, de pluimpjes of standjes in de
liem eigen hoffelijke vormen en bewoordingen
toediende, en ten slotte tot steeds krachtiger
politiek leven opwekte, in een schoone slot-
peroratie, waarin hij den zegen Gods op den
electoraten strijd inriep.
Na deze luid toegejuichte rede bracht de
penningmeester de heer A. S. J. Dekker liet
financieel verslag uit, dat voorzoover verstaan
baar de spreker was wegens een keel
aandoening niet zoo gemakkelijk als anders
te volgen op een zachtaan gaanden voor
uitgang der inkomsten wees, die echter niet
evenredig is aan de klimmende behoeften.
Medegedeeld werd o. a. dat de vooizittei
mr. de Veer, wegens drukke werkzaamheden
zijn taak als voorzitter en lid van liet Prov.
Comité heeft neergelegd.
De heeren L. W. B. A. Mulder en F. W.
H. Bramer vormden het stembureau voor de
verkiezing van bestuursleden. Uit liet tappoi t
door eerstgenoemde uitgebracht, bleek dat
herkozen zijn de heeren A. S. J. Dekker en
mr. P. Dieleman, elk met 46 stemmen, L).
Mulder en H. Koelmans elk met 45 en G. de
Jager met 43, terwijl in de vacature-de Veer
met 40 stemmen gekozen was de heer J. H.
Blum, die de benoeming na eenige deliberatiën,
in verband met zijn velerlei andere werkzaam
heden, onder applaus der vergadering zich
liet welgevallen.
De vergadering kreeg alsnu te genieten tie
magistrale voordracht van professor mr. II.
Diepenhorst.
Spreker wees op de ongekende felheid
waarmede aan vrijzinnige zijde de strijd om
de meerderheid is ingezet, een strijd waarvoor
alle machten, zelfs van Tliomasvaer en 1 ïeter-
nel, en van Speenhof zijn opgeroepen; brum
en blank met geel zelfs in hand hebben
zich opgemaakt, om zwart te verslaan en de
meest tastbare onjuistheden moeten hierbij
dienst doen.
Daarom wil spreker de politieke constellatie
van het ministerie-Heemskerk nader beschou
wen. Spr. behandelt achtereenvolgens de actie
der Kamerieden en het ministerie de oppositie
dacrtegen van links; en een punt van toe
komstig regeeringsbeleid.
Het kabinet heeft zich verdienstelijk ge
maakt in de militaire quaestie, het behartigde
de geestelijke belangen der natie, en het
bracht een 'schoon hegiu van sociale wetgeving.
Spr. schetst het getob met de militaire
wetgeving in de laatste jaren en de verade
ming die Colijns optreden bracht, een optreden
dat zelfs in de vrijzinnige pers luide geprezen
werddoch in de Kamer vaji vrijzinnige zijde
met gedisciplineerd verzet werd ontvangen,
een verzet dat getypeerd werd door dat van
den oud-minister Eland, die eenige jaren
beleden als minister zijn taak neerlei, omdat
hij niet in de wet wensclite vast te leggen
een oefeningstijd van slechts 8V3 maand; en
die nu een kor'teren oefeningstijd verdedigde.
Toch ondanks die vrijzinnige oppositie heeft
Colijn zijn wetsontwerpen er door gekregen,
en mag' de natie hem voor zijn krachtig op
treden, een optreden allicht slechts door dat
van Bergansius geëvenaard, dank weten.
In zake de geestelijke volksbelangen door
het kabinet behartigd wijst Spr. vervolgens
op zijn zorg voor de Zondagsrust ten genese
van burgerlijke en militaire anibtenaien, do
subsidieering van bijzondere middelbare scho
len, het ontwerp voor de versterking van liet
mulo, steunbieding aan liet Chr. onderwijs in
Indië, en aan de pogingen- tot kerstening van
onze koloniën door de Zending.
