Biimenlandsch Nieuws.
Kerk en School.
Korte Berichten.
B niteiilainlscli 0 verzicht.
Uit Stad en Provincie.
Laiidboiiwbcricliten.
van de concentratie te wachten is, moet na
de stemming over de Oorlogsbegrooting van
dien twijfel verlost zijn.
Die begrooting en 'de in haar besloten leger-
organisatie waren door den Minister verdedigd
op eene wijze, waaraan door vriend en vijand
warme hulde werd gebracht.
Ieder voelde dat met Colijn aan het hoofd
der militaire departementen 'was gekomen een
man, die met wondere kracht en beleid ar
beidend, in den ontredderden staat van ons
defensiewezen orde schiep.
Met ernst en beslistheid drong de Minister
er bij alle partijen op aan om toch de zaak
der landsverdediging niet door kleine politiek
te schaden en de verantwoordelijk te aan
vaarden voor lasten, zwaar om te dragen, maar
onontbeerlijk voor de handhaving onzer natio
nale onafhankelijkheid.
Het baatte niet.
Niettegenstaande dat alles had de linkerzijde
den euvelen moed, om zich op een drietal
uitzonderingen na, eenparig tegen Colijn's
begrooting te verklaren.
Merkwaardig is daarbij hoe de leider der
vrij-liberalen, één der stichters der concentratie,
zich onder de voorstanders schaarde.
Bovendien leefden onder de tegenstanders,
een Marchant, een Eland, een Verhey geheel
uiteenloopende inzichten.
De hopelooze verdeeldheid der linksche
concentratie kwam helder aan het licht.
En eveneens moet voor, een ieder duidelijk
zijn, dat wij bij eene overwinning der linkerzijde
wederom een tweede Staal-periode met al
haar ellende van slapheid en tuchteloosheid
tegemoet gaan.
Trouwe landsburgeren brengen dan ook
Minister Colijn dauk voor wat hij wrocht eu
straks zullen zij hem dien dank betalen.
(De Botter dammer).
'70
Departement van Justitie.
Bij Kon. besluit van 18 dezer is, tijdens de
ontstentenis van een minister van justitie,
het beheer van het departement van justitie
ad interim opgedragen aan den minister van
binnenlandsche zaken, mr. Th. Heemskerk.
Het stoffelijk overschot van mr. E. R. H.
Regout zal, nadat het heden plechtig naar het
R. K, kerkhof te 's Gravenhage zal zijn over
gebracht, reeds Woensdag in de vroegte en
zonder eenig verder uiterlijk vertoon per Staats
spoor naar Maastricht worden vervoerd. Van
het station aldaar zal het, uitsluitend begeleid
door de familieleden, die met denzelfden trein
van 's Gravenhage komen, naar het familiegraf
op het kerkhof te Maastricht worden gebracht.
De familie heeft gemeend geen gebruik te
moeten maken van het haar gedane aanbod
om de begrafenis te 's Gravenhage te doen
plaats hebben met het aan het ministerambt
verschuldigde eerbetoon, waartoe ook de mili
taire eerbewijzen behooren.
De ministers, hoofden der departementen
van algemeen bestuur, zullen, na den plechtigen
uitvaartdienst voor minister Regout te hebben
bijgewoond, als genoódigden van de familie
Regout, het stoffelijk overschot van hun ambt
genoot van justitie in de volgrijtuigen naar
het R. K. kerkhof begelijden.
De stoet zal op weg naar de begraafplaats,
komende uit de richting van de Korte l'oten,
het departement van justitie voorbijtrekken.
TWEEDE KAMER.
Men schrijft aan De Tijd uit Den Haag
Er moet geen sprake meer van zijn, /.ooals
eerst verluid heeft, dat de Tweede Kamer
nog een kort recès zal nemen na de afdoening
der begrootings-werkzaamheden. Het moet in
tegendeel vast staan, dat onmiddellijk na de
begrootingen weer met de Invaliditeitswet
wordt doorgegaan. Zelfs is er sprake van
om daarmee in ieder geval reeds te beginnen
op Dinsdag 28 Januari a. s. 1
Te Ommen is een zelfstandige Christelijk-
Ilistorische Kiesvereeniging opgericht.
