Biimeiilandsch Nieuws.
Buitenlandse!! Overzicht.
Korte Berichten.
Uit Stad en Provincie.
strijde op, terwijl thans schriftelijke afbakening
van rechten en plichten niet wordt gemist.
Van zelf geeft die publicatie meerder vat tot
kritiek en in de luttele dagen van haar bestaan
heeft de coalitie-overeenkomst zich dan ook
reeds in de belangstellende kritiek van onze
tegenstanders mogen verhengen.
Uiteraard deugt er niets van en reeds vóór
ze tot stand kwam was gemakkelijk te voor
zien, in welke richting zich die kritiek der
linkerzijde zou openbaren. Ieder, wiens poli
tiek reukorgaan maar een weinig is ontwikkeld
voelt dat de weg als van zelf is aangewezen
de zwakke gemoederen beangsten door met
pijnlijke belangstelling vol meewarigheid te
klagen over de groote opofferingen, die één
der saamwerkende partijen zich heeft moeten
laten welgevallen. En waar in den laatsten
tijd in het Christelijk-historisch kamp van
sommige zijden bedenking tegen de coalitie
geopperd is, acht men het 't meest profijtelijk
om zijn krokodillentranen te wijden aan de
benarde Christelijk-historische broederen, welke
door den grooten antirevolutionairen slokop
worden verzwolgen en van alle zelfstandigheid
beroofd. Het Vaderland is zelfs welsprekend
en ziet de Christelijk-historischen '„tanden
knarsend maar diepgebogen" toegeven. Ook
de Nieuwe Botterdamsche Courant is met
ontferming bewogen„Nog een paar zulke
vaste accoorden, en het ware met de Christelijk-
historische fractie in de Kamer gedaan
zoo roept zij verschrikt uit. Ze voelt echter,
dat er nog meer winst te behalen is indien
ze tegelijk de antirevolutionairen in het harnas
kan jagen en zoo getuigt ze dan van het
staatkundige gedeelte, dat het is een zuiver
Christelijk-historisch program. Aldus snijdt
het mes van twee kanten.
Geen oogenblik zijn we bevreesd, dat dergelijk
geschrijf verwarring zal stichten. De toeleg
van dit stokebrandje-spelen is al te duicjelijk.
Ieder voelt dat bij een samenwerking met
andere partijen eigen begeerte niet in alle
opzichten kan worden verwezenlijkt en zoowel
door de eene als door de andere opofferingen
moeten geschieden. Ook thans zijn de opoffe
ringen niet achterwege gebleven, maar niettemin
zal elk kiezer van Christelijken huize, wien
het belang van ons vaderland klaar voor oogen
staat, gaarne persoonlijke gevoeligheden qnder-
drukken, ter bereiking van het groote doel,
dat de hoofdinzet vormt van dezen gewicht
vollen verkiezingsstrijd.
Daar zijn concessies gedaan door allen,
maar niet verlieze men zich thans in bespiege
lingen over de vraag, wie tot de meeste
toegeeflijkheid bereid was. Ongerijmd is de
voorstelling alsof de Christelijk-historischen
zich hadden laten verleiden tot een leeuwen
verdrag, waarbij den anti-revolutionairen dan
de leeuwenfiguur is toebedeeld.
Dat is niet zoo bij de zetelverdeeling. Leiden
toch bleef als vanzelf door het in 1909 ge
sloten beding niet. langer door Dr. de Visser
bezet. En dat men voor't leed door de versche
wonde van Ommen veroorzaakt geen andere
vergoeding vroeg dan dat in Van Alphen's oud
district niet Bichon maar een zittend christe
lijk-historisch Kamerlid candidaat zou worden,
is toch moeilijk als een bewijs van antirevo
lutionaire inhaligheid aan te voeren?