Vooral Regouts zedeloosheidswet, waartegen
de gelieele vrijzinnigheid, welke voor de moraal
geen hoogere norma kent, heeft geopponeerd,
de armenwet die de vrijheid van beweging
aan de kerkelijke liefdadigheid waarborgt, en
het bouwwetje dat den minister Heemskerk
van vrijzinnige zijde liet eerediploma van nog
veel gevaarlijker te zijn dan Kuyper bezorgde
mogen hier genoemd worden. W el heeft niet
de afhandeling van elk ontwerp een even be
vredigenden indruk gemaakt, doch het verwijt
mag daarom niet 't kabinet treffen dat liet
niets deed. Schier, geen ander kabinet ont
wikkelde zoo groote werkkracht. Reeds in
het eerste jaar van zijn optreden bracht lalnia,
reuzenwerker als weinigen, een verbetering der
Arbeiderswet en een Steenhouwerswet, en t is
voor hem die het zich eene eere zou rekenen
zijn naam aan een Invaliditeitswet te ver
hinden een groote teleurstelling geweest dat
de Tweede Kamer de Bakkerswet en de
Eerste Kamer het toeslagwetje verwierp.
Tegen de sociale ontwerpen stemden in de
Eerste Kamer drie liberale oud-ministers,
hetgeen bewijst dat van links het meerdere
profijt, door links beweerd, niet yvare te ver
wachten geweest. Spr. wraakt hiertegenover
de weinige aangeslotenlieid der rechtsclie pai-
tijen o.a. hij de Bakkerswet, al heeft hij over
't geheel reden om warm te huldigen haar
groot verantwoordelijkheidsbesef, krachtige
medewerking en de eenstemmigheid waarmee
met name de Invaliditeitwet is aangenomen.
Spr. wraakt de preciese preciesigheid waar
mee de vrijzinnigen alle ontwerpen van dat
kabinet hebben bejegend. Het was telkens
voorstellen 0111 bijzitters te benoemen, teiug
te zenden naar de afdeelingen, nieuw onder
zoek enz. en ten laatste heftig verzet tegen
de poging van rechts om door wijziging van
het reglement van orde der Tweede Kamer
een bespoedigde behandeling van zaken mo
gelijk te maken. En nog is de vrijzinnigheid
van deze malaria treuzeliana niet genezen.
De socialisten deden evenzoo. Troelstra sprak
liet uit dat de Tariefwetbehandeling aanlei
ding zou geven tot liet komen van zeer diep
zinnige oeconomische en filosofische beschou
wingen, waarbij de sociaal democraten echte
kruidjes-roer-mij-niet zouden zijn. Bij allo
wetsontwerpen pleegden de liberalen 111 de
Tweede Kamer verzet, doch meer dan een
ontwerp werd in de Eerste Kamer met hulp
van alle liberalen aangenomen. Toch is liet
kwaad ook daar aan liet doordringen, blijkens
't voorstel-Staal om terug te komen op de
eens gevallen beslissing om de Invaliditeitswet
in de afdeelingen te onderzoeken.
^5n aan persoonlijke beleedigingen aan liet
adres van elk der ministers persoonlijk ontbrak
liet ook niet.
De zedeloosheid wet van minister Kegout
aan wiens nagedachtenis onder eerbiedige in
stemming van de vergadering warme hulde
wordt gebracht werd door de vrijzinnigen
als ,een vrucht van vroom puriteinsch ge-
hemel" begroet. Minister Talma werd door
liet Kamerlid Patijn in de commissievergade
ring vortV de Radenwet gedwongen zich te
verwijderen, niettegenstaande hij zeiven geen
recht had daar te zijn. De aanvallen op mi
nister Wentholt naar aanleiding van diens
handhaving van den „vloot-dominé" waren
zoo grof dat zelfs zeebonken zich afvroegen
of „uit de marinewateren pardoes naar de
vischmarkt \yas koers gezet.'
Roodhuyzen, naar aanleiding van een gerucht
dat voor de decoreering van een arbeider bij
Leis naar diens godsdienstige overtuiging was
geïnformeerd, maakte zich schuldig aan uit
vallen, die zelfs een Duys meesmuilend deden
mompelen Zoo kan ik het ook nog.
En nu de Schoolquaestie.
Spr. schetst den bitteren schoolstrijd van
Groen van Prinsterer tegen Thorbecke, van
de a. r. en r. k. partij tegen Kappeyne, 111
een tijd toen de vijand oppermachtig was en
der trouwe getuigen in de Kamer weinige
waren. Met heimwee ziet menigeen naar
dien benauwden tijd terug en vraagt of't toen
niet beter was dan nu. Spr. billijkt dit heim
wee maar toch - wij moeten vooruit. De
aanvankelijk onder 't kabinet-Kuyper ver
meerderde rechtsgelijkheid moet voltooid.