De a. s. Kamerverkiezing
Mr. J. A. de Wilde te 's Gravenhage heeft
"voor de hem aangeboden candidatuur der
Centrale Antir. Kiesvereen. in het district
Emmen bedankt. Thans is candidaat gesteld
de heer Ds. G. Hofstede, te Blokzijl, die de
candidatuur heeft aangenomen.
De heer K. Brants, schoolopziener te Goes,
is benoemd tot plaatsvervanger van den voor
zitter der examencommissie voor de
handwerken te 's Gravenhage.
De Grieksche schepen Awerof en Psara werden
door verscheidene projectielen getroffen, waar
van er twee de Awerof enkele centimeters
boven de waterlijn raakten. Wegens de meer
derheid in getal van de Grieksche vloot trok
de Ottomansche zich in de üardanellen terug.
De Awerof zette haar alleen na.
Een mededeeling van den minister van bin
nenlandsche zaken behelst, dat de zeeslag ge
leverd is tusschen Tenedos en Lemnos en
verscheidene uren geduurd heeft. Aan weers
zijden is de schade aanzienlijk. De Turksche
vioot is behouden. De gewonden zullen naar
Konstantinopel overgebracht worden, aldus
meldt de N. R. Ct.
De Turksche vloot is Zaterdagochtend bij
het krieken van den dag de Dardanellen uit-
geloopen en heeft in zee bij Lemnos slag ge
leverd met de vloot van den vijand. Het ge
vecht duurde vier uur. De projectielen be
reikten en beschadigden de vijandelijke vloot.
Na den slag is de Turksche vloot als over-
winnares teruggekeerd.
Het transportschip Resjid-pasja heeft hier
gewonden uit den zeeslag aangebracht.
De kruiser Hamidié moet nog in Grieksche
wateren Nzijn. Hij is door middel van drade-
looze telegrafie voortdurend in gemeenschap
met den minister van marine.
Admiraal Koendoeriotis seint, dat de slag
tusschen de Grieksche en Turksche vloten
drie uur geduurd heeft. De Turken namen
hals over kop de vlucht en slaagden erin de
zeestraten weer binnen te komen. De Grieken
kregen slechts eerf gewonde. Geen enkel
Grieksch schip heeft schade gekregen.
De Matin verneemt uit Londen De Euro-
peesche toestand is buitengemeen ernstig. Als
Turkije in hare weigering om Adrianopel over
te geven volhoudt, zullen de vertegenwoordi
gers der Balkanstaten de onderhandelingen
afbreken. Wat heeft Oostenrijk met zijn mil
lioen gemobiliseerde soldaten voor? Wat zal
Roemenië doen Oostenrijk zal eenvoudig ver
langen dat Servië dadelijk zijn wenschen be
treffende Albanië opgeeft. Oostenrijk zal zijn
eischen aan de conferentie mededeelen. De
mogendheden der Triple Entente zullen deze
eischen niet kunnen aannemen en gezanten-
bijeenkomst is hiermede afgeloopen. In dit
géval is alles uit. Men zegt niemand wil oorlog,
doch zeide niet de Russische Keizer^ in Janu
ari 1904 tot den Franschen gezant„Een oorlog
met Japan is onmogelijk, want ik wil geen
oorlog." Acht dagen later bombardeerden de
Japanners Port Arthur.
Verkiezing Fransche President.
Het Congres te Versailles heeft Vrijdag
Raymond Poincaré tot President der Fransche
Republiek gekozen, zoodat de tegenwoordige
premier van de Quai d'Orsay naar het Elysee
zal verhuizen, dat in de laatste zeven jaar
bewoond werd door Falliéres.
Bij de eerste stemming werden 867 geldige
stemmen uitgebracht, zoodat de volstrekte
meerderheid 434 was. Daarvan verkregen
Poincaré 429, Pams 327. Er moest dus een
tweede stemming plaats hebben. Vooraf had
een- afgevaardigde aan Pams verzocht zijn
candidatuur voor deze stemming in te trek
ken, wat hij evenwel niet deed. De uitslag
van de tweede stemming was, dat 868 geldige
stemmen werden uitgebracht en wel op Poin
caré 483, Pams 396 en Vaillant 69.