Daar zijn concessies gedaan door allen 1—
ook bij het strijdprogram. Dat bij de komende
Grondwetsherziening de „zilveren koorde" niet
verbroken Wordt, zal onderscheidenen be
rouwen. Eveneens zal het misschien bij som
migen bedenking vinden,-dat niet een scherper
gedetailleerd program is opgesteld. De om
standigheid, dat eene der coaliseerende partijen
principieel van een program van actie af-
keerig is, is hierbij uiteraard van invloed ge
weest. Evenwel zij men hierover niet uiter
mate bedroefd. De historie staat daar als het
sprekend hewijs, hoe de christelijke partijen
ook zonder een uitgewerkt gemeenschappelijk
verkiezingsprogram tot eendrachtelijke saam
werking in de Kamer bereid te zijn. Bij de
totstandkoming van het Ministerie-Kuyper in
1901 ontbrak het, en van wezenlijke twee
dracht bleek niets. Ook bij de laatste ver
kiezingscampagne in 1909 werd het niet op
gesteld en zietZedeloosheidwet, Militiewet,
Legerorganisatie, Bouwwetje, Invaliditeitsver
zekering, alle hoofdpunten van het regeerings-
program, ze werden tegenover de vereenigde
linkerzijde door een één en onverdeelde rech
terzijde aangenomen.
Zoo is het dan verstaanbaar, dat men slechts
behoefte gevoelde, om alleen één enkel punt
als het alles beslissend moment naar voren
te schuiven. Het is de oplossing van den
schoolstrijd. Wordt dit voorstel Verwezenlijkt,
dan eerst zal een eind zijn gemaakt aan de
eeuw van schreiend onrecht op schoolgebied,
welke achter ons ligt. Dan is verwezenlijkt,
hetgeen zoo langen tijd scheen onbereikbaar
ideaalalgeheele vrijheid voor de ontwikkeling
van het christelijk onderwijsvan staatswege
behdoren zij, die voor hun kinderen Christelijk
onderwijs begeeren, in geen betere, maar ook
in geen mindere positie te verkeeren dan zij,
die hun kroost aan de neutrale school wen-
schen toe te vertrouwen. Bij de gedachte
aan den onberekenbaren zegen, die aan ons
goede vaderland zou worden bereid, indien
dit denkbeeld werd verwezenlijkt, vallen alle
kleine geschilpunten weg. Het besef mee te
kunnen werken tot deze daad van waarachtige
vrijheid en gerechtigheid, moet leiden tot eene
ongekende krachtspntplooiïng en maakt den
komenden strijd tot een heerlijken strijd.
Het wordt een lust om mee te vechten.
Toeneming van krankzinnigheid.
In het Nederlandsch Tijdschrift voor Genees
kunde schreef Dr. Schermers, de welbekende
directeur van het Christelijk Sanatorium voor
Zenuwlijders te Zeist en Curator der Vrije
Universiteit een belangrijke verhandeling over
de treffende toeneming van het aantal krank
zinnigen in ons vaderland.
Dit feit was in zijn algemeenheid reeds lang
bekend, maar veelal wees men er dan op, dat
door den enormen vooruitgang der wetenschap
en der verpleging thans velen in de gestichten
worden opgenomen, die vroeger rondliepen of
ook in de gevangenis onderdak vonden. Ook
worden de statistieken thans beter bijgehouden.
Daarmee troostte men zich.
Dr. Schermers slaat aan deze illusies den
bodem in.
Hij toont aan, dat, ook met inachtneming
van genoemde omstandigheden, niet langer
valt. te ontkennen, dat het aantal krankzinnigen
in Nederland grooter wordt. In de gestichten
steeg het cijfer van 15,9 op de 10,000 inwoners
in 1900 tot 20,8 in 1911. Door de genoemde
factoren is deze ontzaggelijke stijging niet te
verklaren. De krankzinnigheid moet in abso-
luten zin zeer zijn toegenomen. Het heden-
daagsch leven met zijn nerveuze onrust en
elkander zoo snel opvolgende prikkels moet
daarvan de oorzaak zijn, meent de schrijver.