Daarbij moeten alle partijen saamwerken om
de nationale grondslagen voor ons volksleven
te bewaren. Natuurlijk is om die saamwerking
mogelijk te maken dat iedere partij iets van
zijne wenschen of begeerten loslaat, doen dit
mag in eigen partij niemand verwijten al meer
als" de drager dei- beginselen uit te komen.
Als zoodanig heeft het kabinet onder ons ge
werkt, en in alles aan den eisch voldaan, en
het landsbelang gediend. Slaagt de grond
wetsherziening, nu voorgesteld, dan zal de
vrijheid van onderwijs, in 1848 reeds gede
creteerd, nu eindelijk een feit worden.
De beteekenis daarvan wordt door de vrij
zinnigen uitnemend doorzien, vandaar de felheid
van hun aanval, welke toont hoe de oude
liberalistische Adam nog niet dopa is Toch
kunnen wij hiervoor niet uit den weg gaan.
Immers de wijziging van art. 192 zal maken
dat aan de 'sclieeve uitlegging inzake eer
biediging van de godsdienstige begrippen
van andersdenkenden, welke voor de vrijzinnig
heid neerkwam op de eerbiediging van do
godsdienstige begrippen dergenen, die geen
godsdienstige begrippen hebben, een einde komt
dat de mogelijkheid van Christelijke openbare
- scholen geopend wordt, en dat liet recht der
vrije school op algelieele gelijkstelling met de
openbare, ook financiëel, van overheidswege
geboekt wordt.
Een zoo schoon resultaat is de inspanning
van al onze kracht waard. En het kan ver
kregen en onder Gods hoede bevestigd worden.
zoo°de waarschuwing van den dichter wordt
betracht
't Geheim van allen zegen
Oranje en Neerland, hoort
't Is in Gods vrees gelegen,
Zijn gunst, Zijn dienst, Zijn Woord.
Op deze met geestdriftige toejuiching be
antwoorde rede volgde eenig debat, waarin
de heer Kraak van Goes, een lans brak voor
betere behartiging door kabinet en rechtsclie
volksvertegenwoordigers van de geestelijke
belangen der postambtenaren, voor wier Zon-
dagsrust niets wordt gedaan, hetgeen debater
met eenige voorbeelden trachtte toe te lichten,
en de heer A. Geschiere, van Grijskcrke, vroeg
of ook het vraagstuk van den Vaccinedwang
en de afschaffing van Je doodstraf in liet oog
gehouden bleef.
Prof. Diepenhorst antwoordde dat de klacht
inzake de Zondagsrust bij de posterijen en
telegrafie bij de desbetreffende chefs behoort
bovendien is in die richting wel degelijk reeds
gewerkt; en met name minister Colijn heeft
zich daarbij zeer beijverd. Natuurlijk moet
rekening gehouden worden met de eisclieti
van den dienstdoch liet publiek zelve moet
meewerken, en liet kabinet deed reeds iets
met de invoering van de bekende Zondags
rustzegels. Iu zake de door dhr. Gescliieie
genoemde vraagstukken zij 't bekend dat de
vaccinedwang een weinig is verzacht door de
jongste wetswijziging, en de doodstrafinvoering
nog lang op zich zal laten wachten, wijl alle
partijen die er vóór zijn, terugschrikken voor
de uitvoering.
Zelfs de Chr. sociale partij die op haar
program o.a. invoering van de doodstraf
schreef, moest bij de behandeling van het con
cept-program dien eisch verzachten, door de
zotte bepaling er aan te verbinden, dat de
rechter zelve die straf volvoeren moet.
Spr. vond nog gelegenheid liet program der
Chr. socialen op menig punt te weerleggen,
en het een en ander belangrijks te zeggen 111
verband met de quaestie der vrije school.
De voorzitter bedankte hem onder applaus,
en gaf liet woord aan ZijnExcellentie den mi
nister van Staat jhr. mr. A. F. de Savornin
Lobman, afgevaardigde ter Tweede Kartier
voor liet kiesdistrict Goes.
j