Poincaré
andere passagiers, die eveneens moeten wach -
ten om over te stappen als anderszins, in de
open lucht moeten vertoeven. Het verzoek
draagt ongeveer 60 handteekeningen.
Ook is de aandacht van den Raad van Toe
zicht op dezen ongewenschten toestand ge
vestigd.
Zaamslag. Het eerste beroep dat den raad
der Geref. Kerk alhier uitbracht, na het ver
trek van Ds. Uijtenhoudt naar Emlicheim,
werd aangenomen door den WelEerw. heer
II. P. M. de Walle van den Helder.
Zaamslag. Het hoofd der openbare school
te Othene, de heer A. Kok, zal met April
a. s. op pensioen worden gesteld, na aldaar
31 jaren als zoodanig te zijn werkzaam geweest.
Zaamslag. In de laatst gehouden Raadsver
gadering zijn de leden der Commissie tot wering
van schoolverzuim, P. C. de Moor, E. J. de
Klerk, A. Hoste en J. P. Geelhoedt, welke
aan de beurt van periodieke aftreding waren
allen herbenoemd, terwijl deze uit haar midden
de heer P. C. de Moor en J. P. Geelhoedt,
respectievelijk als Voorzitter en Secretaris
benoemden.
Axel. Voor de betrekking van hoofd der
openbare lagere school alhier hebben zich 11
sollicitanten aangemeld.
De vrijzinnige kiesvereeniging te Oostburg
heeft voor het district Oostburg de heeren
jhr. R. R. de Muralt, ingenieur te Zierikzee,
en mr. A. J. Fokker, lid van den gemeenteraad
enz. te Leiden, voorloopig candidaat gesteld.
De officieele candidaatstelling heeft op 2 Febru
ari plaats.
Gereformeerde Kerken.
Bedanktvoor Doesburg door L. van Loon
te Koudekerke voor Zalt-Bommel door C. H.
Eizenga te Woubruggevoor Gameren door
A. M. van Pernis te Heerjansdam voor Zie
rikzee door D. Steenhuis te IJsselmonde.
Ned. Hervormde Kerk.
Beroepen te Schermerhorn (N. II.) J. Knoop,
cand. te Amsterdam; te Hasselt (2e pr. pl.
S. van Dorp te Bodegraven.
Bedanktvoor Doornspijk door S. van Dorp
te Bodegraven; voor Wezep door P. de Looze
te Waarder.
Ds. H. P. Ingwersen van Poerworedjo,
keert D. V. in Mei van dit jaar met zijn gezin
naar Nederland terug.
Ds. L. Neijens, de oudste dienstdoende
predikant bij de Geref. kerken in ons land,
zal tegen Mei a. s. eervol emiritaat aanvragen.
Het was j.l. Zondag 350 jaar geleden
dat de Heidelbergsche Catechismus saamge-
steld was. Zooals bekend is zorgde Petrus
Datheen voor de Hollandsche uitgave.
Te Heinkenszand is op 66-jarigen leeftijd
overleden de WelEerw. heer A. Steketee, oud-
leeraar aan de Theologische school te Kampen.
dus gekozen.
nuttige
Gevechten ter zee.
KONSTANTINOPEL. Het bericht van het
Agence d'Athène over de vernietiging van
de Turksche vloot is volkomen onjuist. De
minister van buitenlandsche zaken heeft den
vertegenwoordiger van \Yolff's agentschap
gemachtigd, het bericht te logenstraffen. De
Vloot is voltallig in de Dardanellen terugge
komen.
Het gerucht loopt, dat er Zondag een nieuwe
zeeslag geleverd is, waarin aan weerskanten
zware verliezen geleden zijn. Het isjnogniet
bevestigd.
De Turksche vloot bestond uit 4 schepen
en vier torpedobooten. De Grieksche vloot
bestond uit zeventien schepen.
De slag was zeer hevig. Hij begon om twee
uur Zondagochtend en eindigde om half zes.
