Antirevolutionair
voor
nieuws- en Advertentieblad
Zeeland.
De vrije gedachte.
FEUILLETON.
In den Levensstrijd.
Uit de Tweede Kamer.
No. 974.
Woensdag 11 December 1912.
10" Jaargang.
ABONNEMENT:
Per drie maanden binnen. Ter Neuzen ƒ1,
per post: voor Nederland ƒ1,10.
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars,
leuren en Brievengaarders.
Franca
Postdirec-
Dit blad verschijnt Dinsdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op Feestdagen,
bij den Uitgever D. H. LITTOOIJ Az. te TER NEUZEN.
Inzending van advertentlên vóór uren op den dag der uitgave.
i
INQEZONOBN STUKKEN TE
^^TaAN DE REDACTIE; ABONNEMENTEN EN ADVERTENTIE TE BEZORCiBN BIJ DEN UITGEVER.
ADVERTENTIËN:
Van 1—4 regels ƒ0,40. Voor eiken regel meer ƒ0,10.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde adver
tentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend.
Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
Advertentiën voor dit blad worden
aangenomen tot 's namiddags I UUR op
den dag der uitgave.
Het liberalisme heeft zich Donderdag in
Neuzen's Raad bij monde van den lieer Drost
weer eens in zijn waren aard larten zien.
Aan de orde was de benoeming van eene
Commissie van Toezicht op het Middelbaar
Onderwijs.
Om een voordracht van tweemaal zeven
mannen te vinden, die althans een minimum
van verstand in onderwijszaken hebben, was
voor B. en W. zeker geen gemakkelijke taak.
Het intellect is bij de Ter Neuzensche libe
ralen nu niet zoo bijzonder groot en practische
kennis van onderwijszaken, zooals de Bestuurs
leden onzer bijzondere scholen die krijgen bij
de verzorging hunner inrichtingen, ontbreekt
er geheel en al.
Om de 7-tallen vol te krijgen, was er dan
ook bij elk een anti-revolutionair gevoegd bij
het eerste de heer Van Hulsteijn, bij het
tweede de heer Klaassen.
Doch let nu eens op, met welk een tartende
arrogantie de liberale meerderheid bij monde
van den heer Drost zulke vreemde eenden iD
de bijt beziet.
Ze zouden vooreerst een examen moeten
ondergaan, of re wat de liefde voor het open
baar onderwijs betreft, wel zuiver op de
graat zijn.
En dan zouden ze ook zonder eemge
zekerheid, of de liberale meerderheid hen wel
zal benoemen vooraf moeten verklaren,
dat ze eene benoeming willen aanvaarden.
Van de overige op de voordracht geplaatste
heeren is dat niet noodig.
Zoo worden zonder eenige opmerking de
leden der Commissie van toezicht op het Lager
onderwijs als sollicitanten voor de nieuwe
betrekking geaccepteerd. Zijn deze «dan zulke
ijveraars voor goed onderwijs
We hebben 't niet opzettelijk onderzocht,
maar kennen althans ééne school, waar die
Commissie zich hoogstens éénmaal per jaar
even liet zien en in 1912 in 't geheel niet.
Er is er althans één onder de commissieleden,
die als lid der Plaatselijke School-commissie
nog nooit eene school heeft bezocht, of hij
moest het de laatste vier weken juist gedaan
hebben.
Nu willen wij niet beweren, dat het onderwijs
er ook maar een greintje beter of slechter
door wordt, of deze heeren al dan niet een
enkele maal per jaar een vluchtig bezoek
brengen aan de scholen in de gemeente, doch
31)
Hij kwam slechts eenigszins tot rust, toen hij
de laatste straat ontvlucht was en zich op een
donkeren eenzamen landweg bevond. Aan zijn
linkerzijde hoorde hij het doffe bruisen van de
zeespoedig sloeg hij een zijweg in, die hem
verder van haar afvoerde. Zijn loop had hij
wat moeten minderende krachten begonnen
hem te begeven, om langer den woesten ren
vol te kunnen houden maar nog immer spoedde
hij zich verder, zoo vlug zijn vermoeidheid
hém veroorloofde. Slechts ééne gedachte be
zielde hemweg te komen, vér weg. Het
schorre geroep der zeevogels, het gefluit van
rondvliegende meeuwen schenen hem seinen
toe, die zijn vervolgers elkander gaven nu
hoorde hij ze vóór, straks weer achter zich
't was alsof pen heel cordon van belagers ron
dom hem was getrokken, 't Angstzweet stond
hem op 't voorhoofd, en, in weerwil van den
guren Noordwester, had hij het heet, benau
wend heet.