Zeer belangwekkend is dit betoog zéker.
Opwekkend is het niet. Maar wellicht mogen
wij hopen, dat het verschijnsel is toe te schrij
ven aan het feit, dat hét thans levende ge
slacht zich nog niet voldoende heeft kunnen
aanpassen aan de enorme versnelling van ons
levenstempo, en dat komende geslachten daar
aan vanzelf zich zullen wennen en zóó ook
minder de nadeelen zullen gevoelen voor het
zenuwleven. (De Rotterdammer).
Kamerverkiezingen.
In Aiitirev. kringen in het district Groningen
wordt verwacht dat Jhr. Mr. A. F. de Savor-
nin Lohman te Groningen candidaat gesteld
zal worden.
Van Antirev. zijde in het district Zutphen
is voorloopig gecandideerd Ds. G. Hofstede
Doopsgez. predikant te Blokzijl.
In 12 districten is de Soc. Dem. partij
voornemens een candidaat te stellen.
Bidden voor de verkiezingen.
Z. D. H. de bisschop van Haarlem heeft
aan de geestelijkheid van 't bisdom voorge
schreven tot nadere aankondiging in de H.
Mis een bijzonder gebed (Oratio imperata) te
bidden voor een gunstigen uitslag van de ver
kiezingen. N. H. Crt.
Van het oorlogsterrein.
In Thracië.
Het hoofdkwartier meldt, dat den 31en
Maart verscheidene Turksche bataljons, die
door de Turksche vloot gesteund werden, her
haaldelijk oprukten tegen den Bulgaarschen
rechtervleugel bij Tsjataldzja. De Turken
werden iederen keer teruggeslagen. Een wei
nig later rukten de Turken opnieuw op en
naderden tot op 300 pas afstand de Bulgaar-
sche posities. In weerwil van een hevig vuur
ondernamen de Turken verscheidene aanvallen
tegen het 3e Bulgaarsche regiment, dat er ten
slotte in slaagde hen terug te drijven. Vèr-
kenningstroepen vonden in de onmiddellijke
nabijheid der Bulgaarsche loopgraven meer
dan 1200 lijken van Turken. Generaal Sawof
dankte namens den Koning het 3e regiment
voor den betoonden moed en zelfverloochening.
De correspondenten van de Matin en het
Journal te Adrianopel geven een treffende
beschrijving van den toestand der gevangenen
en vluchtelingen. De Bulgaren, wier leger
40,000 man telde, moeten dagelijks zorgen voor
de voeding van 80,000 inwoners van de stad,
alsmede van 60,000 gevangenen en 50,000
vluchtelingen van het land. Doordat Sjukri
pasja de brug heeft laten springen, die de
verbinding van de stad met Sofia mogelijk
zou hebben gemaakt, heeft hij den dood van
vele gevangenen veroorzaakt. Verscheiden
duizenden van dezen, opgesloten op het moe
rassige eiland van de Toendzja sterven in de
besmette en walgelijke modder, sommigen door
cholera, de meesten van honger of door ver
giftiging. Honderden lijken wachten op be
graving. De boomen zijn voor het meerendeel
van hun schors ontdaan, waarmee de on-
gelukkigen hun honger trachten te stillen.
Toen de Bulgaren 60,000 brooden uitdeelden,
liep men storm. Oude menschen, vrouwen
en kinderen werden in het gedrang mishandeld
en onder den voet geloopen.
Over de mislukte bestorming van Skoetarie
worden nog eenige bijzonderheden gemeld.
Aan de Vossische Zeitung seint men uit Cat-
taroBij de bestorming van den Tarabosj
werden de Montenegrijnen tweemaal met
reusachtige verliezen teruggeslagen. Vooi een
derde bestorming weigerden de Montenegrin-
sche soldaten zich nogmaals te laten gebruiken.