LONDEN, 20 Januari. De Bulgaarsche
eerste minister heeft de gevolmachtigden te
Londen gemachtigd, rechtstreeks aan Sawof
te seinen, om de-vijandelijkheden te hervatten,
als zij denken dat er geen redelijk uitzicht
op hét tot stand komen van den vrede be
staat.
Men laat uitkomen, dat de Balkan-soldaten
op zijn laatst tegen Februari naar hun akkers
terug moeten keeren, daar een hongersnood
anders onvermijdelijk is.
NEW YORK, 20 Januari. Een vreeselijke
storm (met een windsnelheid van 130 K.M.
per uur), richtte zware schade in New York
aan. Vele personen werden gewond. Talrijke
branden namen, door den heerschenden-orkaan
aangewakkerd, grooten omvang aan.
TER NEUZEN 21 Januari 1913.
Driewegen. De kolenvereeniging „Uit Voor
zorg alhier hield j.l. Zaterdag hare jaarver
gadering in het hotel „Du Commerce". Mede
gedeeld werd, dat de vereeniging toeneemt
in ledental en dat de voorjaarslevering der
kolen is gegund aan de heeren Gebr. Ilame-
linck te Ter Neuzen voor den prijs van f9,70
per 1000 Kg.
Tot secretaris werd herkozen de heer G.
W. Versloot, tot voorzitter en tot nieuw be
stuurslid werden gekozen de heeren J. C.
Jansen en M. R. de Feijter. Besloten werd
op den 4en Februari a, s, D.V. een souvenir
aan te bieden aan *len heer A. Verpoorte,
die op dien dag zijn 20-jarig penningmeester
schap hoopt te herdenken.
Sluiskil. Door eenige dames is aan het be
stuur der spoorwegmaatschappij Mechelen
Ter Neuzen verbetering verzocht van den toe
stand aan het station Sluiskil (Coegorspolder),
daar het zeer kleine wachtlokaal in den laat-
sten tijd des avonds meer dan bezet wordt
met werklieden die op den trein wachten om
huiswaarts te keeren wat tengevolge heeft dat
De Geref. Jongelingsvereeniging „Onze hulpe
zij in den naam des Heeren" vergadert a. s.
Zondagavond om 71U uur in de consistorie
kamer der Geref. Kerk in de Nieuwstraat
alhier.
De bemesting der Suikerbieten op kleigronden.
Gemeenteraad van Ter Neuzen
is
Op kleigrond hoort de suikerbiet thuis. Op vrij
zwaren kleigrond nog het best. Dat merkt men
dan ook, als men in den zomer onze kleistreken
bezoekt, zooals Zeeland, de Zuid-Hollandsohe eilan
den, de Noord-Westhoek van Noord-Brabant, Fries
land, Groningen enz. Dan begint men eerst te
beseffen, welk een groot deel van onzen Neder
landsehen bouwgrond met suikerbieten wordt be
bouwd. En dat gaat zoo, jaar in, jaar uit. Zonder
kunstmest zou dat zeker niet gaan. Want alle
stallen in het land zouden niet in staat zijn zooveel
stalmest te leveren als noodig zou zijn om aan den
bodem terug te geven, wat al die millioeneu en
millioenen kilo's suikerbieten uit den bodem halen.
Gelukkig dus, dat er kunstmest is. Hij kost wel
geld, maar zonder kunstmest ware het onmogelijk
deze cultuur op zulk een schaal vol te houden.
Er was een tijd, dat men meende dat de suiker
bieten op kleigrond alleen stikstof en phos-
phorzuur noodig hadden, als bemesting. En
toen de cultuur nog erg matig was en men zoo
om de 6 k 8 jaar eens met het gewas terug kwam
en er niet te veel aardappelen, mangelbieten en
dergelijken werden verbouwd ging het nog eenigs-
zins, maar toen men al meer en al vaker bieten
ging verbouwen, zag men ook weldra de nood
zakelijkheid in van de kali bemesting op de klei
gronden. In Zeeland is men daarmede, meen ik.
wel het eerste mede begonnen en thans is men
overal doordrongen van de noodzakelijkheid der
kali in den bietenbouw ook op kleigronden. Voor
deze gronden eigent zich het best het 40 °/o kalizout.