Hij liep maar steeds voortzonder poozen,
totdat eindelijk de krachten hem geheel be-
ze zouden ten minste eenige belangstelling
kunnen toonen voor het werk der onderwijzers.
En hoe groot deze belangstelling is, valt uit
bovenstaande mededeeling wel af te leiden.
Toch onderzocht de heer Drost in 't geheel
niet, of deze heeren mei waard zijn, naast hem
plaats te nemen in den kring der zeven
mannen. Evenals de stier losstormt op een
roode lap, wordt de lieer Drost al kregel,
zoodra hij maar den naam van een anti-revo
lutionair hoort noemen.
Als er ook maar het minste gevaar dreigt,
dat een paar mannen, die overigens toch niets
zouden kunnen doen, in de gelegenheid zouden
zijn na te gaan, hpe de door allen bijeenge
brachte belastinggelden worden besteed, voelt
de heer Drost zich reeds geprikkeld.
Zijn dat mannen, die niet meedoen in den
jubelzang„Groot is de Diana der Efezers
dan zijn ze reeds bij voorbaat geoordeeld.
De heer Klaassen is eenigen tijd lid geweest
der Plaatselijke school-commissie en we weten
zeker, dat hij die taak nauwgezet heeft ver
vuld, heel wat beter dan andere leden dier
Commissie. Men doe er maar eens navraag
naar
Hij heeft echter den moed gehad, met heb
grootste deel der kiezers af te keuren, dat de
meerderheid in den Raad Ter Neuzen finan
cieel naar den kelder helpt, ten eigen bate
en om eenige vriendjes te believen.
Zulke mannen moeten eerst eens voor de
balie van den heer Drost verschijnen om ge
keurd en afgewezen te worden.
Het hindert niet, dat anderen als leden
der school-commissie hun plicht slechts half
of ook in 't geheel niet hebben vervuld. Mits
ze maar een bepaalde kleur hebben en den
heer Drost en zijn acht vóór-stemmers hebben
gesteund in hun'grootheidswaan, is alles goed
ook al hebben ze voor de t^*k, waarvoor
ze gekozen waren, niets gepresteerd.
Nu vallen wij hier niet over, omdat we het
zoo verschrikkelijk vinden, dat in de bewuste
Commissie van Toezicht niet één of twee der
onzen zitting zullen hebben. Integendeel,
zooals straks zal blijken, vinden we het juist
goed, als ze er eenvoudig buiten blijven.
Ziehier waarom we dan wel op dit uitslui
tingssysteem op nieuw de aandacht vestigen.
Als straks de verkiezingen naderen, zal men
de vrijzinnige propagandisten en de vrijzinnige
pers in snorkende taal weer hooren opgeven
van de vrijgevigheid, waarmede si; juist ijveren
voor de vrije gedachte en liet vrije woord.
Bij de „clericalen" is het een dompersboel;
men zit er verstrikt in de dogma's en wie
niet in 't gareel wil loopen, wordt als een
ketter gebrandmerkt en uitgeworpen.
Hoe geheel anders zijn dan de vrijzinnigen
gaven; de weg scheen heel afgelegengeen
enkel geluid trof zijn oor. Daar rees aan de
zijde van den weg een donker gevaarte op
,t bleek een onbewoond huisje geen lichtstraal
'kwam uit de gesloten blinden en het venster
boven de deur was door steenworpen van bal
dadige jongens geheel verbrijzeld. Steven
zocht de zijde, waar hij eeniger mate tegen
den wind was beschut en liet zich daar meer
neer vallen dan hij zich zette.
Hij kon niet meer. Geleund tegen den ruwen
muur joegen hem allerlei schriktooneelen door
den geest en indien zijn beenen hem den dienst
niet hadden geweigerd, was hij voorzeker weer
opgestaan en voortgevlucht.
Maar hij moest blijven zitten in schrikkelijke
eenzaamheid. Nóg kon hij liet zich niet in
denken, wat eigenlijk was gebeurd, maar éen
ding stond met beangstigende zekerheid voor
hem vasthij was een moordenaar. En bij
de wroeging over het bedreven kwaad, kwam
de vrees voor ontdekking, voor vervolging.