Van de bataljons uit Cettinje en Wirbazar
werd een derde gedeelte van de tnannen ge
dood of gewond.
Toen riep de minister van oorlog de vrij
willigers van kolonel Plamanats op. 710 man
meldden zich voor de bestorming aan. Pla
manats zette zich aan het hoofd van de tyoep.
De hoogte van den Tarabosj werd beklommen,
maar plotseling openden de verdedigers een
vreeselijk vuur uit een dal. Plamanats viel
door twee kogels in het hoofd en drie in de
borst getroffen neer. De bestormers werden
man voor man neergeschoten. Slechts 55
keerden er terug.
De Albanische Correspondenz meldt over
deze bestorming nog: Het gelukte de be-
stormingscolonnen twee heiningen van prikkel
draad door te knippen en de verdedigers te
bereiken. Deze wierpen zich met een on
houdbare kracht op de bestormers. De strijd
werd man tegen man uitgevochten. De Al-
baneezen waren ook in het bezit van machine
geweren, die zij met groote juistheid gebruik
ten. Intusschen kwam ook een bataljon uit
Cettinje de Montenegrijnen te hulp en twee
bataljons uit Njoegoesj en Wirbazar. De ar
tillerie van den Tarasbosj richtte onder hen
verschrikkelijke verwoestingen aan. De ma
chine-geweren werden door de Montenegrijnen
veroverd, maar terstond door de Albaneezen
hernomen. De Montenegrijnsche bataljons
werden geheel vernietigd. Te Podgoritsa en
Cettinje komen onophoudelijk treinen met ge
wonden en ontelbare dooden en gewonden
liggen nog voor den bestormden Tarabosj.
Andere troepen zijn reeds weer op weg naar
Skoetari en heden zal de algemeene aanval
plaats hebben.
Prinses Louise van België.
De correspondent van de Brusselsche „Soir"
te Weenen seint aan zijn blad dat Prinses
Louise van België, die op het oogenblik in
hotel Astorie te Weenen vertoeft, met groote
kalmte het bericht over de uitspraak van het
Hof betreffende de nalatenschap van Leopold II
heeft vernomen.
De schulden der Prinses moeten op het
oogenblik 15.000.000 francs bedragen. Het
gerucht loopt, dat de Belgische staat tusschen-
beide zal komen om deze schulden te'Joetalen.
De hongerstakingswet.
De hongerstakingswet van Minister Chur
chill,, of liever de gevangeniswet tot tijdelijk
vrijlaten wegens ziekte, zooals de offïciëele
titel luidt, door den Minister, gelijk men weet.
ingediend, om sterker te staan vooral tegenover
de kiesreclndames, die in de gevangenis
weigeren te eten en die nu tijdelijk vrijgelaten
kunnen worden om later weer liaar straf uit
te zitten, is Woensdagavond in het Lagerhuis
behandeld.
Er ontspon zich een heel debat, waarbij
Keir Hardie een voorstel indiende, om de
behahdeling van de wet uit te stellen tot de
regeering een kiesrechtvoorstel voorde vrouwen
zou hebben doen behandelen. Van verschillende
kanten werd het regeerings-voorstel scherp
bestreden en van andere zijde met alle kracht
gesteund. Een der leden 'wilde de onwillige
gevangenen doen verbannen, na^r St. Kilda
of St. Helena of een andere plaats, waar er
maar gelegenheid wezen zou.
Het slot was dat het voorstel van Keir
Hardie met groote meerderheid verworpen
werd en het hongerstakingswetje werd aan
genomen met een meerderheid van 253
stemmen.
Uit de debatten bleek, dat de gedwongen
voeding toch in sommige gevallen nog toege-
sast zal worden bij herhaalde onwilligheid
fijv. en wanneer er werkelijk gevaar bestond
voor het publiek.
De Engelsche kiesrecht-furies.