Aangezien men de kali in groote hoeveelheden moet
geven en de suikerbieten in groote boerderijen vele
Hectaren beslaan is dit het goedkoopste en gemak
kelijkste kalizout voor de biet op kleigrond, Het
eerste jaar, dat men het gebruikt, geve men 300 a
400 K.G. per Hectare. Een volgend jaar geve men
wat minder. Doch als men ziet, dat het gewicht
van den bietenoogst er door vermindert, ga men
weer tot de eerste hoeveelheid terug.
Zitting van Donderdag 17 Jan 1913,.
Voorzitter dhr. J. Huizinga, Burgemeester.
Voorts aanwezig alle leden, behalve de heer
Wieland, die wegens ziekte verhinderd is
Na opening der vergadering worden de notulen
der vorige vergadering vastgesteld.
1. Ingekomen stukken.
Een schrijven van de commissie voor toezicht
op het middelbaar onderwijs, berichtende dat re
spectievelijk tot voorzitter en secretaris dier com
missie benoemd zijn de heeren Drost en Speetjens
en voorts dat in 1914 aftreden de heeren Le Nobel
en van Hasselt in 1915 de heeren van Borssum
Waalkes en Speetjens en in 1916 de heeren Drost,
Mulder en Kramer.
Aangenomen voor kennisgeving,
b. Een voorstel van den heer Donze, betreffende
een wjjziging van art. 6 der verordening, regelende
de genees-, heel- en verloskundigen dienst, in be
trekking tot het Burgerlijk Armbestuur.
Dit wordt teruggezonden naar B. en W.
2. Tot onderwijzer aan de openbare lagere school
D te Sluiskil wordt benoemd met 11 stemmen C.
Bakker van Graauw. Op P. J. Eijke van Ovezande
wordt 1 stem uitgebracht.
De Voorzitter deelt nog mede dat van C. v. d.
Velde te Ellewoutsdijk een schrijven was ingeko
men, berichtende dat hij zijn sollicitatie introk,
omdat hij intusschen benoemd was te Oudelande.
3. Voorstel tot wijziging van het reglement van
orde voor de vergaderingen van den gemeenteraad.
B. en W. stellen voor om niet in te gaan op
den wenk van Ged. Staten om het laatste lid van
ait. 13 „ieder lid, niet vallende in de termen van
art. 46 der Gemeentewet, is verplicht zijne stem
uit te brengen" met eene weglating in een ander
art. kunnen B. en W. zich vereenigen. Z. h. s.
wordt het voorstel aangenomen.
4. Vaststelling van verordeningen op de heffing
en invordering van schoolgeld voor het meer uit
gebreid lager onderwijs-
De Voorzitter deelt namens B. en W. een nota
van wijzigingen mee, in hun oorspronkelijk voorstel
aangebracht.
Hierna geeft de Voorzitter gelegenheid tot be
spreking of tot toelichting van de ingediende voor
stellen op de verordening.
De heer De Jager maakt hiervan gebruik en
zegt het volgende
Bij het inzien van de concept-verordeningen op
het M. U. L. O. en het Middelbaar Onderwijs trof
me direct de aandacht dat B. en W. begonnen met
een zeer laag leergeld voor beide takken van onder
wijs en kon ik me moeilijk vereenigen met deze
regeling, vandaar dat ik ben overgegaan tot het
opmaken van enkele wijzigingen op die concepten.
Hierover raadplegende* met de heeren Scheele en
De Bruijne waren ook zij van oordeel dat het niet
aanging voor een tak van onderwijs die zooveel
geld aan de gemeeutekas zal kosten, een zoo laag
leergeld te vragen, vandaar dat we overeenkwamen
aan den Baad in te zenden het bijgaand verzoek
tot het aanbrengen van enkele wijzigingen.