Zijn verhitte verbeelding too»de hem de ge
opende gevangenis, de schande der veroordee
ling. Het ljainerde in zijn hoofd, het joeg door
zijn polsen alles warrelde in zijn ontsteld brein
door elkander: Bram, Bronders, Greet, groot
vader, oom Barendsen elke voorstelling was
even schrikwekkend beschuldigend. Het
stormde in zijn hersens het tuimelde en wielde
bij hen tiert en bloeit alles in de vrijheid.
Iemand minder achten om een afwijkende
meening, hem lastig vallen, omdat hij niet
precies denkt zooals zij, wel foei't komt niet
in hen op.
Welnu de hoer Drost heeft ons een wel
kome gelegenheid gegeven, om op nieuw er
de aandacht op te vestigen hoe voos, hoe door
en door onwaar heel die eigen lof is.
Hij, en onder zijne leiding heel de liberale
meerderheid van Neuzen's Raad houdt^ er
een heel andere leer op na.
Men had de keus uit tweeërleimannen,
die blijkens de ervaring óf heel weinig, öf in
't geheel geen belangstelling toonen voor 't
onderwijs maar goedvinden, dat de heer
firost en enkele anderen straks hun kind
unnen zenden naar een school, onder welker
lasten de burgerij zuchten zal
en anderen, waaronder althans één, die zeer
nauwgezet zijn plicht vervulde, belangstelling
toonde en de zaak beijverde zoolang hem dit
mogelijk was maar die durfde uitspreken,
dat de lieer Drost en zijn vriendjes zelf voor
de opvoeding hunner kinderen hebben te
zorgen en niet mogen teeren op andermans zak.
Hier had men dus een schoone gelegenheid
om te laten zien, hoezeer de theorie omtrent
die vrije gedachte en dat vrije woord ge
meend is.
Onze slimme liberalen in den Raad hebben
echter onder aanvoering van den heer Drost
weer eens getoond, dat heel die hooghartige
zelfverheerlijking niets dan leege bluf is. Hun
leus isElk is vrij in zijn gedachten en in
zijn woord mits hij denkt en spreekt als wjj
Zielkundig is het zeer wel te verklaren, dat
vooral de heer Drost elke gelegenheid aan
grijpt, om zijn eigenaardige begrippen van
vrijheid van gedachte en woord toe te passen.
Hij is nu eenmaal bevangen door den waan,
dat hij in Ter Neuzen „iets groots" n. iet doen
onverschillig of straks ook onze gemeente
onder den financiëelen last zal bezwijken.
Eerst een schoolpaleis voor een handje vol
kinderen, straks nog eenige heerenhuizen er
om lieen en wie weet, welkg grootsche plannen
er nog meer zullen rijpen in zijn brein.
En dan ziet daar liet groote Babel dat ik
gebouwd heb
En nu hindert 't hem, dat er ook maar één
dwarskijker zou komen, die niet meedoet in
den algemeenen lofzang.
Zooals we zeiden: zielkundig is deze afkeer
van al wat anti-revolutionair heet, zeer wel
verklaarbaar en we Ingrijpen ltfet best, dat
er eenige onrust komt in 't gemoed van den
heer Drost, als er ook maar de geringste kans
bestaat, dat iemand die dit Babel met een
alles door elkaar't was hem, alsof hij zich
in een groote fabriek bevond met vele machines
in volle werking, waar alles bonsde, schudde,
trilde, stampte, en terwijl hij een gevoel had,
als werd hij door die duizenden raderen heen
en weer geworpen, dreunde door al dat zoe
vend gegons de doffe galmmoordenaar,
moordenaar
Het bewustzijn verliet hem.
Toen hij weer bij kennis kwam en de oogen
opsloeg, zag hij boven zich enkele sterren, die
nog slechts een flauwen glans gaven, terwijl
in het Oosten de kim rood was gekleurd.
Opeenmaal stond alles hem weer voor den
geest.
Wat te beginnen? Terug naai huis, 't was
onmogelijk. Maar waar dan het-n? Zonder
geld, zonder voedsel.