De vrouwen, die bezig zijn het Engelsche
volk te bewijzen dat zij voor verstandig overleg,
en dus voor het deelnemen aan politieke actie
nog niet rijp zijn, schijnen nieuwe wandaden
in den zin te hebben. Nu hun aanvoerster
tot 2 jaar gevangenisstraf is veroordeeld,
openen zij een nieuwe actie, naar men zegt
gericht tegen de veiligheid op de spoorwegen,
waarlangs dan ook patrouilles zijn gestation-
neerd. Hier en daar zijn reeds ontplofbare
stoffen gevonden te Stockport is een wagon
door een bom vernield.
Zooals men weet heeft mrs. Pankhurst' te
kenner, gegeven de hongerkuur te zullen toe
passen. Men zal haar dus moeten vrijlaten,
meent zij. Jlet zal haar niet veel baten, want
het Engelsche Lagerhuis heeft in tweede lezing
een wetje aangenomen, waarbij wordt bepaald,
dat gevangenen die om gezondheidsredenen
zijn vrijgelaten, na herstel weer kunnen worden
opgesloten. Het zal dus een intermitteerende
gevangenisstraf worden, die van deze „muis-
en-kat-wet", zooals de furies haar noemen,
gevolgd zal zijn.
In llampstead hebben zij getracht een kerk
in brand te steken, doch de toeleg is mislukt.
En nóg begrijpen de excentrische dames
niet, dat men haar het kiesrecht niet geeft.
TER NEUZEN 8 April 1913.
In de a. s. Donderdag, des voormiddags 10
ure, te houden openbare vergadering van den
gemeenteraad alhier, komen de volgende punten
in behandeling:
Notulen.
Ingekomen stukken.
Benoeming van een lid van de Commissie
van toezicht op het lager onderwijs, ter voor
ziening in de vacature ontstaan door het
vertrek van den Heer Speetjens.
(De aanbevelingen zijn alphabetisch opge
maakt).
Ter benoeming worden aanbevolen de heeren
Ds. J. F. van Hulsteijn en A. J. M. Nolet.
Benoeming van een lid van de Commissie
van toezicht op het middelbaar onderwijs ter
voorziening in de vacature ontstaan door het
vertrek van den Heer Speetjens.
Ter benoeming worden aanbevolen de heeren
Ds. J. F. van Hulsteijn en A. J. M. Nolet.
Voorstel tot goedkeuring der rekening van
het Burgerlijk Armbestuur over 1912.
Voorstel tot goedkeuring van een stratenplan.
Voorstel tot toekenning van een gratificatie
aan de telegrambestelster mejuffr. M. Goossen.
Voorstel tot vermindering van den omvang
van het onderwijs aan school B.
Voorstel inzake het oprichten van een muziek
tent.
Voorstel tot wijziging van de verordening
op de heffing van schoolgelden voor middel baai-
onderwijs.
Voorstel tot wijziging van de verordening
op de heffing van schoolgelden voor meer
uitgebreid lager onderwijs.
Voorstel tot onttrekking aan den openbaren
dienst en tot verkoop van een strookje gemeen
tegrond.
- Gedurende het eerste kwartaal 1913 kwa
men alhier binnen bestemd voor de haven
aldaar 105 zeeschepen, met een bruto-inhoud
van 274,262 M3. Over denzelfden tijd van
het vorig jaar kwamen binnen 97 zeeschepen,
metende 228,133 Ms.
- Na gemeenschappelijk overleg tusschen
den vertegenwoordiger van den Belgischen
staat-als eischer en den verdediger der maat
schappij Gent—Ter Neuzen werd de zaak van
de aanvraag om failliet-verklaring, door den
staat naar men weet ingediend, tot binnen
vier weken verschoven. Dan zal die bepleit
worden.
Zaamslag. Bij den landbouwer H. van P.
alhier sloeg een paard de poot af van het
paard dat er op stal naast stond.