Uitgaande van het standpunt dat het billijk is
dat iedere burger die voor zijne kinderen gebruik
wil maken van het onderwijs, gegeven aan die in
richtingen, den kostenden prijs betaalt, rpeenen
wij een regeling daarvoor te moeten ontwerpen die
daarop gebaseerd is. Erkennende evenwel dat
het niet mogelijk is voor ieder ouder, voogd of
verzorger dat leergeld te betalen, waren wij van
meening eene progessieve regeling te ontwerpen,
zoodat hij die weinig bezit, minder betaald dan hij
die meer inkomen heeft. We achten dit alleszins
billijk en rechtvaardig. Ieder betaalt dan naar zijn
krachten en de gomeenschap betaald voor hen die
niet of weinig kunnen betalen, en omdat van te
voren niet precies kan gezegd worden, wat dit ieder
jaar zal wezen, meenden we eene wijziging te moeten
aanbrengen bij art. 1 dat jaarlijks de kosten worden
opgemaakt.
Waar we dit jaar als raad hierover nog niet
kunnen oordeelen, is in artikel 3 de voorstelling
gemaakt dit in procenten uit te drukken. Waar
we voorheen op een standpunt stonden dat de vrij
zinnige meerderheid in den Raad de gevolgen mocht
dragen van het genomen besluit, meenden we
eenigermate te moeten terugkomen op dit stand
punt, en willen wij een poging wagen, waarop het
mogelijk zou zijn (lettende op de financiëele zijde)
daaraan mede te werken. Principiëel moet meu
evenwel niet denken dat eene veranderde houding
is aangenomen.
Voor en aleer evenwel wordt overgegaan tot de
behandeling van de verschillende ontwerpen, ad-
viesen en wijzigingen, zou ik gaarne van het col
lege van B. en W. eene gespecificeerde opgaaf ver
langen van de jaarlijksche exploitatie van het
middelbaar en het M. U. L. O., benevens op hoeveel
kinderen gerekend kan worden bij de opening in
September 1913, en of men met September a. s.
reeds de beide inrichtingen compleet wil doen
werken.
De Voorzitter brengt allereerst een woord van
dank aan den spreker, daar uit zijn woorden ge
bleken is, dat van zijne zijde nu voortaan geen
verzet meer zal zijn tegen de behandeling van
voorstellen, betreffende deze zaak, doch dat men
wil meewerken deze te regelen. Hij stelt die toe
nadering op prijs.
Voorts zegt de Voorzitter, dat B. en W. hun
voorstel, evenals de andere voorstellen, nauwkeurig
hebben aagegaan, om te zien of ze het konden
overnemen. Toen wij, zegt spr., een heffingsver
ordening moesten samenstellen, vonden we het weu-
schelijk, niet alleen te letten op de financiëele zijde
doch ook op het bezoek der school door een klein
of groot getal kiuderen, en daarna het schoolgeld
te regelen, daar dit toch dient te kunnen gedragen
worden door de ouders die er van profiteeren.
In verband met het onderzoek daarnaar, waren
we eenigszins bevreesd voor een te hoog schoolgeld.
Omtrent de drie vragen door den heer De Jager
gesteld, antwoordt spr. het volgende: Wat de le
vraag ...ugaat, of B. en W. nl. nu reeds in staat
zijn een berekening te geven van de werkelijke
kosten, daar wijs ik u naar de vroeger hier gemaakte
cijfers, welke nog onveranderd zijn. Wat betreft
de 2e vraag nl op hoeveel kinderen kan gerekend
worden, daarop antwoordt spr. dat het getal kin
deren voor beide inrichtingen kan gesteld worden
op 30 k 40. Wat de laatste vraag aangaat, kau
spr. meedeelen, dat B. en W. er geen oogenblik
aan gedacht hebben, zulks niet te doen.
Thans wordt de verordening artikelsgewijze be
handeld.
Op art. 1 wordt door de heeren I)e Jager c. s.
voorgesteld de volgende alinea toe te voegen „In
den loop der maand September wordt jaarlijks
eene berekening opgemaakt ter bepaling van den
kostenden prijs van het onderwijs per leerling, voor
zoover de kosten voor rekening der gemeente
blijven."
De Voorzitter zegt, dat Ben W. tegen dit amen
dement zijn, en om een vijftal redenen, le. het
voorstel huldigt een mooi beginsel om den kosten
den prijs te laten betalen, door hen die er gebruik
van maken. Zij zei ven komen echter daarmede in