Brandende tranen ontspringen zijn oogen
rijkelijk stroomen ze. Zijn zonde staat hem
in schrikkelijke helderheid voor den geest
zijn gansch verkeerd gedrag der laatste maan
den. Bidden? Neen, hij heeft er den moed
niet toe. Hij voelt zich diep ellendig en ver
laten. Hij moet 't maar alles opkroppen. En
zijn misdaad wordt een loodqn gewicht, dat
zijn ziel drukt, dat zijn gebed onderhoudteen
slagboom, die hem scheidt van zuster, van
vriend en maag, van heel zijn vroeger leven,
ander oog beschouwt, in a iiiinerkiug zou
komen.
Toch zij de heer Drost op dit punt gerust.
Men zal hem niet verder hinderen in zijn
plannen.
Hij en de overige acht vóór stemmers mogen
de volle verantwoordelijkheid dragen voor
hetgeen ze gedaan hebben.
Bij de uitvoering dezer plannen mogen ze
zich gerust omringen door mannen, die met
lien meegaan door dik en dun.
De drie leden van den Raad, die Donderdag
in blanco stemden, hebben volkomen de ge
dachte vertolkt van al wie anti-revolutionair
denkt in Ter keuzen.
Toen het tijd was is er ernstig en langdurig
gewaarschuwd en geprotesteerd. Vier leden
van den Raad (één hunner was Donderdag
afwezig) hebben het hunne gedaan, om de
ramp af te wenden en eindelijk door stemmen
meerderheid van links den slag verloren.
Doch nu voere links ook verder liet plan
uit en drage er de verantwoordelijkheid voor.
Als Ter Neuzen straks een tweede Vlissingen
wordt en onder zijn schuldenlast bezwijkt, zal
geen der onzen zich daaromtrent iets hebben
te verwijten.
Zoolang het helpen kan tegenstemmen en,
is de slag verloren, een blanco-briefje. Onze
mannen handelen op die wijze in den geest
van al hun medestanders.
Vergadering der Centrale.
Door de slechte weersgesteldheid kon de
vergadering op 30 November niet doorgaan.
Ze zal nu D. V. gehouden worden op aan
staanden Zaterdag, 14 dezer.
Dringend wekken wij de Bestuursleden der
aangesloten kiesvereenigingen op, getrouw op
te komen. Er dienen belangrijke besluiten
genomen te worden, waarbij zooveel mogelijk
allen dienen tegenwoordig te zijn.
De vergadering is voorts toegankelijk voor
alle leden der plaatselijke kiesvereenigingen.
Zitting van Maandag 9 December.
De algemeene beschouwingen over de Staats-
begrooting worden hervat.
De heer H e 1 s d i n g e n (S. D. A. P.), zijn
afgebroken rede voortzettende, uit eenige be
zwaren tegeii zinsneden uit de troonrede. Van
den gunstigen toestand bij de bedrijven profi-
teeren de arbeiders z. i. weinig. Vooral wijst
spr. op de bedroevende loonen der landar
beiders. "De regeering heeft, zegt hij, niets
voor hen gedaan. Het ontwerp tot verstrek
king van grond aan landarbeiders wordt zelfs
van God
Ja, van God 1
In eigen kracht had hij gestaan, gestreden.
Niet pas, maar reeds maanden achtereen. Zijn
zonden verbloemd, allerminst beledenvoor
zuster en grootvader niet, voor God ganschelijk
niet. De gedachte om te bidden zooals hij
het vroeger vaak hartelijk kon doen, was hem
vreemd geworden daar was een scheiding ge
komen tusschen God en zijn zielde scheids
muur van onbeleden schuld Hij had er zich
overheen gewerkt, meer en meerzich ver
trouwd gemaakt met de gedachte, om door
voorbeeldig gedrag, door nauwgezette plichts
betrachting den smet weg te wisschen, dien
hij op zich zelf, op vader- en moeders nage
dachtenis wierpzich zelf in eigen oog te
reinigen van den blaam, die hem dekte. W ant
in het diepst zijner ziel verachtte hij zich zelf
om zijn laffe weerloosheid, om zijn onstand
vastigheid. Hij zou die overwinnen, zich kloek
toonen en sterk en welhaast zou zelfs de her
innering aan zijn verkeerd gedrag verdwijnen.
Steven deed als velenhij bouwde zich een
huis van zèlfvolmaking, en het storte ineen
als een kaartenhuis als maar even de storm
van hartstocht opstak
(Wordt vervolgd.)
J
DOOR ZELANDIA.