Het dier moest afgemaakt worden.
- Bij de Chr. gemeente alhier is tot predi
kant beroepen de heer Ds. H. Visser te
Veenendaal.
- Door het bestuur van den Serlippens-
polder werd alhier aanbesteed het verhoogen
en verzwaren van den zeedijk. Laagste in
schrijver was de heer Job Wolfert te Hoek
voor f 2550.
Axel. Zaterdag werd alhier een vergadering
gehouden van handelaren en verbouwers van
vlas. De vergadering werd geopend door den
heer F. Dekker Pz., die na een inleidend woord
tevens in korte trekken het doel der bijeen
komst uiteenzette.
Op deze inleiding volgde eene geanimeerde
discussie, waarbij verschillende wantoestanden
w'erden besproken, die zich vooral in dit seizoen
bij de levering van vlas voordoen.
De vergadering was algemeen van opinie,
dat aan deze onhoudbare toestanden op de een
of andere wijze een eind behoort te worden
gemaakt, waarom met algemeene stemmen
besloten werd tot stichting eener vereeniging
over te gaan. 40 der aanwezigen gaven zich
als lid op. Een comité werd benoemd om de
verdere regeling voor te bereiden, bestaande
uit de heeren F. Dekker Pz., P. Buijze,L. de
Feijter-Huijssen, Jan de Visser en' D. van
Cadzand.
In deze vergadering verklaarde men alge
meen van meening te zijn, dat het billijk is
de met Belgische kooplieden gesloten over
eenkomsten te handhaven, en het geen aan
beveling verdient om maar klakkeloos over te
gaan tot het sluiten van een tweede accoord,
en daardoor eenige franken op den oorspron
kelijke overeengekomen prijs te laten vallen
en dat wel reeds op een tijdstip dat de kooper
nog niet eens weet of hij op de gekochte partij
vlas wel verlies zal leiden. Bovendien is dit
laatste ook iets, waar de verkooper niets mee
te maken heeft.
Men oordeelde op grond daarvan dat de
nalatige koopers moeten verplicht worden de
gesloten overeenkomsten na te komen.
Met het oog op het behoud der voor onze
streek zoo nuttige vlasnijverheid is het aan te
bevelen dat alle belanghebbenden zich bij deze
vereeniging aansluiten. (T. C.)
- De Commissaris der Koningin bezoekt
Maandag 14 dezer de gemeenten Sas van Gent,
Philippine en Hoek en Dinsdag daaropvolgend
Westdorpe, Overslag en Zuiddorpe.
- Naar Zelandia vdrneemt zijn door de
Liberale kiesvereeniging in het district Hon-
tenisse als voorloopige candidaten op de gros
lijst geplaatst de heeren J. I}t. Elenbaas, bur
gemeester te Krabbendijke en Jac. Welleman,
landbouwer te Kruiningen.
- Uit Koewacht wordt aau het 'tHand. v.
Antw." gemeld dat daar een tiental dronken
kerels daar Woensdag op de jaarmark, den
heer B, onderwijzer, zoo deerlijk hebben mis
handeld dat zijn aangezicht één wond vormde.
Bovendien had hij op het lichaam kwetsuren
en werden hem zijn kleeren van het lichaam
gerukt.
De politie hield het hoofd der bende, zekere
J. aan op de wijk Het Riet. De andere zijn
ook bekend.
Breskens. Alhier zal een electrische was-
scherij opgericht worden.
Bors8ele. Alhier is besloten tot oprichting
eener Chr. school. Het onderwijs zal geba
seerd worden op Oud-Gereformeerde begin
selen.
Vlissingen. Gisterenmorgen werd alhier op
het rangeerterrein van.de electrisehe tram een
4-jarig jongetje, dat zijn vader eten kwam
brengen, overreden, waarbij een beentje geheel
werd afgereden en het andere ernstig ver
wond werd. In het R. K. ziekenhuis is het
overleden.
